1. Vbọzẹ nẹi na kpa ima odin, vbe ima gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwa i ghi mu ẹtin yan emwa ọvbehe?

 TE EMWA vbe agbọn Esu na wa ghee egbe vbirrivbirri, te ọ ghi wa lọghọ ne iran sẹtin mu ẹtin yan emwa ọvbehe. Te egbe emwa ni do okpe ẹki okpe ere, emwa ni rre ukpo arriọba kevbe avbe ọkaolotu ugamwẹ ghi wa wọọ emwa nibun, rhunmwuda emwi ne iran ru. Iran i ghi kue sẹtin mu ẹtin yan avbe ọse, emwa ne iran gba rre ẹdogbo ọkpa, uhiẹn ya sẹ egbe emwa iran vbe uwu ẹgbẹe. Ọna i zẹdẹ kpa ima odin, rhunmwuda e Baibol khare wẹẹ: “Vbe ẹdẹ okiekie . . . , emwa i khian ghi gha mwẹ ẹkoata, . . . iran ghi gha ya unu rhia emwa rua, . . . iran ghi gha si uma isọtẹ.” Ọna rhie ma wẹẹ, te emwa khian gha ru vbe na ghee Esu nọ kha yan agbọn na, nọ re ọmwa nẹi gia mu ẹtin yan.​—2 Tim 3:1-4; 2 Kọr 4:4.

2. (a) De ọmwa ne ima gha sẹtin ya ekhọe hia mu ẹtin yan? (b) De inọta ne etẹn eso sẹtin gha nọ egbe iran re?

² Sokpan zẹvbe Ivbiotu e Kristi, ma rẹnrẹn wẹẹ, ima gha sẹtin ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova. (Jer 17:7, 8) Ma wa ya ekhọe hia yayi wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima kevbe wẹẹ, ẹi khian “fi iyeke gbe” avbe ọsiọre. (Psm 9:10) Ma gha vbe sẹtin mu ẹtin yan e Jesu Kristi, rhunmwuda ọ ya arrọọ ọghẹe zọ ese ne ima. (1 Pit 3:18) Ma tobọ ima bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, ma gha sẹtin mu ẹtin yan avbe ilele ni rre uwu e Baibol. (2 Tim 3:16, 17) Ma rẹnrẹn wẹẹ, ma gha sẹtin mu ẹtin yan e Jehova, e Jesu kevbe Baibol. Sokpan etẹn eso sẹtin gha nọ egbe iran, deghẹ iran gha gele sẹtin gba ẹko etẹn ọvbehe. Deghẹ u yayi wẹẹ ima gha sẹtin, gi ima ghee evbọzẹe ne ima gha na sẹtin ru vberriọ?

3. De uyi nọkhua ne Jehova mu ye ima egbe? (Mak 10:29, 30)

³ E Jehova ẹre ọ si ima hia gha die otu ọghẹe. Ẹgbẹe ọkpa ni koko ga e Jehova ẹre ima hia khin. U miẹn uyi ne Jehova mu ye  ima egbe! Afiangbe nọkhua ẹre ima wa lae miẹn. (Tie Mak 10:29, 30.) Te etẹn ima hia ni rre uhunmwu otagbọn wa vbe hoẹmwẹ e Jehova vbene ima vbe ye, erriọ iran vbe ya hia ne iran gha ya ilele ọghẹe ru emwi. Agharhemiẹn wẹẹ, ehe ughughan ẹre ima ke rre, odẹ ughughan ẹre ima ya ru emwi, kevbe wẹẹ, odẹ ughughan ẹre ima vbe ya mu egbe, ma gha wa miẹn etẹn ima, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ ọ kpẹẹ re ne ima ghi rẹn egbe, ọ gha khọnrẹn nọ gha re ẹghẹ okaro ne ima ya miẹn iran. Te ọ wa gbe ima otiti ne ima gha deba iran rhie urhomwẹ kevbe ugamwẹ ne Erha ima nọ rre ẹrinmwi.​—Psm 133:1.

