AKO IRUẸMWI 18
U Gha Gi Emwi Rhọkpa Mu Idobo Yọ Ruẹ Egbe Ne U Ghẹ Ghi Lele Jesu Ra?
“Afiangbe ọre ọghe ọmwa ne ọ ma gbe ọkhọnmwẹ ọkhọnmwẹ vbekpa mwẹ.”—MAT 11:6.
IHUAN 54 ‘Ọna Ọre Odẹ’
OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *
1. Vbọzẹe nọ na kpa ruẹ odin wẹẹ, emwa ma rhie ehọ nuẹn ta yi, vbe ẹghẹ okaro ne u ya kporhu ma iran?
U YE yerre vbene ọ ghaa ye ruẹ hẹ, vbe u da miẹn odẹ ẹmwata na ra? Emwi ne u ruẹ re vbe Baibol na wa mu ruẹ ekhọe! U na gha roro ẹre wẹẹ, emwa hia gha wa miẹn ọnrẹn yi. U vbe gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, avbe imamwaemwi ni rre Baibol gha ya agbọn maan iran, ọ ghi vbe ya iran gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi hia gha dunna vbe odaro. (Psm 119:105) Rhunmwuda ọni, u na gha ya oyaya kporhu ma avbe ọse ruẹ, kevbe emwa ruẹ vbe uwu ẹgbẹe. Sokpan, ọ na wa kpa ruẹ odin wẹẹ, nibun vbe uwu iran ma rhie ehọ nuẹn ta yi.
2-3. De obọ ne emwa nibun ya mu e Jesu?
2 Ọ ma khẹke nọ kpa ima odin, deghẹ emwa ma rhie ehọ ne ima ta yi, vbe ima gha kporhu ma iran. Vbe ẹghẹ ne Jesu na gha rre agbọn, emwa ni bun sẹ ma miẹn ọnrẹn yi, agharhemiẹn wẹẹ, iwinna ọyunnuan ne ọ ghaa ru, rhie ẹre ma wẹẹ, Osanobua gu ẹre rrọọ. Vbe igiemwi, Jesu huẹn e Lazarọs kpaegbe; te aro emwa ni ghaa gbodan ghee Jesu wa vbe sẹ ọre. Ọrheyerriọ, avbe ọkaolotu Ivbi e Ju, ma yayi wẹẹ, Jesu ọre Mẹzaia. Iran na kue gha hoo ne iran gbe Jesu vbe Lazarọs rua!—Jọn 11:47, 48, 53; 12:9-11.
3 E Jesu wa rẹn wẹẹ, emwa nibun i khian yayi wẹẹ irẹn ọre Mẹzaia. (Jọn 5:39-44) E Jesu keghi tama erhuanegbe Jọn ne Baptist wẹẹ: “Afiangbe ọre ọghe ọmwa ne ọ ma gbe ọkhọnmwẹ ọkhọnmwẹ vbekpa mwẹ.” (Mat 11:2, 3, 6) Vbọ ya emwa nibun he Jesu?
4. De emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?
4 Vbe ako iruẹmwi na kevbe nọ lelẹe, ma gha guan kaẹn emwi eso nọ si ẹre ne emwa nibun ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro, ma
na mu ẹtin yan e Jesu. Ma gha vbe guan kaẹn evbọzẹe ne emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ, i na rhie ehọ ne ima ta yi. Sẹ ehia, ma gha bẹghe evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe dae Jesu, ne ima ghẹ mieke na fi iyeke gbe ẹre.(1) EKE NE JESU KE RRE
5. Vbọzẹe ne emwa eso ma na yayi wẹẹ, Jesu ọre Mẹzaia?
5 Emwa nibun ma miẹn Jesu yi rhunmwuda eke ne ọ ke rre. Iran rẹnrẹn wẹẹ, Jesu wa gua maa emwa emwi, kevbe wẹẹ, ọ winna iwinna ọyunnuan. Sokpan iran na gha ya aro gbe ẹre re, rhunmwuda, ovbi ekabita ne obọ ma sẹ ọre, ẹre nọ. Deba ọni, e Nazarẹt ẹre ọ ke rre; emwa nibun i ghee emwa ni ke ẹvbo nii rre sẹ ọmwa. Uhiẹn, a te miẹn wẹẹ, e Nataniẹl khian ọrhuanegbe Jesu, ọ na kha wẹẹ: “Emwi ne ọ maan rhọkpa gha ke Nazarẹt ladian rre ra?” (Jọn 1:46) Ọ gha kẹ, te Nataniẹl ghaa ya aro gbe ẹvbo nii re. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Maika 5:2 ẹre ọ ghaa mwẹ vbe ekhọe, nọ khare wẹẹ, e Bẹtlẹhẹm ẹre a khian na biẹ Mẹzaia, ẹi re Nazarẹt.
