1-2. De “iwinna esi” ne avbe ediọn ru?

 ADEGHẸ ọguọmwadia iwinna ẹre u khin ke ẹghẹ eso gha dee nian, ẹ i mwẹ u ma gha hia vbe odẹ ke odẹ ne u mieke na gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn. U gha hoo ne u rhiegbe ladian ya ru “iwinna esi” ne avbe ediọn ru ra?​—1 Tim 3:1.

² De iwinna ne avbe ediọn ru? Iran ẹre ọ mu asanikaro vbe iwinna ikporhu, iran keghi ma etẹn emwi, iran mu otuẹ bu etẹn vbe owa ya gha rhie igiọdu ne iran, erriọ ẹre iran vbe ya ya ẹmwẹ ne unu kevbe igiemwi ọghe iran ru iyobọ ne etẹn ni rre iko ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Ẹ i khabe ne Baibol na kha wẹẹ, ‘ikpia na ya ru emwa ẹse’ ẹre avbe ediọn ni rhiegbe ye iwinna khin.​—Ẹfis 4:8.

3. De emwi ne ọtẹn nokpia gha ru nọ mieke na gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn? (1 Timoti 3:​1-7; Taitọs 1:​5-9)

³ De emwi ne u gha ru ne u mieke na gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn? Emwi na ghee na ya kha wẹẹ, ọmwa gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko, lughaẹn ne emwi na ghee a te rhie ọmwa vbe iwinna. Vbe na te rhie ruẹ vbe iwinna, emwi na mobọ ghee ọre deghẹ u guẹ iwinna ne iran hoo ne u ru. Sokpan, ẹ i re erriọ ye vbe na te zẹ ọmwa nọ gha re ọdiọn. Ẹ i re deghẹ u gua ma ọmwa emwi ra u gua kporhu ọkpa ẹre a wa ghee. Te ọ khẹke ne u gha mwẹ avbe uyinmwẹ esi na gualọ vbe obọ ediọn na guan kaẹn vbe ebe 1 Timoti 3:​1-7 kevbe Taitọs 1:​5-9. (Tie ẹre.) Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi eha kpataki na gualọ vbe obọ ediọn, emwi eha na ọre: na rẹn iran ye ọmwa esi vbe uwu iko ra vbe orere, iran ghi gha rhie igiemwi esi yotọ zẹvbe uhunmwuta ẹgbẹe, iran ghi vbe mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne etẹn ni rre iko.

 GIA RẸN RUẸ YE ỌMWA ESI

4. Vbe a yae kha na gha re “ọmwa nẹi mwẹ ozan”?

⁴ Adeghẹ u hoo ne u gha re ọdiọn vbe iko, te ọ khẹke ne u gha re “ọmwa nẹi mwẹ ozan.” Ọni nọ wẹẹ, etẹn ni rre iko ghi gha ya aro nọ ghaan ghee ruẹ, rhunmwuda, u i mwẹ obọ vbe uyinmwẹ nọ ma huan. Deba ọni, te ọ vbe khẹke “ne emwa ni rre uwu agbọn gha ta ẹmwẹ [ruẹ] nọ maan.” Emwa nẹi ga e Jehova sẹtin gha ya unu rhia emwi ne u yayi, sokpan ọ ma khẹke ne iran gha gbawawẹ deghẹ ọmwa esi ra ọmwa ẹmwata ẹre u khin. (Dan 6:​4, 5) Nọ egbuẹ wẹẹ, ‘Etẹn ni rre iko kevbe emwa ni rre uwu agbọn rẹn mwẹ ye ọmwa esi ra?’

