AKO IRUẸMWI 25
E Jehova Keghi Fiangbe Emwa Ni Yabọ
“Wa gha ya ekhọe hia yabọ egbe zẹvbe ne Jehova vbe ya ekhọe hia yabọ uwa.”—KỌL 3:13.
IHUAN 130 Gi Ima Gha Mwẹ Ekhọe Ayabọ
OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA a
1. De ẹmwẹ igiọdu ne Jehova tama emwa orukhọ ni fi werriẹ?
E JEHOVA ẹre ọ yi ima, irẹn ẹre ọ yi uhi ne ima, irẹn ọre Ọbuohiẹn ọghe ima, ọ vbe hoẹmwẹ ima zẹvbe ne erha hoẹmwẹ ivbi ẹre. (Psm 100:3; Aiz 33:22) E Jehova mwẹ asẹ nọ khian ya yabọ ima vbe ima gha gele ro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ọ wa vbe mu egbe nọ khian ya ru vberriọ. (Psm 86:5) E Jehova keghi loo akhasẹ ighẹ Aizaia ya ta ẹmwẹ na nọ rhie igiọdu ne ọmwa. Ọ wẹẹ: “Orukhọ ruẹ gha ya ruẹ gbiruẹn sẹrriọ wẹẹ, te u ghi baa, I gha khuọ ruẹ ne u gha fua vbe isonorhọ.”—Aiz 1:18.
2. Vbọ khẹke ne ima gha ru deghẹ ima hoo ne ima gu emwa gha rrọọ vbe ọfunmwegbe?
2 Ẹghẹ nibun ẹre ẹmwẹ ne ima ta kevbe emwi ne ima ru ya sọnnọ emwa ọvbehe, rhunmwuda emwa ni ma gba ẹre ima khin. (Jems 3:2) Sokpan, ọni ma rhie ma wẹẹ, ima i khian sẹtin gu emwa ọvbehe ru ọse. Ma gha sẹtin, deghẹ ima na gha yabọ emwa vbe iran gha ru ima khọọ. (Itan 17:9; 19:11; Mat 18:21, 22) E Jehova hoo ne ima gha yabọ emwa ọvbehe, ọ gha khọnrẹn wẹẹ emwi kherhe ẹre iran ru ima re. (Kọl 3:13) Evbọzẹe ne ima gha na ru vberriọ ọre wẹẹ, e Jehova vbe “ya ekhọe hia yabọ” ima.—Aiz 55:7.
3. De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?
3 Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene ima ne emwa nagbọn ni ma gba, khian ya ya egbe taa e Jehova, vbe odẹ ne ima ya yabọ. De orukhọ nọ khẹke ne ima tama ediọn? Vbọzẹ ne Jehova na hoo ne ima gha yabọ emwa ọvbehe? De emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe obọ etẹn ne ima gba ga, ni he rri oya, rhunmwuda orukhọ ọghe emwa ọvbehe?
OVBIOTU E KRISTI GHA RU ORUKHỌ NỌ WEGBE
4. (a) Ọguọmwadia e Jehova gha ru orukhọ nọ wegbe, de emwi nọ khẹke nọ ru? (b) De emwi ne ediọn ru vbe ọmwa gha ru orukhọ nọ wegbe?
4 Ọmwa gha ru orukhọ nọ wegbe, ọ khẹke ne ima tama ediọn. Egbe avbe orukhọ vbenian ẹre ọ rre ebe 1 Kọrinti 6:9, 10. Te ọmwa nọ ru orukhọ nọ wegbe ru emwi nọ kakabọ sọnnọ e Jehova. Ovbiotu e Kristi gha ru egbe orukhọ vbenian, te ọ khẹke nọ rinmwian e Jehova vbe erhunmwu, ọ ghi vbe ya tama ediọn ni rre iko. (Psm 32:5; Jems 5:14) De emwi ne ediọn khian ghi ru? E Jehova ọkpa ẹre ọ mwẹ asẹ na ya ya orukhọ bọ ọmwa; izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu, ẹre ọ zẹe ighẹ e Jehova ya orukhọ ọghe ima bọ ima. b Sokpan, ọmwa gha ru orukhọ nọ wegbe, e Jehova rhie asẹ ne ediọn, ne iran ya mu ukpa mu uwerhẹn ghee ẹre, deghẹ ọ khẹke ne ọmwa nii ye gha rre uwu iko. (1 Kọr 5:12) Ne ediọn mieke na sẹtin ru vberriọ, te ọ khẹke ne iran gualọ ewanniẹn ọghe avbe inọta na: Te ọmwa nii mema ru orukhọ nọ ru ra? Te ọ ghi gha hia nọ muẹn lẹre ne emwa ọvbehe ra? Ọ kpẹẹ re nọ ke ru orukhọ nii yan egbe yan egbe ra? Nọ ghi wa sẹ ehia, orukhọ nọ ru nii, gbe ẹre egbe ra, ọ vbe mu egbe nọ khian ya fi werriẹ ra? Emwi eso rrọọ nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova gele yabọ ọre nẹ ra?—Iwinna 3:19.
