1. De emwa ni mu iko gbọọ vbe Filipai?

VBE ukọ e Pọl, Sailas, Luk kevbe Timoti sẹ Filipai, iran keghi bẹghe ẹre wẹẹ, emwa nibun vbe ẹvbo nii wa mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ye ikporhu iyẹn nọ maan. Etẹn enẹ na, keghi mu iko gbọọ vbe Filipai. Iko nii, ẹre etẹn hia ni da khian Ivbiotu e Kristi ghi gha ye. Ọ gha kẹ, owa ọtẹn nokhuo Lidia, na wa rẹn ye ọmwa nọ zẹ emwi obọ, ẹre iran na gha do iko na.—Iwinna 16:40.

2. De isievẹn ne etẹn ni rre iko nii werriẹ aro daa?

² Vbe a da wa mu iko nii gbọọ, etẹn na suẹn gha werriẹ aro daa ukpokpo. E Setan keghi loo ekpayẹ ọre ya gha kpokpo e Pọl kevbe etẹn nikẹre. Iran keghi ya asan bolo e Pọl vbe Sailas egbe, iran na vbe mu iran ye eghan. Iran ghi fan e Pọl vbe Sailas nẹ, iran eva na mu otuẹ gie etẹn ni da khian Ivbiotu e Kristi, ya gha rhie igiọdu ne iran. Vbe ọ ma he kpẹẹ vba, e Pọl, Sailas kevbe Timoti keghi kpa hin e Filipai rre, ọ gha kẹ, e Luk na ye gha rre evba. De emwi ne etẹn ni rre iko na da mu gbọọ na ghi ru? Iran ma si ghee iyeke. Iran na ye gha zọghae vbe iwinna ugamwẹ. Orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova ya ru iyobọ ne iran. (Fil 2:12) Te ọna wa gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Pọl!

3. Zẹvbe nọ rre ebe Filipai 1:9-11, de emwi eso ne Pọl nọ rẹn vbe erhunmwu?

³ Vbe ọ ghi rre odẹ ukpo igbe na mu iko nọ rre Filipai gbọọ, e Pọl keghi gbẹn ebe gie iran. U gha tie ebe na, u gha bẹghe ẹre wẹẹ, e Pọl wa gele hoẹmwẹ iran ẹsẹsẹmwẹse. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ẹmwẹ uwa hia wa da mwẹ. Egbe ahoẹmwọmwa ne Kristi mwẹ daa uwa ẹre imẹ vbe mwẹ ne uwa.” (Fil 1:8, NW) Ọ na vbe tama iran wẹẹ irẹn mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu. Ọ na rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne iran ya gha mwẹ ahoẹmwọmwa sayọ, ne iran gha zẹ emwi nọ maan sẹ, ne iran gha re emwa ata, ne iran  ghẹ rhua emwa ọvbehe owẹ kevbe ne ẹdagbọn iran vuọn ne emwi nọ maan. Ma gha wa miẹn emwi kpataki ruẹ vbe ebe ne Pọl gbẹn gie iran. (Tie Filipai 1:9-11.) Iyeke ọni, ma ghi do ziro yan ẹmwẹ ibude nọ rhie ne iran kevbe vbene ima gha ya sẹtin rhiẹre ye uyinmwẹ hẹ.

4. (a) Zẹvbe nọ rre ebe 1 Jọn 4:9, 10, de vbene Jehova ya rhiẹre ma hẹ wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ima? (b) Vbọ khẹke ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa Osanobua wegbe sẹ hẹ?

⁴ Odẹ ọkpa kpataki ne Jehova ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ima ẹsẹsẹmwẹse, ọre nọ na gie Ovbi ẹre gha die agbọn na, nọ do wu ye orukhọ ima. (Tie 1 Jọn 4:9, 10.) Ahoẹmwọmwa ne Osanobua mwẹ daa ima, ẹre ọ vbe gua ima kpa ya hoẹmwẹ ọnrẹn. (Rom 5:8) Vbọ khẹke ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa Osanobua wegbe sẹ hẹ? Ẹmwẹ ne Jesu tama e Farisi ọkpa keghi rhie ewanniẹn ye inọta nii. Jesu keghi kha wẹẹ: “Ya ekhọe ruẹ hia, orhiọn ruẹn hia, otọe ẹko ruẹ hia, kevbe ẹtin ruẹn hia hoẹmwẹ Nọyan ruẹn Osanobua ruẹ.” (Mat 22:36, 37) Ekhọe hia ẹre ọ khẹke ne ima ya hoẹmwẹ Osanobua. Ma ghi vbe gi ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ nẹẹn gha wegbe sayọ vbe ẹdẹgbegbe. E Pọl keghi rhie igiọdu ne etẹn ni rre Filipai, ne iran gi ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ “gha wan yọ ghodaro ghodaro.” De emwi ne ima gha ru ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Osanobua gha wegbe sayọ?