4. Vbọzẹ ne ima na gualọ iyobọ etẹn?

⁴ Ẹghẹ na ẹre ọ khẹke ne ima ya rhikan mu etẹn ima sẹ. Ẹghẹ nibun, iran keghi ru iyobọ ne ima vbe ima ghaa rre uwu ibavbaro. (Rom 15:1; Gal 6:2) Iran vbe ru iyobọ ne ima ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova kevbe ne ima ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. (1 Tẹs 5:11; Hib 10:23-25) Vbọ gha te gha ye hẹ, akpawẹ ima i mwẹ avbe etẹn na, ni ru iyobọ ne ima ya sẹtin mudia gbain, ne ima ghẹ de ye obọ Esu kevbe emwa dan? E Setan kevbe emwa nọ ye ẹre ike, gha rherhe werriẹ aro nọ khọọ daa eguọmwadia Osanobua. Sokpan te etẹn ima khian wa gha rre ima iyeke. U miẹn ọyẹnmwẹ nọ khian gha sẹ ima rhunmwuda ọna!

5. Vbọzẹ nọ na lọghọ etẹn eso, ne iran sẹtin gba ẹko etẹn ne ima gba ga?

⁵ Ọ keghi lọghọ etẹn eso ne iran sẹtin gba ẹko etẹn ne ima gba ga. Vbọzẹ? Rhunmwuda a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ mwẹ ọtẹn ne iran ta ẹmwẹ ma, iran na wẹẹ iran ma hoo ne ehọ ọvbehe họẹn, sokpan ọtẹn nii na ya tama ọmwa ọvbehe. Ọtẹn sẹtin vbe ru eyan, sokpan ọ ma ghi muẹn sẹ. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ọ mwẹ ọtẹn vbe uwu iko nọ ta emwi ra nọ ru emwi nọ da iran sẹ ugboloko. Ena hia sẹtin yae gha lọghọ etẹn eso ne iran gba ẹko etẹn ọvbehe. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya gba ẹko etẹn ne ima gba ga?

6. De vbene ahoẹmwọmwa khian ya ru iyobọ ne ima ya gha gba ẹko etẹn? (1 Kọrinti 13:4-8)

⁶ Ọmwa na hoẹmwẹ ọnrẹn ẹre a gba ẹko ẹre. Ọ mwẹ emwi nibun ne ebe Kọrinti Nokaro uhunmwu ẹnrẹn 13 tae vbekpa ahoẹmwọmwa, nọ gha ru iyobọ ne ima ya gba ẹko etẹn ima kevbe ne ima sẹtin ye gba ẹko iran vbe iran gha ru emwi nọ da ima sẹ ugboloko. (Tie 1 Kọrinti 13:4-8.) Vbe igiemwi, uviẹn ọnrẹn 4 khare wẹẹ, “te ahoẹmwọmwa zin egbe emwi, ọ vbe mwẹ itohan.” E Jehova keghi mwẹ izinegbe vbe egbe ima, uhiẹn vbe ima gha ru orukhọ. Ma gha vbe sẹtin gha mwẹ izinegbe vbe egbe etẹn, vbe iran gha ta emwi ra vbe iran gha ru emwi nọ da ima sẹ ugboloko. Uviẹn ọnrẹn 5 vbe kha wẹẹ: “Egbe i kaan [ahoẹmwọmwa]. Ahoẹmwọmwa i vin ọgbọ emwi abakuru.” Ọ ma khẹke ne ima gha “vin ọgbọ emwi abakuru,” ọni nọ wẹẹ, ne ima gha rhie emwi ne emwa ọvbehe ru ima re ye ẹko, ne ima mieke na ye ẹre rre vbe ẹdẹ ọvbehe. Ebe Asan-Ibo 7:9 khare wẹẹ, “Uwa ghẹ gi ohu rherhe gha mu uwa.” Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima hia ne ima lele emwi nọ rre ebe Ẹfisọs 4:26, nọ khare wẹẹ: “Ghẹ vbe mu ohu la ẹdẹ ohoho”!

7. De vbene ilele nọ rre ebe Matiu 7:1-5 khian ya ru iyobọ ne ima ya gba ẹko etẹn?

⁷ Emwi ọvbehe nọ gha vbe ru iyobọ ne ima, ọre ne ima gha ghee etẹn ima vbene Jehova ya ghee iran. Osanobua hoẹmwẹ iran, ẹi rhie emwi ne iran ru ye ẹko. Erriọ vbe khẹke ne ima gha ye. (Psm 130:3) Ne ima gha te ya gha rhie aro tua abakuru ọghe iran, ọ khẹke ne ima rhie aro tua ako ne iran na hia, ima ghi vbe gha mwẹ ọre vbe ekhọe wẹẹ, iran hoo ne iran gha ru emwi esi. (Tie Matiu 7:1-5.) Ma ghi vbe kọe ye orhiọn wẹẹ, ẹi re te iran hoo ne iran ru emwi nọ gha sọnnọ ima, rhunmwuda, ahoẹmwọmwa “ya emwi hia yi.” (1 Kọr 13:7) Sokpan ọni ma rhie ma wẹẹ, e Jehova hoo ne ima wa gha gba ẹko emwa, vbene ima ma na rẹn vbene uyinmwẹ iran ye hẹ, nọghayayerriọ, uyinmwẹ esi ne iran mwẹ ẹre ọ khian ya ima gba ẹko iran. *

