Emwi nọ sunu vbe ẹdẹrriọ ẹre ọ ghi fi emwi hia werriẹ vbe arrọọ mwẹ, ke ẹghẹ nii kpa, I na gha hoo ne I rẹn vbekpa Ayi nọ yi emwi hia. I ke tama uwa emwi nọ ghi sunu vbe asọn nii, gu mwẹ ka tama uwa, emwi eso nọ sunu vbe I waan dee, nọ ghi ya mwẹ gha hoo ne I rẹn vbekpa Osanobua.

Ukpo 1937 ẹre a biẹ mwẹ vbe ẹvbo na tie ẹre Guesnain vbe France; avbe okuta ni yevbe ugiọnmwẹ ibi na tie ẹre coal, na zẹlẹ ladian vbe uwu otọ, ẹre a rẹn ẹvbo ima ginna. Ọkpa vbe usun emwa ni ghaa tọnnọ avbe okuta na ladian vbe uwu otọ, ẹre erha mwẹ ghaa khin, irẹn ẹre ọ maa mwẹ re wẹẹ, ọ khẹke na wegbe obọ. Emwi ọvbehe ne I ruẹ re vbe obọ erha mwẹ, ọre na gha ya obọ esi mu emwa ni susẹ kevbe na ya obọ yẹnyẹn mu otọ; te erha mwẹ wa gha hia nọ ru iyobọ ne emwa vbenian; ẹi zẹdẹ hoo ne ọ ya ehọ họn ẹmwẹ agbọmwa ekueku. Rhunmwuda ọni, ọ keghi deba otu ughughan ni sinmwi oseghe ne emwa ni zẹlẹ avbe okuta nii ladian. Uyinmwẹ agabagebe ne avbe ohẹn ọghe esọsi ghaa yin vbe gha mu ẹre ohu. Te iran nibun wa fe, sokpan iran ghi ye gha nọ evbare kevbe igho vbe obọ ivbi ẹvbo ni susẹ gualọ evbare ẹdẹ khian. Vbene  ohu avbe ohẹn nii ghi mu erha mwẹ sẹ, ọ ma gha mwẹ ẹdẹ ọkpa nọ ya ya e Baibol maa mwẹ emwi. Ọ ma kue gha mwẹ ẹghẹ ọkpa ne imẹ vbe ọre ya tota gha guan vbekpa Osanobua.

Te uyinmwẹ agbọmwa ekueku wa vbe gha sọnnọ mwẹ vbe I waan dee. Ọkpa vbe usun emwi nọ ghi sọnnọ mwẹ sẹ, ọre ne emwa na gha ya aro gbe avbe ọrriọvbe ni rre France re. Sokpan nọ ne imẹ, te I wa gha gu ivbi ọrriọvbe ni rre ẹvbo ima ku, ma ghi vbe gba gha gbe ibọru. Gberra ọni, iye mwẹ ma gha re ovbi e France, e Poland ẹre ọ ke rre. Te I wa gha kpẹho khẹ ẹghẹ ne emwa i khian na ghi ya aro gbe emwa ọvbehe re kevbe na khian na gha ya obọ esi mu egbe.

Vbe ukpo 1957, arriọba keghi rhie mwẹ ba ivbiyokuo. Erriọ ẹre I ghi ya vba egbe mwẹ vbe uhunmwu oke nii vbe Algeria vbe ogiasọn, zẹvbe ne I ghaa tae dee ban. Ẹre I na ghi tu ladian wẹẹ, “Osanobua lahọ bu rre.” I na te gha roro ẹre wẹẹ, eghian ẹre ọ rre, sokpan I ghi ghee, ekẹtekẹte nọ! Ẹre orhiọn mwẹ na ghi sotọ! Ọrheyerriọ, emwi nọ sunu vbe ẹdẹrriọ kevbe okuo ne I na ya vba egbe mwẹ, keghi ya mwẹ suẹn gha mu ẹmwẹ agbọn na roro. I na gha nọ egbe mwẹ wẹẹ, ‘Vbe ima do ru vbe agbọn na? Osanobua zẹye ima re ra? A gha miẹn ẹghẹ ne ọfunmwegbe khian ya gha rre agbọn na ra?