5. Vbua khian ya rhie ẹre ma hẹ wẹẹ, ọmwa “ne emwi nọ maan yẹẹ” ẹre u khin?

⁵ U ghaa re ọmwa “ne emwi nọ maan yẹẹ,” ako ne emwa na hia ẹre u khian gha rhie aro tua, u ghi vbe gha tian iran ye uyinmwẹ esi ne iran mwẹ. Deba ọni, u ghi gha ya ekhọe ọyẹnmwẹ ru ẹse ne emwa ọvbehe, u ghi kue gha ru gberra vbene emwa te ya aro yi. (1 Tẹs 2:8; ya ghee study note ọghe Taitọs 1:​8, nọ khare wẹẹ, “lover of goodness.”) Vbọzẹ nọ na ru ekpataki ne ediọn gha re emwa “ne emwi nọ maan yẹẹ”? Rhunmwuda ẹ i re ẹghẹ nekherhe ẹre ediọn loo ya ru iwinna iran, ẹ i re ẹghẹ nekherhe ẹre iran vbe loo ya ru iyobọ ne etẹn ni rre iko. (1 Pit 5:​1-3) Ọrheyerriọ, ọyẹnmwẹ ne iran miẹn vbe iran ghaa ru iyobọ ne emwa ọvbehe sẹ ẹrhiọn ke ẹrhiọn ne iran loo ya ru iwinna iran.​—Iwinna 20:35.

6. De odẹ eso ne ọmwa gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn “gua mu ọghọ ye emwa egbe”? (Hibru 13:​2, 16; vbe ya ghee efoto.)

⁶ Te u rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa “nọ gua mu ọghọ ye emwa egbe” ẹre u khin deghẹ u na gha ru ẹse ne emwa ọvbehe, uhiẹn ya sẹ egbe emwa ne u ma mobọ gua obọ ọre. (1 Pit 4:9) Ebe ọkpa ghi gie ọmwa nọ gua mu ọghọ ye ọmwa egbe, ọ na wẹẹ: “Te ọ kie ẹkhu owa ẹre ne erhunmwuyẹn, ekhọe hia ẹre ọ vbe ya gbe ọbokhian ne iran.” Nọ egbuẹ wẹẹ, ‘Emwa rẹn mwẹ ye ọmwa nọ gua mu ọghọ ye emwa egbe ra?’ (Tie Hibru 13:​2, 16.) Ọmwa nọ gua mu ọghọ ye emwa egbe keghi loo emwi nọ mwẹ ya ru iyobọ ne ivbiogue, kevbe etẹn ni rhiegbe ye iwinna ugamwẹ e Jehova, vbe na ghee avbe ọgbaroghe ọghe otako kevbe etẹn ni mu otuẹ gha die iko do ya ọta guan.​—Gẹn 18:​2-8; Itan 3:27; Luk 14:​13, 14; Iwinna 16:15; Rom 12:13.

7. De vbene ọdiọn ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa “nọ ma hoẹmwẹ igho” ẹre irẹn khin?

⁷ “Ọ ghi gha re ọmwa . . . nọ ma hoẹmwẹ igho.” Ọna rhie ma wẹẹ, ọ ma khẹke ne u gha khu ẹfe agbọn na khian. Ẹmwẹ Arriọba Osanobua ẹre ọ  khẹke ne u mu karo vbe ẹdagbọn ruẹ, ọ gha khọnrẹn ne u gha re ọdafẹn ra ovbiogue. (Mat 6:33) U ghi gha loo ẹghẹ ruẹ, ẹtin ruẹ, kevbe emwi ewe ne u mwẹ ya ga e Jehova, u ghi yae gha gbaroghe egbuẹ, u ghi vbe yae gha ru iyobọ ne etẹn ni rre iko. (Mat 6:24; 1 Jọn 2:​15-17) Nọ egbuẹ wẹẹ: ‘De aro ne I ya ghee igho? Emwi ne I mwẹ na ya yin agbọn sẹ mwẹ ọkẹn ra? Ra te I hoo ne I fe ya obọ mu iso, ne I gha mwẹ emwi ewe nibun?’​—1 Tim 6:​6, 17-19.