8. Vbua khian ya sẹtin gba ẹko etẹn hẹ?

⁸ Vbene ọmwa ya yin, ẹre ọ khian tae deghẹ a gha rhie ọghọ nẹẹn. Erriọ vbe ye, uyinmwẹ ọmwa ẹre ọ vbe tae deghẹ a gha gba ẹko ẹre, sokpan ọna keghi rhie ẹghẹ. Vbua khian ya sẹtin gba ẹko etẹn hẹ? Hia ne u si iran kẹ egbe. U ghi vbe hia ne uwa gba guan vbe u gha sẹ iko. Hia ne u deba iran winna vbe ikporhu. Gha mwẹ izinegbe vbe egbe iran, ne iran mieke na sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, emwa na gha sẹtin gba ẹko ẹre, ẹre iran khin. A sẹtin miẹn wẹẹ, u i khian wa ta enegbe ruẹ hia fẹẹrẹ ma ọmwa ne u da rẹn. Zẹvbe ne uwa ya sikẹ egbe sayọ, u ghi do gha fannọ otọ ẹko ruẹ ma rẹn. (Luk 16:10) Sokpan vbua khian ru, deghẹ ọtẹn ne u te gba ẹko ẹre na ru emwi eso yọ ruẹ aro? Ghẹ gi egbe ẹre wọọ ruẹ, nọghayayerriọ, u ghi rhie ẹghẹ eso yọ. Ghẹ rhunmwuda emwi ne orhunmwu ọkpa ru, gha ghee etẹn ọvbehe vbirrivbirri. Gi ima guan kaẹn eguọmwadia e Jehova eso ni ye gba ẹko emwa ọvbehe, agharhemiẹn wẹẹ, a ru iran khọọ.

9. (a) De vbene Hanna ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mu ẹtin yan e Jehova, agharhemiẹn wẹẹ, emwa eso ni ghaa mu asanikaro vbe ẹghẹ nii ma gha yin ẹse? (b) Vbe ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Hanna vbe nọ dekaẹn na gha mu ẹtin yan e Jehova? (Ghee efoto nọ rre ipapa 5.)

⁹ Ọtẹn nokpia na ta ẹmwẹ ọnrẹn nọ maan, he ka ru emwi eso yọ ruẹ aro ra? Deghẹ erriọ nọ, igiemwi ọghe Hanna gha wa ru iyobọ nuẹn. Vbe ẹghẹ nii, Elai ne Ogie Ohẹn, ẹre ọ ghaa mu asanikaro vbe ugamwẹ e Jehova. Sokpan, ẹgbẹe ọre ma zẹdẹ rhie igiemwi esi yotọ. Ivbi ẹre nikpia eva ni ghaa re ohẹn kegha mwẹ obọ vbe  uyinmwẹ dan nibun, ya sẹ egbe uyinmwẹ alamoghẹ; ọrheyerriọ, erha iran ma sẹtin gu iran gui ẹse. E Jehova ma wa rhie Elai hin ukpo Ogie Ohẹn rre vbobọvbobọ. Vbe uwu ena hia, e Hanna ma gbodan ye emwamwa ọghe Osanobua, nọ gha kha wẹẹ, irẹn i ghi fi owẹ la ibọkpọ ọghe ugamwẹ ne Elai na ga zẹvbe Ogie Ohẹn. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne Hanna ya gha na erhunmwu, rhunmwuda ọlọghọmwa nọ ye, sokpan Elai na te gha roro ẹre wẹẹ, te Hanna da ayọn. Vbene ọ ma na ka zẹdẹ hia nọ rẹn emwi nọ sunu, ọ na gha zan okhuo na nọ rre uwu akhiẹ. (1 Sam 1:12-16) Ọrheyerriọ, e Hanna na yan wẹẹ irẹn gha biẹ ọmọ okpia, irẹn gha rrie ẹre gha die ibọkpọ, nọ do gha ga Osanobua vbe evba. Ọna rhie ma wẹẹ, Elai ẹre ọ khian gha gbaroghe ọmọ na vberriọ. (1 Sam 1:11) Te Jehova khian ghi wa sẹ ivbi Elai, ni ghaa ru emwi dan rae ra? Ẹn o, ọ ghi sẹ ẹghẹ nọ khẹke, Jehova keghi zẹ emwi ru. (1 Sam 4:17) Na kha na, Osanobua keghi rhie ọmọ okpia ọkpa ne Hanna, na ghaa tie ẹre Samuẹl.​—1 Sam 1:17-20.