5. De vbene iwinna ne ediọn ru ya biẹ ọmọ esi hẹ?
5 Ediọn gha khian bu ohiẹn ọmwa orukhọ, ọ khẹke ne iran hia na miẹn wẹẹ, vbene Jehova ya bu ohiẹn ọmwa nii vbe ẹrinmwi, erriọ iran khian vbe ya bu ohiẹn ọnrẹn vbe uhunmwu otagbọn. (Mat 18:18) De vbene emwamwa na khian ya ru iyobọ ne etẹn ni rre iko? Emwamwa na wa gbogba ga etẹn ni rre uwu iko, rhunmwuda deghẹ a ma kan ọmwa orukhọ nọ ma kue fi werriẹ fua vbe uwu iko, ọ sẹtin ya etẹn ọvbehe khian rree ne Jehova. (1 Kọr 5:6, 7, 11-13; Taitọs 3:10, 11) Ọ sẹtin vbe ru iyobọ ne ọmwa orukhọ ya fi werriẹ, e Jehova ghi vbe yabọ ọre. (Luk 5:32) Ọmwa orukhọ gha fi werriẹ, ediọn ghi mu ẹmwẹ ọnrẹn ye erhunmwu, iran ghi rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nẹẹn ya werriegbe do khian ọsiọre.—Jems 5:15.
6. A gha kan ọmwa nọ ru orukhọ fua vbe iko, a gha ye sẹtin yabọ ọre ra? Rhan otọ re.
6 Gia kha wẹẹ ediọn bẹghe ẹre wẹẹ, orukhọ ne ọmwa ru ma gbe ẹre egbe, de emwi ne iran khian ghi ru. Ọ ghaa yerriọ, a ghi kan ọmwa nii fua vbe iko. Ọ gha rra uhi arriọba, ediọn i khian gbe gue ọmwa orukhọ nii nẹ ghẹ mieke na rri oya ye emwi nọ ru. E Jehova ma wẹẹ na ghẹ bu ohiẹn ọmwa nọ rra uhi ra na ghẹ rri ọre oya, ọ gha khọnrẹn ne ọmwa nii ro iro fi uyinmwẹ werriẹ. (Rom 13:4) Ọrheyerriọ, deghẹ ọmwa nii na ghi fi uyinmwẹ ọnrẹn werriẹ vbe okiekie, e Jehova mu egbe nọ khian ya yabọ ọre. (Luk 15:17-24) E Jehova gha yabọ ọre, ọ gha khọnrẹn wẹẹ orukhọ nọ kakabọ wegbe ẹre ọ ru.—2 Krọ 33:9, 12, 13; 1 Tim 1:15.
7. Vbọ khẹke ne ima ru vbe ima gha yabọ ọmwa nẹ?
7 Ọ keghi fu ima ẹko rre, ne ima na rẹn wẹẹ, ẹi re ima ẹre ọ khian tae deghẹ e Jehova gha yabọ ọmwa nọ ru orukhọ! Ọrheyerriọ, emwi rrọọ ne ima gha ru. Vbe ọni a khin? Ugbẹnso, ọmwa sẹtin ru ima emwi nọ da ima sẹ ugboloko, ọ ghi do rinmwian ima, ne ima yabọ ọre. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ọ ma rre do rinmwian. Ọ gha sunu vberriọ, ma gha ye sẹtin yabọ ọmwa nii, ma ghi vbe hia ne ima ghẹ rhie ẹmwẹ nii ye ẹko. Na gbe ọdẹn na ta ẹmwata, ọna sẹtin rhie ẹghẹ kevbe ẹrhiọn, katekate deghẹ emwi ne ọmwa nii ru ima re, na da ima sẹ ugboloko. The Watchtower ọghe September 15, 1994, khare wẹẹ: “U gha yabọ ọmwa, ọ ma rhie ma wẹẹ, u ghọghọ ye emwi dan ne ọmwa nii ru. Ovbiotu e Kristi gha yabọ ọmwa, ọ ghi sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova. Irẹn ọre Ọbuohiẹn nẹi bu eku, ọ gha sẹ ẹghẹ, ọ gha dia emwi hia vbe nọ khẹke.” Vbọzẹ ne Jehova na wẹẹ ne ima gha yabọ kevbe ne ima vbe sẹ emwi hia rae ye irẹn obọ?
