1. Vbọzẹe ne Jesu na rinmwian e Jehova, ne ọ gbaroghe erhuanegbe ẹre?

VBE asọn nokiekie ne Jesu gbe vbe agbọn, ọ kegha muẹn roro, ọlọghọmwa ughughan ne erhuanegbe ẹre gha werriẹ aro daa. Rhunmwuda ne Jesu na hoẹmwẹ iran, ọ keghi rinmwian Erhae, “nọ viọ iran lẹre ne ọmwa dan nii.” (Jọn 17:14, 15) Jesu rẹnrẹn wẹẹ, irẹn gha kpa gha rrie ẹrinmwi nẹ, te Esu ne ọka ẹrhia khian ye gha werriẹ aro nọ khọọ daa ọmwaikọmwa nọ hoo nọ ga e Jehova. Nọnaghiyerrio, ma hia wa gualọ igbaroghe ọghe Jehova.

2. Vbọ ya ima mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha họn erhunmwu ima?

² E Jehova keghi họn erhunmwu Jesu, rhunmwuda ọ hoẹmwẹ ọnrẹn. Adeghẹ ima na gha hia, ne ima gha ru emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, ọ gha vbe hoẹmwẹ ima, ọ ghi vbe gha họn erhunmwu ima, vbe ima gha nọ rẹn, ne ọ ru iyobọ ne ima kevbe ne ọ gbaroghe ima. E Jehova keghi re Erha nọ hoẹmwẹ ivbi ẹre, rhunmwuda ọni, te ọ khian ye gha gbaroghe iran. E Jehova keghi ghee ẹre wẹẹ, te irẹn sa ọrho ye eni irẹn, deghẹ irẹn ma na gbaroghe ivbi irẹn!

3. Vbọzẹe ne ima na gualọ igbaroghe ọghe Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ?

³ Ẹghẹ na, ẹre ima ya gualọ igbaroghe ọghe Jehova sẹ. Rhunmwuda a khu Esu hin ẹrinmwi rre nẹ, “ohu dan wa vbe muẹn.” (Arhie 12:12) Esu keghi ya emwa eso ni zẹ ima kpokpo roro ẹre wẹẹ, emwi ke emwi ne iran rhirhi ru ima re, “Osanobua ẹre [iran] ya ehia ga.” (Jọn 16:2) Emwa eso ni ma ya Osa yi, keghi zẹ ima kpokpo rhunmwuda, ma i gu agbọn ru agbọn. Vbene ọ rhirhi gha ye hẹ, ọ ma khẹke ne afianma gha fian ima. Vbọsiẹ? Rhunmwuda e Baibol khare wẹẹ: “Ọmwa nọ gia mu ẹtin yan ẹre Nọyaẹnmwa khin, ọ gha ya uwa wo vbe egbe, ọ ghi vbe miẹn uwa fan vbe obọ Ọmwa Dan nii.” (2 Tẹs 3:3) De vbene Jehova ya gbogba ga ima? Gia ziro yan odẹ eva.

4. Zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 6:13-17, de emwi ne Jehova kpemehe ẹre, nọ ya gbogba ga ima?

⁴ E Jehova keghi viọ emwi igbinna ọghe okuo ne ima, ne avbe ifẹnmwẹ ne Esu filo ghẹ mieke na kuan ima. (Tie Ẹfisọs 6:13-17.) Emwi igbinna ọghe orhiọn na, wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye ne ima! Deghẹ ima hoo nọ gbogba ga ima, te ima gha viọ ehia yọ, ma i khian kie ẹre yotọ hiehie. Sokpan de emwi ne dọmwadẹ emwi igbinna na mudia yi? Gi ima ziro yan rẹn.