8. De odẹ eso ne u gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa “nọ ru emwi ye oreghe” kevbe “nọ sẹtin da egbe ẹre yi” ẹre u khin?

⁸ Deghẹ ọmwa “nọ ru emwi ye oreghe” kevbe “nọ sẹtin da egbe ẹre yi,” ẹre u khin, u i khian gha ru emwi gberra egbe. Ọna rhie ma wẹẹ, u i khian gha rri evbare ra ne u gha da ayọn gberra egbe, odẹ ne u ya mu egbe ghi gha rre oreghe, u ghi vbe gha sọyẹnmwẹ egbe vbe odẹ nọ khẹke. Ọ ma khẹke ne u gha ya egbe taa emwa nẹi ga e Jehova rhunmwuda, emwi nọ rre atẹ ẹre iran wa lele. (Luk 21:34; Jems 4:4) Ọ khẹke ne u gha re ọmwa nọ fu, ọni nọ wẹẹ, a gha ru emwi nọ sọnnọ ruẹ, u ghi sẹtin gbe ibiẹ rrie. Ọ ma khẹke ne u gha re “ọdayọn”; ra ne emwa rẹn ruẹ ye ọmwa nọ da ayọn gbe egbe. Nọ egbuẹ wẹẹ, ‘Vbene I ya ru emwi rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ ru emwi ye oreghe kevbe nọ sẹtin da egbe ẹre yi ẹre I khin ra?’

9. Vbe a yae kha na gha re ọmwa “nọ roro emwi ẹse” kevbe “nọ ru emwi ye uhẹn”?

⁹ U ghaa re ọmwa “nọ roro emwi ẹse,” u ghi hia ne u gha lele emwi ne Baibol tae vbene u te ru emwi ke emwi. U gha gele muẹn roro emwi ne Baibol tae vbekpa emwi ne u khian ru, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya ru azẹ nọ khẹke. U i khian ya okhirhikhirhi ru azẹ. Nọghayayerriọ, u ghi hia ne u gele rẹn otọ emwi ne u hoo ne u ru. (Itan 18:13) Vbe okiekie, u ghi sẹtin do ru azẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Deghẹ u na gha re ọmwa “nọ ru emwi ye uhẹn,” u i khian gha ru emwi pirhipirhi, sokpan, u ghi gha re ọmwa nọ ru emwi ye ẹghẹ. Emwa ghi rẹn ruẹ ye ọmwa nọ gia mu ẹtin yan kevbe nọ lele adia. U ghaa mwẹ avbe uyinmwẹ na, emwa ghi gha ya aro nọ maan ghee ruẹ. Nian, gi ima zẹ iro yan emwi ne Baibol we a gualọ vbe obọ ọtẹn nokpia nọ re uhunmwuta ẹgbẹe nọ hoo nọ gha re ọdiọn vbe iko.

GHA RHIE IGIEMWI ESI YOTỌ ZẸVBE UHUNMWUTA ẸGBẸE

10. De vbene ọdọ gha ya sẹtin rhie ẹre ma hẹ wẹẹ, ọ “gbaroghe igiowa ẹre ẹse”?

¹⁰ Adeghẹ ọdọ ẹre u khin kevbe wẹẹ, u hoo ne u gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko, gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, ọ vbe rre obọ ọvbokhan ruẹ kevbe ivbuẹ. Rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne u gha “gbaroghe igiowa [ruẹ] ẹse.” Te ọ khẹke ne emwa rẹn ruẹ ye uhunmwuta ẹgbẹe nọ hoẹmwẹ ẹgbẹe ọre kevbe nọ rẹn enegbe. Ọna rhie ma wẹẹ, te ọ khẹke ne u gha mu asanikaro vbe ugamwẹ ne uwa rhie ne Jehova. Vbọzẹ ne ọna na ru ekpataki? Ukọ ighẹ e Pọl khare wẹẹ: “Deghẹ ọmwa ma sẹtin gbaroghe igiowa ẹre, vbọ khian ghi ya sẹtin gbaroghe iko ọghe Osanobua hẹ?”​—1 Tim 3:5.