EVBỌZẸE NE JEHOVA NA WẸẸ NE IMA GHA YABỌ
8. Ma ghaa yabọ emwa ọvbehe, de vbene ọ ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye itohan ne Jehova mwẹ ghee ima?
8 Ma ghaa yabọ, ọ rhie ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye itohan ne Jehova mwẹ ghee ima. Vbe erre ọkpa ne Jesu zẹ, ọ keghi ya e Jehova gie arowa ọkpa, nọ tama ọviẹn ọnrẹn, nẹ ghẹ ghi ha irẹn osa nọkhua nọ mwẹ irẹn re. Ọrheyerriọ, ọviẹn na ma tohan ọviẹn ne ihua re, nọ ghaa mwẹ ọnrẹn igho nekherhe. (Mat 18:23-35) De emwi ne Jesu maa ima re vbe okha na? Ma ghaa gele gbọyẹmwẹ ye odẹ ne Jehova ya tohan ima, ọ gha ya ima yabọ emwa ọvbehe. (Psm 103:9) Vbe ukpo eso nọ gberra, ebe Owa Ọkhẹ ọkpa keghi kha wẹẹ: “Agharhemiẹn wẹẹ ima yabọ emwa ọvbehe vbe ẹghẹ hia, ma i khian sẹtin yae gie vbene Osanobua he ya yabọ ima, rhunmwuda izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu.”
9. De emwa ne Jehova tohan rẹn? (Matiu 6:14, 15)
9 Ma ghaa yabọ emwa ọvbehe, e Jehova ghi vbe yabọ ima. Emwa ni tohan emwa ọvbehe, ẹre Jehova vbe tohan rẹn. (Mat 5:7; Jems 2:13) Erhunmwu ne Jesu maa erhuanegbe ẹre re, wa so igiẹ ye ọna. (Tie Matiu 6:14, 15.) Emwi ne Jehova wẹẹ ne Job ru, wa vbe ya ima rẹn wẹẹ, emwa ni tohan emwa ọvbehe, ẹre Jehova vbe tohan rẹn. Ẹmwẹ nọ gbe ọmwa orhiọn mu otọ ne Elifaz, Bildad kevbe Zofa tama e Job, wa gele da ẹre sẹ ugboloko. Sokpan e Jehova keghi tama e Job nọ na erhunmwu ne iran. E Job ghi na erhunmwu ne iran nẹ, e Jehova na fiangbe ẹre.—Job 42:8-10.
10. Vbọzẹ ne ima na kha wẹẹ, egbe ima ma yae ru, deghẹ ima na gha rhie ẹmwẹ ye ẹko? (Ẹfisọs 4:31, 32)
10 Egbe ima ma yae ru, deghẹ ima na gha rhie ẹmwẹ ye ẹko. Te ọmwa nọ rhie ẹmwẹ ye ẹko, yevbe ọmwa nọ mu ihẹ nọkhua yan uhunmwu, rhunmwuda ọni, e Jehova hoo ne ima mu ẹzọ fua, ne egbe mieke na rọkhọ ima. (Tie Ẹfisọs 4:31, 32.) E Jehova tama ima wẹẹ, ne ima “mu ohu fua.” (Psm 37:8) Ma gha lele ibude nii, ọ gha wa ru iyobọ ne ima. Ma ghaa rhie ẹmwẹ ye ẹko ra deghẹ ohu na gha mu ima, ọ sẹtin si ọlọghọmwa ra emianmwẹ ye ima egbe. (Itan 14:30) Ma ghaa rhie emwi ne ọmwa ru ima re ye ẹko, egbe ima ma yae ru, ọmwa nii ghi wa gha ru ọghẹe khian; te ọ vbe yevbe na miẹn wẹẹ ima wọn e poison, rhunmwuda ọmwa ne ima mu ohu ẹre, ma ẹre ọ khian rri oya ẹre, ẹi re ọmwa nii. Rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, ẹse ẹre ima ru egbe ima re, deghẹ ima na gha yabọ emwa ọvbehe. (Itan 11:17) Ma gha yabọ emwa ọvbehe, orhiọn ima ghi sotọ, ma ghi vbe sẹtin gha ya ekhọe hia ga e Jehova.