6. De emwi nọ gha te ru iyobọ ne emwa ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii ya rẹn wẹẹ, Jesu ọre Mẹzaia?
6 De emwi ne Evbagbẹn Nọhuanrẹn khare? Akhasẹ ighẹ Aizaia tae yotọ wẹẹ, eghian e Jesu i khian gha hoo ne iran rẹn eke ne Mẹzaia ke rre, ra uniẹn ne ọ la rre. (Aiz 53:8) Evbagbẹn Nọhuanrẹn ta ẹmwẹ akhasẹ nibun vbekpa e Mẹzaia. Akpawẹ emwa ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii gualọ otọ ẹre, iran gha te rẹn wẹẹ, e Bẹtlẹhẹm ẹre a na biẹ e Jesu kevbe wẹẹ, uniẹn e Devid ẹre ọ la rre. (Luk 2:4-7) Ehe ne ebe Maika 5:2 wẹẹ a khian na biẹ e Jesu, ẹre a na gele biẹ ọre. Vbọ ghi zẹ ne iran ma na miẹn ọnrẹn yi? Iran ma rhie ẹghẹ ya gualọ otọ ẹre, iran ke kha wẹẹ, Jesu i re Mẹzaia, ọna ẹre ọ si ẹre ne iran ma na miẹn ọnrẹn yi.
7. Vbọzẹe ne emwa nibun i na miẹn eguọmwadia e Jehova yi vbe ẹdẹnẹrẹ?
7 Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Eguọmwadia e Jehova nibun, i wa re emwa ni fe, ra na họn usi ẹre rre; ọni ẹre ọ si ẹre ne emwa nibun na ghee iran zẹvbe “emwa kẹkan ni ma ruẹ ebe.” (Iwinna 4:13) Emwa nibun roro ẹre wẹẹ, emwa ọghe Osanobua i khian sẹtin ya e Baibol maa emwa emwi, rhunmwuda iran ma yo owebe ne a na ruẹ Baibol, ne emwa nibun wa rẹn. Eso vbe kha wẹẹ, “ugamwẹ ọghe America” ẹre Avbe Osẹe Jehova khin, agharhemiẹn wẹẹ, ni bun sẹ vbe Avbe Osẹe Jehova i rre America. Eso vbe tae khian wẹẹ, iran ma ya e Jesu yi. Ke ẹghẹ gha dee, emwa keghi tie iran, eni nẹi re ọghe iran, eso tie iran “otu ni gbodan ghee arriọba,” eso wẹẹ “otu ne arriọba America gie ya ba otọ ọvbehe ghee” ẹre iran khin. Rhunmwuda emwi ne emwa ta lele iran, te emwa nibun ghi lẹẹ ne iran, vbene iran ma na rẹn ẹmwata nọ rrọọ.
8. Zẹvbe nọ rre ebe Iwinna 17:11, vbọ khẹke ne emwa ru, deghẹ iran hoo ne iran rẹn emwa ni gele re eguọmwadia e Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ?
8 De emwi nọ khian ru iyobọ ne emwa ni ma kporhu ma? Ọ khẹke ne iran gualọ otọ ẹmwata nọ rrọọ. Ọna ọre emwi ne Luk ru. Ọ keghi hia ne ọ “gbarokotọ gualọ otọ avbe emwi na hia ke omuhẹn ọnrẹn gha dee.” Ọ na gha hoo ne emwa ni khian tie emwi ne irẹn gbẹn “rẹn uhunmwu ẹmwẹ ni rre avbe emwi nii hia” vbekpa e Jesu. (Luk 1:1-4) Erriọ Ivbi e Ju ni ghaa rre Bẹrea vbe ẹghẹ nẹdẹ vbe ru ẹre. Ẹghẹ okaro ne iran ya họn vbekpa e Jesu, iran na ya tie Evbagbẹn Nọhuanrẹn, ne iran mieke na rẹn deghẹ ẹmwata ẹre a maa iran re. (Tie Iwinna 17:11.) Erriọ ẹre ọ vbe ye, te ọ khẹke ne emwa ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ vbe gha gualọ otọ emwi. Iran ghi ya emwi ne emwa ọghe Osanobua maa iran re, ya taa emwi nọ rre Evbagbẹn Nọhuanrẹn. Ọ vbe khẹke ne iran gha tie vbekpa emwi ne eguọmwadia e Jehova ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ he ru. Adeghẹ iran na gualọ otọ ẹre ẹse, iran i khian gi emwi ne emwa ta lele emwa ọghe Jehova mu idobo ye iran egbe.