5. De emwi nọ khian ya ima hoẹmwẹ Osanobua sayọ?

⁵ Te ima gha ka rẹn Osanobua nẹ, ma ke sẹtin hoẹmwẹ ọnrẹn. Ẹi khabe ne Baibol na kha wẹẹ: “Ọmwakọmwa ne ẹi mwẹ ahoẹmwọmwa, ọ ma rẹn Osanobua rhunmwuda ahoẹmwọmwa ọre Osanobua khin.” (1 Jọn 4:8) Ukọ e Pọl gi ima rẹn wẹẹ, emwi nọ khian ya ima hoẹmwẹ Osanobua sayọ ọre deghẹ ima na gha mwẹ “irẹnmwi ẹmwata kevbe iro nọ gbae.” (Fil 1:9) Vbe a da suẹn gha ye Baibol maa ima emwi, ma na suẹn gha hoẹmwẹ Osanobua, agharhemiẹn wẹẹ, irẹnmwi kherhe ẹre ima he mwẹ vbekpa re. Sokpan, vbene ima ghi ya gha ruẹ vbekpae Jehova sayọ, erriọ ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ nẹẹn vbe ya gha wegbe sayọ. Ọni ẹre ọ si ẹre ne Baibol na tie kevbe erria na ru yan emwi na tiere na ru ekpataki vbe arrọọ ọghe ima!—Fil 2:16.

6. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Jọn 4:11, 20, 21 vbọ khian ya ima gha mwẹ ahoẹmwọmwa sayọ?

⁶ Te Osanobua wa hoẹmwẹ ima ẹsẹsẹmwẹse. Ahoẹmwọmwa na, ẹre ọ vbe gu ima kpa ya hoẹmwẹ etẹn ima. (Tie 1 Jọn 4:11, 20, 21.) Ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ne ima na re eguọmwadia e Jehova, kevbe ne ima na ya egbe taa re, ẹi khian gha lọghọ ne ima hoẹmwẹ etẹn ne ima gba ga. Yevbesọni, ma vbe lele ukpowẹ ọghe Jesu nọ re ọmwa nọ do wu ye orukhọ ọghomwa rhunmwuda ahoẹmwọmwa nọ mwẹ daa ima. Sokpan ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ahoẹmwọmwa na rhie ma i re emwi nọ khuẹrhẹ, ọ keghi lọghọ ugbẹnso. Gi ima guan kaẹn etẹn nikhuo eva ni ghaa rre iko e Filipai.

7. Vbe ima miẹn ruẹ vbe ibude ne Pọl rhie ne Yuodia vbe Sintike?

⁷ Etẹn nikhuo ni wa zọghae ẹre Yuodia vbe Sintike ghaa khin. Iran kevbe ukọ e Pọl ẹre ọ gba gha “winna kugbe.” Sokpan, vbe asẹ ọkpa, Yuodia vbe Sintike ma ghi gha lẹruegbe. Ọ gha kẹ, imuanẹmwẹ kherhe ẹre ọ si ẹzọ ye uwu ẹkpo iran. Vbe Pọl ghi gbẹn ebe gie iko ne etẹn nikhuo eva na ghaa ye, ọ keghi rhie ibude ne etẹn nikhuo na. ọ keghi tama iran wẹẹ: “Yuodia kevbe Sintike, wa lahọ, I rinmwian uwa ne uwa dọlọ kugbe zẹ vbe etẹn.” (Fil 4:2, 3) E Pọl na ghi rhie adia ne etẹn hia ni rre iko nii, ne iran “gha ru emwi hia vbe ne ai na vian kevbe ne ai na muan ẹmwẹ.” (Fil 2:14) Vbene ai na gbawawẹ, ẹmwẹ ibude na wa ya etẹn nikhuo eva na kevbe etẹn hia ni rre iko nii hoẹmwẹ egbe sayọ.

