1. Vbọzẹe ne idinmwiamẹ na re emwi nọ wa ru ekpataki? (Ghee efoto nọ rre omuhẹn.)

UKPO UKPO ẹre arriaisẹn emwa ne a gu ruẹ e Baibol ya dinmwiamẹ. Nibun vbọ keghi re ehọnrre kevbe ni ma he sẹ ehọnrre ni do vba evbibiẹ iran vbe odẹ ọghe ẹmwata. Adeghẹ ọkpa vbe usun iran ẹre u khin, azẹ nọ maan ẹre u ru rhunmwuda, idinmwiamẹ keghi re emwi nọ wa ru ekpataki ne Ivbiotu e Kristi ni hoo ne iran miẹnfan.—Mat. 28:19, 20; 1 Pit. 3:21.

2. Vbọzẹe ne ọ ma na khẹke ne ohan idinmwiamẹ gha mu ima?

² Idinmwiamẹ keghi kie ẹkpotọ ye afiangbe nibun, sokpan ọ mwẹ iwinna eso nọ lelẹe khian. De iwinna ni lelẹe khian? Yerre wẹẹ ẹdẹ ne u dinmwiamẹ, u zẹ ewanniẹn ye inọta na, “Zẹvbe nọ hẹnhẹn egbe yan izọese ọghe Jesu Kristi, uwẹ roro iro fi uyinmwẹ werriẹ vbe orukhọ ruẹ nẹ ra, u vbe ya egbe ruẹ fiohan ne Jehova nẹ wẹẹ, a hoo ọghẹe ẹre u khian ghi gha ru ra?” Idinmwiamẹ ọghuẹ keghi rhiẹre ma wẹẹ, u ya egbe fiohan nẹ. U keghi ru eyan vbe ẹdẹ ne u ya egbe fiohan wẹẹ u gha ya ekhọe hia hoẹmwẹ e Jehova kevbe wẹẹ, u gha mu ahoo ọghẹe ye okaro vbe arrọọ ruẹ. Ọna i re emwi ne a ya gbe akiyẹyẹ. Nọnaghiyerriọ, te uwẹ khian ghi gha  gbe ima rẹn wẹẹ u ru eyan vberriọ ra? Hiehie! Ọ ma de emwi nọ rhiae hiehie ne u na ru azẹ wẹẹ u hoo ne u gha rre ototọ ọdakha ọghe Jehova. Emwa ni ma ya egbe fiohan ne Jehova keghi rre ototọ ọdakha ọghe Esu. Esu ma hoo ne ima miẹnfan. Ma gha sọtẹ dae Jehova, ma i khian miẹnfan. Ọna ẹre Esu ghọghọ yi.

3. De afiangbe ne a lae miẹn vbe a gha ya egbe fiohan ne Jehova?

³ Muẹn roro vbene Osanobua he ya fiangbuẹ hẹ rhunmwuda ne u na ya egbe fiohan nẹẹn. Ne u na ghi ya egbe fiohan ne Jehova nẹẹn, u sẹtin ya ilẹkẹtin kha wẹẹ: “E Nọyaẹnmwa rrọọ yaba mwẹ, ohan i ghi mu mwẹ, de emwi ne ọmwaikọmwa gha miẹn ru mwẹ re?” (Psm. 118:6) Vbene ẹmwata, ukpamuyọmọ nọ ghi hiunsi sẹ, ọre ne ima gha rre ototọ ọdakha ọghe Jehova kevbe ne ima gha mwẹ akueyi ọghẹe.

4, 5. (a) Ne a ya egbe fiohan keghi re iwinna nọ bi ye dọmwadẹ ima egbe. Vbọzẹe? (b) De isievẹn ne ehọnrre kevbe eniwanrẹn werriẹ aro daa?