11-12. De vbene uyinmwẹ emọ ọghe ọtẹn nokpia nọ hoo nọ gha re ọdiọn ya kaẹn enene ọtẹn nokpia hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

¹¹ Deghẹ u mwẹ emọ, te ọ wa khẹke ne ivbuẹ ni ye gu ruẹ rre owa, ni ma he gberra ukpo 18, gha re “emọ ni họn ẹmwẹ kevbe ni rẹn enegbe.” Te ọ khẹke ne u koko iran ẹse, u ghi vbe gha ma iran emwi vbe odẹ ọghe ahoẹmwọmwa. Ọna ma rhie ma wẹẹ, iran i khian gha giẹ, ra ne iran gha ku vbe na ghee emọ nikẹre. Sokpan, rhunmwuda ne u na koko iran ẹse, iran ghi gha re emọ ni họn ẹmwẹ, ni mwẹ ọghọ kevbe ni rẹn enegbe. Deba ọni, te u gha vbe hia ne u ru iyobọ ne ivbuẹ ya hoẹmwẹ e Jehova, ne iran gha ya ilele ọghẹe ru emwi kevbe ne iran vbe gbegba nọ gha dinmwiamẹ.

¹² “Ivbi ẹre ghi vbe gha re na ta ẹmwẹ ọnrẹn ẹse, ẹ i re ne emwa gha tae lele iran wẹẹ iran sakaan ra iran i họn ẹmwẹ.” Adeghẹ ọmọ nọ re Osẹe  Jehova na ru orukhọ nọ wegbe, vbọ ya kaẹn erhae hẹ? Deghẹ a na miẹn wẹẹ, erha ọmọ nii ma ma ovbi ẹre emwi ẹse kevbe wẹẹ, ọ ma vbe gha dia ẹre ye odẹ, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ ma gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko.​—Ya ghee The Watchtower ọghe October 15, 1996, ipapa 21, okhuẹn 6-7.

GHA RU IYOBỌ NE ETẸN NI RRE IKO

13. Vbua khian ya rhie ẹre ma hẹ wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ “amuroro,” kevbe nọ ma “ze vbe udu” ẹre u khin?

¹³ Etẹn nikpia ni mwẹ uyinmwẹ ni khẹke Ivbi Otu e Kristi wa mwẹ iyobọ nọkhua ne iran ye vbe iko. Ọtẹn nokpia nọ mwẹ “amuroro” keghi ru emwi nọ gha ya ọfunmwegbe gha rrọọ. Deghẹ u hoo ne emwa rẹn ruẹ ye ọmwa nọ mwẹ amuroro, te ọ khẹke ne u gha danmwehọ emwa ọvbehe, u ghi vbe hia ne u gha ghee emwi, vbene emwa ọvbehe vbe ya ghee ẹre. Vbe igiemwi, deghẹ uwa na gha rre iko ediọn, u gha rhie obọ ba emwi ne emwa ni bun sẹ ta ra, katekate deghẹ a ma rhie owẹ gberra ilele ọghe Baibol rhọkpa ra? Ghẹ gha re “ọmwa nọ ze vbe udu.” Ọni nọ wẹẹ, ọ ma khẹke ne u gha si ukankan yọ wẹẹ, vbene u gualọ emwi, erriọ ẹre a khian wa ru ẹre. Gha danmwehọ emwi ne emwa ọvbehe vbe ta. (Gẹn 13:​8, 9; Itan 15:22) Ghẹ gha re ọmwa nọ “gualọ ẹzọ” ra “ne egbe balọ.” Ne u gha te ya gha gui ẹzọ ra ne u gha muan ẹmwẹ, u ghi hia ne u gbe ibiẹ rrie, u ghi vbe hia ne u gha mu ẹmwẹ ye owa ẹse. Zẹvbe ọmwa ọfunmwegbe, te ọ khẹke ne u zẹ owẹ nokaro ya ru adọlọ, ọ gha khọnrẹn nọ gha lọghọ ne u ru vberriọ. (Jems 3:​17, 18) U gha gua gha mu ẹmwẹ ye owa ẹse, ọ gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya fi ekhọe werriẹ, uhiẹn ya sẹ egbe emwa ni te gbodan ghee ruẹ.​—Giọg 8:​1-3; Itan 20:3; 25:15; Mat 5:​23, 24.