8. Vbọsiẹ nọ na mobọ lọghọ ne ima hoẹmwẹ etẹn ima? Vbọ khian ru iyobọ ne ima?

 ⁸ Ma gha rhie aro tua abakuru ọghe emwa ọvbehe, ọ sẹtin si ighaegbe. Ọna ọre emwi nọ si ẹzọ ye uwu ẹkpo Yuodia vbe Sintike. Sokpan ọ khẹke ne ima yerre wẹẹ, ai miẹn ọmwa ne ẹi ru abakuru. Adeghẹ ima na wa gha rhie aro tua abakuru ọghe emwa ọvbehe, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne iran ghi do worua. Vbe igiemwi, adeghẹ ọtẹn ma yerre ya deba ima ru iwinna akpehuan vbe Ọgua Arriọba, ohu sẹtin gha mu ima. Ma gha suẹn gha ka abakuru ne ọtẹn na ka ru lelẹe, ohu ẹre ghi do gha mu ima sẹrriọ wẹẹ, ma ghi do gha khuiwu ẹre. Emwi vbenian gha sunu daa ruẹ, ghẹ mianmian wẹẹ, e Jehova bẹghe abakuru ọghe ima kevbe ọghe etẹn ne ima gba ga. Ọrheyerriọ, te ọ ye hoẹmwẹ ima hia. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha ya egbe tae Jehova, uyinmwẹ esi ọghe etẹn ima ẹre ọ khẹke ne ima gha rhie aro tua. Ma ghaa hia vbe odẹ ke odẹ ne ima hoẹmwẹ etẹn ima, akugbe nọ rre uwu ẹkpo ima ghi gha wegbe sayọ.—Fil 2:1, 2.

9. De usun “emwi nọ maan sẹ” ne Pọl sunu yi vbe ebe nọ gbẹn gie etẹn vbe Filipai?

⁹ Osanobua keghi loo e Pọl ya rhie ibude ne etẹn ni ghaa rre Filipai kevbe Ivbiotu e Kristi hia vbe ẹdẹnẹrẹ, ne iran “gha zẹ emwi ne ọ maan sẹ.” (Fil 1:10) Usun emwi ni maan sẹ ne Pọl ghaa guan kaẹn ọre, na ya eni e Jehova khian nọ huanrẹn, vbene Jehova khian ya mu eyan rẹn hia sẹ hẹ, kevbe vbene akugbe khian ya gha rre uwu iko hẹ. (Mat 6:9, 10; Jọn 13:35) Ma ghaa mu ena hia ye okaro vbe arrọọ ọghe ima, te ima rhiẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ e Jehova.

10. Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima hoo ne Jehova gha ghee ima zẹvbe emwa ata?

¹⁰ E Pọl khare wẹẹ ne ima “fe vbe obọ a ma ru emwi la uro” ra ne ima gha re emwa ata. Ọna ma rhiema wẹẹ, ma i khian zẹdẹ gha ru abakuru rhunmwuda, ma i re emwa ni gbae vbene Osanobua ye. Sokpan, ma ghaa hia vbe odẹ ke odẹ ne ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ gha wegbe sayọ, ma na vbe gha zẹ emwi ni maan sẹ, e Jehova ghi gha ghee ima zẹvbe emwa ne ẹi mwẹ abakuru. Odẹ ọkpa ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ etẹn ima, ọre deghẹ ima na gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ghẹ rhua iran owẹ.

11. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ghẹ rhua emwa ọvbehe owẹ?

¹¹ Ukọ e Pọl keghi ya obọ sekhae ne ima ne ima ghẹ rhua emwa ọvbehe owẹ. De odẹ eso ne ima gha ya sẹtin rhua emwa ọvbehe owẹ? Ọ sẹtin gha re odẹ ne ima ya sọyẹnmwẹ egbe, vbene ima ya mu egbe ra aro iwinna ne ima ru. Ena i re emwi nọ sọnnọ e Jehova, sokpan deghẹ a na miẹn wẹẹ, odẹ ne ima ya sọyẹnmwẹ egbe, egbe ne ima mu ra aro iwinna ne ima ru gha sẹtin rhua ọmwa ọvbehe owẹ, ọ khẹke ne ima ru afiwerriẹ eso. Jesu khare wẹẹ, ma gha rhua etẹn ima owẹ, emwi nọ gha rruan ima gha khọ sẹ ọmwa na dee olọ ye ọre urhu, a na dinmwi ẹnrẹn ye uwu okun!—Mat 18:6.