(2) E JESU MA RU IWINNA ỌYUNNUAN ỌGHE WA DO GHEE
9. Vbọ sunu vbe ẹghẹ ne Jesu ma na ru emwi ọyunnuan ne emwa eso ghaa gualọ?
9 Odẹ ne Jesu ya gha maa emwa emwi ma sẹ Ivbi e Ju nibun ọkẹn. Iran na gha hoo ne Jesu ru “iwinna ọyunnuan” ye iran aro, ne iran mieke na rẹn wẹẹ, irẹn ọre Mẹzaia. (Mat 16:1) A sẹtin miẹn wẹẹ, odẹ ne iran ya rẹn otọ ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Daniẹl 7:13, 14, ẹre ọ ya iran ru vberriọ. Vbọrhirhighayehẹ vbe ẹghẹ nii, ọ ma he sẹ ẹghẹ ne Jehova mwamwa yọ, ne ẹmwẹ akhasẹ nii ya mwẹ amusẹ. Emwi ne Jesu ghaa maa iran re, te sẹ nọ gha ya iran rẹn wẹẹ, irẹn ẹre ọ gele re Mẹzaia. Sokpan, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ Jesu ma ru iwinna ọyunnuan ne iran ghaa gualọ, iran keghi fi iyeke gbe ẹre.—Mat 16:4.
10. De vbene ẹmwẹ akhasẹ nọ dekaẹn Mẹzaia nọ rre ebe Aizaia, ya sẹ vbe egbe Jesu hẹ?
10 De emwi ne Evbagbẹn Nọhuanrẹn khare? Vbe Aizaia ghi guan kaẹn Mẹzaia, ọ na wẹẹ: “Irẹn i ra go, ra ne ọ tọn urhu mu, ra ne ọ gha vannọ guan vbe adesẹ ore.” (Aiz 42:1, 2) Ọ ma gha mwẹ ẹghẹ ọkpa ne Jesu ya tie ye egbe ẹre egbe, ne emwa mieke na gha ghee ẹre gidi. Ọ ma bọ owa ugamwẹ ne ghete, ọ ma vbe gha yọ ukpọn nọ lughaẹn ne ọghe emwa ọvbehe, ne ọ ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọkaolotu ugamwẹ ẹre irẹn khin, ra ne ọ gha mu okpe eni ne egbe ẹre. Vbe ẹghẹ na ya gha bu ohiẹn Jesu, Jesu ma ru emwi ọyunnuan ye Hẹrọd aro, ne ọ mieke na ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. (Luk 23:8-11) Ẹmwata nọ wẹẹ Jesu ru emwi ọyunnuan nibun, sokpan iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ẹre ọ rhie egbe yi. Ẹi khabe ne ọ na tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Ọni ọre ọ zẹẹ ne I na rre.”—Mak 1:38.
11. De iziro nọ ma gba ne emwa nibun mwẹ vbe ẹdẹnẹrẹ?
11 Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Vbe ẹdẹnẹrẹ, owa ugamwẹ ne ghete ni mwẹ iwinna ona ughughan ọghe ighobioye, ne avbe ọkaolotu ugamwẹ na khuẹnniẹn okpe
eni, kevbe ne a na do ugie ughughan ni ma gua ilele ọghe Baibol ro, ẹre ọ mobọ yẹẹ emwa. Sokpan emwa ni yo ugamwẹ vbenian, ma gele rẹn aro ọmwa ne Osanobua khin kevbe emwamwa ọghẹe. Sokpan nọ ne emwa ni yo iko ima, iran keghi ruẹ vbekpa emwi ne Jehova gualọ vbe obọ ima, kevbe vbene a ya rhie ẹre ye uyinmwẹ hẹ. Agharhemiẹn wẹẹ, Ọgua Arriọba ọghe ima i re ọghe wa do ghee, te ọ ye mose. Emwa ni su vba, i yọ ukpọn ni lughaẹn ne ọghe emwa ọvbehe, amaiwẹ te iran khian gha mu okpe eni ne egbe iran. E Baibol ẹre emwi hia ne ima yayi hẹnhẹn egbe yan. Ọrheyerriọ, emwa nibun i miẹn ima yi, rhunmwuda iran roro ẹre wẹẹ, odẹ ne ima ya ga Osanobua i re ọre, kevbe wẹẹ, ẹi re emwi ne iran hoo ne iran họn, ma maa iran re.12. Zẹvbe nọ rre ebe Hibru 11:1, 6, vbọ khẹke ne amuẹtinyan ọghe ima hẹnhẹn egbe yan?
