1. Ma ghaa guan kaẹn vbene ima ya la “odẹ ẹmwata” na, de vbene ọ ya ru iyobọ ne ima hẹ?

 “VBUA ya la odẹ ẹmwata na hẹ?” Ẹi mwẹ emwa nibun ma he nọ ruẹ ọta na. Ọna ọre ọkpa vbe usun ọta ne etẹn ne ima gba ga ka nọ, vbe iran ghaa hoo ne iran rẹn ima. Ma hia wa hoo ne ima rẹn vbene etẹn ima ya do rẹn e Jehova kevbe vbene iran ya do hoẹmwẹ ọnrẹn hẹ, erriọ vbe gbe ima otiti ne ima ya tama iran vbene odẹ ẹmwata na yẹẹ ima hẹ. (Rom 1:11) Ọna keghi ya ima rẹn vbene odẹ ẹmwata na hin usi sẹ hẹ. Ọ ghi vbe ya ima gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima “ye gha lele odẹ ẹmwata khian,” ọni nọ wẹẹ, ne ima gha ru emwi nọ gha ya ima miẹn afiangbe ọghe Jehova.​—3 Jọn 4.

2. De emwi ne ima khian guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na?

² Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi eso nọ zẹe ne odẹ ẹmwata na, na yẹẹ ima. Iyeke ọni, ma ghi guan kaẹn vbene ima khian ya gha rhie ẹre ma wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre ima ya ghee odẹ ẹmwata na. Ena gha ya ima gha gbọyẹmwẹ ye ẹse nọkhua ne Jehova ru ne ima, nọ na si ima la odẹ ẹmwata na. (Jọn 6:44) Ọ ghi vbe ya ima gha hoo ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya do rẹn ẹmwata na.

3. Vbọ mobọ ya ẹmwata ni rre Baibol yẹẹ ima?

³ Emwi bun nọ ya ẹmwata ni rre Baibol yẹẹ ima. Nọ ghi wa ru ekpataki sẹ vbọ, ọre rhunmwuda ne ima na hoẹmwẹ e Jehova, nọ re ọmwa nọ ya ẹmwata na ru ima ẹse. Ẹmwẹ ọnrẹn ighẹ e Baibol, ẹre ọ ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ yi agbọn yi ẹrinmwi, ọ vbe ya ima rẹn wẹẹ, Erha nọ hoẹmwẹ ima kevbe nọ vbe  gbaroghe ima, ẹre Jehova khin. (1 Pit 5:7) Ma rẹn wẹẹ, e Jehova keghi re “Osa nọ mwẹ itohan kevbe ẹnina, nai sẹtin rherhe ya ohu mu, nọ vuọn ne ahoẹmwọmwa nẹi beghe kevbe nọ ta ẹmwata.” (Ẹks 34:6) Ohiẹn ẹmwata na bu yẹẹ e Jehova. (Aiz 61:8) Ọ wa dae vbe ima ghaa susẹ, ọ vbe mu egbe nọ khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne ima werriẹ aro daa vbe ẹghẹ nọ khẹke zẹẹ. (Jer 29:11) Ẹghẹ nii gha rhiẹnrhiẹn gbe! Ẹi khabe ne ima na hoẹmwẹ e Jehova ẹsẹsẹmwẹse!

4-5. Vbọzẹ ne ukọ e Pọl na ya emwi ne ima ya aro yi gie adẹn ematọn?

⁴ De emwi ọvbehe nọ ya odẹ ẹmwata yẹẹ ima? Afiangbe nibun ẹre ima miẹn vbe odẹ ẹmwata na. Vbe igiemwi, e Baibol gi ima rẹn wẹẹ emwi gha maan vbe odaro. Emwi ne Pọl tae ya ima rẹn vbene emwi ne ima ya aro yi na, ru ekpataki sẹ hẹ. Ọ khare wẹẹ: “Te emwi ne ima ya aro yi yevbe adẹn ematọn nọ da arrọọ yi. Ẹi fi werriẹ, erriọ vbe ya deziẹn gbain.” (Hib 6:19) Zẹvbe ne adẹn ematọn ya mu okọ mudia, erriọ emwi ne ima ya aro yi ya ru iyobọ ne ima, ya mudia gbain vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa.

