1. De edanmwẹ ne Josẹf miẹn? Vbọ ghi ru?

 E JOSẸF ne ovbi e Jekọb, wa miẹn edanmwẹ nọ wegbe. Okpia ọkpa na tie ẹre Pọtifa, ẹre Josẹf ghaa winna lele. Ọvbokhan okpia na keghi tama e Josẹf wẹẹ: “Do gu mwẹ lovbiẹ,” sokpan e Josẹf ma kue yọ ẹre. Emwa eso sẹtin gha nọ wẹẹ, ‘Vbọzẹ ne Josẹf ma na kue yọ ẹre?’ Na kha na, te Pọtifa ghaa rrie ehe. Gberra ọni, ọviẹn ẹre Josẹf ghaa khin vba; okhuo na gha te sẹtin ya agbọn lọghọe, rhunmwuda nọ ma na kue ye ọre. Ọrheyerriọ, vbene okhuo na kpikpi ẹre sẹ, ọ ma de ye ifi nii. Vbọzẹ? Ọ tama okhuo nii wẹẹ: “Vbia khian ghi gu ru emwi dan vberriọ hẹ, ne I ya fidọn ghee Osanobua?”​—Gẹn 39:7-12.

2. De vbene Josẹf ya rẹn hẹ wẹẹ, orukhọ nọ vbe aro Osanobua deghẹ ọmwa na ghẹẹ?

² Ukpo iyisẹn vbe ihe eva gberra nẹ, e Jehova ke do ya e Mosis gbe uhi ne Ivbi Izrẹl, wẹẹ ne iran “ghẹ ghẹẹ.” Nọnaghiyerriọ, de vbene Josẹf ghi ya rẹn hẹ wẹẹ, “emwi dan” nọ vbe aro e Jehova, deghẹ irẹn na lovbiẹ ke amwẹ ẹrrẹ? (Ẹks 20:14) E Josẹf rẹnrẹn wẹẹ, ẹko i khian rhiẹnrhiẹn e Jehova, deghẹ irẹn na yin uyinmwẹ esankan vberriọ. Vbe igiemwi, e Josẹf rẹn wẹẹ, kotọ gha dee, okpia ọkpa kevbe okhuo ọkpa ẹre Jehova wẹẹ nọ gha rọnmwẹ egbe. A sẹtin miẹn wẹẹ, ọ vbe rẹn vbene Jehova ya ru iyobọ ne iye iyẹe nọkhua ighẹ Sera igbava, nẹ ghẹ mieke na fi owẹ ye oha. Erriọ Osanobua vbe ya gbogba ga e Rebeka ne ọvbokhan Aizik. (Gẹn 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Ena hia ẹre ọ ghi ru iyobọ ne Josẹf ya rẹn, emwi nọ maan kevbe emwi nẹi maan vbe aro Osanobua. Ahoẹmwọmwa nọ ghaa mwẹ ne Jehova, ẹre ọ si ẹre nọ na sẹtin ru emwi nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn.

3. De emwi ne ima khian guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na?

 ³ Emwi esi na ru yẹẹ ruẹ ra? Ẹi mwẹ ọ ma gha yẹẹ ruẹ. Sokpan emwa orukhọ ẹre ima hia khin, deghẹ ima ma begbe, a sẹtin do miẹn wẹẹ aro ne ivbi agbọn ya ghee emwi, ẹre ima khian ghi vbe do ya gha ghee emwi. (Aiz 5:20; Rom 12:2) Gia guan kaẹn emwi na yae kha, na gha ru emwi esi, kevbe afiangbe ne ima gha miẹn deghẹ ima na gha ru emwi esi. Iyeke ọni, ma ghi ziro yan emwi eha nọ gha ru iyobọ ne ima, ne emwi ne Jehova wẹẹ ne ima gha ru, gha yẹẹ ima.

4. A ghaa guan kaẹn ọmwa esi, de iziro nọ ma gba nọ mobọ la emwa ekhọe?

⁴ A ghaa guan kaẹn ọmwa esi ra ọmwa nọ mudia ẹse vbe odaro e Jehova, emwi nọ mobọ lae emwa ekhọe ọre ọmwa nọ tọn egbe mu, nọ mobọ bu ohiẹn emwa ọvbehe kevbe ọmwa nọ ru vbe na miẹn wẹẹ, irẹn maan sẹ emwa ọvbehe. Sokpan avbe uyinmwẹ na keghi sọnnọ e Jehova. Vbe ẹghẹ ne Jesu na gha rre agbọn na, ọ keghi gbe ikhaẹn ye uyinmwẹ ne avbe ọkaolutu ugamwẹ ghaa yin, rhunmwuda te iran ghaa ya ilele ọghe obọ iran ru emwi. (Asan 7:16; Luk 16:15) Ọmwa nọ ya ekhọe hia ru emwi esi, i roro ẹre wẹẹ, irẹn maan sẹ emwa ọvbehe.