11. De emwi ne Baibol tae, vbekpa na gha rria ikhi? (Rom 12:19-21)
11 E Jehova ẹre ọ khẹke nọ rria ikhi ne ima. E Jehova ma kpasẹ yọ, ne ima tobọ ima rria ikhi ne egbe ima, vbe ọmwa gha ru ima khọọ. (Tie Rom 12:19-21.) Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ọ ma gba ne ima fo, ma i khian sẹtin bu ohiẹn emwa ọvbehe, vbene Jehova khian ya bu ohiẹn iran. (Hib 4:13) Ugbẹnso, ma sẹtin rẹn emwi nọ khẹke ya ru, sokpan rhunmwuda vbene emwi na ru ima re, ye ima hẹ vbe egbe, ma sẹtin ya ru emwi nọ ma khẹke. Ẹi khabe ne Jehova na loo e Jems ya gbẹn wẹẹ: “Izohu ọmwa nagbọn i mwẹ ehe nọ na gie emwamwa nọ maan ọghe Osanobua mwẹ uhunmwu.” (Jems 1:20) Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha bu ohiẹn nọ khẹke.
12. Vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ e Jehova gha bu ohiẹn ata?
12 Ma ghaa yabọ, ọ rhie ma wẹẹ ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha bu ohiẹn ata. Ma gha sẹ emwi hia rae ye obọ e Jehova, ọ rhie ma wẹẹ, ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ e Jehova gha sọfurre ye ọlọghọmwa hia, ne orukhọ he si ye ima egbe. Vbe agbọn ọgbọn nọ dee, “a gha mianmian” obalọ hia ne ima he la gberra, rhunmwuda, ẹtẹ gha rrie, ai ghi ye obalọ. (Aiz 65:17) Ọmwa gha ru ima emwi nọ da ima sẹ ugboloko, ma gha gele sẹtin mu ohu fua ra? Gi ima guan kaẹn emwa eso ni he sẹtin ru vberriọ.
AFIANGBE NE IMA GHA MIẸN, DEGHẸ IMA NA GHA YABỌ
13-14. De emwi ne okha ọghe Tony kevbe ọghe José maa ruẹ re, vbọ gha de ọghe na gha yabọ?
13 Ọ mwẹ etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo eso, ni ya ekhọe hia yabọ, agharhemiẹn wẹẹ emwi na ru iran re, da iran sẹ ugboloko. De afiangbe ne iran miẹn?
14 Ọ mwẹ okpia ọkpa na tie ẹre Tony c nọ rre Philippines, okpia na keghi họn wẹẹ, okpia ọkpa na tie ẹre José gbe ọtẹn irẹn nokpia rua. Vbe ẹghẹ na kha na, e Tony ma he khian Osẹe Jehova. Ọmwa ne egbe balọ kevbe ọmwa nọ khọọ ẹre Tony ghaa khin, ọ na vbe gha hoo nọ rria ikhi ne ọtiọnrẹn. A keghi mu e José khui rhunmwuda emwi nọ ru. Uhiẹn vba ye fan e José fua nẹ vbe eghan, e Tony na ye yan wẹẹ, irẹn ma gbe José rua nẹ, irẹn i hẹwẹ. Rhunmwuda ọni, ọ na ya dẹ osisi. Sokpan Avbe Osẹe Jehova keghi suẹn gha gu e Tony ruẹ e Baibol. Ọ keghi kha wẹẹ, “Vbe I suẹn gha ruẹ e Baibol, I na do bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne I fi uyinmwẹ mwẹ werriẹ, kevbe wẹẹ te ọ khẹke ne I mu ohu fua.” Vbene ẹghẹ ya khian, e Tony keghi dinmwiamẹ, ọ ghi sẹ ẹghẹ, ọ na do gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko. Muẹn roro vbene ọ ghaa ye Tony hẹ, vbe ọ ghi họn wẹẹ, e José dinmwiamẹ nẹ zẹvbe ọkpa vbe Osẹe Jehova! Iran eva ghi miẹn egbe, iran na ghi mu egbe dede, ẹre Tony na tama e José wẹẹ, irẹn yabọ ọre nẹ. E Tony keghi kha wẹẹ, ọyẹnmwẹ nọ ghaa sẹ irẹn i gia gie, vbe irẹn ghi yabọ e José nẹ. Gele gele, e Jehova wa fiangbe Tony, rhunmwuda nọ na ya ekhọe hia yabọ.