Vbe asẹ ọkpa, vbe I mu otuẹ gha rrie ọghe evbibiẹ mwẹ, I keghi miẹn Osẹe Jehova ọkpa. Ọ keghi mu e Baibol ọkpa mẹ, ne Ivbi e Catholic zedu ẹre ghee French na tie ẹre La Sainte Bible. Vbe I ghi dọlegbe sẹ Algeria, I na suẹn gha tie ẹre. Ako ọkpa nọ wa kakabọ mu mwẹ ekhọe ọre ebe Arhie Maan 21:3, 4 nọ khare wẹẹ: “Owa Osanobua rre ehe ne emwa ne agbọn ye . . . Ọ gha khiẹn ameve hia hin aro iran rre. Uwu i ghi ra gha rrọọ ọvbehe, ra akhiẹ ra obalọ.” * Emwi ne I tiere na, na wa kpa mwẹ odin. I na gha nọ egbe mwẹ wẹẹ: ‘Emwi vbenian gha gele sẹtin sunu ra?’ Vbe ẹghẹ na kha na, I ma zẹdẹ rẹn emwi rhọkpa vbekpa Osanobua kevbe Baibol.

I ghi ga arriọba fo nẹ zẹvbe ovbiyokuo vbe ukpo 1959, I keghi miẹn ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre François; ẹi re avbiẹ emwi ẹre ọ maa mwẹ re vbe uwu e Baibol. Vbe igiemwi, ọ keghi gie ẹre ma mwẹ vbe uwu e Baibol wẹẹ, eni Osanobua ọre Jehova. (Psm 83:18) Ọ vbe maa mwẹ re wẹẹ, e Jehova gha sọfurre ye ọlọghọmwa hia ni rre agbọn na, ọ ghi ya agbọn na khian e paradais, ọ ghi vbe mu ẹmwẹ nọ rre ebe Arhie Maan 21:3, 4 sẹ.

Ẹwaẹn wa gha rre emwi nọ ghaa maa mwẹ re, erriọ ẹre ọ vbe ya mu mwẹ ekhọe. Sokpan ohu ọghe avbe ohẹn esọsi na suẹn gha mu mwẹ; I na gha hoo ne I ya gu iran gui, ye imamwaemwi ọghe ohoghe ne iran maa emwa re! Vbe na ghee erha mwẹ, I na wa gha hoo ne I zuze yọ vbobọvbobọ!

E François kevbe etẹn ọvbehe ẹre ọ ghi ru iyobọ mẹ ya sẹtin gbe ibiẹ rrie. Iran na khama mwẹ wẹẹ, ẹi re ukpo ọghe ima zẹvbe Ivbiotu e Kristi ne ima gha bu ohiẹn gbe emwa, sokpan te ima ru iyobọ ne emwa ya rẹn emwi ne Arriọba Osanobua khian do ru ne emwa nagbọn. Iwinna ikporhu na ẹre Jesu ru, ẹre ọ vbe wẹẹ ne erhuanegbe ẹre gha ru. (Mat 24:14; Luk 4:43) I na ghi ruẹ vbene a ya mu ẹmwẹ ye owa hẹ, vbe I ghaa gu emwa guan, ọ gha khọnrẹn ne iran gha mwẹ iyayi nọ lughaẹn ne ọghomwẹ. E Baibol khare wẹẹ, “Ọ ma kei ne ọguọmwadia e Nọyaẹnmwa gha gui ẹzọ. Ọ kere ne ọ gha tohan emwa hia.”—2 Tim 2:24.