10. De emwi nọ ru iyobọ ne Ọba e Devid, nọ na ye gba ẹko emwa ọvbehe agharhemiẹn wẹẹ, emwa eso sọtẹ daa ẹre?

¹⁰ Ọse ruẹ ne kankankan he ka ya ruẹ dẹ ra? Ọ ghaa yerriọ, igiemwi ọghe Ọba e Devid gha ru iyobọ nuẹn. E Devid ghaa mwẹ ọse ọkpa na tie ẹre Ahitofẹl. Sokpan vbe ẹghẹ ne ovbi e Devid ighẹ Absalom na gha hia nọ mu erhae hin ukpo Ọba rre, ne irẹn mieke na gha re Ọba, Ahitofẹl keghi deba ẹre. Ẹi mwẹ ọ ma da e Devid sẹ ugboloko vbe ovbi ẹre kevbe ọsiọre, sọtẹ daa ẹre! Ọrheyerriọ, e Devid ma kha wẹẹ, rhunmwuda emwi nọ sunu na, irẹn i khian ghi gba ẹko emwa ọvbehe. Ọ ghaa mwẹ ọse ọvbehe ne Devid ye gba ẹko ẹre, na tie ẹre Husiai, nọ ma deba iran sọtẹ daa e Devid. Ẹi re te Devid wa gheghe gba ẹko Husiai. Ọse nọ maan ẹre Husiai wa gha khin, ọ na kue mu arrọọ ọghẹe ye ikpadede ya ru iyobọ ne Devid.​—2 Sam 17:1-16.

11. De odẹ eso ne ọkpa vbe ọguọmwadia e Nabal ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gba ẹko Abigẹl?

¹¹ Gia vbe guan kaẹn igiemwi esi ọghe ọguọmwadia e Nabal ọkpa. E Devid kevbe emwa ni lelẹe khian, kegha gbogba ga eguọmwadia Ovbi Izrẹl ọkpa na tie ẹre Nabal. Ọmwa nọ wa fe ẹre okpia na wa gha khin. Vbe asẹ ọkpa, e Devid keghi rinmwian e Nabal nọ viọ evbare ne emwa ni lele irẹn khian; ọ na wẹẹ nọ viọ emwi ke emwi ne obọ ọre gba re ne iran. E Devid ma te nọ emwi  nọ bun gbe, sokpan e Nabal na kha wẹẹ, irẹn i khian ru iyobọ nẹẹn. Ọna keghi ya ohu mu e Devid sẹrriọ wẹẹ, ọ na wẹẹ te irẹn khian gbele ikpia hia nọ rre owa e Nabal. Ọkpa vbe eguọmwadia e Nabal keghi mu ẹmwẹ na gie Abigẹl ne ọvbokhan e Nabal. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, owa nii ẹre ọguọmwadia na ye, ọ rẹnrẹn wẹẹ Abigẹl gha sẹtin miẹn irẹn fan. Nọ gha te ya lẹẹ fua, ọ na gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Abigẹl gha sẹtin sọfurre ye ẹmwẹ nọ rre otọ. Vbọzẹ ne okpia na, na gba ẹko Abigẹl sẹrriọ? Rhunmwuda te emwa hia wa rẹn wẹẹ, ọmwa esi ẹre Abigẹl khin. Abigẹl ma ya ekhue muẹn. Abigẹl keghi ya udinmwẹ bu e Devid, ọ na rinmwiaẹn nẹ ghẹ ru emwi nọ khian te ru. (1 Sam 25:2-35) Abigẹl ghaa mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Devid gha fi ekhọe werriẹ.

12. De vbene Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gba ẹko erhuanegbe ẹre, agharhemiẹn wẹẹ emwa orukhọ ẹre iran khin?

