1. Vbọ ya ima yayi wẹẹ “ẹdẹ okiekie” ẹre ima ye na?

UKPO 1914 gberra nẹ, a ke biẹ ruẹ ra? Adeghẹ erriọ nọ, ọni rhiema wẹẹ, uwu “ẹdẹ okiekie” ọghe agbọn na ẹre a biẹ ruẹ yi. (2 Tim 3:1) Aro ima wa sẹ emwi nibun ne Jesu tae yotọ wẹẹ ọ khian gha sunu vbe ẹghẹ ne ima ye na, ehọ ima vbe họẹn. Usun avbe emwi na ọre okuo, evbare nọ fian kanmwa, ugbohiotọ, emianmwẹ, uyinmwẹ ẹrhia kevbe ukpokpo ne eguọmwadia e Jehova werriẹ aro daa. (Mat 24:3, 7-9, 12; Luk 21:10-12) Ma wa vbe miẹn emwa ughughan ni mwẹ uyinmwẹ ne ukọ e Pọl tae yotọ wẹẹ emwa khian gha mwẹ vbe okiekie ẹdẹ. (Ya ghee ẹkpẹti nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ “ Uyinmwẹ Nọ Ghi Wa Gua Emwa Obọ Ro Vbe Ẹdẹnẹrẹ.”) Ma ne eguọmwadia e Jehova wa yayi wẹẹ, okiekie ẹdẹ ẹre ima ghi wa ye na.—Mai 4:1.

2. De avbe inọta nọ khẹke ne ima rẹn ewanniẹn ọnrẹn?

² Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ke ukpo 1914 gha dee ẹre okiekie ẹdẹ ghi ya suẹn, ọni rhiema wẹẹ, ẹghẹ ufomwẹ ọghe “ẹdẹ okiekie” ẹre ima ghi wa ye na. Na ghi na miẹn wẹẹ ufomwẹ agbọn na sotọ fo nẹ, ọ khẹke ne ima rẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta ne kpataki na: De emwi nọ khian sunu vbe ufomwẹ ọghe “ẹdẹ okiekie”? De emwi ne Jehova hoo ne ima ru, a te miẹn wẹẹ avbe emwi nii sunu?

3. De ẹmwẹ ne emwa ọghe agbẹnvbo khian ya gha wewe zẹvbe ne ebe 1 Tẹsalonaika 5:1-3 tae yotọ?

³ Tie 1 Tẹsalonaika 5:1-3. E Pọl keghi ya unu kaan ‘ẹdẹ ọghe Jehova.’ Emwi ne ẹdẹ ọghe Jehova demu vbe ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn na, ọre ẹghẹ ne a khian ya guọghọ e “Babilọn Nọkhua” nọ mudia ye ihe ugamwẹ ohoghe hia; ẹdẹ ọghe Jehova ghi sẹ ufomwẹ vbe okuo Amagẹdọn. (Arhie 16:14, 16;  17:5) A te miẹn wẹẹ ọ sẹ ẹdẹrriọ, avbe arriọba emwa nagbọn ghi yae gha wewe wẹẹ, iran mwẹ ‘ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ’ nẹ. Avbe ọkaolotu arriọba vbe zẹdia loo egbe ẹmwẹ vbenian vbe iran ghaa guan kaan odẹ ne iran khian ya gu agbẹnvbo ọvbehe gha mwẹ akugbe. * Sokpan, ayawewe ọghe ‘ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ’ ne Baibol guan kaẹn lughaẹn ne ọna. Vbọzẹe? Arriọba ghaa ya ẹmwẹ na wewe, te emwa khian gha roro ẹre wẹẹ, ọfunmwegbe wa rre uhunmwu otagbọn na nẹ. Sokpan, ẹghẹ nii ẹre ‘orueghe nọkhua’ khian ya suẹn, ọfuan ghi hihiẹ yan iran vbe udemwurri.—Mat 24:21.

4. (a) De emwi eso ne ima ma rẹn vbekpae ayawewe ọghe ‘ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ’? (b) De emwi ne ima rẹn vbekpa re?