 I na ghi ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe arrọọ mwẹ; vbe ọ ghi rre ukpo 1959, I na ghi dinmwiamẹ vbe asikoko otako ne ima do. Vbe asikoko nii, I keghi miẹn ovbialeke ọkpa na tie ẹre Angèle, ẹmwẹ ọnrẹn na wa gha yẹẹ mwẹ. I na ghi suẹn gha mu otuẹ yo iko ne ovbialeke na ye; vbọ ghi rre 1960, ma na ru orọnmwẹ. Okhuo esi ẹre ọvbokhan mwẹ wa khin; te Jehova wa yae ru mwẹ ẹse.—Itan 19:14.

Ẹi re avbiẹ emwi ẹre I he ruẹ vbe obọ etẹn nikpia ni sekpe. Ọkpa vbe usun iruẹmwi nọ ghi ru ekpataki sẹ, ne I he ruẹ vbe obọ iran ọre wẹẹ: Ma ghaa hoo ne ima musọe vbe iwinna ke iwinna na mu ne ima, ọ khẹke ne ima gha mu egbe rrie otọ, ma ghi vbe gha lele ibude nọ rre ebe Itan 15:22, nọ khare wẹẹ: “Gualọ ude vbe ehe ne a gha na sẹtin bu ruẹ ude hia, ọ gha dunna nuẹn.”

Vbe ukpo 1964, I na do bẹghe ẹre wẹẹ, ẹmwata ẹre ebe Itan nii gele ta. Ukpo nii ẹre I suẹn gha ga zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako; iwinna mwẹ ọre ne I gha mu otuẹ gie iko ughughan, ne I ya rhie igiọdu ne iran kevbe ne I ru iyobọ ne iran ya deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Sokpan vbe ẹghẹ na kha na, ukpo 27 kẹkan ẹre I ye, te I da vbe suẹn nene iwinna. Rhunmwuda ọni, emwi eso ghaa rrọọ ne ima ru ẹse vbe ẹghẹ nii. Sokpan I keghi hia ne I yae wan ne egbe. Sẹ ehia, I wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe obọ etẹn ni sekpe ni ghaa bu mwẹ ude.

I ye yerre vbe I da suẹn gha ga zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako, I keghi mu otuẹ gha rrie iko ọkpa vbe Paris; ọtẹn nokpia ọkpa nọ kpẹẹ re nẹ vbe otu e Jehova na wẹẹ, irẹn hoo ne irẹn miẹn mwẹ. I na wẹẹ, “Ọ maan.”

Ọ na nọ mwẹ wẹẹ, “Louis, ọbo ebo gha rrie owa ọmwa, de ọmwa ne u yayi wẹẹ ọ rre do miẹn?”

I na wẹẹ, “Ọkhọnmwọn.”

Ọ na wẹẹ: “Ẹmwata ẹre u tae. Sokpan aro mwẹ dae wẹẹ, emwa ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, vbe na ghee ọgbaroghe ọghe iko ẹre u gu muobọ vbe u gha rre. Etẹn nibun ni da suẹn gha ga e Jehova, etẹn ne orhiọn gbe ye iran iwu, ra ne ekhue mu rre iko ọghe ima. Iran gha wa gbọyẹmwẹ yọ deghẹ u na gha mwẹ ẹghẹ ne iran, ra u na ya deba iran rri evbare vbe owa.”

I wa gbọyẹmwẹ ye ibude ne ọtẹn nokpia nii rhie mẹ, te ọ wa rre ye ẹghẹ. I wa vbe gbọyẹmwẹ ye ahoẹmwọmwa ne ọ mwẹ ne avbe ohuan ọghe Jehova. I na wa rhie ude ne ọ rhie mẹ, I ma gi itengbemu rhu mwẹ aro. I kpọnmwẹ e Jehova ne ọ na ya etẹn vbenian ru mwẹ ẹse.

