1. Vbọ ye ruẹ hẹ vbe ekhọe, ne u na rẹn wẹẹ Osanobua hoẹmwẹ ruẹ?

UKỌ E JỌN khare wẹẹ, “Ahoẹmwọmwa ọre Osanobua khin.” (1 Jọn 4:8) Emwi nọ tae na keghi ya ima rẹn ẹmwata ne kpataki na: Osanobua nọ re Ẹzi ọghe arrọọ, ẹre ọ vbe re Ẹzi ọghe ahoẹmwọmwa. E Jehova hoẹmwẹ ima! Rhunmwuda nọ na hoẹmwẹ ima, ẹre ọ zẹe ne ima na mwẹ agbẹkunsotọ, oghọghọ kevbe isọkẹn.

2. Zẹvbe nọ rre ebe Matiu 22:37-40, de uhi eva nọ ghi kpọlọ sẹ? Vbọzẹe nọ na lọghọ vbe ugbẹnso na lele uhi nogieva nọ rrọọ?

² Nọ ne Ivbiotu e Kristi, emwi nẹi mwẹ a ma ru nọ, vbe ọ gha de ọghe na gha rhie ahoẹmwọmwa ma, rhunmwuda, iyi ne Jesu yi ẹre nọ. (Tie Matiu 22:37-40.) Ma gha rẹn e Jehova nẹ, na do hoẹmwẹ ọnrẹn i mobọ lọghọ. Rhunmwuda, ọmwa nọ gbae ẹre Jehova khin; obọ esi ẹre ọ ya mu ima, erriọ ẹre ọ vbe ya mwẹ itohan ghee ima. Sokpan ọ gha de ọghe na hoẹmwẹ ogieva ọmwa, evba nii ẹre ẹmwẹ ye. Vbọzẹe? Rhunmwuda, etẹn ne ima gba ga, ni vbe re ogieva ima keghi re emwa ni ma gba. Ugbẹnso, iran sẹtin ru emwi ra ta ẹmwẹ eso nọ gha da ima sẹ ugboloko. E Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ẹi mwẹ ọna ma sunu; ọna ẹre ọ zẹe nọ na loo emwa eso ya gbẹn ọnrẹn ye uwu e Baibol, evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha hoẹmwẹ egbe, kevbe vbene ima khian ya rhie ẹre ma hẹ wẹẹ ima hoẹmwẹ egbe. Ọkpa vbe usun emwa nọ loo ro, ọre Jọn.—1 Jọn 3:11, 12.

3. De emwi ne Jọn wa mobọ nianian?

³ Vbe ebe ne Jọn gbẹn, ọ keghi nianiaẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne  Ivbiotu e Kristi gha rhie ahoẹmwọmwa ma. Vbuwe Ebe Enẹ Ni Ta Okha Ọghe Jesu, ebe Jọn ẹre ọ wa mobọ guan kaẹn ahoẹmwọmwa. Uhiẹn, vbe a gha ku ebe eha nikẹre kugbe, ako ne Jọn na guan kaẹn ahoẹmwọmwa, ẹre ọ ye bun sẹ ako ne nikẹre na guan kaẹn rẹn. Odẹ ukpo 100 ẹre Jọn ghaa ye, vbe ọ gbẹn ebe Jọn kevbe ebe Jọn nokaro ya sẹ nogieha. Avbe ebe na ya ima rẹn wẹẹ, te ọ khẹke ne Ivbiotu e Kristi gha rhie ahoẹmwọmwa ma vbe emwi hia ne iran ru. (1 Jọn 4:10, 11) Vbọrhirhighayehẹ, ọ ka gha mwẹ ẹghẹ eso, ne Jọn ma ya rhie ahoẹmwọmwa ma.

4. De ẹghẹ eso ne Jọn ma ya rhie ahoẹmwọmwa ma?

⁴ Ọ ghaa mwẹ ẹghẹ eso ne Jọn ma ya rhie ahoẹmwọmwa ma vbe ọ rre igbama. Vbe igiemwi, ọ ghaa mwẹ asẹ ọkpa ne Jesu vbe erhuanegbe ẹre ya la e Sameria gberra vbe iran rrie Jerusalẹm. Emwa ni rre igue ọkpa vbe Sameria ma miẹn iran yi. E Jọn na tama e Jesu wẹẹ, ne iran wa tie erhẹn ke ẹrinmwi rre, nọ fuẹn emwa ni rre ẹvbo nii hia rua! (Luk 9:52-56) Ọ vbe gha mwẹ asẹ ọkpa ne Jọn ma ya rhie ahoẹmwọmwa ma avbe ukọ nikẹre. Iyẹe keghi bu e Jesu gha dee do rinmwiaẹn nọ gi ivbi irẹn eva gha rre ukpo nọkhua vbe Arriọba ọghẹe. Ọ khọ wẹẹ, e Jọn vbe Jems ẹre ọ kpikpi iye iran ya ru emwi na. Ukọ nikẹre ghi họn ẹmwẹ na, ohu na gha mu iran! (Mat 20:20, 21, 24) Vbuwe ena hia, te Jesu wa ye hoẹmwẹ e Jọn.—Jọn 21:7.

5. Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

⁵ Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn igiemwi ọghe Jọn kevbe emwi eso nọ gbẹn vbekpae ahoẹmwọmwa, ne ima mieke na rẹn vbene ima khian ya gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ima. Ma gha vbe guan kaẹn odẹ ne kpataki, ne uhunmwuta ẹgbẹe khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ ẹgbẹe ọre.

6. De vbene Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ima?

⁶ Ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, deghẹ ẹmwẹ ọmwa na gha yẹẹ ima vbe ekhọe, ma na vbe gha ta ẹmwẹ nọ rhiẹnrhiẹn ma ọmwa nii, ọni rhie ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ ọmwa nii. Sokpan ọni ọkpa ma sẹ, te ọ khẹke ne ima vbe gha rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ima. (Yae taa Jems 2:17, 26.) Vbe igiemwi, e Jehova hoẹmwẹ ima. (1 Jọn 4:19) Ẹmwẹ ni rhiẹnrhiẹn nọ tae vbe Baibol wa so igiẹ ye ọna. (Psm 25:10; Rom 8:38, 39) Sokpan ẹi wa re ọni ọkpa; emwi nọ ru ne ima, vbe so igiẹ yọ. E Jọn khare wẹẹ: “Vbenian ọre Osanobua ya rhie ma vbene irẹn hoẹmwẹ mwa hẹ: ọ keghi gie Ovbi ẹre ukpọmọkpa gha die agbọn ne ima sẹtin la ekpa ẹre gha mwẹ arrọọ.” (1 Jọn 4:9) E Jehova keghi gie ukpọmọkpa nọ mwẹ gha die agbọn na, nọ do rri oya,  nọ vbe wu rhunmwuda ima. (Jọn 3:16) Ọna ma ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gele hoẹmwẹ ima?

7. De vbene Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ima?

⁷ Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ irẹn hoẹmwẹ iran. (Jọn 13:1; 15:15) Gberra ọni, emwi nọ ru vbe rhie ẹre ma wẹẹ ọ gele hoẹmwẹ iran. Jesu khare wẹẹ, “Ahoẹmwọmwa nọ ghi kpọlọ sẹ, ne ọmwa gha sẹtin mwẹ ghee avbe esiọre, ọrọre nọ wu ba ẹmwẹ iran.” (Jọn 15:13) Ma ghaa muẹn roro, emwi ne Jehova kevbe Jesu he ru ne ima, vbọ khẹke nọ gua ima kpa ya ru?

8. De emwi ne 1 Jọn 3:18 wẹẹ ne ima gha ru?

⁸ Ma ghaa họn ẹmwẹ ne Jehova kevbe Jesu, te ima rhie ẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ iran. (Jọn 14:15; 1 Jọn 5:3) Ọkpa vbe iyi ne Jesu yi ne ima, ọre ne ima gha hoẹmwẹ egbe. (Jọn 13:34, 35) Gberra wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha tama etẹn ima wẹẹ ima hoẹmwẹ iran, ọ vbe khẹke ne ima gha rhie ẹre ma vbe uyinmwẹ ima. (Tie 1 Jọn 3:18.) De emwi eso ne ima gha ru, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ima?