⁴ Zẹvbe igbama nọ dinmwiamẹ nẹ, asikẹgbe ne u gu e Jehova mwẹ ma hẹnhẹn egbe yan evbibiọ, zẹ vbene igbama eso ya hẹnhẹn egbe yan evbibiẹ iran vbe ẹmwẹ igho ne a ya tie ọmwa vbe efoni. Nọnaghiyerriọ, ọ gha khọn rẹn wẹẹ u ye gue evbibiọ, deghẹ u hoo ne u miẹnfan, obọ ruẹ ẹre ọ ye. Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne ima kọ ọna ya orhiọn? Rhunmwuda ai rẹn vbe ẹdẹ biẹ, u sẹtin werriẹ aro daa edanmwẹ ne u ma te ye aro yi vbe odaro. Vbe igiemwi, adeghẹ u ma he sẹ ehọnrre vbe u dinmwiamẹ, ẹi mwẹ u ma werriẹ aro daa isievẹn eso ne a miẹn vbe ẹghẹ ehọnrre. Ọmokhuo ọkpa nọ re ehọnrre keghi kha wẹẹ: “Ọvbokhan ne a biẹ ye uwu ẹgbẹe ọghe Osẹe Jehova i khian kha wẹẹ irẹn ghi re Osẹe Jehova rhunmwuda a ma fian eka (cake) nẹ vbe idugie ẹdẹ ubiẹmwẹ ne a do vbe owa ebe. Sokpan, ọvbokhan nii gha ghi sẹ ehọnrre nẹ, nọ re ẹghẹ ne ahoo ne a ya ru emwi ọdọ vbe amwẹ ya wegbe, ne ọ mieke na sẹtin mudia gbain, te ọ khẹke nọ gha mwẹ iyayi nọ wegbe wẹẹ, uhi e Jehova ne a lele vbe ẹghẹ hia i si obalọ.”

⁵ Vbene ẹmwata, ẹi re ehọnrre ọkpa ẹre ọ werriẹ aro daa isievẹn ne a ma roro ne a ma kọ, uhiẹn, etẹn eso ni dinmwiamẹ vbe iran khian enọwanrẹn nẹ, yevbe werriẹ aro daa edanmwẹ ne iran ma muegbe khẹ. Edanmwẹ vberriọ sẹtin dekaan ẹmwẹ orọnmwẹ, emianmwẹ ra iwinna ne a na miẹn evbare ẹdẹ. Vbọrhirhighayehẹ, ma hia gha miẹn emwi nọ gha danmwẹ ẹkoata ne ima mwẹ dae Jehova.—Jems. 1:12-14.

6. (a) Vbọzẹe ne ai na fi ẹre werriẹ uhiẹn vbe a ghaa rre uwu ọlọghọmwa ighẹ eyan ọghe a ya egbe fiohan? (b) De emwi ne u gha miẹn ruẹ vbe ebe Filipai 4:11-13?

⁶ Ne u mieke na sẹtin mudia gbain vbuwe ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin, ọ khẹke ne u gha yerre wẹẹ, u yan ma e Jehova wẹẹ u gha gae vbe ihe ke ihe ne u na vba egbuẹ. Ọni rhiema wẹẹ, u gha ya ekhọe hia gae ọ gha khọn rẹn wẹẹ, evbibiọ ra avbe ọse ruẹ i ghi gae. (Psm. 27:10) Gha nọ e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn vbe ọlọghọmwa ne u rhirhi gha ye, ne u mieke na sẹtin muẹn sẹ ighẹ eyan ne u ru vbe u ya egbe fiohan.—Tie Filipai 4:11-13.

7. Vbe a yae kha na “ye ohan kevbe uguọmwẹ” rhiegba ye iwinna ne a mieke na miẹnfan?

⁷ E Jehova hoo ne u gha re ọsiọre. Sokpan ne ima sẹtin do gha re ọse Jehova kevbe ne ima rhiegba ye iwinna nọ gha ya ima miẹnfan i re iwinna ne kherhe. Ebe Filipai 2:12, NW. keghi kha wẹẹ: “Wa ye gha ya ohan kevbe uguọmwẹ rhiegba ye iwinna, ne uwa mieke na miẹnfan.” Ako na keghi rhiẹre ma wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha ziro yan emwi ke emwi ne ima khian ru, ne emwi rhọkpa ghẹ mu idobo ye asikẹgbe ne ima gu e Jehova mwẹ kevbe vbene ima khian ya sẹtin gha ya ẹkoata gae vbe edanmwẹ ne ima rhirhi gha ye. Ọ ma khẹke ne ima gha mwẹ ekhọe ọghe vbọghiyekede. Eguọmwadia Osanobua eso  ni kpẹre nẹ vbe otu ọghẹe, ni ghaa mwẹ ekhọe vbenian, keghi defua vbe odẹ ọghe ẹmwata. Nọnaghiyerriọ, de emwi eso ne u gha ru ne u mieke na miẹnfan?