⁵ Emwi ne Ivbiotu e Kristi na hannọ zẹ ya aro yi, ẹre ukọ e Pọl ghaa guan kaẹn vbe ako na. Sokpan, ẹmwẹ nọ ta na vbe kaẹn Ivbiotu e Kristi hia ni ya aro yọ wẹẹ, iran gha yin agbọn na vbe paradais vbe etẹbitẹ. (Jọn 3:16) Emwi ne ima ya aro yi na, keghi ya ima mwẹ isokẹn vbe ẹdagbọn ima.

6-7. De vbene ẹmwata ne Yvonne ruẹ re vbekpa emwi nọ khian sunu vbe odaro, ya ru iyobọ nẹẹn hẹ?

⁶ Gia guan kaẹn ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Yvonne. Ẹi re odẹ ẹmwata na ẹre a biẹ ọre yi. Vbe ọ ye kherhe, te ọ wa gha mu ohan uwu. Ọ mwẹ emwi ọkpa nọ tie re vbe ebe, nọ mobọ gha mu roro, nọ khare wẹẹ: “Ẹdẹ ọkpa khẹ ẹdẹ ọkpa ma gha wu.” Ọtẹn na khare wẹẹ: “Ẹmwẹ na i ya mwẹ miẹn ovbe vbe asọn, I wa gha roro vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro. I na gha tama egbe mwẹ wẹẹ, ‘Erriọ agbọn na wa sẹ ra?’ ‘Vbia do ru vbe agbọn?’ I ma hoo ne I wu!”

⁷ Vbe Yvonne ghi waan nẹ, ọ keghi miẹn Avbe Osẹe Jehova. Ọ khare wẹẹ: “I na ghi suẹn gha yayi wẹẹ, I gha sẹtin gha rre uhunmwu otagbọn na vbe etẹbitẹ.” De vbene ẹmwata ne ọtẹn nokhuo na ruẹ re, he ya ru iyobọ nẹẹn hẹ? Ọ khare wẹẹ: “Ohan uwu i ghi ya mwẹ kọn ovbe vbe asọn.” Vbene ẹmwata, aro nọ ghaan ẹre Yvonne wa ya ghee ẹmwata nọ ruẹ re vbe Baibol, erriọ vbe ya gbe ẹre otiti vbe ọ ghaa gu emwa guan vbekpa emwi nọ ya aro yi.​—1 Tim 4:16.

8-9. (a) Vbe erre ọkpa ne Jesu zẹ, de aro ne okpia ọkpa ya gha ghee emwi ighobioye nọ miẹn? (b) De aro ne uwẹ ya ghee odẹ ẹmwata?

⁸ Ọkpa vbe usun ẹmwata nọ rre uwu e Baibol ọre nọ dekaẹn ẹmwẹ Arriọba Osanobua. E Jesu keghi ya ẹmwata na gie emwi ighobioye na rhie lẹre. Vbe ebe Matiu 13:​44, e Jesu khare wẹẹ: “Te Arriọba ẹrinmwi yevbe emwi ighobioye na rhie lẹre ye ugbo ọkpa; okpia ọkpa ghi miẹn ọnrẹn, ọ na werriegbe rhie ẹre lẹre. Vbene ọ ghi ghọghọ sẹ, ọ na kpa ya khiẹnnẹ emwi hia nọ mwẹ, ọ na ya dẹ otọ nii.” Sokpan ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, ẹi re emwi ighobioye ẹre okpia na ghaa gualọ khian. Sokpan vbe ọ ghi miẹn ọnrẹn, ọ na sẹ emwi nibun rae nọ mieke na sẹtin dẹ ọre. Uhiẹn, ọ na kue khiẹnnẹ emwi hia nọ mwẹ. Vbọzẹ? Rhunmwuda, ọ rẹn vbene emwi ighobioye nii ru ekpataki sẹ hẹ. Ọ kakabọ hin usi sẹ emwi hia nọ khiẹnnẹ.