9. De emwi ne ahoẹmwọmwa gua e Jọn kpa ya ru?

⁹ Iwinna ọgbehẹn ẹre Jọn vbe ẹgbẹe ọre ghaa ru. Te Jọn gha te sẹtin mu iwinna na ye okaro vbe arrọọ ọghẹe nọ mieke na yae gha khuan igho. Sokpan, ọ ma ru vberriọ; ọ na rhiegbe ye iwinna ikporhu ọ te ya wu, nọ mieke na ru iyobọ ne emwa ya do rẹn e Jehova kevbe Jesu. Ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne Jọn. Ọ miẹn ukpokpo, ẹi re ne kherhe. Uhiẹn vbe ọ khian ọmaẹn nẹ, vbọ ghi bu ufomwẹ ọghe orre nokaro, a na vbe muẹn gha rrie imu. (Iwinna 3:1; 4:1-3; 5:18; Arhie 1:9) Vbe Jọn rre imu rhunmwuda nọ na gha kporhu vbekpae Jesu, te ọ ye gha mu ẹmwẹ emwa ọvbehe roro. Vbe igiemwi, vbe ẹghẹ nọ ya gha rre imu vbe Patmọs, ẹre ọ ya gbẹn ebe Arhie Maan gie iko ughughan ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii, ne iran mieke na rẹn emwi “ne ọ ra do sunu” vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe. (Arhie 1:1) Ọ khọ wẹẹ, vbe a ghi faẹn nẹ vbe imu vbe Patmọs, ẹre ọ na gbẹn ebe Jọn, nọ re ọkpa vbe usun Ebe Enẹ Ni Ta Okha Ọghe Jesu. Ọ na vbe gbẹn ebe Jọn nokaro ya sẹ nogieha, nọ ya rhie igiọdu ne etẹn. Vbua khian ya yegbe tae Jọn hẹ, vbe odẹ nọ ya mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro vbe arrọọ ọghẹe?

10. Vbua khian ya rhie ẹre ma hẹ wẹẹ u hoẹmwẹ emwa?

¹⁰ U gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, u hoẹmwẹ emwa ọvbehe vbe odẹ ne u ya loo arrọọ ruẹ. Agbọn Esu na hoo ne emwa wa rẹn ọghe enegbe iran ọkpa, ne iran gha loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe iran ya khuan igho khian ra ne iran gha ru emwi nọ gha ya emwa gha họn usi iran rre. Sokpan emwa ọghe Osanobua i yerriọ. Iran keghi loo ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ọghe iran ya ru iyobọ ne emwa ya do rẹn e Jehova. Uhiẹn, eso kue ru iwinna na, zẹvbe arọndẹ.

11. De vbene etẹn ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ e Jehova kevbe etẹn ne iran gba ga?

¹¹ Etẹn nibun rrọọ ni winna, ne iran mieke na sẹtin kpemehe ne egbe iran kevbe ẹgbẹe iran. Agharhemiẹn wẹẹ etẹn vbenian i rre ugamwẹ ẹghẹ hia, iran wa mwẹ iyobọ nọkhua ne iran ye vbe otu e Jehova. Vbe igiemwi, eso ru iyobọ ne etẹn ne oguomiẹrẹ sunu daa, eso deba etẹn ni bọlọ owa ugamwẹ, iran vbe ru iyobọ igho ye iwinna Arriọba, vbene etẹn nikẹre hia vbe ru ẹre. Ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ ne Osanobua kevbe ogieva iran, ẹre ọ gua iran kpa ya ru ena hia. Ne ima na yo iko vbe uzọla uzọla, kevbe ne ima na mwẹ obọ vbọ, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ima. Ọ gha khọnrẹn ne egbe wọọ ima, te ima ye hia  ne ima yo iko. Ọ gha khọnrẹn ne ohan gha mu ima vbe ima gha khian zẹ ewanniẹn, te ima ye hia ne ima ru vberriọ. Agharhemiẹn wẹẹ ima hia mwẹ ọlọghọmwa ughughan ne ima gu suan vbuwe egbe, te ima ye hia ne ima rhie igiọdu ne etẹn vbene iko te suẹn, ra vbe a gha zobọ nẹ. (Hib 10:24, 25) Vbene ẹmwata, ma wa gbọyẹmwẹ ye iwinna ne etẹn ima ru vbuwe iko!

12. De odẹ ọvbehe ne Jọn ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ etẹn?

¹² Ẹmwata nọ wẹẹ, e Jọn ghaa tian etẹn ne iran gba ga, sokpan ọ vbe gha rhie adia nọ khẹke ne iran, nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ iran. Vbe igiemwi, vbe elẹta nọ gbẹn, ọ keghi tian etẹn ye iwinna esi ne iran ghaa ru kevbe amuẹtinyan ọghe iran, ọ na vbe rhie adia nọ khẹke ne iran vbe nọ dekaẹn orukhọ na ru. (1 Jọn 1:8–2:1, 13, 14) Erriọ vbe khẹke ne ima gha tian etẹn ima ye emwi esi ne iran ru. Sokpan, ma gha miẹn ọtẹn nọ khian zẹ owẹ ihan, ma ghi fẹko ya ẹwaẹn rhie adia nẹẹn, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ ọnrẹn. Na do rhie adia ne ọmwa i re emwi nọ khuẹrhẹ, sokpan emwi nọ khẹke na ru nọ rhunmwuda, e Baibol wẹẹ, “te a ruẹ ẹwaẹn vbe obọ egbe.”—Itan 27:17.