12. Vbe ima miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe ọdọ vbe amwẹ ọkpa ni re arọndẹ?

¹² Gi ima guan kaẹn ọdọ vbe amwẹ ọkpa ni ru iwinna arọndẹ, ni lele adia ọghe Jesu na. Ọ mwẹ ọdọ vbe amwẹ ọkpa ni ghaa rre iko ne iran ye. Te ọdọ vbe amwẹ na da dinmwiamẹ. Iran ma wa fiẹnro vbe ẹgbẹe ne iran na waan. Ọdọ vbe amwẹ na yayi wẹẹ, ọ ma khẹke ne Ivbiotu e Kristi gha yo esilima, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ikueta nọ maan ẹre iran khian ya ghee. Ohu kegha mu iran vbe iran họn wẹẹ, ọdọ vbe amwẹ nọkẹre, ni re arọndẹ ya ghee ikueta vbe esilima. Rhunmwuda ọni, ọdọ vbe amwẹ na, ni re arọndẹ, ma ghi dọlegbe yo esilima, a te miẹn wẹẹ, ọdọ vbe amwẹ nọkẹre do rẹn wẹẹ, ọ mwẹ ikueta eso ne Ivbiotu e Kristi sẹtin ghee kevbe  ne iran i sẹtin ghee. (Hib 5:14) Emwi ne ọdọ vbe amwẹ na ni re arọndẹ ru, rhiẹre ma wẹẹ, iran gele hoẹmwẹ etẹn iran kevbe wẹẹ, iran mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro.—Rom 14:19-21; 1 Jọn 3:18.

13. De odẹ ne ima gha ya sẹtin ya ọmwa ru orukhọ?

¹³ Odẹ ọvbehe ne ima gha ya sẹtin rhua emwa ọvbehe owẹ ọre deghẹ ima na ya iran ru orukhọ. Vbe ọna khian ya sẹtin sunu hẹ? Vbe igiemwi, gia kha wẹẹ, ọ mwẹ ọtẹn nọ ka wa gha da ayọn, ọ te do khian Osẹe Jehova. Zẹvbe nọ ya ruẹ e Baibol, ọ na ru afiwerriẹ eso, ọ na ghi do sẹtin ban ayọn na da. Ọ ghi sẹ ẹghẹ, ọ na dinmwiamẹ. Ọ ghi rre asẹ ọkpa, ọtẹn nokpia ọkpa vbe iko nọ ye, na gie na tie etẹn ne iran do sọyẹnmwẹ egbe. Ọ na vbe tie ọtẹn nokpia na. Ọtẹn nokpia nọ gie na tie etẹn, na ghi suẹn gha kpikpi ọtẹn nọkẹre nọ da dinmwiamẹ nọ da ayọn nọ wegbe. Ọ na gha tama rẹn wẹẹ: “Ovbiotu e Kristi ẹre uwẹ ghi khin nia; u mwẹ orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova nẹ. Ọ gha ru iyobọ nuẹn ya sẹtin dia egbuẹ, ne u mieke na sẹtin gha da ayọn ye oreghe.” Ọ gha wa zẹ ẹbe deghẹ ọtẹn na, na gele lele adia nọ ma khianrẹn na!

14. De vbene iko ne ima yo ya ru iyobọ ne ima ya gha rhie ẹmwẹ nọ rre ebe Filipai 1:10 ye uyinmwẹ vbe arrọọ ọghe ima?

¹⁴ Iko ne ima yo keghi ru iyobọ ne ima ya gha rhie ẹmwẹ nọ rre ebe Filipai 1:10 ye uyinmwẹ vbe arrọọ ọghe ima. De odẹ nọ khin? Okaro, emwi nibun ne ima ruẹ vbe iko, keghi ya ima rẹn emwi ni ru ekpataki vbe odaro e Jehova. Nogieva, iko ẹre ima na vbe ruẹ vbene ima khian ya gha rhie emwi ne ima ruẹ ye uyinmwẹ hẹ, ne ima mieke na gha re emwa ata. Nogieha, ọ keghi ru iyobọ ne ima ya “gha mwẹ  ahoẹmwọmwa,” ọ vbe ya ima “ru emwi esi.” (Hib 10:24, 25) Etẹn ima ghaa rhie igiọdu ne ima, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ dae Jehova kevbe etẹn ima ghi gha wegbe sayọ. Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ dae Jehova kevbe etẹn ima ẹre ọ khian gua ima kpa ya gha ru emwi ne ẹi khian rhua iran owẹ.