⁹ Aro vberriọ ẹre uwẹ ya ghee odẹ ẹmwata ra? Ẹi mwẹ u ma ya aro vberriọ ghee ẹre! Ma rẹn wẹẹ, emwi rhọkpa i rre agbọn na, ne ima gha ya sẹtin gie ọyẹnmwẹ ne ima miẹn vbe ugamwẹ e Jehova kevbe arrọọ ọghe etẹbitẹ nọ khian ya ru ima ẹse vbe Arriọba ọghẹe. Ọ khẹke ne ima mu egbe ne ima khian ya sẹ emwi ke emwi rae, ne ima mieke na gha re ọsie Jehova,  rhunmwuda egie nọkhua ẹre a mu ye ima egbe ne ima na re ọsiọre. Ọ keghi gbe ima otiti ne ima “gha ru emwi nọ yẹẹ ọre.”​—Kọl 1:10.

10-11. Vbọ ya e Michael fi emwi eso werriẹ vbe ẹdagbọn rẹn?

¹⁰ Ẹi re avbiẹ emwi ima nibun he sẹ rae ne ima mieke na sẹtin gha re ọsie Jehova. Emwa eso sẹ iwinna ne iran na miẹn igho ọrhẹnrhẹn rae. Emwa nibun i ghi ya ẹdagbọn iran khu igho khian. Eso ghi vbe rẹn e Jehova nẹ, iran na fi uyinmwẹ iran werriẹ. Ọna ọre emwi ne Michael ru. Ẹi re odẹ ẹmwata na ẹre a na koko ẹre waan. Vbe ọ waan dee, ọ na gha ruẹ iku isasegbe, na na gbinna na tie ẹre karate. Ọ khare wẹẹ: “Te iku isasegbe na wa gha yẹẹ mwẹ, rhunmwuda ọ ya egbe mwẹ situa. Ugbẹnso, I ghi gha roro ẹre wẹẹ, ọmwa rhọkpa i sẹtin ru mwẹ emwi rhọkpa.” Sokpan vbe Michael ghi suẹn gha ruẹ e Baibol, ọ na do rẹn aro ne Jehova ya ghee igbinnoguo. (Psm 11:5) Vbe Michael ghi guan kaẹn ọdọ vbe amwẹ ni gu ẹre ruẹ e Baibol, ọ na kha wẹẹ: “Ẹi mwẹ ẹghẹ ọkpa ne iran ya tama mwẹ wẹẹ ne I dobọ e karate yi; sokpan te iran wa gha ya e Baibol ma mwẹ emwi.”

¹¹ Zẹvbe ne Michael ya gha ruẹ vbekpa e Jehova, ahoẹmwọmwa nọ mwẹ nẹẹn na gha wegbe yọ. Emwi nọ wa mobọ mu ẹre ekhọe sẹ, ọre ahoẹmwọmwa ne Jehova mwẹ ne eguọmwadia ẹre. Vbene ẹghẹ ya khian, e Michael keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne irẹn fi emwi eso werriẹ vbe ẹdagbọn irẹn. Ọ khare wẹẹ, “I rẹnrẹn wẹẹ ẹi khian zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne I sẹtin dobọ e karate yi, sokpan I rẹnrẹn wẹẹ ọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, I vbe rẹn wẹẹ ugamwẹ e Jehova ru ekpataki sẹ emwi ke emwi ne I sẹ rae.” Aro nọ ghaan ẹre Michael wa ya ghee odẹ ẹmwata na, ọna ẹre ọ gua ẹre kpa ya fi emwi eso werriẹ vbe ẹdagbọn rẹn, agharhemiẹn wẹẹ ọ ma gha khuẹrhẹ.​—Jems 1:25.