 Vbe asikoko nọkhua ọghe otagbọn na do vbe ukpo 1969 kevbe 1973 vbe Colombes nọ rre Paris, otu na wẹẹ ne I siẹnro Ugha Nọ Dia Emwamwa Ọghe Evbare (Food Service Department). Vbe asikoko ọghe 1973 nọ rrọọ, emwa ni rrie odẹ 60,000 ẹre ima le evbare na vbe ọwara ikpẹdẹ isẹn! Ọ ma gha khuẹrhẹ mẹ hiehie. Sokpan emwi nọ ru iyobọ mẹ ya musọe vbe iwinna nii, ọre adia nọ rre ebe Itan 15:22 nọ wẹẹ ne ima gha gualọ ude vbe obọ emwa ọvbehe. I keghi tama etẹn nikpia eso ni fiẹnro emwamwa evbare, ne iran ru iyobọ mẹ. Eso vbe uwu iran khiẹn emiowo, eso mu ugbo, eso le evbare, eso vbe gha rrọọ ni gua dẹlẹ emwi vbe ẹki. Agharhemiẹn wẹẹ, iwinna nii te yevbe utete nẹi gia bi, ma na ye sẹtin ru ẹre, rhunmwuda, te ima hia ku obọ kugbe.

Vbọ ghi rre ukpo 1973, otu na wẹẹ ne imẹ vbe ọvbokhan mwẹ suẹn gha ga vbe Bẹtẹl nọ rre France. Iwinna nokaro na mu mẹ vba, ma gha khuẹrhẹ hiehie. Iran na wẹẹ, ne I ru emwamwa ne ebe ọghomwa gha sẹ obọ etẹn ni rre Cameroon vbe otọ Africa; vbe ẹghẹ na kha na, a mu awua ye iwinna ima vbe Cameroon vbe odẹ ukpo 1970 ya sẹ 1993. Egbe na wa wọọ mwẹ, I ma zẹdẹ rẹn vbene I khian ya ru iwinna nii hẹ. Ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, te ọtẹn nọ ghaa siẹnro iwinna ọghomwa vbe France wa rẹn vbene emwi ghaa ye mwẹ hẹ, ẹre ọ na rhie igiọdu mẹ, ọ na wẹẹ: “Etẹn ima ni rre Cameroon wa gualọ evbare orhiọn. Gi ima rhie ẹre ne iran!” Erriọ ima gele wa ru ẹre zẹẹ.

I wa mu okhian yo ẹvbo ughughan ni sikẹ Cameroon, ne I ya gualọ iyobọ vbe obọ ediọn eso ni rre avbe ẹvbo nii. Etẹn ni fuẹro kevbe ni mwẹ udinmwẹ ẹre ediọn nii wa gha khin; iran keghi gu mwẹ ru emwamwa ne ebe ọghomwa gha sẹ obọ etẹn ni rre Cameroon vbe ẹghẹ hia. E Jehova wa fiangbe ẹrhiọn ne iran loo ro. Vbe ọwara ukpo 20, te etẹn ni rre Cameroon wa gha miẹn ebe ọghomwa na tie ẹre The Watchtower kevbe Our Kingdom Service loo, zẹvbe nọ ya ladian vbe uki uki.

Ke ẹghẹ ne imẹ vbe Angèle ya suẹn gha si egbe obọ, ẹre I wa ya rẹn wẹẹ, okhuo nọ hoẹmwẹ e Jehova nọ. Ma ghi vbe ru orọnmwẹ nẹ, ọ na wa  dewarorua sayọ wẹẹ, ọ gele wa hoẹmwẹ e Jehova. Vbe igiemwi, vbọ ghi rre ẹghẹ ota vbe ẹdẹ ne ima ru orọnmwẹ, ọvbokhan mwẹ na wẹẹ, ne I na erhunmwu gie Jehova, ne I tama rẹn wẹẹ, ma hoo ne ima ya ekhọe hia gae ya sẹ ufomwẹ. E Jehova wa gele họn erhunmwu nii.