15-16. De emwi ne okha ọghe Peter kevbe Sue maa ruẹ re, vbọ gha de ọghe na gha yabọ?
15 E Peter vbe Sue ghi rre iko vbe ẹdẹ ọkpa vbe ukpo 1985, ugbe nọ wẹwẹ keghi mu sa vbe Ọgua Arriọba ọghe iran. Okpia ọkpa ẹre ọ ya mu ugbe nọ wẹwẹ nii ye uwu Ọgua Arriọba! Obọ da e Sue sẹrriọ wẹẹ, ọ ma ghi gha bẹghe, ọ ma ghi gha họn ẹmwẹ, ọ ma vbe sẹtin gha wia emwi. d E Peter vbe Sue kegha nọ egbe iran wẹẹ, ‘De ọmwa nọ wa sẹtin do ozere vbenian?’ Ukpo nibun ghi gberra nẹ, a keghi mu ọmwa nọ do ozere nii, ọmwa nii i re Osẹe Jehova. A na muẹn fi eghan, nọ gha rre evba ọ te ya wu. Vba ghi nọ iran deghẹ iran yabọ okpia nii nẹ, e Peter kevbe Sue keghi kha wẹẹ: “E Jehova maa ima re wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima gha rhie ẹmwẹ ye ẹko, rhunmwuda, ọna sẹtin si ọlọghọmwa ra emianmwẹ ye ima egbe. Vbe odekun nii da wa sunu, ma keghi rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne ima, ne ima mu ohu fua, ne ima mieke na sẹtin gha ghọghọ.”
16 Ọ ghaa khuẹrhẹ ne iran, ne iran sẹtin yabọ okpia nii ra? Ọ ma wa gha khuẹrhẹ vberriọ. Iran ye vbe kha wẹẹ: “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne obọ ya suẹn gha da e Sue, rhunmwuda obalọ nọ ye, ohu ghi wa dọlegbe suẹn gha mu ima. Sokpan ma keghi hia ne ima ghẹ roro ẹre gbe, vbene ima te rẹn, ma ta mianmian nẹ. Ọghe ne ẹmwata, deghẹ okpia nii na do khian Osẹe Jehova vbe ẹdẹ ọkpa, ekhọe hia ẹre ima khian ya gbe ọbokhian nẹẹn. Emwi nọ sunu na, ya ima rẹn wẹẹ, iyobọ nọkhua ẹre ilele ni rre Baibol wa ye ne ima, ọ ya ima gban egbe ne emwi nibun ni gha sẹtin rhie ikuanegbe ne ima! Ọ wa fu ima ẹko rre ne ima na rẹn wẹẹ, e Jehova gha rherhe sọfurre ye ọlọghọmwa ne emwi nọ sunu na si ye ima egbe.”