12 De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima? Ukọ e Pọl keghi tama Ivbiotu e Kristi ni ghaa rre Rom wẹẹ: “A gha họn ẹmwẹ nii, ọre a na yae yi.” (Rom 10:17) Nọnaghiyerriọ, emwi nọ khian ya ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ọre ne ima gha tie Baibol, ẹi re ne ima gha mwẹ obọ vbe avbe ugie ni ma gua ilele ọghe Baibol ro, ọ gha khọnrẹn ne iran gha rhiẹnrhiẹn. Ọ khẹke ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, nọ hẹnhẹn egbe yan irẹnmwi ọghe ẹmwata, rhunmwuda, ọmwa nẹi mwẹ amuẹtinyan i sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. (Tie Hibru 11:1, 6.) Nọnaghiyerriọ, ma i khian gha khẹ ne ima ka miẹn emwi ọyunnuan nẹ, ma ke rẹn wẹẹ odẹ ẹmwata ẹre ima ye. Avbe imamwaemwi ni rre Baibol, sẹ nọ gha ya ima rẹn wẹẹ odẹ ọghe ẹmwata ma ye, deghẹ ima na gha gbarokotọ tie ẹre.
(3) E JESU MA LELE ERHAVBAVBOTỌ NIBUN ỌGHE IVBI E JU
13. Vbọzẹe ne emwa nibun ma na miẹn Jesu yi?
13 Vbe Jesu rre agbọn, ọ keghi kpa erhuanegbe Jọn ne Baptist odin wẹẹ, erhuanegbe Jesu i mu awẹ. E Jesu keghi gi iran rẹn wẹẹ, esa i rrọọ ne erhuanegbe irẹn khian ya gha mu awẹ, vbene irẹn na ye rre agbọn. (Mat 9:14-17) Ọrheyerriọ, avbe Farisi kevbe emwa ni ghaa gbodan ghee Jesu na gha kha wẹẹ, ẹi lele uhi. Ohu na vbe gha mu iran vbe iran bẹghe ẹre wẹẹ, Jesu mu emwa egbe rran vbe Ẹdẹ Ikẹtin. (Mak 3:1-6; Jọn 9:16) Iran ghaa rhuọ wẹẹ, iran mu uhi Ẹdẹ Ikẹtin sẹ, sokpan iran na gha ghee ẹre wẹẹ, ọ ma de emwi nọ rhiae deghẹ emwa na gha do ẹki vbe uwu Ọgua Osa. Aro iran na wa gha kpannọ ugiọnmwẹ erhẹn vbe Jesu tama iran wẹẹ, emwi dan ẹre iran ru. (Mat 21:12, 13, 15) Vbe Jesu kporhu ma emwa vbe Sinagọg nọ rre Nazarẹt, ọ keghi ya iran gie Ivbi Izrẹl nẹdẹ ni ma gha mwẹ amuẹtinyan kevbe ni ghaa mu ọghe enegbe iran ọkpa roro; ọna keghi ya ohu mu iran ẹsẹsẹmwẹse. (Luk 4:16, 25-30) Rhunmwuda ne Jesu ma na ru emwi ne iran gualọ, iran ma miẹn ọnrẹn yi.—Mat 11:16-19.