⁴ Ma rẹn emwi eso vbekpae ayawewe ọghe ‘ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ.’ Sokpan, emwi eso vbe rrọọ ne ima ma rẹn. Ma ma rẹn emwi nọ khian ya avbe ọkaolotu arriọba gha ya ẹmwẹ na wewe. Ma ma vbe rẹn deghẹ uhukpa ẹre iran khian yae wewe, ra deghẹ ọ gha gberra vberriọ. Vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, emwi ne ima rẹnrẹn ọre wẹẹ: Ma i khian gi iran mu ima rẹrẹ, ne ima gha roro ẹre wẹẹ, arriọba emwa nagbọn gha sẹtin ru ẹre, ne ọfunmwegbe gha rre agbọn na. Nọghayayerriọ, te ọ khẹke ne ima gha begbe vbe ima gha họn ayawewe na, rhunmwuda ọna ọre ama nọ khian rhiẹre ma wẹẹ, te “ẹdẹ ọghe Jehova” khian ghi suẹn!

5. De vbene ẹmwẹ nọ rre ebe 1 Tẹsalonaika 5:4-6 ya ru iyobọ ne ima hẹ, ne ima ya muegbe khẹ ‘ẹdẹ ọghe Jehova’?

⁵ Tie 1 Tẹsalonaika 5:4-6. E Pọl keghi gi ima rẹn emwi nọ khẹke ne ima ru, ne ima ya muegbe khẹ ‘ẹdẹ ọghe Jehova.’ Ọ ma khẹke “ne ima gha vbiẹ” zẹvbe ne emwa ọvbehe ru ẹre. Te ọ khẹke “ne ima rhiọrre” vbe ovbe, ma ghi gha ba odẹ. Vbe igiemwi, ọ khẹke ne ima gha begbe, ne ima ghẹ ya mu idiaghe ọghe ima fua, ne ima do gha mwẹ obọ vbe emwamwa otu azẹ ọghe agbọn na. Ma ghaa mwẹ obọ vbọ, ọni rhiema wẹẹ ọkpa vbe “agbọn na” ẹre ima ghi khin. (Jọn 15:19) Ma rẹnrẹn wẹẹ Arriọba Osanobua ọkpa kẹkan ẹre ọ khian sẹtin rhie ọfunmwegbe ye agbọn na.

6. De iyobọ nọ khẹke ne ima ru ne emwa? Vbọzẹe?

⁶ Ẹmwata nọ wẹẹ ọ khẹke ne ima gha bodẹ, sokpan ọ vbe khẹke ne ima ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya rẹn vbekpa emwi ne Baibol tae wẹẹ ọ khian sunu vbe agbọn na. Ẹghẹ na ẹre ọ khẹke ne ima ya ru iyobọ ne iran, rhunmwuda orueghe nọkhua gha ghi suẹn nẹ, ẹkpotọ i khian ghi kie ne emwa ya do ga e Jehova. Ọna ẹre ọ si ẹre ne iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghomwa na wa ru ekpataki nia! *

7. De emwi ne Jehova hoo ne ima gha ru nia?

⁷ Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ ne ẹdẹ ọghe Jehova rre, e Jehova hoo  ne ima gha zọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Te ọ wa khẹke ne ima “tua obọ ye iwinna ne [ima] winna ne Nọyaẹnmwa.” (1 Kọr 15:58) Jesu keghi tae yotọ emwi nọ khẹke ne ima ru. Ọ ghi guan kaan ama na khian ya rẹn wẹẹ okiekie ẹdẹ sẹ nẹ, ọ na kha wẹẹ: “Te a gha ka kporhu iyẹn nọ maan ma emwa hia nẹ.” (Mak 13:4, 8, 10; Mat 24:14) Gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, ẹghẹ ke ẹghẹ ne u ya ladian vbe iwinna ikporhu, te u yae mwẹ amusẹ ighẹ ẹmwẹ akhasẹ na, ne Jesu tae yotọ!