¹² E Jesu gba ẹko erhuanegbe ẹre agharhemiẹn wẹẹ, ọ mwẹ ẹghẹ eso ne iran vbe ya ru abakuru. (Jọn 15:15, 16) Vbe ẹghẹ ne Jems kevbe Jọn na kha wẹẹ, ne Jesu mu iran ye ukpo ne kpataki vbe Arriọba Osanobua, e Jesu ma kha wẹẹ, rhunmwuda ere ne iran khian miẹn ẹre iran na ga e Jehova, ra nọ kha wẹẹ, iran i ghi re erhuanegbe irẹn. (Mak 10:35-40) Vbe asọn ne ivbiyokuo e Rom mu e Jesu, erhuanegbe ẹre hia keghi lẹẹ sẹrae. (Mat 26:56) Ọrheyerriọ, e Jesu na ye gba ẹko iran. Ọ rẹnrẹn wẹẹ emwa orukhọ ẹre iran khin; sokpan, te ọ wa ye “hoẹmwẹ iran ya sẹ ufomwẹ.” (Jọn 13:1) E Jesu keghi waa erhuanegbe ẹre 11 iwinna ne kpataki vbe ọ ghi rhiọ kpaegbe nẹ, ọ na wẹẹ ne iran mu asanikaro vbe iwinna ikporhu kevbe ne iran gha gbaroghe ohuan ọghe irẹn, ne irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn. (Mat 28:19, 20; Jọn 21:15-17) Gele gele, iran ma ya ekhue mu e Jesu. Te iran hia wa ya ẹdagbọn iran ga Osanobua ya sẹ ẹdẹ uwu. Te Hanna, e Devid, ọguọmwadia e Nabal, Abigẹl, kevbe Jesu wa rhie igiemwi esi yotọ, vbe nọ dekaẹn na gha gba ẹko emwa ni ma gba.

13. De emwi eso nọ gha sẹtin yae gha lọghọ ne ima sẹtin gba ẹko etẹn ima?

¹³ U he ka ta ẹmwẹ ma ọtẹn ẹdẹ ra, u na wẹẹ u ma hoo ne ehọ ọvbehe họn, sokpan ọtẹn nii na ya tama ọmwa ọvbehe? Emwi vbenian da ọmwa ẹi re nekherhe. Ọ mwẹ ẹghẹ ne ọtẹn nokhuo ọkpa ya ta ẹmwẹ ma ọdiọn ọkpa, ọ na wẹẹ nẹ ghẹ tama ọmwa ọvbehe. Ẹdẹ ghi gbe, ọvbokhan ọdiọn nii na tie ọtẹn nokhuo na gha rhie igiọdu nẹẹn, emwi nọ ru na rhie ẹre ma wẹẹ, ọdafẹn ọnrẹn tama rẹn emwi ne ọtẹn nokhuo nii te wẹẹ nẹ ghẹ tama ọmwa ọvbehe. Rhunmwuda ọni, ọtẹn nokhuo na ma ghi sẹtin gba ẹko ọdiọn nii. Sokpan, ọ keghi bu ọdiọn ọvbehe nọ ru iyobọ ne irẹn, ọdiọn na keghi ru iyobọ nẹẹn ya dọlegbe gba ẹko ọdiọn nii, emwi esi ẹre ọtẹn nokhuo na wa ru.

14. Vbọ ru iyobọ ne ọtẹn nokpia ọkpa ya dọlegbe gba ẹko etẹn?

¹⁴ Ọ ghaa mwẹ ọtẹn nokpia ọkpa nọ ghaa mu ohu ediọn eva, ọ na gha roro ẹre wẹẹ irẹn i khian sẹtin gba ẹko etẹn na. Ẹghẹ nọ taẹn ẹre ẹmwẹ na wa ya vbe otọ. Sokpan ọ mwẹ ọtẹn nokpia ọvbehe ne ọtẹn na wa rhie ọghọ na. Ọtẹn nokpia nii keghi ta emwi nọ wa mu ẹre ekhọe. Ọ na wẹẹ: “Esu ọre oghian ima, ẹi re etẹn ima.” Ọtẹn na keghi na erhunmwu gie Jehova, ọ na gele mu ẹmwẹ na roro, vbe okiekie ọ keghi gu ediọn eva nii ru adọlọ.