5. Vbọ re ugbẹkun ọghe ẹmwata? Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima yae gba ẹkun?

⁵ Ugbẹkun ọghe ẹmwata mudia ye ihe ẹmwata ni rre Baibol. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima ya ugbẹkun na gba ẹkun? Rhunmwuda Esu ọre “erha ohoghe hia.” (Jọn 8:44) Ọ kpẹẹ re ne Esu ke ta ohoghe, erriọ ẹre ọ vbe ya “mu otọ agbọn hia rẹrẹ”! (Arhie 12:9) Sokpan ẹmwata ni rre Evbagbẹn Nọhuanrẹn gha gbogba ga ima, ne Esu ghẹ mieke na mu ima rẹrẹ. Vbe ima khian ya gba ugbẹkun ọghe orhiọn na? Odẹ ne ima ya ru ọna, ọre ne ima na ruẹ vbekpa ẹmwata ni dekaẹn e Jehova kevbe ne ima na “ya orhiọn gae vbe ẹmwata,” deba ọni, ma keghi ta ẹmwata vbe ẹghẹ hia.—Jọn 4:24; Ẹfis 4:25; Hib 13:18.

6. Vbọ re uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse? Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima yọ ẹre?

⁶ Uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse mudia ye ihe ilele ọghe Jehova nọ gbae. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima mu uhanhan ẹwẹ na yọ? Uhanhan ẹwẹ keghi gbogba ga ẹkokoudu ọghe ivbi iyokuo ne emwi rhọkpa ghẹ vba re, erriọ uhanhan ẹwẹ ọghe orhiọn vbe ye, ọ keghi gbogba ga ima, ne iziro ọghe agbọn na ghẹ mu ima ekhọe rhia. (Itan 4:23) E Jehova hoo ne ima hoẹmwẹ irẹn, ọ vbe hoo ne ima ya ekhọe hia ga irẹn. (Mat 22:36, 37) Sokpan Esu ma hoo ne ima ya ekhọe hia ga e Jehova, rhunmwuda ọni, ọ keghi hia nọ ya oyọnyọn ọghe agbọn na mu ima rẹrẹ, ne emwi ni sọnnọ e Jehova mieke na gha yẹẹ ima. (Jems 4:4; 1 Jọn 2:15, 16) Ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ ọni ma gba ẹre, ọ ghi la ukpokpo rre, ne ima mieke na rhie owẹ gberra ilele ọghe Jehova.

7. Vbọzẹe ne ima na yọ uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse?

⁷ Ma ghaa ya ilele ọghe Jehova ru emwi, ọni rhiema wẹẹ, ma yọ uhanhan ẹwẹ ọghe iruemwiẹse na. (Psm 97:10) Emwa eso keghi roro ẹre wẹẹ, avbe ilele ọghe Jehova i gi ọmwa zẹ obọ zẹ owẹ. Deghẹ ima i ya ilele ọghe Jehova ru emwi, ma ghi yevbe ovbiyokuo nọ kie uhanhan ẹwẹ ọghẹe mu fua vbe odaro okuo, rhunmwuda ọ roro ẹre wẹẹ ọ khua gbe. Ẹre emwi ukọnmwẹ ni khin? Nọ ne emwa ni hoẹmwẹ e Jehova, iran i ghee uhi ọghe Jehova zẹvbe emwi “nọ lọghọ,” sokpan iran keghi ghee ẹre zẹvbe emwi nọ gha miẹn iran fan.—1 Jọn 5:3.

8. Vba yae kha ne a na wẹẹ na ya, a mu egbe na ya kporhu iyẹn nọ maan ọghe ofunmwegbe, ru ibata hẹ ye owẹ?

⁸ E Pọl rhie igiọdu ne ima wẹẹ, ne ima ya, a mu egbe na ya kporhu iyẹn nọ maan ọghe ọfunmwegbe, ru ibata hẹ ye owẹ. Ọni rhie ma wẹẹ, ma ghi mu egbe ne ima ya kporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba, vbe ẹkpotọ nọ rhirhi kie. Ma ghaa kporhu ma emwa ọvbehe, amuẹtinyan ọghe ima ghi gha wegbe yọ. Ọ keghi rhie igiọdu ne ima, vbe ima gha bẹghe vbene eguọmwadia e Jehova ni rre ehe hia vbe uhunmwu otagbọn, ya loo ẹkpotọ nọ rhirhi kie ya kporhu vbe isiwinna, vbe owebe, vbe ẹki, ke owa ya sẹ owa, vbe iran gha mu otuẹ gie etẹn vbe uwu ẹgbẹe nẹi re Osẹe Jehova, vbe iran ghaa gu avbe ọse guan, uhiẹn vbe iran ghaa rre eke ne iran i khian na sẹtin zẹ obọ zẹ owẹ. Adeghẹ ima na rhunmwuda ohan dobọ ikporhu yi, ma ghi yevbe ovbiyokuo nọ kie ibata ẹre fua vbe odaro okuo, gha ya owẹ kẹkan mama otọ khian, ẹi mwẹ emwi ma ha ẹre owẹ. Ẹghẹ nii obọ ghi rherhe vba re, ẹi ghi vbe sẹtin ru emwi ne ọka okuo ẹre wẹẹ nọ ru.