14. Vbọzẹe ne Jesu na gbodan ghee avbe erhavbavbotọ ọghe Ivbi e Ju ni ma gua Ebe Nọhuanrẹn ro?
14 De emwi ne Evbagbẹn Nọhuanrẹn khare? E Jehova keghi loo akhasẹ ighẹ Aizaia ya kha wẹẹ: “Iran na khare wẹẹ mẹ ọre iran ga, sokpan, ẹmwẹ iran i mwẹ emwi ne a yae kha, ehe ọvbehe ọre ekhọe iran ye. Ugamwẹ iran ma gberra uhi emwa nagbọn kevbe ilele ọghe erriọ a ka ru ẹre dee ẹdẹ, ne iran ruẹ ye uhunmwu.” (Aiz 29:13) Ẹi re emwi dan ẹre Jesu ru, ne ọ na gbodan ghee avbe erre avbavbotọ ni ma gua Ebe Nọhuanrẹn ro. Emwa ni ghaa ghee ẹre wẹẹ, uhi ọghe emwa nagbọn ẹre ọ ru ekpataki sẹ ọghe Jehova, ma miẹn Jehova yi kevbe Mẹzaia ne irẹn gie gha die agbọn.
15. Vbọsiẹ ne emwa nibun na khẹko Avbe Osẹe Jehova?
15 Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Ẹko i zẹdẹ rhiẹnrhiẹn emwa nibun, rhunmwuda, Avbe Osẹe Jehova i deba iran do avbe ugie ne Baibol gbodan ghee, vbe na ghee ugie ọghe ẹdẹ ubiẹmwẹ kevbe Emwi Ukpo. Ohu vbe mu emwa eso, rhunmwuda, Avbe Osẹe Jehova i mwẹ obọ vbe avbe ugie na do vbe ẹvbo. Erriọ ohu vbe mu iran, deghẹ Avbe Osẹe Jehova ma deba iran, vbe avbe ilele ni ma gu e Baibol ro, ne iran lele vbe ugie irorinmwi. Emwa ni mu ohu Avbe Osẹe Jehova vbenian keghi yayi wẹẹ, odẹ ne iran ya ga Osanobua ẹre ọ gbae. Sokpan iran i khian sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua, deghẹ iran na gha ghee ẹre wẹẹ, ilele ọghe emwa nagbọn ẹre ọ ru ekpataki sẹ ilele ni rre Baibol.—Mak 7:7-9.
16. Zẹvbe nọ rre ebe Psalm 119:97, 113, 163-165, de emwi nọ khẹke ne ima ru, kevbe nọ khẹke ne ima gban egbe na?
16 De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima? Ọ khẹke ne ima ya ekhọe hia hoẹmwẹ uhi kevbe ilele ọghe Jehova. (Tie Psalm 119:97, 113, 163-165.) Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova, ẹre ọ khian ya ima gban egbe ne ilele ke ilele nẹi khian ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. Ma i khian gi emwi rhọkpa mu idobo ye ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova.
(4) E JESU MA GHA MWẸ OBỌ VBE OTU AZẸ
17. De emwi ne Ivbi e Ju nibun te ya aro yi vbe obọ e Jesu?
17 Te emwa eso ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ e Jesu, wa gha gualọ arriọba ọgbọn. E Mẹzaia ẹre iran te ya aro yi wẹẹ, ọ gha do fan iran vbe obọ Ivbi e Rom ni ghaa ya obọ yẹnyẹn iran mu otọ. Sokpan iran ghi hia ne iran ya e Jesu khian ọba ọghe iran, Jesu ma kue ye iran re. (Jọn 6:14, 15) Te afianma wa gha fian avbe ohẹn kevbe emwa eso wẹẹ, te Jesu khian do fi emwamwa ọghe arriọba nọ rre otọ werriẹ, ẹghẹ nii, Ivbi e Rom ghi miẹn iran asẹ ne iran te rhie ne iran. Ena hia ẹre ọ si ẹre ne Ivbi e Ju nibun ma na miẹn Jesu yi.
18. De ẹmwẹ akhasẹ nọ dekaẹn Mẹzaia ne Ivbi e Ju nibun ma ka yọ?
18 De emwi ne Evbagbẹn Nọhuanrẹn khare? Agharhemiẹn wẹẹ avbe akhasẹ nibun tae yotọ wẹẹ, e Mẹzaia gha khọnmiotọ, nibun ye vbe kha wẹẹ, te ọ khian ka wu ye orukhọ ọghe emwa nagbọn. (Aiz 53:9, 12) Vbọ ghi zẹ ne Ivbi e Ju na wa ya aro yọ wẹẹ, te Jesu khian do miẹn iran fan vbobọvbobọ? Ivbi e Ju nibun ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ e Jesu ma ka ẹre yọ, ighẹ ẹmwẹ akhasẹ nọ ma guan kaẹn vbene a khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa ọghe iran hẹ.—Jọn 6:26, 27.