5. De vbene Baibol ya gie iruemwiẹse hẹ? Ru igiemwi eso yọ.

⁵ Ọ khẹke ne ima hia gha ru emwi esi. Sokpan vba ya iruemwiẹse kha? Evba yae kha, ọre ne ima gha ru emwi nọ gba vbe odaro e Jehova. Vbe Baibol, emwi na ya iruemwiẹse kha ọre, na gha ya ilele ọghe Jehova ru emwi; ilele ọghe Jehova ẹre ọ ghi maan sẹ. Vbe igiemwi, e Jehova keghi yi uhi ne Ivbi Izrẹl, ne iran gha loo “emwi na ya mwa ihẹ kevbe na ya mwa avbe emwi ọvbehe ọghe ẹmwata” vbe ẹki ne iran do. (Diut 25:15) Ẹmwẹ Hibru na ke zedu “ẹmwata” ladian, gha vbe gia zedu ẹre zẹvbe “emwi esi.” Rhunmwuda ọni, deghẹ Ovbiotu e Kristi hoo ne Osanobua gha ghee ẹre ọmwa esi, ọ ma khẹke nọ gha gbe ọmwa rhu vbe ẹki nọ do. Ẹko i rhiẹnrhiẹn ọmwa esi vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwa ya obọ yẹnyẹn emwa ọvbehe mu otọ. Ọmwa nọ gele ru emwi esi, ghaa hoo nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, ọ ke ru emwi rhọkpa, ọ ghi ka muẹn roro, aro ne Jehova ya ghee emwi nii.​—Kọl 1:10.

6. Vbọzẹ ne ima na mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova ọkpa ẹre ọ mwẹ asẹ nọ ya tae deghẹ emwi maan ra ẹi maan? (Aizaia 55:8, 9)

⁶ E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ẹghẹ hia ẹre Jehova ya ru emwi nọ gba. (Jer 50:7) Zẹvbe Ayi ọghomwa, e Jehova ọkpa ẹre ọ mwẹ asẹ nọ ya tae deghẹ emwi maan ra ẹi maan. Emwa ni ma gba ẹre ima khin, rhunmwuda ọni, ma i khian sẹtin rẹn emwi nọ maan ra nẹi maan, sokpan ọmwa nọ gba ẹre Jehova khin, ọni ẹre ọ si ẹre, ne irẹn ọkpa gha na sẹtin tae deghẹ emwi maan ra ẹi maan. (Itan 14:12; tie Aizaia 55:​8, 9.) Vbọrhirhighayehẹ, te Jehova yi ima, ne ima sẹtin gha ya egbe taa irẹn, rhunmwuda ọni, ma gha sẹtin ru emwi ne irẹn khare wẹẹ, ọ gba. (Gẹn 1:27) Ekhọe hia ẹre ima vbe ya ru emwi ne irẹn tama ima. Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Erha ima, ẹre ọ gua ima kpa, ne ima gha ya egbe taa ẹre vbene ẹtin ima sẹ.​—Ẹfis 5:1.

7. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha ya ilele ọghe Jehova ru emwi? Ru igiemwi yọ.

⁷ Ma ghaa ya ilele ọghe Jehova ru emwi, ma wa miẹn afiangbe nibun. Vbe ima gu kha vberriọ? Vbọ khian gha ye hẹ deghẹ avbe draiva i lele uhi ọghe traffic light? Ọ gha wa zẹ ẹbe. Erriọ vbe ye, deghẹ avbe ọbo ebo kevbe nọsi i lele ilele nọ rre otọ vbe owa isinmwiegbe, emwa sẹtin wulo. Vbene ẹmwata, deghẹ ilele na gha rre otọ ọghe vbene ọ khẹke na ya gha ru emwi, ọ keghi gbogba ga emwa. Erriọ avbe ilele ọghe Osanobua, wa vbe gbogba ga ima.