8. De alaghodaro nọ he rhiegbe ma vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba?

⁸ De alaghodaro nọ he rhiegbe ma vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba? Ukpo ukpo ẹre emwa ya bi la otu ọghe Jehova. Vbe igiemwi, muẹn roro, vbene etẹn ni ya iyẹn wewe he ya muan sayọ hẹ vbe okiekie ẹdẹ ne ima ye na. Vbe ukpo 1914, etẹn ni ghaa ya iyẹn wewe vbe otọ 43 kegha re 5,155. Etẹn ni ghi ya iyẹn wewe vbe ẹdẹnẹrẹ, vbe otọ 240 keghi re ẹbo 8.5 (8.5 million)! Ọrheyerriọ, iwinna na ma he ye fo. Te ima khian ye gha tama emwa wẹẹ, Arriọba Osanobua ọkpa ẹre ọ khian sẹtin sọfurre ye ọlọghọmwa ọghe emwa nagbọn.—Psm 145:11-13.

9. Vbọzẹe ne ima khian na ye gha kporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba?

⁹ Vbe ẹi re te Jehova tama ima nẹ wẹẹ ne ima dobọ yi, te ima khian ye gha kporhu iyẹn nọ maan. Inu ẹghẹ ẹre emwa ghi mwẹ, ne iran khian ya do rẹn Osanobua ne Jehova kevbe Jesu Kristi? (Jọn 17:3) Ma ma rẹn. Emwi ne ima rẹnrẹn ọre wẹẹ, vbene orueghe nọkhua ke suẹn, ‘emwa ni mwẹ ekhọe ata na ya miẹn ọnrẹn yi ighẹ odẹ nọ su rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ’ gha ye rre do ga e Jehova. (Iwinna 13:48) De vbene ima khian ya ru iyobọ ne emwa vbenian hẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ?

10. De vbene Jehova he ya ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin gha maa emwa ẹmwata?

¹⁰ E Jehova keghi loo otu ọghẹe ya kpemehe emwi hia nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha maa emwa ẹmwata. Vbe igiemwi, ma keghi ruẹ emwi nibun vbe iko ne ima do vbuwe uzọla. Iko na, ẹre ima na ruẹ ẹmwẹ ne ima gha ta, vbe ima gha khian kporhu ma ọmwa vbe ẹghẹ okaro, kevbe ima gha werriegbe mu otuẹ gie ọmwa nii. Ọ vbe maa ima vbene a ya gu ọmwa ruẹ e Baibol hẹ. Otu ọghe Jehova vbe kpemehe Avbe Emadogua Ne Ima Ya Maa Emwa Emwi. Avbe emadogua na keghi ru iyobọ ne ima ya . . .

•   rẹn vbene a ya mu ẹmwẹ so hẹ vbe ikporhu,

• sẹtin gha ta ẹmwẹ nọ gha mu ọ yan owa ekhọe,

• sẹtin gha ta ẹmwẹ nọ gha gua emwa kpa, ne iran ya ruẹ e Baibol sayọ,

• sẹtin gha maa emwa ẹmwata ni rre Baibol,

• gie wẹbsait ọghomwa ma emwa ni mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ, kevbe ne ima ya tie iran gha die Ọgua Arriọba.

Ọ ma khẹke ne ima wa gha mwẹ avbe emadogua na kẹkan, sokpan te ọ khẹke ne ima gha loo iran. * Vbe igiemwi, deghẹ u na kporhu ma ọmwa nọ wa gele danmwehọ ruẹ, u na vbe rhie ebe iyẹn ra asobọrrie ne ọmwa nii, ọmwa nii ghi fẹko gha tie ebe nii, a te miẹn wẹẹ u werriegbe mu otuẹ gie ẹre. Ọ khẹke ne ima gha zọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan vbe uki uki.

11. Vbọzẹe ne a na ru emwamwa ọghe Online Bible Study Lessons vbe jw.org?

¹¹ Online Bible Study Lessons nọ rre jw.org^® keghi vbe re odẹ ọvbehe ne Jehova ya ru iyobọ ne emwa, ya do rẹn odẹ ọghe ẹmwata na. (Ghee ototọ BIBLE TEACHINGS > ONLINE LESSONS.) Vbọzẹe ne a na ru emwamwa na? Ọkhọngborrie emwa ẹre ọ la e wẹbsait ọghomwa vbe uki uki, ne iran mieke na miẹn emwi eso ruẹ vbe Baibol. Emwamwa na ru na, vbe wẹbsait ọghomwa gha sẹtin ya emwa do rẹn ẹmwata nọ rre Ẹmwẹ Ọghe Osanobua. Ọ mwẹ emwa eso nẹi hoo na do gu irẹn gha ruẹ e Baibol. U gha miẹn egbe emwa vberriọ, u ghi gie ako na ma iran vbe wẹbsait ọghomwa, ra u ghi ma iran e link ne iran gha na miẹn ako na vbe jw.org. *