9. Vbọzẹe nọ na khẹke, ne ima gha mu asa ọghe amuẹtinyan mwẹ ẹghẹ hia?

 ⁹ Asa nọ rrọọ, keghi mudia ye ihe amuẹtinyan ne ima mwẹ dae Jehova. Ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha mu eyan hia nọ yan rẹn sẹ. Amuẹtinyan na, ẹre ọ khian ru iyobọ ne ima, ne egbe ima sẹtin “rrọọ ẹre ighẹ avbe ifẹnmwẹ erhẹn ne ọka ẹrhia nii filo.” Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima mu asa na mwẹ? Ọ gha gbogba ga ima, ne emwa okeke ghẹ ya imamwaemwi ọghe iran mu ima rẹrẹ, kevbe ne orhiọn ghẹ gbe ye ima iwu, vbe emwa ghaa zan ima rhunmwuda emwi ne ima yayi. Adeghẹ ma i mwẹ amuẹtinyan, ma i khian sẹtin mudia ẹse vbe emwa ghaa kpikpi ima, ne ima he ẹmwẹ ye Jehova obọ. Sokpan ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya sinmwi oseghe ne emwi ne ima yayi vbe isiwinna ra owebe, te ima ya asa na gue. (1 Pit 3:15) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya he iwinna ne a na ha ọmwa osugi igho, rhunmwuda ọ gha miẹn ima ẹghẹ ne ima loo ye ugamwẹ ọghe Jehova, te ima dada asa na mu mwẹ. (Hib 13:5, 6) Adeghẹ ima ye ga e Jehova agharhemiẹn wẹẹ emwa kpokpo ima, te ima vbe ya asa na gue.—1 Tẹs 2:2.

10. Vbọ re ẹrhu ematọn ọghe imiẹnfan? Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima mu ẹre rhuẹ?

¹⁰ Ẹrhu ematọn ọghe imiẹnfan keghi re avbe afiangbe ne ima yaro yi; ma yaro yọ wẹẹ, e Jehova  gha san ima ẹse kevbe wẹẹ, ọ gha huẹn ima kpaegbe deghẹ ima na wu. (1 Tẹs 5:8; 1 Tim 4:10; Tai 1:1, 2) Vbene ẹrhu ematọn gbogba ga uhunmwu ọghe ovbiyokuo, erriọ imiẹnfan ne ima yaro yi ya gbogba ga ima, ne emwi rhọkpa ghẹ mu iziro ọghe ima rhia. Odẹ vbo? Ayayẹro na keghi ru iyobọ ne ima ya rhie aro tua avbe afiangbe ọghe Jehova ni dee vbe odaro, ọ vbe ru iyobọ ne ima ya zin egbe avbe ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa nia. Vbe a ya mu ẹrhu ematọn na rhuẹ hẹ? Ma gha sẹtin ru ọna deghẹ ima na gha hia ne ima gha ghee emwi vbene Osanobua ghee ẹre. Vbe igiemwi, ma ma mu ẹtin yan ẹfe agbọn na, sokpan Osanobua ma mu ẹtin yan.—Psm 26:2; 104:34; 1 Tim 6:17.

11. Vbọ re umozo ọghe orhiọn? Vbọzẹe nọ na khẹke na gha loo ẹre?

¹¹ Umozo ọghe orhiọn keghi re Ẹmwẹ Ọghe Osanobua nọ re Baibol. Ọ keghi mwẹ ẹtin na ya vẹ ohọghe hia rua, ọ vbe fan emwa hin obọ imamwaemwi ohoghe kevbe uyinmwẹ dan rre. (2 Kọr 10:4, 5; 2 Tim 3:16, 17; Hib 4:12) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya tie Baibol, ma na vbe miẹn adia vbe obọ otu ọghe Jehova, te ima ruẹ vbene a ya loo umozo ọghe orhiọn na hẹ. (2 Tim 2:15) Vbọ gberra emwi igbinna ọghe okuo ne Jehova viọ ne ima, ọ vbe mwẹ odẹ ọvbehe ne Jehova ya gbọgba ga ima. De odẹ ne ọni khin?