8. De afiangbe nọ khian sẹ obọ emwa ni ru emwi nọ gba vbe aro e Jehova?

 ⁸ E Jehova keghi fiangbe ima deghẹ ima na gha ru emwi ne irẹn gualọ. Ọ yan rẹn wẹẹ: “Emwa esi ẹre ọ ra yin uhunmwu otagbọn na, iran ghi vbe gha rrọọ vbe etẹbitẹ.” (Psm 37:29) Muẹn roro vbene akugbe, ọfunmwegbe kevbe oghọghọ khian ya gha rre ehe hia hẹ, deghẹ ima na gha ya ilele ọghe Jehova ru emwi. E Jehova hoo ne ima gha rri orhiẹnrhiẹn agbọn. Vbene ẹmwata, emwi nibun rrọọ, nọ gha ya ima gha ru emwi esi! De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne emwi esi na ru mieke na kakabọ gha yẹẹ ima? Ma gha guan kaẹn emwi eha nọ gha ru iyobọ ne ima.

9. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima, ne emwi esi na ru gha yẹẹ ima?

⁹ Nokaro: Hoẹmwẹ ọmwa nii nọ mwẹ asẹ nọ ya tae, deghẹ emwi maan ra ẹi maan. Adeghẹ ima hoo ne emwi esi na ru gha kakabọ yẹẹ ima, te ọ khẹke ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova gha wegbe yọ. Zẹvbe ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ nẹẹn ya wegbe yọ, erriọ ima khian gha hoo ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ ọre. Vbe igiemwi, akpawẹ Adam vbe Ivi hoẹmwẹ e Jehova, iran i ghẹ te rhie owẹ gberra uhi ẹre.​—Gẹn 3:1-6, 16-19.

10. De emwi ne Ebraham ru, nọ mieke na sẹtin rẹn e Jehova sayọ?

¹⁰ Ma rhọkpa i khian hoo ne ima sọtẹ daa Osanobua, vbene Adam vbe Ivi vbe ru ẹre. Adeghẹ ima ma hoo ne ọni sunu, te ọ khẹke ne ima ye gha ruẹ vbekpa e Jehova, ma ghi gi odẹ ne Jehova ya ru emwi gha yẹẹ ima, ima ghi vbe hia ne ima gha ghee emwi vbene irẹn ghee ẹre. Zẹvbe ne ima ya ru vberriọ, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova ghi gha wegbe yọ. Gia ghee igiemwi ọghe Ebraham. Ekhọe hia ẹre Ebraham wa ya hoẹmwẹ e Jehova. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma wa rẹn evbọzẹe ne Jehova na ru emwi eso, ọ ma rhunmwuda ọni sọtẹ. Nọghayayerriọ, ọ na gha hia nọ rẹn e Jehova sayọ. Vbe igiemwi, vbe ọ ghi họn wẹẹ, e Jehova khian guọghọ e Sodọm kevbe Gomorra rua, ohan na ka gha muẹn wẹẹ “enọ bu ohiẹn otagbọn hia” gha fuẹn emwa ni ru khọọ bae emwa ni ma ru khọọ. Ebraham rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova i khian ru egbe emwi vberriọ, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na nọ e Jehova ọta nibun. E Jehova na wa fẹko rhie ewanniẹn ye avbe ọta nọ nọ rẹn. Vbe okiekie, Ebraham na do rẹn wẹẹ, ekhọe ẹre Jehova ghee kevbe wẹẹ, ẹi khian rri emwa esi oya ba emwa ni ru khọọ.​—Gẹn 18:20-32.