8. De emwi ne Baibol na tie ne egbe ọmwa demu? Vbọzẹe ne ọ na ru ekpataki?

⁸ Emwi eva ẹre ọ hẹnhẹn egbe yan deghẹ ima hoo ne ima gha gu e Jehova mu obọ. Okaro, ma gha danmwehọ ẹre. Nogieva, ma gha gu ẹre guan. E Baibol na tie ne egbe ọmwa keghi re odẹ ne kpataki ne ima ya danmwehọ e Jehova. Ọna keghi re odẹ ne ima ya mwẹ irẹnmwi sayọ lekpae ebe ne otu he gbẹnnẹ ladian na tie kevbe erria ne a ru yan rẹn. Sokpan, te ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, e Baibol na tie ne egbe ọmwa ma yevbe ebe na tie vbe owebe na ghẹ mieke na gbokhuẹre vbe a gha ru edanmwẹ. Te ọ yevbe na mu okhian rrie ehe ne a ma ka rẹn ẹdẹ. Okhian vberriọ keghi ya ọmwa rẹn emwi ba emwi. Erriọ e Baibol na tie vbe ya ima rẹn e Jehova sayọ. Ọna keghi ya ima sikẹ e Jehova sayọ, irẹn tobọ irẹn ghi vbe sikẹ ima sayọ.—Jems 4:8.

9. De emadogua eso ne otu kpemehe ẹre nọ he ru iyobọ nuẹn vbe Baibol ne u tie ne egbuẹ?

⁹ Emadogua wa bun ne otu e Jehova he kpemehe ẹre ni ru iyobọ ne ima ya tie Baibol vbe odẹ nọ dagbẹn. Vbe igiemwi, vbe jw.org, u gha miẹn “Bible Study Activities” vbe ototọ “Teenagers.” Emwamwa na keghi ru iyobọ ne ọmwa ya rhiẹre ye uyinmwẹ, evba ruẹ vbe okha ni rre Baibol. Study Guides ọghe “What Does the Bible Really Teach?” vbe jw.org gha sẹtin ya iyayi ne u mwẹ wegbe sayọ. Ọ gha vbe ru iyobọ nuẹn ya sẹtin rhan otọ iyayi ruẹ ma emwa ọvbehe vbe ikporhu. Adia eso vbe rre Awake! ọghe April 2009 vbe uhunmwuta nọ khare wẹẹ: “Young People Ask . . . How Can I Make Bible Reading Enjoyable?” Vbene ẹmwata, e Baibol ne a tie kevbe erria ne a ru yan rẹn keghi ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye iwinna nọ gha ya ima miẹnfan.—Tie Psalm 119:105.

10. Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne Ovbiotu e Kristi nọ dinmwiamẹ nẹ gha na erhunmwu?

¹⁰ E Baibol na tie ne egbe ọmwa keghi re odẹ ne a ya danmwehọ e Jehova vbene erhunmwu na re odẹ ne ima ya gu ẹre guan. Ọ ma khẹke ne ima gha ghee erhunmwu zẹvbe emwi ne a ru vbe ẹghẹ hia ne ẹi mwẹ esa nọ ye ra zẹvbe “ẹbo ẹwerẹ” nọ ya emwi dunna ne ọmwa. Nọghayayerriọ, erhunmwu keghi re odẹ ne ima ya fannọ otọ ẹko ima ma Ayi ọghomwa. E Jehova wa hoo ne ima gha gu irẹn guan. (Tie Filipai 4:6.)  Emwi rhọkpa ghaa kpokpo ima vbe orhiọn, e Baibol wẹẹ ne ima ‘sẹ ọlọghọmwa ọghe ima rae ye obọ Enọyaẹnmwa.’ (Psm. 55:22) Uwẹ gele ya ọna yi ra? Ibude na ru iyobọ ne ẹbo etẹn nibun nẹ, ọ gha vbe sẹtin ru iyobọ nuẹn!

11. Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne ima gha kpọnmwẹ e Jehova vbe ẹghẹ hia?

¹¹ Sokpan, ọ ma khẹke ne a miẹn wẹẹ, ma gha khian nọ emwi, ẹre ima na na erhunmwu gie Jehova. E Baibol keghi kha wẹẹ: “Wa gha kpọnmwẹ.” (Kọl. 3:15) Ugbẹnso, ẹmwẹ ọlọghọmwa ne ima ye sẹtin mu ima sẹrriọ wẹẹ, ma ghi tila rua ighẹ afiangbe ne ima mwẹ. Emwi vbenian sẹtin ru iyobọ ne ima: Hae ye ugan, emwi eha ne u khian gha kpọnmwẹ Osanobua yi vbe ẹdẹgbegbe. U gele kpọnmwẹ ọnrẹn yọ. Abigail nọ re ehọnrre, nọ dinmwiamẹ vbe ọ rre ukpo 12 keghi kha wẹẹ: “E Jehova ẹre ọ khẹke ne ima rhie ekpọnmwẹ nọ sẹre na, vbe agbọn kevbe ẹrinmwi. Ẹdẹgbegbe ẹre ọ khẹke ne ima ya gha kpọnmwẹ ọnrẹn ye ẹse nọ he ru ne ima. Inọta na kegha ye mwẹ re rre vbe ẹghẹ eso nọ gberra, vbene ekpọnmwẹ ne a rhie ne Osanobua ru ekpataki sẹ hẹ: Inu emwi ma khian gele gha mwẹ, deghẹ emwi ne ima kpọnmwẹ Osanobua yi vbe ẹrẹna ọre emwi ne ima khian ghi vbiẹ rhiọrre do vba vbe akhuẹ?” *

12, 13. Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne ima gha yerre vbene dọmwadẹ ima he ya miẹn umamwẹ ọghe Jehova vbe arrọọ ọghe ima?

¹² Osanobua keghi miẹn Ọba e Devid fan vbuwe edanmwẹ ni wegbe nibun nọ werriẹ aro daa. Rhunmwuda iyobọ ne Osanobua ru nẹẹn, ọ keghi kha wẹẹ: “Wẹ tobọ gualọ otọ ẹre miẹn vbene Nọyaẹnmwa maan hẹ. Afiangbe ọre ọghe iran, ni lẹgbinnaẹn.” (Psm. 34:8) Ako na keghi nianiaẹn vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ vbe ima tobọ ima gha miẹn umamwẹ ọghe Osanobua vbe arrọọ ọghe ima. Emwi ẹwaẹn ni rhie igiọdu ne ọmwa ọghe vbene Jehova ya ru iyobọ ne etẹn, ẹre ima họn vbe ima gha yo iko ọghe Ivbiotu e Kristi. Ma vbe miẹn eso tie vbe Baibol kevbe avbe ebe ọghomwa ni rhan otọ e Baibol. Zẹ vbene u ya mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn, u vbe gha miẹn umamwẹ ọghe Jehova vbe arrọọ ọghuẹ. De odẹ ne u he ya miẹn umamwẹ ọghe Jehova vbe arrọọ ọghuẹ?