13. De emwi nọ ma khẹke ne ima gha ru?

¹³ Ugbẹnso, ma ghaa hoo ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ima, ọ mwẹ emwi eso nọ ma khẹke ne ima ru. Vbe igiemwi, ọ ma khẹke ne ima rherhe gha mu ohu rhunmwuda ẹmwẹ ne iran ta. Muẹn roro, emwi nọ sunu vbọ ghi bu ẹghẹ ne Jesu khian ya wu. Ọ na tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne iran rri efun ọghe irẹn, ne iran vbe wọn esagiẹn ọghe irẹn, ne iran mieke na gha rrọọ vbe etẹbitẹ. (Jọn 6:53-57) Ẹmwẹ na keghi kpa iran odin sẹrriọ wẹẹ, erhuanegbe ẹre nibun na sẹrae. Sokpan emwa vbe na ghee Jọn, ni gele hoẹmwẹ e Jesu ma kpa. Iran tobọ iran ma vbe rẹn otọ ẹmwẹ ne Jesu tae; ọ gha kẹ, ọ vbe ru iran ehọ gboo. Vbọrhirhighayehẹ, iran ma gha mu ohu, ne iran gha kha wẹẹ ẹmwẹ ne Jesu tae ma gba. Nọghayayerriọ, iran keghi mu ẹtin yan rẹn, rhunmwuda iran rẹnrẹn wẹẹ, ọmwa nọ ta ẹmwata ẹre nọ. (Jọn 6:60, 66-69) Erriọ vbe ye, ne ima gha te ya gha rherhe mu ohu rhunmwuda ẹmwẹ ne etẹn ima tae, te ọ khẹke ne ima kie ẹkpotọ ne iran ya zẹ enunu iran.—Itan 18:13; Asan 7:9.

14. Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima gha khẹko etẹn ima?

¹⁴ E Jọn keghi rhie ibude ne ima, ne ima ghẹ gha khẹko etẹn ima. Ma ghaa khẹko iran, Esu  sẹtin la evba la ima egbe. (1 Jọn 2:11; 3:15) Ọna ọre emwi nọ sunu vbọ ghi bu ufomwẹ orre nokaro. Esu kegha hia vbe odẹ ke odẹ nọ ya etẹn gha khẹko egbe, ne ighaegbe mieke na gha rre uwu ẹkpo iran. Vbe ẹghẹ ne Jọn ya gbẹn elẹta ọghẹe, emwa eso ne Esu ghaa loo ghaa rre uwu iko. Vbe igiemwi, e Diotrẹfis kegha si ighaegbe vbe iko ọkpa nọ ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii. (3 Jọn 9, 10) Ọ ma gha rhie ọghọ ne ediọn ne ẹbu nọ su ghaa gie yo iko. Ọ gha miẹn etẹn ni ya obọ esi mu emwa ne irẹn khẹko ẹre, ọ ghi hia nọ khulo etẹn vbenian hin iko rre. Erriọ itengbemu ghi sẹ! Esu vbe hia nọ si ighaegbe ye uwu ẹkpo emwa Osanobua vbe ẹdẹnẹrẹ. Wa ghẹ gi ima kie ẹkpotọ nẹẹn hiehie.

15. Vbọ khẹke ne avbe uhunmwuta ẹgbẹe gha yerre?

¹⁵ Odẹ ọkpa ne kpataki ne uhunmwuta ẹgbẹe ya rhie ẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ẹgbẹe ọre, ọre nọ na kpemehe emwi ikpakpa ne iran. (1 Tim 5:8) Sokpan ọ khẹke nọ yerre wẹẹ, emwi ikpakpa nọ kpemehe ẹre i khian sẹtin rhihe asikẹgbe ne ẹgbẹe ọre gu e Jehova mwẹ. (Mat 5:3) Jesu wa rhie igiemwi esi yotọ vbe nọ dekaẹn ọna. Ebe Jọn gi ima rẹn wẹẹ, te Jesu wa gha mu ẹmwẹ ẹgbẹe ọre roro, uhiẹn ya sẹ ẹdẹ uwu. Vbe ọ rre erhan irrioya, iyẹe ighe Meri kevbe Jọn ghaa rre evba. Agharhemiẹn wẹẹ ọ ghaa rre uwu obalọ, ọ na wẹẹ ne Jọn gu irẹn gha gbaroghe iye irẹn. (Jọn 19:26, 27) Ẹi re te Jesu ma gha mwẹ ivbi iye ni gha te sẹtin gbaroghe iye iran vbe odẹ ọghe ikpakpa, sokpan ọ khọ wẹẹ, vbe ẹghẹ na kha na, iran rhọkpa ma he khian erhuanegbe ẹre. Ọni ẹre ọ si ẹre ne Jesu na mu iyẹe ye obọ ọmwa nọ gha sẹtin gha gbaroghe ẹre vbe odẹ ọghe ikpakpa kevbe odẹ ọghe orhiọn.