Ọvbokhan mwẹ vbe ru iyobọ mẹ ya mu ẹtin yan e Jehova sayọ. Vbe igiemwi: Vbe ẹghẹ ne otu ya tie ima gha die Bẹtẹl vbe 1973, I ma te hoo ne I yo, rhunmwuda, te I wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ọgbaroghe ọghe otako. Sokpan, ọvbokhan mwẹ keghi ye mwẹ ẹre rre wẹẹ, ma ya arrọọ ọghe ima fiohan ne Jehova nẹ, rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne ima ru emwi ne otu ọghẹe rhirhi wẹẹ, ne ima ru. (Hib 13:17) Ẹmwẹ ne ọ tae, na wa mu mwẹ ekhọe! Ẹre ima na gele gha rrie Bẹtẹl. Okhuo nọ mwẹ ẹwaẹn, amuroro kevbe nọ hoẹmwẹ e Jehova ẹre ọvbokhan mwẹ khin; avbe akpa esiesi nọ mwẹ na, wa kakabọ si ima eva kẹ egbe, ọ vbe ru iyobọ ne ima ya ru azẹ nọ maan.

Agharhemiẹn wẹẹ, ma khian ọmaẹn nẹ, te ọvbokhan mwẹ wa ye ru iyobọ mẹ. Vbe igiemwi, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, Ebo ẹre a ya maa emwa emwi vbe avbe owebe nibun ne otu e Jehova ru emwamwa rẹn, mẹ vbe ọvbokhan mwẹ keghi rhie egbe ye Ebo na ruẹ sayọ, ne ima mieke na sẹtin yo avbe owebe na. Ma na ghi ya deba iko ne a na zẹ Ebo; vbe ẹghẹ na kha na, odẹ ukpo 75 ẹre ima ghaa ye. Iwinna mwẹ zẹvbe ọkpa vbe Agbaziro Ọghe Abotu, ma mobọ gha rhie ẹghẹ mẹ ya ruẹ urhuẹvbo ọgbọn. Sokpan mẹ vbe ọvbokhan mwẹ na fẹko gha ru iyobọ ne egbe. Nia, agharhemiẹn wẹẹ, ma gberra ukpo 80 nẹ, te ima ye hia ne ima gha loo Ebo kevbe French ya mu egbe iko yotọ. Ma vbe hia vbene ẹtin ima sẹ, ne ima gha deba etẹn vbe iko kevbe iwinna ikporhu. Te Jehova wa gele fiangbe ẹrhiọn ne ima loo ro ya ruẹ Ebo.

Vbọ ghi rre 2017, Osanobua na dọlegbe tue afiangbe ọvbehe yan ima. Otu na wẹẹ ne imẹ vbe ọvbokhan mwẹ yo Owebe Ọghe Avbe Agbaziro Ọghe Abotu Kevbe Ọvbokhan Iran vbe Watchtower Educational Center nọ rre Patterson vbe New York.

E Jehova ẹre ọ gele re Ọmamwaemwi Nọ Sẹ Ehia. (Aiz 30:20) Ẹi khabe ne ima hia—ke ọmaẹn ke ẹghele—na miẹn imamwaemwi nọ ghi maan sẹ! (Diut 4:5-8) Vbene ẹmwata, I do bẹghe ẹre wẹẹ, avbe igbama ni lele ibude ọghe Jehova kevbe ọghes etẹn ni deziẹn ẹre ọ mwẹ alaghodaro vbe odẹ ọghe orhiọn, iran ẹre ọkpa vbe gbe ifuẹn na vbe iran gha waan nẹ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ebe Itan 9:9 na kha wẹẹ, “Emwi ne u a rhirhi tama umẹwaẹn, te ọ yae wan yọ. Emwi ne u a rhirhi tama ọmwa esi, te ọ rhie ba ẹre irẹnmwi.”

Ugbẹnso, I wa ya yerre emwi nọ sunu vbe asọn nii vbe Algeria vbe odẹ ukpo 60 nọ gberra. Vbe ẹghẹ nii, I ma rẹn wẹẹ emwi nọ maan khẹ mwẹ vbe odaro. Ẹi re avbiẹ emwi ẹre I ruẹ vbe obọ emwa ọvbehe! Te Jehova wa gele fiangbe imẹ vbe ọvbokhan mwẹ. Rhunmwuda ọni, ma ta mu olọ yan rẹn nẹ wẹẹ, te ima khian ye gha ruẹ emwi vbe obọ e Jehova kevbe etẹn ni deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.