14. Vbe a ya ẹmwẹ na ighẹ “ọmwa nọ da khian ovbi iyayi” kevbe nọ mwẹ ẹkoata kha?

¹⁴ “Ọmwa nọ da khian ovbi iyayi” ma gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko. Ọna ma rhie ma wẹẹ, u gha ghi dinmwiamẹ nẹ, ukpo nibun gha ka gberra, a ke we ne u gha ga zẹvbe ọdiọn. Sokpan, te ọ ye khẹke na rhie ẹghẹ eso nuẹn, ne u mieke na sẹtin khian Ovbi Otu e Kristi nọ deziẹn. A ke we ne u gha ga zẹvbe ọdiọn, te u gha ka rhie ẹre ma nẹ wẹẹ, u mu egbe rriotọ vbe na ghee Jesu, u ghi vbe zin egbe a te miẹn wẹẹ, e Jehova mu iwinna  nuẹn. (Mat 20:23; Fil 2:​5-8) Te u rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ ẹkoata ẹre u khin, deghẹ u na rhikhan mu e Jehova, u na gha ya ilele ọghẹe ru emwi kevbe deghẹ u na gha lele adia nọ ke obọ otu ọghẹe rre.​—1 Tim 4:15.

15. Esalẹbẹ nọ wẹẹ, ọ khẹke ne ọdiọn wa kakabọ guẹ vbene a ya ya ọta guan ra? Rhan otọ re.

¹⁵ Te Baibol wa sunu yọ taara wẹẹ, te ọ khẹke ne avbe ediọn gha re emwa ni “gua ma emwa emwi.” Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, esalẹbẹ nọ ne ọdiọn wa kakabọ guẹ vbe na ya ya ọta guan ra? Ẹo. Ẹ i re ediọn hia ẹre ọ wa kakabọ guẹ vbene a ya ya ọta guan hẹ, sokpan iran wa gua ya e Baibol ma emwa emwi vbe ikporhu, erriọ ẹre iran vbe ya loo e Baibol ya rhie igiọdu ne etẹn vbe iran gha mu otuẹ bu iran. (Ya ghee study note ọghe 1 Timoti 3:​2, nọ khare wẹẹ, “qualified to teach”; yae taa 1 Kọrint 12:​28, 29 kevbe Ẹfisọs 4:11.) Ọrheyerriọ, ọ khẹke ne u hia ne u ye gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ne u ya ma emwa emwi. Vbua khian ya sẹtin ru ọna hẹ?