19. De emwi ne emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ ya aro yi vbe obọ ima?
19 Egbe emwi vbenian sunu vbe ẹdẹnẹrẹ ra? Ẹẹn. Emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ i vbe miẹn ima yi, rhunmwuda, ma i mwẹ obọ vbe otu azẹ. Iran hoo ne ima gha deba iran rhie obọ ye ọmwa ẹkpẹti vbe ẹghẹ azẹ. Sokpan ma rẹnrẹn wẹẹ, ma gha zẹ emwa nagbọn nọ gha kha yan ima, te ima he Jehova vberriọ. (1 Sam 8:4-7) Emwa sẹtin gha hoo ne ima gha bọlọ esuku kevbe owa isinmwiegbe kevbe ne ima vbe gha ru iwinna eso na ya dọlọ ẹvbo yi. Ma ghaa kporhu ma iran, iran i zẹyọ ima re, rhunmwuda, ma rhie egbe ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ne ima gha te ya sọfurre ye ọlọghọmwa ọghe iran.
20. Zẹvbe ne Jesu khare vbe ebe Matiu 7:21-23, de emwi nọ khẹke ne ima rhie aro tua?
20 De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima? (Tie Matiu 7:21-23.) Emwi nọ khẹke ne ima rhie aro tua, ọre iwinna ne Jesu wẹẹ ne ima gha ru. (Mat 28:19, 20, NW) Ọ ma khẹke ne ima gi ẹmwẹ otu azẹ kevbe iwinna idọlẹvbo, rhie ima ekhọe hin ugamwẹ Jehova rre. Ẹmwata nọ wẹẹ, ma hoẹmwẹ emwa kevbe wẹẹ, ọ da ima vbe iran ghaa rri oya, sokpan iyobọ nọ ghi maan sẹ, ne ima gha sẹtin ru ne iran, ọre ne ima gha maa iran emwi vbekpa Arriọba Osanobua, kevbe ne ima gha ru iyobọ ne iran ya sikẹ e Jehova.
21. Vbọ khẹke ne ima ghi ru nia?
21 Vbe ako iruẹmwi na, ma ziro yan emwi enẹ nọ ya emwa nibun he Jesu vbe orre nokaro. Ma vbe ziro yan vbene emwi enẹ na, ya si emwa ghee iyeke vbe ẹdẹnẹrẹ, ne iran ghẹ danmwehọ emwa ni lele ukpowẹ e Jesu. Sokpan emwi enẹ na ọkpa, ẹre ọ khẹke ne ima gban egbe na ra? Ẹn o. Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha ziro yan emwi enẹ ọvbehe, nọ gha sẹtin mu idobọ yọ ne ima ghẹ lele Jesu. Nia, gi ma hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ne ima ghẹ gi emwi rhọkpa mu idobo ye ima egbe ne ima ghẹ lele Jesu!
IHUAN 56 Lele Odẹ Ọghe Ẹmwata
^ okhuẹn 5 Agharhemiẹn wẹẹ, Jesu ọre ọmamwaemwi nọ ghi sẹ nọ he yin agbọn na, emwa ni bun sẹ ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii, keghi fi iyeke gbe ẹre. Vbọsiẹ? Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan emwi enẹ nọ ya iran ru vberriọ. Ma gha vbe guan kaẹn emwi nọ si ẹre ne emwa nibun vbe ẹdẹnẹrẹ i na danmwehọ emwa ni lele ukpowẹ ọghe Jesu. Sẹ ehia, ma gha bẹghe evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe daa e Jesu, ne ima ghẹ mieke na fi iyeke gbe ẹre.
^ okhuẹn 60 EMWI NE EFOTO NA DEMU: E Filip gha tama e Nataniẹl nọ bu e Jesu.
^ okhuẹn 62 EMWI NE EFOTO NA DEMU: E Jesu gha kporhu iyẹn nọ maan.
^ okhuẹn 64 EMWI NE EFOTO NA DEMU: E Jesu mu okpia ọkpa ne obọ ẹre luẹluẹ egbe rran, vbene avbe eghian na gha ghee ẹre.
^ okhuẹn 66 EMWI NE EFOTO NA DEMU: E Jesu gha rrie uhunmwu oke.