¹³ Odẹ ọkpa kpataki ne Ivbiotu e Kristi hia he ya miẹn umamwẹ ọghe Jehova vbe arrọọ ọghe iran, ọni ọre ne ọ na kie ẹkpotọ yọ ne ima do gha re ọse Ovbiẹre. Jesu keghi kha wẹẹ: “Ọmwa ne ọ gha sẹtin bu mwẹ gha dee ẹi rrọọ vbe ẹi re wẹẹ Erha mwẹ ọre ọ si ẹre.” (Jọn 6:44) Uwẹ roro ẹre wẹẹ ẹmwẹ nọ rre ako na kaan uwẹ ra? Zẹvbe igbama, u sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ‘E Jehova ẹre ọ si evbibiẹmwẹ kẹ egbe, imẹ i mwẹ esa ne I ye vbọ, I lele iran kẹkan.’ Yerre wẹẹ, vbe u ya egbe fiohan ne Jehova, u na do gu ẹre gha mwẹ asikẹgbe ne kpataki. Ọse uwẹ ẹre irẹn ghi khin nia. E Baibol keghi kha wẹẹ: “Ọmwa ne ọ hoẹmwẹ Osanobua, Osanobua rẹn ọnrẹn.” (1 Kọr. 8:3) Nọnaghiyerriọ, gha gbọyẹmwẹ ye emwi hia ne Jehova he ru nuẹn, katekate ne u na re ọkpa vbe usun emwa ne irẹn si gha die otu ọghẹe.

14, 15. De vbene ikporhu iyẹn nọ maan khian ya sẹtin ya amuẹtinyan ruẹ wegbe sayọ hẹ?

¹⁴ Odẹ ọvbehe ne ima ya miẹn umamwẹ e Jehova vbe arrọọ ọghe ima, ọre vbe ima ghaa tama emwa ọvbehe vbekpae emwi ne ima yayi. Irẹn ẹre ọ ya ima mwẹ udinmwẹ vbe ikporhu adesẹ orere kevbe ima ghaa kporhu ma iho mwa vbe owebe. Sokpan, ekhue ra ohan i gi igbama eso kporhu ma iho iran vbe owebe rhunmwuda iran ma rẹn deghẹ iran gha rhie ehọ ne iran taa yi. Ne a kporhu ma orhiọnkpa vbe owebe keghi  khuẹrhẹ, sokpan, ọ wa lọghọ ne a kporhu ma ẹbu emwa. Vbọ khian ya ruẹ gha mwẹ udinmwẹ vbenian?

¹⁵ Okaro, muẹn roro evbọzẹe ne u na ya emwi ne a maa ruẹ re yi. Ya ghee Study Guides nọ rre jw.org deghẹ a zedu ẹre nẹ vbe urhuẹvbo ruẹ. Azẹvbiro ni rre ako na, gha ru iyobọ nuẹn ya ru erria yan emwi ne u yayi, evbọzẹe ne u na yaeyi kevbe vbene u gha ya sẹtin rhan otọ re ma emwa ọvbehe. U ghaa mwẹ iyayi nọ wegbe, u na vbe muegbe yotọ ẹse, u gha mwẹ aguakpa ne u ya gha kporhu iyẹn nọ maan.—Jer. 20:8, 9.

16. De emwi nọ gha ya ruẹ gha mwẹ udinmwẹ ne u ya tama emwa ọvbehe vbekpae emwi ne u yayi?

¹⁶ Ohan sẹtin ye gha muẹn agharhemiẹn wẹẹ u muegbe yotọ ẹse. Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ rre ukpo 18, nọ dinmwiamẹ vbe ọ rre ukpo 13 keghi kha wẹẹ, “I rẹn otọ emwi ne I yayi, sokpan ọ gha lọghọ mwẹ ugbẹnso ne I rhan otọ re ma emwa ọvbehe.” De emwi ne ọtẹn nokhuo na ghi ru? Ọ na ghi suẹn gha kporhu ma ihua re vbe owebe vbe odẹ ọghe abiọmwabiẹ. Ọ wẹẹ: “Oyaya ẹre ihua mwẹ vbe owebe ya guan kaẹn emwi ne iran ru. Erriọ vbe khẹke ne imẹ gha ru ẹre. Obẹlẹ ne I ghi la ẹre na khin, ‘I ghaa taa ẹmwẹ ọvbehe nọ ma kaẹn iyayi mwẹ, I ya unu kaẹn vbene I ya maa emwa ọvbehe Baibol hẹ.’ I gha fi ọni ye uwu ẹre nẹ, I werriegbe suẹn ẹmwẹ ne I taa sẹ odẹ. Sokpan, iran gha hoo ne iran rẹn vbene I ya maa emwa e Baibol hẹ. Ọna ẹre ọ ghi kie ẹkpotọ ye ikporhu iyẹn nọ maan. Ugbẹnso iran vbe nọ ọta. Erriọ I ghi gha ruẹ. Vbene ẹghẹ ya khian, ohan ma ghi gha mu mwẹ, ọyẹnmwẹ ẹre ọ ghi sẹ mwẹ.”