16. Vbọ khian ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ne u ya ma emwa emwi? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁶ “Ọ ghi sẹtin ya obọ da ẹmwẹ Osanobua yi gbangbangban.” Deghẹ u hoo ne u gua gha ma emwa emwi, hia na miẹn wẹẹ, e Baibol ẹre u loo ya ma emwa emwi vbe idagbo kevbe wẹẹ, ẹre u vbe loo ya rhie ibude ne emwa. Gha tie Baibol vbe ẹghẹ hia kevbe avbe ebe ughughan ne otu e Jehova gbẹnnẹ ladian. (Itan 15:28; 16:23; ya ghee study note ọghe Taitọs 1:​9, nọ khare wẹẹ, “holding firmly to the faithful word.”) Zẹvbe ne u ya tie ebe, hia ne u yẹrẹro vbene avbe ebe ọghomwa ya rhan otọ avbe ako ọghe Baibol hẹ. Ru iyobọ ne emwa ne u ma re emwi ya do hoẹmwẹ e Jehova sayọ kevbe ne iran vbe rhie emwi ne iran ruẹ ye uyinmwẹ. U sẹtin vbe nọ ediọn ni wẹro ne iran tama ruẹ emwi eso ne u gha ru, ne u mieke na gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ ne u ya ma emwa emwi. (1 Tim 5:17) Te ọ khẹke ne ediọn gha “rhie igiọdu” ne etẹn; sokpan, ẹghẹ eso vbe rrọọ nọ na khẹke ne iran “dia” etẹn ye odẹ. Vbọrhirhighayehẹ, te ọ khẹke ne ediọn gha ya obọ esi mu etẹn vbe ẹghẹ hia. Deghẹ u na gha re ọmwa nọ fu kevbe nọ hoẹmwẹ emwa ọvbehe, u na vbe gha ya Ẹmwẹ Osanobua ma emwa emwi, u ghi sẹtin gha ma emwa emwi ẹse, rhunmwuda, te u ya egbe taa Jesu nọ re Ọmamwaemwi Nọ Sẹre nọ he yin agbọn na.​—Mat 11:​28-30; 2 Tim 2:24.

 YE GHA HIA VBE ODẸ KE ODẸ NE U MIEKE NA GBEGBA

17. (a) Vbọ khian ru iyobọ ne eguọmwadia iwinna ya gha hia vbe odẹ ke odẹ ne iran mieke na gbegba? (b) Vbọ khẹke ne ediọn gha mwẹ vbe ekhọe vbe iran ghaa ghee ẹre deghẹ ọtẹn nokpia gbegba nọ gha ga zẹvbe ọdiọn? (Ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Gha Mwẹ Amuroro Vbe A Ghaa Ghee Ẹre Deghẹ Ọtẹn Nokpia Gbegba Nọ Gha Ga Zẹvbe Ọdiọn.”)

¹⁷ Eguọmwadia iwinna eso sẹtin gha ghee ẹre wẹẹ, iran i khian sẹtin gbegba nọ gha ga zẹvbe ediọn, rhunmwuda, emwi na gualọ vbe obọ iran bun gbe. Sokpan gha yerre wẹẹ, e Jehova kevbe otu ọghẹe ma ya aro yọ wẹẹ, u gha wa sẹtin gha ru emwi hia na he guan kaẹn sin vbene u i na ba ẹre ku. (1 Pit 2:21) Deba ọni, orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova ẹre ọ khian ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ avbe uyinmwẹ esi ne ima guan kaẹn sin. (Fil 2:13) Ako rhọkpa rrọọ ne u gha hoo ne u na gha mwẹ alaghodaro ra? Tama e Jehova vbekpa ẹre. Gualọ otọ ọre sayọ, u ghi vbe nọ ọdiọn nọ rre iko ruẹ nọ tama ruẹ emwi eso ne u gha sẹtin ru, ne u mieke na gha mwẹ alaghodaro.

18. Vbọ khẹke ne eguọmwadia iwinna hia ye gha ru?

¹⁸ Ọ khẹke ne ima hia fẹẹrẹ ye gha hia ne ima gha mwẹ avbe uyinmwẹ ne ima guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma suẹn gha ga nẹ zẹvbe ediọn. (Fil 3:16) Ọguọmwadia iwinna ẹre u khin ra? Ye gha hia ne u gha mwẹ alaghodaro! Rinmwian e Jehova nọ ma ruẹ emwi, nọ mieke na sẹtin loo ruẹ vbe ugamwẹ ọghẹe, u ghi vbe sẹtin gha ru iyobọ ne etẹn ni rre iko. (Aiz 64:8) E Jehova gha fiangbuẹ zẹvbe ne u ya hia ne u gbegba nọ gha sẹtin ga zẹvbe ọdiọn.