11. De emwi ne Ebraham ru, nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ Osanobua kevbe wẹẹ, ọ mu ẹtin yan rẹn?

¹¹ Iro ne Ebraham kevbe Jehova gba zẹ, vbe nọ dekaẹn Sodọm kevbe Gomorra, wa kakabọ ru iyobọ ne Ebraham. Ahoẹmwọmwa kevbe ọghọ nọ mwẹ ne Erhae na do kakabọ wegbe. Vbe ukpo eso ghi gberra nẹ, Ebraham keghi miẹn edanmwẹ ọkpa nọ wegbe, nọ rhie ẹre ma deghẹ ọ gele mu ẹtin yan e Jehova. E Jehova keghi tama rẹn nọ ya ovbi ẹre nọ hoẹmwẹ ọnrẹn ighẹ Aizik zọ ese ne irẹn. Sokpan Ebraham ma ghi nọ Osanobua ọta vbe nọ ka ru ẹre, rhunmwuda ọ rẹn aro ọmwa ne Osanobua khin nẹ. Te irẹn wa mu egbe, nọ ya ru emwi ne Osanobua khare. Muẹn roro obalọ nọ ghaa ye, zẹvbe nọ ya gha mwamwa emwi nọ khian ya ru izọese nii! Ẹi mwẹ Ebraham ma muẹn roro, emwi hia nọ he ruẹ vbe obọ e Jehova. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova i khian ru emwi nọ ma gba ẹdẹ. Zẹvbe ne ukọ e Pọl khare, Ebraham yayi wẹẹ, e Jehova gha huẹn ovbi ẹre ighẹ Aizik kpaegbe. (Hib 11:17-19) Rhunmwuda e Jehova yan rẹn wẹẹ, agbẹnvbo gha ke uniẹn Aizik rre; sokpan vbe ẹghẹ na kha na, Aizik i re mwẹ ọmọ rhọkpa. Ebraham wa hoẹmwẹ e Jehova, ọ vbe yayi wẹẹ, ẹi khian ru emwi nọ ma gba. Agharhemiẹn wẹẹ, emwi nọ wegbe ẹre Osanobua  wẹẹ nọ ru, amuẹtinyan keghi ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin họn ẹmwẹ ne Osanobua.​—Gẹn 22:1-12.

12. De vbene ima khian ya ya egbe taa e Ebraham hẹ? (Psalm 73:28)

¹² De vbene ima khian ya ya egbe taa e Ebraham hẹ? Te ọ khẹke ne ima gha ruẹ vbekpa e Jehova, vbene Ebraham ru ẹre. Ma ghaa ru vberriọ, ma ghi do sikẹ ọre sayọ, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ nẹẹn, ghi vbe gha wegbe yọ. (Tie Psalm 73:28.) Ma ghi do gha ghee emwi vbene Osanobua ghee ẹre. (Hib 5:14) Ọ gha vbe ru iyobọ ne ima, vbe ọmwa ghaa kpikpi ima ne ima ru emwi nọ ma gba. Ẹi khian zẹdẹ la ima ekhọe, ne ima ru emwi nọ gha sọnnọ e Jehova, kevbe nọ gha ya ima khian rree nẹẹn. De odẹ ọvbehe ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, emwi esi na ru yẹẹ ima?

13. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne emwi esi na ru mieke na gha yẹẹ ima vbe ẹghẹ hia? (Itan 15:9)

¹³ Nogieva: Hia ne emwi esi na ru gha yẹẹ ruẹ vbe ẹghẹ hia. Zẹvbe ne ima ya ku iku isasegbe vbe ẹghẹ hia, ne ugboloko ọghe ima mieke na wegbe, te ọ khẹke ne ima vbe loo ẹrhiọn yọ, ne emwi ne Osanobua hoo ne ima ru, mieke na gha yẹẹ ima vbe ẹghẹ hia. Emwi nọ khẹke ne ima gha ru ẹdẹdẹgbe wa na khin. E Jehova keghi re Osa nọ mwẹ amuroro, ẹi khian wẹẹ ne ima ru emwi ne ima i khian sẹtin ru. (Psm 103:14) E Jehova keghi tama ima wẹẹ, irẹn “hoẹmwẹ iran ni ru emwi esi.” (Tie Itan 15:9.) Adeghẹ ọ mwẹ emwi eso ne ima hoo ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova, te ima gha loo ẹrhiọn yọ, ne ima mieke na sẹtin musọe. Erriọ ima gha vbe loo ẹrhiọn yọ, ne ima mieke na sẹtin gha ru emwi esi. Zẹvbe ne ima ya hia vbene ẹtin ima sẹ, e Jehova gha mwẹ ẹbo izinegbe vbe egbe ima, ọ ghi vbe ru iyobọ ne ima, ne ima gha ru emwi nọ gba vbe ẹghẹ hia.​—Psm 84:5, 7.

14. Vbọ re “uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse,” kevbe vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha mwẹ ọnrẹn?

¹⁴ Rhunmwuda ne Jehova na hoẹmwẹ ima, ọ keghi gi ima rẹn wẹẹ, emwi esi na ru ma lọghọ gbe. (1 Jọn 5:3) Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha ya avbe ilele ọghẹe ru emwi ẹdẹdẹgbe, rhunmwuda ọ gha gbogba ga ima. U ye yerre emwi igbinna ọghe okuo ne ukọ ighẹ Pọl guan kaẹn ra? (Ẹfis 6:14-18) Vbe uwu emwi igbinna  ọghe okuo na, de nọ gbogba ga ẹkokoudu ọghe ovbiyokuo? Ọ keghi re “uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse,” ọni ọre ilele nọ gba ọghe Jehova. Zẹvbe ne uhanhan ẹwẹ ya gbogba ga ẹkokoudu ọghe ovbiyokuo, erriọ avbe ilele nọ gba ọghe Jehova vbe gbogba ga ima, ne iziro ọghe agbọn na ghẹ mu ima ekhọe rhia. Rhunmwuda ọni, hia ne u gi uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse, gha rre usun emwi igbinna ọghuẹ!​—Itan 4:23.