17. De emwi ọvbehe nọ gha ya ruẹ tama emwa ọvbehe vbekpae emwi ne u yayi?

¹⁷ U ghaa re ọmwa nọ mwẹ ọghọ kevbe nọ hoẹmwẹ emwa ọvbehe, erriọ iran khian vbe gha rhie ọghọ nuẹn. Olivia nọ rre ukpo 17, nọ dinmwiamẹ vbe ọ ma he sẹ ehọnrre keghi kha wẹẹ: “Ohan nọ mu mwẹ ọre wẹẹ, I gha muẹn ẹmwẹ Baibol hẹn vbuwe ẹmwẹ nọ ma kaẹn ẹmwẹ ugamwẹ, emwa sẹtin kha wẹẹ ọghomwẹ tua gbe.” Sokpan ọtẹn nokhuo na keghi do gha mwẹ iziro ọvbehe. Ọ na ghi kha wẹẹ: “Igbama nibun ma rẹn emwi rhọkpa vbekpae Avbe Osẹe Jehova. Ma ọkpa ọre Osẹe Jehova ni rre ẹdogbo ne ima ye. Vbene ima ya yin daa iran erriọ iran khian vbe ya yin daa ima. Deghẹ ekhue ra ohan i gi ima kporhu ma emwa ọvbehe ra ma gha dobọ kporhu, ma ghi gha guọ, emwa ne ima kporhu ma sẹtin gha roro wẹẹ, te ima rhẹghẹrẹ. Iran sẹtin ya unu rhia ima kevbe igiuhunmwu ọghe ima rua. Sokpan ma gha ya udinmwẹ kporhu ma iran, iran ghi rẹn wẹẹ ima rẹn emwi ne ima ru. Ẹghẹ nii, iran ghi rhie ehọ ne ima taa yi.”

18. De emwi eso ne u gha ru ne u mieke na miẹnfan?

¹⁸ Vbe ako iruẹmwi na, ma bẹghe ẹre wẹẹ, te ima gha rhiegba ye iwinna ugamwẹ ne ima mieke na miẹnfan. Emwi eso nọ khẹke ne ima gha ru ọre Baibol na tie ne egbe ọmwa kevbe erria ne a ru yan rẹn, erhunmwu ne a na kevbe ne ima gha yerre odẹ ughughan ne Jehova he ya fiangbe ima. Ena gha ya ruẹ gha mwẹ ilẹkẹtin ne ẹi beghe wẹẹ, Ọse ruẹ ẹre Jehova gele khin. Ilẹkẹtin na ghi gua ruẹ kpa ya gha tama emwa ọvbehe vbekpae iyayi ruẹ.—Tie Psalm 73:28.

19. Vbọzẹe ne a gha na kha wẹẹ ẹrhiọn na loo ro ne a mieke na miẹnfan i re na mu rhia?

¹⁹ Jesu khare wẹẹ: “Ọmwaikọmwa ne ọ hoo ne irẹn lele mwẹ, wẹẹ ne ọ mianmian enegbe ẹre, ne ọ mu [“erhan irrioya ọghẹe,” NW] lele mwẹ.” (Mat. 16:24) Vbene ẹmwata, zẹvbe erhuanegbe Jesu, te ima gha ya egbe ima fiohan ne Jehova, ma ghi vbe dinmwiamẹ. Ọ keghi kie ẹkpotọ ye afiangbe nibun nia kevbe afiangbe ọghe arrọọ ọghe etẹbitẹ vbe agbọn ọgbọn nọ dee. Nọnaghiyerriọ, gha rhiegba ye iwinna nọ gha ya ruẹ miẹnfan!