15. Vbọzẹ nọ na rhie ẹghẹ, a ke sẹtin dọlegbe gba ẹko emwa ọvbehe? Ru igiemwi yọ.

¹⁵ A he ka wẹẹ ne u dobọ iwinna ne u ru vbe ugamwẹ e Jehova yi ra? Emwi vbenian wa da ọmwa. Te Grete kevbe iyẹe wa ye gha ya ẹkoata ga e Jehova vbe ẹghẹ na ya mu awua ye iwinna ima vbe Nazi Germany vbe odẹ ukpo 1930. E Grete ẹre ọ ghaa type The Watchtower ne etẹn vbe ẹghẹ nii, te iwinna na wa gha yẹẹ ọre. Sokpan avbe etẹn ghi rẹn wẹẹ, erhae gbodan ghee  odẹ ẹmwata na, iran na wẹẹ nọ dobọ iwinna nii yi, rhunmwuda te iran ghaa mu ohan wẹẹ, erhae sẹtin ya ta ẹmwẹ ima ma avbe arriọba. Ẹi re ọni ọkpa ọre ọlọghọmwa ne Grete miẹn. Ke ẹghẹ ne Okuo Ọgbagbọn Nogieva ya suẹn, ya sẹ ẹghẹ nọ ya sẹ ufomwẹ, etẹn ma ghi gha rhie ebe ọghomwa ne Grete kevbe iyẹe, iran gha vbe miẹn iran vbe odẹ, iran ghi fi aro fua. Ọna wa da e Grete sẹ ugboloko sẹrriọ wẹẹ, ọ rhie ẹghẹ, ọ ke do sẹtin yabọ etẹn na, ọ vbe rhie ẹghẹ, ọ ke do sẹtin gba ẹko iran. Zẹvbe ne ẹghẹ ya khian, ọtẹn na keghi tama egbe ẹre wẹẹ, ẹi mwẹ e Jehova ma he yabọ etẹn na, rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne irẹn vbe ru vberriọ. *

16. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima ye gha gba ẹko etẹn ima?

¹⁶ Deghẹ emwi vberriọ sunu daa ruẹ nẹ, hia ne u ye gha gba ẹko emwa. Ọ sẹtin rhie ẹghẹ, sokpan ẹghẹ ne u loo ro gha wa biẹ ọmọ esi. Vbe igiemwi, gia kha wẹẹ u rri evbare nọ ya ẹko lọghọ ruẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u khian ghi ya rri evbare, te u khian gha begbe. Sokpan u i khian kha wẹẹ, rhunmwuda emwi nọ sunu nii, u i ghi dọlegbe rri evbare. Erriọ vbe ye, ọ ma khẹke ne ima rhunmwuda emwi ne ọtẹn ọkpa ru ima re, gha ghee etẹn ọvbehe vbirrivbirri, rhunmwuda ma rẹnrẹn wẹẹ, ọ ma gba ne etẹn ima fo. Ma gha ye gha gba ẹko etẹn, ẹre ima khian na gele gha ghọghọ, ma ghi vbe rẹn emwi ne ima gha ru, nọ gha ya etẹn hia nọ rre uwu iko gha gba ẹko egbe.

17. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha gba ẹko etẹn? Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

¹⁷ Te emwa ni rre agbọn Esu na ghee egbe iran vbirrivbirri, sokpan te ima hia ni rre otu e Jehova wa gba ẹko egbe, rhunmwuda ma hoẹmwẹ egbe. Ọna wa ya ima sọyẹnmwẹ, erriọ vbe ya ima mwẹ akugbe, ọ gha vbe ru iyobọ ne ima vbe ima gha miẹn edanmwẹ vbe odaro. Adeghẹ emwi ne ọtẹn ru ruẹ re na da ruẹ sẹ ugboloko, ọ na do gha lọghọ ruẹ ne u sẹtin gba ẹko ẹre, vbọ khẹke ne u ru? Aro ne Jehova ya ghee emwi nọ sunu nii, ẹre ọ khẹke ne u vbe ya ghee ẹre. Gha ya ilele ni rre Baibol ru emwi, u ghi vbe ya ekhọe hia hoẹmwẹ etẹn, u vbe zẹ owẹ lele igiemwi ọghe eguọmwadia e Jehova ne Baibol guan kaẹn. Ma gha sẹtin mianmian emwi ne ọtẹn ru ima re nọ da ima sẹ ugboloko, ne ima dọlegbe gba ẹko ẹre. Ma gha ru vberriọ, ma ghi do gha mwẹ ọse nibun ‘ni sikẹ ima sẹ etẹn.’ (Itan 18:24) Sokpan, ọ vbe khẹke ne ima gha re ọmwa na gha sẹtin gba ẹko ẹre. Rhunmwuda ọni, vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha guan kaẹn emwi ne ima gha ru, nọ gha ya etẹn gba ẹko ima.