12-13. De vbene Baibol ya ru iyobọ ne Mayli hẹ?

¹² E Baibol keghi ya ẹmwata na gie ukpa nọ baa vbe uwu ebiebi, ọna ya ima rẹn vbene ẹmwata na ru ekpataki sẹ hẹ. (Psm 119:105; Ẹfis 5:8) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Mayli nọ ke Azerbaijan rre, wa gbọyẹmwẹ ye iyobọ ne Ẹmwẹ Ọghe Osanobua he ru ne irẹn. Ugamwẹ ughughan ẹre evbibiẹ ọre ghaa ye. Ugamwẹ Emọle ẹre erhae ghaa ye, vbene iyẹe na gha rre ugamwẹ Ivbi e Ju. E Mayli keghi kha wẹẹ: “Agharhemiẹn wẹẹ I ma gha gbawawẹ deghẹ Osanobua rrọọ, I wa gha mwẹ inọta nibun nọ ghaa kpokpo mwẹ vbe orhiọn. I kegha nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘Vbọzẹ ne Osanobua na yi emwa nagbọn? Vbọ vbe zẹe ne ọmwa na wa susẹ, ọ te ya wu, ọ gha vbe wu nẹ, ọ vbe ya rri oya vbe ẹrinmwi erhẹn?’ Emwa nibun yayi wẹẹ, emwi hia ni sunu keghi re ahoo ọghe Osanobua, rhunmwuda ọni I kegha nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘Ọmwa nọ loo emwa ọvbehe vbene ọ rhirhi miẹn, kevbe nọ ghọghọ vbe emwa ghaa susẹ, ẹre Osanobua khin ra?’”

¹³ E Mayli ma gi egbe wọọ ọre, te ọ ye gha gualọ ewanniẹn ọghe avbe inọta ni kpokpo ẹre vbe orhiọn. Vbene ẹghẹ ya khian, Avbe Osẹe Jehova na suẹn gha gu ẹre ruẹ e Baibol, ọ na vbe dinmwiamẹ. Ọtẹn na khare wẹẹ, “Avbe imamwaemwi ni rre uwu e Baibol keghi ru iyobọ mẹ ya do gha re ọmwa nọ ghi sọyẹnmwẹ. Odẹ ne Baibol ya rhan otọ emwi ni kpokpo mwẹ vbe orhiọn, keghi wa mu mwẹ orhiọn sotọ.” Vbe na ghee Mayli, te ọ khẹke ne ima gha kpọnmwẹ e Jehova, nọ re “ọmwa nọ tie [ima] ke uwu ebiebi ladian gha die uwu uwanmwẹ ọyunnuan.”​—1 Pit 2:9.

14. De emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ya aro nọ ghaan ghee ẹmwata ni rre Baibol? (Vbe ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Emwi Ọvbehe Na Ya E Baibol Gie.”)

¹⁴ Vbọ gberra avbe igiemwi ne ima guan kaẹn na, ma wa mwẹ igiemwi nibun ọvbehe ni rhie ẹre ma vbene ẹmwata na ru ekpataki sẹ hẹ. Ọ gha kẹ, uwẹ vbe rẹn vbekpa nibun ọvbehe. U ghaa ruẹ emwi ne egbuẹ, u sẹtin hia ne u gualọ  emwi ọvbehe nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima gha ya aro nọ ghaan ghee ẹmwata ni rre Baibol. U gha gele gha ya aro nọ ghaan ghee ẹre, ọ ghi gua ruẹ kpa ya gha gualọ ọde ughughan, ne u khian ya rhie ẹre ma wẹẹ ẹmwata ni rre Baibol yẹẹ ruẹ.