15. De vbene u khian ya mu uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse yọ hẹ?

¹⁵ De vbene u khian ya mu uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse yọ hẹ? Odẹ ne u khian ya ru ẹre, ọre deghẹ u na gha ya ilele ọghe Jehova ru emwi vbe emwi ke emwi ne u rhirhi gha ru. Ma gha khian danmwehọ ihuan, ra ma gha khian ghee ughe rhọkpa, uhiẹn ya sẹ ebe na tie, te ọ khẹke ne ima ka nọ egbe ima wẹẹ: ‘De emwi ne I khian kọ ye ekhọe mwẹ na? ‘Emwi ne I khian ya rọkhọ egbe na, gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova ra? Emwi ni ma gba vbe aro e Jehova ẹre ọ mobọ guan kaẹn ra, vbe na ghee uyinmwẹ alamoghẹ, igbinna igbinna, arovbẹmwẹ; ọ gha vbe ya mwẹ gha re ọmwa nọ rẹn ọghe enegbe ẹre ọkpa ra?’ (Fil 4:8) Adeghẹ ima na gha ru emwi ni yẹẹ e Jehova, te ima gi ilele ọghe Jehova gbogba ga ekhọe ima.

16-17. De vbene ebe Aizaia 48:18 ya rhie ilẹkẹtin ne ima wẹẹ, ma gha sẹtin gha ru emwi nọ gba vbe aro e Jehova?

¹⁶ U zẹdia muẹn roro, deghẹ u gha sẹtin gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova vbe ẹdẹgbegbe ra? Gia ghee igiemwi ọkpa ne Jehova loo ro, vbe ebe Aizaia 48:18. (Tie ẹre.) E Jehova yan rẹn wẹẹ, te iruemwiẹse ọghe ima khian gha yevbe “ẹzẹ nọ lẹẹ” nẹi dobọ yi. Gia kha wẹẹ, u rre ọkpẹn okun nọkhua, u na gha ghee vbene ulẹmwẹ ẹzẹ nii ya vba yo vba rre hẹ, u a gha roro ẹre wẹẹ, ulẹmwẹ ẹzẹ nii gha dobọyi vbe ẹdẹ ọkpa ra? Ẹn o! Rhunmwuda u rẹnrẹn wẹẹ, ukpo arriaisẹn nibun ẹre ọ he ye ne ẹzẹ nii ke lẹẹ vberriọ, ẹi khian vbe dobọ ulẹmwẹ ọnrẹn yi.

¹⁷ Iruemwiẹse ruẹ gha sẹtin gha yevbe ẹzẹ nọ lẹẹ! Odẹ vbo? Adeghẹ u na gha mwẹ azẹ ne u khian ru, tẹ ọ khẹke ne u ka muẹn roro, emwi ne Jehova gha hoo ne u ru. Iyeke ọni, u ghi ru vberriọ. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, azẹ nii gha lọghọ ruẹ na ru, gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ nuẹn, ne u ya gha ru emwi nọ gba vbe ẹdẹgbegbe.​—Aiz 40:29-31.

18. Vbọzẹ nọ ma na khẹke ne ima gha bu ohiẹn emwa ọvbehe?

¹⁸ Nogieha: Sẹ ohiẹn na bu rae ne Jehova. Zẹvbe ne ima ya hia ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova, ọ ma khẹke ne ima gha bu ohiẹn emwa ọvbehe ra ne ima gha ghee egbe ima wẹẹ, ima maan sẹ iran. Ma i mwẹ asẹ ne ima khian ya tae, deghẹ emwa gele ru emwi ne Jehova hoo ne iran ru, te ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, e Jehova ọre “enọ bu ohiẹn otagbọn hia.” (Gẹn 18:25) E Jehova ma rhie asẹ ne ima, ne ima gha bu ohiẹn emwa ọvbehe. E Jesu keghi gbe uhi na yotọ wẹẹ: “Uwa ghẹ ghi bu ohiẹn ẹrrẹ, na ghẹ vbe bu ohiẹn uwa.”​—Mat 7:1. b