16. De iwinna nọ ghaa rre Jọn urhu?

¹⁶ Ẹi re iwinna ne kherhe ẹre ọ ghaa rre Jọn urhu. Zẹvbe ọkpa vbe ukọ ọghe Jesu, ẹi mwẹ ọ ma gha mu asanikaro vbe iwinna ikporhu. Ọ khọ wẹẹ e Jọn vbe rhie okhuo, rhunmwuda ọni, ẹi mwẹ ọ ma gha hia nọ gha kpemehe ne ẹgbẹe ọre vbe odẹ ọghe ikpakpa kevbe odẹ ọghe orhiọn. (1 Kọr 9:5) De emwi ne avbe uhunmwuta ẹgbẹe gha miẹn ruẹ vbe ọna?

17. Vbọzẹe nọ na khẹke ne uhunmwuta ẹgbẹe gha gbaroghe ẹgbẹe ọre vbe odẹ ọghe orhiọn?

¹⁷ Ọtẹn nokpia nọ re uhunmwuta ẹgbẹe sẹtin gha mwẹ iwinna nibun nọ rre ọre urhu. Vbe igiemwi, te ọ khẹke nọ gha ya ekhọe hia  winna vbe isiwinna rẹn, ne uyinmwẹ ọnrẹn mieke na gha rhie uyi gie Jehova. (Ẹfis 6:5, 6; Tai 2:9, 10) Ọ sẹtin vbe gha mwẹ iwinna nibun nọ ru vbuwe iko. Vbe igiemwi, ọ ghaa re ọdiọn, te ọ gha mu otuẹ gie etẹn nọ mieke na rhie igiọdu ne iran, ọ ghi vbe gha mu asanikaro vbe iwinna ikporhu. Vbuwe ena hia, te ọ ye khẹke ne irẹn vbe ẹgbẹe ọre gha ruẹ e Baibol kugbe vbe ẹghẹ hia. Ẹgbẹe ọre gha wa kakabọ gbọyẹmwẹ ye ẹrhiọn nọ loo, nọ ya kpemehe ne iran vbe odẹ ọghe ikpakpa kevbe odẹ ọghe orhiọn.—Ẹfis 5:28, 29; 6:4.

18. De ilẹkẹtin ne Jọn ghaa mwẹ?

¹⁸ E Jọn wa tọ, ẹi re avbiẹ emwi ẹre ọ vbe miẹn vbe agbọn. Ọ werriẹ aro daa isievẹn ughughan nọ gha te ya amuẹtinyan ọghẹe worua. Te ọ wa gha hia nọ gha lele uhi ne Jesu yi, ya sẹ egbe uhi nọ dekaẹn na gha hoẹmwẹ egbe. Ena hia ẹre ọ ya e Jọn gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova kevbe Jesu hoẹmwẹ irẹn kevbe wẹẹ, iran gha ru iyobọ ne irẹn ya sẹtin zin egbe ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin. (Jọn 14:15-17; 15:10; 1 Jọn 4:16) Esu kevbe agbọn nọ kha yan ma sẹtin mu ekhọe Jọn rhia, nẹ ghẹ ya ekhọe hia hoẹmwẹ etẹn ne iran gba ga; iran ma vbe sẹtin da re obọ yi nẹ ghẹ rhie ahoẹmwọmwa nii ma.

19. De emwi ne ebe 1 Jọn 4:7 wẹẹ ne ima gha ru? Vbọzẹe?

¹⁹ Esu ne ọkaẹrhia nọ mwẹ ekhọe atosi, ẹre ọ kha yan agbọn na, vbene ọ vbe gha ye vbe ẹghẹ ọghe Jọn. (1 Jọn 3:1, 10) Esu hoo ne ima gha khẹko etẹn ima, sokpan ẹi khian gba re nẹẹn, vbe ẹi re te ima kie ẹkpotọ nẹẹn. Gi ima ye gha hoẹmwẹ etẹn ima, ma ghi gha rhie ẹre ma vbe ẹmwẹ ne ima ta kevbe emwi ne ima ru. Ma ghaa ru vberriọ, ma ghi gha sọyẹnmwẹ zẹvbe ẹgbẹe ọkpa ni koko ga e Jehova.—Tie 1 Jọn 4:7.