15. De odẹ ọkpa ne ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, odẹ ẹmwata na yẹẹ ima?

¹⁵ Ma ghaa tie Baibol kevbe avbe ebe ọghomwa ni rhan otọ e Baibol vbe ẹghẹ hia te ima rhie ẹre ma wẹẹ, odẹ ẹmwata na yẹẹ ima. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ ọ kpẹẹ re ne ima ke rre otu na, emwi nibun ye rrọọ ne ima gha ye sẹtin ruẹ. E Watchtower nokaro nọ ka ladian, khare wẹẹ: “Te ẹmwata yevbe obobo nekherhe nọ rre uwu ato ọghe arrọọ, te irunmwu ọghe ohoghe wa sọn gu ẹre, kherhe ẹre ọ kẹre nọ gbe ẹre rua. Ne u mieke na sẹtin miẹn ọnrẹn, te u gha gbarokotọ. . . . Ne u mieke na sẹtin kọlọe, te u gha ghughẹ rre. Ghẹ gi obobo ọghe ẹmwata ọkpa sẹ ruẹ ọkẹn. . . . Gha gualọ ba re, ghẹ gi egbe wọọ ruẹ.” Na do gha ruẹ ne egbe ọmwa i wa khuẹrhẹ, te a gha loo ẹrhiọn yọ.

16. De odẹ ne u ya tie Baibol ne u na miẹn ere vbọ? (Itan 2:​4-6)

¹⁶ Ebe na tie i re emwi nọ kakabọ yẹẹ emwa  nibun. Sokpan e Jehova hoo ne ima ya “ẹtin hia gualọ” irẹnmwi ni dinmwi ni rre uwu e Baibol. (Tie Itan 2:​4-6.) Rhunmwuda ma gha ru vberriọ, ma gha wa miẹn ere vbọ. Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Corey khare wẹẹ, irẹn ghaa tie Baibol, te irẹn gbarokotọ tie dọmwadẹ uviẹn. Ọ khare wẹẹ: “I ghi tie avbe e futnot hia ni rrọọ, kevbe avbe cross-reference ni vbe rrọọ, I ghi vbe ru ezanzan yọ. . . . Rhunmwuda avbe emwi na hia ne I ru, I wa miẹn emwi nibun ruẹ, vbe I ghaa tie Baibol!” Deghẹ odẹ vbenian ẹre ima ya tie Baibol ra odẹ ọvbehe ẹre ima ya tie ẹre, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, aro nọ ghaan ma ya ghee ẹmwata nọ rre uwu e Baibol vbe ima ghaa loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe ima ya ru ezanzan.​—Psm 1:​1-3.

17. Vbọ gberra na wa gha tie Baibol, de emwi ọvbehe nọ khẹke ne ima gha ru? (Jems 1:25)

¹⁷ Sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ na gha tie Baibol ma wa sẹ. Ne ima mieke na miẹn ere vbọ, te ọ khẹke ne ima gha rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ. Ọna ẹre ọ khian ya ima gha mwẹ oghọghọ nọ sotọ ẹko. (Tie Jems 1:25.) Vbe ima khian ya rẹn deghẹ ima gele rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ? Ọtẹn nokpia ọkpa khare wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha ghee egbe ima ghee, ne ima mieke na rẹn eke ne ima na hia kevbe eke nọ khẹke ne ima winna yan. Ukọ e Pọl khare wẹẹ: “Uwa gi ima rhie owẹ lele ukpowẹ ne ima la dee sin do sẹ banban na.”​—Fil 3:16.

18. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima “ye gha lele odẹ ẹmwata khian”?

¹⁸ Muẹn roro afiangbe nibun ne ima khian miẹn deghẹ ima na gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima “ye gha lele odẹ ẹmwata khian”! Usun afiangbe ne ima khian miẹn ọre wẹẹ, agbọn ghi do maan ima, emwi ne ima ru ghi vbe gha ya e Jehova kevbe etẹn ne ima gba ga ghọghọ. (Itan 27:11; 3 Jọn 4) Vbene ẹmwata, emwi ne ima he ruẹ vbe ako iruẹmwi na wa sẹ nọ gha ya odẹ ẹmwata na gha yẹẹ ima kevbe nọ gha ya ima gha ya emwi ne ima ruẹ ru emwi vbe ẹdagbọn ima.