19. De emwi ne Josẹf ru, nọ rhie ma wẹẹ, ọ sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova?

¹⁹ Gia dọlegbe ghee igiemwi ọghe Josẹf. Agharhemiẹn wẹẹ emwa wa ya obọ nọ tọn muẹn, ọ ma rhunmwuda ọni bu ohiẹn iran. Etiọnrẹn nikpia wa kakabọ rri ẹre oya, iran na khiẹn ọnrẹn zẹvbe ọviẹn, iran na vbe ta ohoghe ma erha iran wẹẹ, e Josẹf wu nẹ. Ukpo nibun ghi gberra nẹ, e Josẹf vbe etiọnrẹn na do werriegbe miẹn egbe. Na kha na, ukpo nọ yo ẹre Josẹf ghi ye nian vbe Igipt, ẹkpotọ te wa  kie nẹẹn nọ ya rhia ikhi ne egbe ẹre. Agharhemiẹn wẹẹ etiọnrẹn fi werriẹ nẹ, kevbe iran rinmwiaẹn nẹ nọ yabọ iran, te iran ye gha mu ohan wẹẹ, ọ gha ye rri iran oya ye emwi ne iran ru ẹre. Sokpan e Josẹf keghi tama iran wẹẹ: “Wa ghẹ fian afianma. Mẹ i ra sẹtin rhie egbe mwẹ ye ihe Osanobua.” (Gẹn 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) E Josẹf keghi mu egbe rrie otọ, ọ na sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova.

20-21. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ghẹ gha ghee egbe ima wẹẹ, ima maan sẹ emwa ọvbehe?

²⁰ Zẹvbe ne Josẹf ru ẹre, ọ khẹke ne ima sẹ ohiẹn na bu rae ne Jehova. Vbe igiemwi, ima ma rẹn evbọzẹe ne etẹn ima na ru emwi eso. Ima ma rẹn emwi nọ rre iran ekhọe; sokpan e Jehova ọkpa ẹre ọ rẹn emwi nọ ya ọmwa ru emwi nọ ru. (Itan 16:2) Ọ hoẹmwẹ emwa hia, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ehe ughughan ẹre iran ke rre. Ọ vbe rhie igiọdu ne ima, ne ima “fannọ otọ ẹko [ima] rua.” (2 Kọr 6:13) Te ọ khẹke ne ima ya ekhọe hia hoẹmwẹ etẹn ne ima gba ga, ẹi re ne ima gha bu ohiẹn iran.

²¹ Ma vbe hia, ne ima ghẹ gha bu ohiẹn emwa nẹi re Osẹe Jehova. (1 Tim 2:3, 4) Ọ khẹke ne u gha bu ohiẹn ọmwa ruẹ vbe uwu ẹgbẹe rhunmwuda nẹi na re Osẹe Jehova, ne u gha kha wẹẹ, “Ọna i sẹtin do ga e Jehova” ra? Ẹn o, ma gha ru vberriọ, te ima mu egbe ima ye ukpo nọ ma khẹke ima, te ima vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ọghe enegbe ima ọkpa ẹre ima rẹnrẹn. E Jehova ye kie ẹkpotọ “ne emwa hia ni rre ehe hia,” ne iran fi werriẹ. (Iwinna 17:30) Yerre wẹẹ, emwa ni ru vbene a miẹn wẹẹ iran ẹre ọ maan sẹ, ẹre Jehova ghee ẹre emwa ni ma gba.

22. Vbọzẹ nọ na khẹke ne emwi ne Jehova wẹẹ ne ima ru gha yẹẹ ima?

²² Gi ima hia vbe vbe odẹ ke odẹ, ne emwi ne Jehova wẹẹ ne ima ru gha yẹẹ ima, ne emwa ọvbehe mieke na sẹtin gha ya egbe taa ima, ọna gha ru iyobọ ne iran ya hoẹmwẹ ima kevbe Jehova sayọ. Ọ khẹke “ne ohanmwẹ kevbe ovbamẹ emwi esi na ru” gha gbe ima vbe ẹghẹ hia. (Mat 5:6) Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, aro e Jehova sotọ vbe egbuẹ kevbe wẹẹ, ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn zẹvbe ne u ya hia ne u gha ru emwi esi vbe ẹghẹ hia. Te uyinmwẹ dan ghi wa gba ehe hia, sokpan ọ ma khẹke ne ima rhunmwuda ọni gha fian afianma! Yerre wẹẹ, “e Jehova hoẹmwẹ emwa ẹmwata.”​—Psm 146:8.