15. Vbe a yae kha, vbe a gha wẹẹ na gi ẹdagbọn ọmwa vuọn ne emwi “nọ maan”?

¹⁵ E Pọl keghi na erhunmwu ne ẹdagbọn etẹn ni ghaa rre Filipai vuọn ne emwi “nọ maan.” (Fil 1:11) Usun avbe emwi ni maan na, ọre ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ ne Jehova kevbe etẹn iran. Iran ghi vbe gha tama emwa ọvbehe vbekpae Jesu kevbe ayayẹro ne iran mwẹ. Vbe ebe Filipai 2:15, e Pọl keghi tama etẹn ne iran “gha fi wainwain vbe uwu ẹbu [emwa nagbọn] zẹvbe orhọnmwẹ ne ọ rhie uwanmwẹ ne iso.” Te ẹmwẹ na wa gbe ye uviẹn, rhunmwuda, e Jesu khare wẹẹ, erhuanegbe irẹn “ọrọre uwanmwẹ agbọn na hia.” (Mat 5:14-16) Jesu na vbe tama erhuanegbe ẹre ne iran ya emwa “khian erhuanegbe” irẹn kevbe ne iran ‘ya sẹ osẹe ne irẹn ya sẹ ehe ne agbọn sẹ.’ (Mat 28:18-20; Iwinna 1:8) Nọnaghiyerriọ, ma gha rhiegba ye iwinna na, ọni rhiema wẹẹ, te ima ya emwi “nọ maan” vuọn ẹdagbọn ima.

16. De vbene ebe Filipai 1:12-14 ya gi ima rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin gha fi wainwain zẹvbe orhọnmwẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ima rre uwu ọlọghọmwa? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

¹⁶ Ma gha sẹtin gha fi wainwain zẹvbe orhọnmwẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ ima rre uwu ọlọghọmwa. Ugbẹnso, emwi ne emwa te wẹẹ ne iran ya mu idobo ye iwinna ikporhu, keghi kie ẹkpotọ ne ima ya kporhu. Ẹghẹ ne Pọl ya gha rre eghan vbe owa re vbe Rom, ẹre ọ ya gbẹn ebe gie etẹn ni rre Filipai. Uhiẹn vbe ọ rre eghan nii, ọ na ye gha kporhu ma ivbiyokuo ni gbogba ga re kevbe emwa ni rhirhi rre do tuẹ ọre. Agharhemiẹn wẹẹ e Pọl ghaa werriẹ aro  daa ọlọghọmwa vbenian, ọ na ye gha zọghae vbe iwinna ikporhu. Ọna ẹre ọ ghi vbe rhie igiọdu ne etẹn, ne iran gha ya udinmwẹ kporhu “vbe ne ai na fian afianma.”—Tie Filipai 1:12-14; 4:22.

17. De vbene etẹn ima eso ya sẹtin gha kporhu hẹ agharhemiẹn wẹẹ iran werriẹ aro daa edanmwẹ?

¹⁷ Etẹn ima nibun ni rre ẹvbo ne arriọba na mu awua ye iwinna ikporhu vbe ẹdẹnẹrẹ, wa vbe lele igiemwi ọghe Pọl. Iran keghi loo obẹlẹ ughughan ya kporhu rhunmwuda, iran i ghi sẹtin kporhu ke owa ya sẹ owa. (Mat 10:16-20) Ọ ghaa mwẹ ẹvbo ọkpa ne arriọba na mu awua ye iwinna ikporhu ọghe ima, ọgbaroghe ọghe otako keghi rhie igiọdu ne etẹn, ne iran gha kporhu ma etẹn iran vbuwe ẹgbẹe, emwa ni rre ẹdogbo ne iran ye, emwa ne iran gba yo owebe, emwa ni rre isiwinna ọghe iran kevbe emwa ọvbehe ne iran rhirhi miẹn. Ọ ghi rre ukpo eva, iko ni rre otako nii na muan sayọ. A sẹtin miẹn wẹẹ arriọba ma mu awua ye iwinna ikporhu ọghomwa vbe ẹvbo ne ima ye. Ọ ghaa yerriọ, ma gha ye miẹn emwi kpataki ruẹ vbe igiemwi ọghe etẹn ima na: Gi ima gha loo obẹlẹ ughughan ya kporhu iyẹn nọ maan, ma ghaa ru vberriọ, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha rhie ẹtin ne ima ya la edanmwẹ nọ rhirhi gha khin gberra.—Fil 2:13.

18. De emwi nọ ghi re atamuolọyan ọghuẹ?

¹⁸ Vbe ẹghẹ okiekie ẹdẹ ne ima ye na, ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima lele ibude ne Pọl rhie ne etẹn ni rre Filipai. Wa gi ima gha zẹ emwi nọ maan sẹ, gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha re emwa ata kevbe ne ima ghẹ rhua emwa ọvbehe owẹ, ma ghi vbe hia ne ima gi emwi nọ maan vuọn ẹdagbọn ima. Ma ghaa ru vberriọ, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa egbe ghi gha wegbe sayọ, ọna ghi vbe gha rhie uyi ne Jehova ne Erha mwa nọ re ẹzi ọghe ahoẹmwọmwa.