17. De emwi ne okha ọghe Myra maa ruẹ re, vbọ gha de ọghe na gha yabọ?
17 Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Myra, ọ rọnmwẹ ọdọ nẹ, ọ vbe biẹ emọ eva nẹ, ọ ke khian Osẹe Jehova. Sokpan ọdafẹn ọnrẹn ma khian Osẹe Jehova. Vbene ẹghẹ ya khian, ọdafẹn ọnrẹn keghi fi owẹ ye oha, ọ na ghi yangbe ẹgbẹe ọre. E Myra khare wẹẹ: “Vbe ọdafẹn mwẹ ghi kpa sẹ imẹ vbe ivbi mwẹ eva rae, iro na wa han mwẹ. A gha tama mwẹ wẹẹ, egbe emwi vbenian gha sunu, I i yayi, I na gha gbe ọsumẹ segbe, eve eve ẹre I ghi gha viẹ. I na gha roro ẹre wẹẹ, imẹ ẹre ọ si ẹre nọ na kpa sẹ ima rae, ohu ohu ẹre ọ ghi gha mu mwẹ.” Agharhemiẹn wẹẹ iran ma ghi rọnmwẹ egbe, te emwi ne ọdafẹn ọnrẹn ru ẹre, wa ye gha da ẹre. E Myra ye vbe kha wẹẹ: “Vbe ọwara uki eso, I ma ghi zẹdẹ gha ghọghọ, rhunmwuda ọni, I ma ghi sikẹ e Jehova kevbe emwa ọvbehe vbene ọ ka gha ye.” Nian e Myra khare wẹẹ, irẹn i ghi mu ohu okpia nii, kevbe wẹẹ, irẹn i hoo ne emwi dan rhọkpa sunu daa ẹre. Te Myra ghi na erhunmwu, nọ do ga e Jehova vbe ẹdẹ ọkpa. Te Myra ghi ya aro yọ wẹẹ, emwi hia gha dunna vbe odaro. Irẹn ọkpa ẹre ọ koko ivbi ẹre eva waan vbe odẹ ọghe ẹmwata. Te Myra ghi wa sọyẹnmwẹ nian, rhunmwuda irẹn vbe ivbi ẹre eva kevbe ẹgbẹe ọghe iran, wa ga e Jehova kugbe.
E JEHOVA ỌRE ỌBUOHIẸN NỌ GHI MAAN SẸ
18. De ilẹkẹtin ne ima mwẹ, rhunmwuda ne Jehova na re Ọbuohiẹn nọ ghi maan sẹ?
18 Ọ keghi re emwi nọ fu ima ẹko rre, ne ima na rẹn wẹẹ, esa i rrọọ ne ima khian ya gha kpokpo egbe, ba ẹmwẹ vbene a khian ya bu ohiẹn dọmwadẹ emwa hẹ! E Jehova ẹre ọ khian bu ohiẹn emwa hia, rhunmwuda, irẹn ọre Ọbuohiẹn nọ sẹ ẹre. (Rom 14:10-12) E Jehova ọkpa ẹre ọ mwẹ asẹ na ya ta emwi nọ maan kevbe nẹi maan, rhunmwuda ọni, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ẹi mwẹ ẹghẹ ọkpa nọ khian ya bu ohiẹn eku. (Gẹn 18:25; 1 Ọba 8:32) E Jehova i sẹtin ru emwi nọ ma gba!
19. De afiangbe ne ima gha miẹn, rhunmwuda ne Jehova na re Ọbuohiẹn nọ ghi maan sẹ?
19 Ma wa ya aro ye ẹghẹ ne Jehova khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa hia, ne orukhọ he si ye ima egbe. Vbe ẹghẹ nii, obalọ hia ne ima la gberra i khian ghi gha rrọọ. (Psm 72:12-14; Arhie 21:3, 4) Ai khian ghi werriegbe ye ẹre rre. Sokpan ọ ghi te sẹ ẹghẹ nii, ma wa ya ekhọe hia kpọnmwẹ e Jehova, nọ na ru iyobọ ne ima, ne ima sẹtin gha yabọ emwa ọvbehe vbene irẹn vbe ru ẹre.
IHUAN 18 Gbọyẹmwẹ Ye Adẹwerriegbe
a E Jehova gele mu egbe nọ khian ya yabọ emwa ni ro iro fi uyinmwẹ werriẹ. Zẹvbe Ivbiotu e Kristi, ọ khẹke ne ima vbe gha yabọ emwa ọvbehe vbe iran gha ru emwi nọ sọnnọ ima. Vbe ako iruẹmwi na, ima gha guan kaẹn orukhọ ne ima gha sẹtin tobọ ima yabọ kevbe orukhọ nọ khẹke ne ima tama ediọn. Ma gha vbe guan kaẹn evbọzẹe ne Jehova na hoo ne ima gha yabọ egbe, kevbe afiangbe ne ima gha miẹn adeghẹ ima na ru vberriọ.
b Ya ghee uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Questions From Readers,” nọ ladian vbe The Watchtower ọghe April 15, 1996.
c A fi eni eso werriẹ.
d Ya ghee Awake! ọghe January 8, 1992, ipapa 9-13. Vbe ya ghee vidio nọ rre JW Broadcasting® ne uhunmwuta re khare wẹẹ: Peter and Sue Schulz: A Trauma Can Be Overcome.