12. De emwi ọvbehe ne ima gualọ? Vbọzẹe?

¹² Ovbiyokuo nọ fiẹnro okuo rẹnrẹn wẹẹ, irẹn ọkpa i khian wa sẹtin mu ẹwẹ daa odẹ, nọ ya gu ivbiyokuo ọrhẹnrhẹn khọn; te ọ gha gualọ iyobọ vbe obọ ihua re. Erriọ vbe ye, ma ọkpa i khian wa sẹtin werriẹ aro daa Esu kevbe ikpayẹ ọre, ma vbe gualọ iyobọ ọghe etẹn ne ima gba ga. Te Jehova ya etẹn ne ima gba ga ru ima ẹse; iran wa mu egbe ne iran ya ru iyobọ ne ima.—1 Pit 2:17.

13. Zẹvbe nọ rre ebe Hibru 10:24, 25, de ere na lae miẹn deghẹ a na gha yo iko?

¹³ Odẹ ọkpa ne ima ya miẹn iyobọ ọghe etẹn, ọre vbe ima gha yo iko. (Tie Hibru 10:24, 25.) Orhiọn keghi gbe ye ima iwu vbe ugbẹnso, sokpan ima gha yo iko, orhiọn ghi la ima iwu. Ewanniẹn ne etẹn ima zẹ vbe iko keghi rhie igiọdu ne ima. Avbe ọta na ya guan vbe iko kevbe orhiema na ru keghi gua ima kpa, ne ima ye gha ga e Jehova, vbene egbe i na wọọ ima. Ẹmwẹ nọ fu ọmwa ẹko rre ne etẹn ima tama ima vbene iko te suẹn, kevbe vbe a gha zobọ nẹ keghi rhie igiọdu ne ima. (1 Tẹs 5:14) Deba ọni, iko ọghe ima keghi kie ẹkpotọ ne ima ya gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, ọna keghi ya ima sọyẹnmwẹ. (Iwinna 20:35; Rom 1:11, 12) Iko ne ima yo vbe ru iyobọ ne ima vbe odẹ ọvbehe. Ọ ya ima guẹ sayọ vbe odẹ ne ima ya kporhu kevbe odẹ ne ima ya maa emwa emwi. Vbe igiemwi, ma ruẹ vbene a ya loo Avbe Emadogua Na Ya Maa Emwa Emwi vbe ikporhu. Nọnaghiyerriọ, gha mu egbe yotọ ẹse u ke gha rrie iko. U gha vbe sẹ iko, u ghi gbe ehọ kotọ danmwehọ. A gha ghi zobọ nẹ, u ghi rhie emwi ne u ruẹ re ye uyinmwẹ. U ghaa ru vberriọ, u ghi do gha re “ovbiyokuo nọ gu obọ e Kristi.”—2 Tim 2:3.

14. De odẹ ọvbehe ne Jehova ya ru iyobọ ne ima?

¹⁴ Ọkhọngborrie ọghe avbe odibosa vbe rre ima iyeke. Muẹn roro, emwi ne odibosa ọkpa kẹkan gha sẹtin ru! (Aiz 37:36) Inu ghi nọ ne ọkhọngborrie ọghe avbe odibosa? Ọmwa rhọkpa i rrọọ nọ gha sẹtin khọn miotọ yan avbe odibosa, ọre ọmwa nagbọn nọ ra ugbogiorinmwi. Emwa mobọ kha wẹẹ, ne Osa mudia na ẹi de, ọni rhie ma wẹẹ, e Jehova gha mudia ne ọmwa, ẹi mwẹ vbene eghian khian bun sẹ hẹ, obọ iran i khian sẹtin ke ukhunmwu nẹẹn. (Giọg 6:16) Ẹmwata ne uhunmwu ẹmwẹ, ẹre ọna gele wa khin! Rhunmwuda ọni, ghẹ mu ohan emwi ke emwi ne emwa ọvbehe gha ru ruẹ re, ọre emwa ne uwa gba rre isiwinna nọ, emwa  ne uwa gba rre owebe ra emwa vbe uwu ẹgbẹe. Yerre wẹẹ, ẹi re uwẹ ọkpa ẹre ọ khọn okuo na. U ghi vbe gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi ne Jehova hoo ne u ru, ẹre u gele wa ru.

15. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 54:15, 17, vbọzẹe na gha na kha wẹẹ, ọmwa rhọkpa i khian sẹtin da eguọmwadia e Jehova unu yi, ne iran ghẹ ghi kporhu?

¹⁵ Emwi bun nọ ya emwa ni rre uwu agbọn khẹko ima. Ma i mwẹ obọ vbe emwamwa otu azẹ, ma i mwẹ obọ vbe okuo, ma ya eni Osanobua wewe, ma vbe yae wewe wẹẹ, Arriọba Osanobua ọkpa ẹre ọ khian sẹtin ya ọfunmwegbe gha rre agbọn na. Ma ya ilele ọghe Jehova nọ gbae ru emwi. Ma vbe gi emwa rẹn wẹẹ Esu nọ re izigha kevbe ọhọnhoghe, ẹre ọ kha yan agbọn na. (Jọn 8:44) Deba ọni, ma yae wewe wẹẹ agbọn Esu na gha rherhe sẹ ufomwẹ. Ọrheyerriọ, Esu vbe ikpayẹ ọre i khian sẹtin da ima unu yi ne ima ghẹ ghi kporhu. Nọghayayerriọ, te ima khian gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha ru emwi nọ gha rhie uyi gie Jehova! Ẹmwata nọ wẹẹ, Esu mwẹ ẹtin, sokpan ẹi sẹtin mu idobọ ye iyẹn nọ maan ne ima kporhu ẹre vbe ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na. Ẹi re ẹtin obọ ima ẹre ima ya ru ọna, sokpan ẹtin e Jehova nọ.—Tie Aizaia 54:15, 17.

16. De vbene Jehova khian ya miẹn emwa rẹn fan vbe ẹghẹ orueghe nọkhua?

¹⁶ De emwi nọ khian sunu vbe odaro? Vbe ẹghẹ orueghe nọkhua, e Jehova gha miẹn ima fan vbe odẹ ọghe ọyunnuan; odẹ eva ẹre ọ khian ya ru ọna. Vbe okaro, e Jehova gha rhie ẹre ye ekhọe ọghe emwa ni khaevbisẹ, ne iran guọghọ e Babilọn Nọkhua nọ re ọkulugbe ọghe ugamwẹ ohoghe hia rua; vbe ẹghẹ nii, e Jehova gha miẹn eguọmwadia ẹre ni mwẹ ẹkoata fan. (Arhie 17:16-18; 18:2, 4) Iyeke ọni, ọ ghi miẹn emwa rẹn fan, vbe ẹghẹ nọ khian ya fuẹn abọ ni ghi dekẹ vbe agbọn Esu rua, vbe okuo Amagẹdọn.—Arhie 7:9, 10; 16:14, 16.

17. De ere ne ima gha miẹn deghẹ ima ma sẹ e Jehova rae?

¹⁷ Adeghẹ ima ma sẹ e Jehova rae, Esu i khian sẹtin ru ima emwi rhọkpa nọ gha rhie ikuanegbe ọghe etẹbitẹ ne ima. Irẹn ẹre ọ khian gbẹro vbe etẹbitẹ. (Rom 16:20) Nọnaghiyerriọ, viọ emwi igbinna okuo hia ne Jehova viọ nuẹn yọ, ghẹ kie ẹre hiehie! Ghẹ roro ẹre wẹẹ, uwẹ ọkpa gha sẹtin khọn okuo na. Gha ru iyobọ ne etẹn ne uwa gba ga. U ghi vbe gha lele adia ọghe Jehova. U gha ru vberriọ, u gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova ne Erha mwa nọ rre ẹrinmwi, gha ya ruẹ wegbe, ọ ghi vbe gbogba ga ruẹ.—Aiz 41:10.