12. De emwi ne ọmwa gha miẹn ruẹ vbe Online Bible Study Lessons?

¹² Avbe uhunmwuta ni rre Online Bible Study Lessons ọre: “The Bible and Its Author,” “The Bible’s Main Characters,” kevbe “The Bible’s Message of Hope.” Emwi ne ọmwa khian ruẹ vbe avbe uhunmwuta na ọre:

• Vbene Baibol gha ya sẹtin ru iyobọ ne ọmwa hẹ

• Aro ọmwa ne Jehova, Jesu, kevbe avbe odibosa khin

• Evbọzẹe ne Osanobua na yi emwa nagbọn

• Evbọzẹe ne emwa na susẹ kevbe ne emwi dan na sunu

Ako nii vbe guan kaan vbene Jehova khian ya . . .

• wabọ usẹ kevbe uwu hin agbọn na rre,

• huẹn emwa ni wulo kpaegbe,

• ya Arriọba ọghẹe rhihe arriọba emwa nagbọn hia.

13. Te emwamwa ọghe Baibol na ruẹ vbe wẹbsait ghi rhihe Baibol na gu ọmwa ruẹ ra? Rhan otọ re.

¹³ Emwamwa nọ rre wẹbsait na ma rhihe Baibol na gu ọmwa ruẹ, rhunmwuda iwinna ne Jesu mu ne ima, ọre ne ima ya emwa khian erhuanegbe ọghe irẹn. Sokpan emwi na gu ru emwamwa na ọre wẹẹ, emwa ni mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ gha tie ẹre, iran na gbọyẹmwẹ ye emwi ne iran ruẹre, iran ghi gha hoo ne iran ruẹ sayọ. Ọna ẹre ọ khian ghi ya iran kue yọ, na do gu iran gha ruẹ e Baibol. Ako ọkpa rre ufomwẹ ọghe dọmwadẹ iruẹmwi na, nọ tama ọmwa wẹẹ, deghẹ ọ hoo nọ ye ruẹ sayọ, ọ ghi gbẹnnẹ ayahọmwaehọ ọghẹe ye ako na mwamwa ye evba, ne ọkpa vbe Osẹe Jehova mieke na do gha gu ẹre ruẹ e Baibol. Vbe ẹdẹgbegbe, ọ gberra orhunmwu 230 ni gbẹnnẹ ọnrẹn ye wẹbsait ọghomwa wẹẹ, iran hoo na do gha gu iran ruẹ e Baibol! Ai miẹn emwi na ya gie Baibol na gu ọmwa ruẹ ghee mwẹ ghee ruẹ!

14. De emwi ne Jesu wẹẹ ne ima ru vbe ebe Matiu 28:19, 20? Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima hia ne ima ru vberriọ?

¹⁴ Tie Matiu 28:19, 20. Zẹvbe ne ima ya gu emwa ruẹ e Baibol, ọ khẹke ne ima hia, ne ima  gha ru iyobọ ne iran ya do “khian erhuanegbe,” ma ghi vbe gha “ma iran ẹre ne iran gha yin zẹ vbene [Jesu] yi ẹre iyi ne” ima. Ọ khẹke ne ima ru iyobọ ne emwa ya rẹn wẹẹ, ọ wa kakabọ ru ekpataki ne iran ga e Jehova kevbe ne iran gha yi Arriọba ọghẹe ike. Ọna rhiema wẹẹ, te ima gha rhie igiọdu ne emwa, ne iran gha rhie emwi ne iran ruẹ ye uyinmwẹ, iran ghi vbe ya arrọọ ọghe iran fi ohan ne Jehova, iran ghi dinmwiamẹ. Ọna ọkpa ẹre ọ khian ya iran miẹn uhunmwu vbe ẹdẹ ọghe Jehova.—1 Pit 3:21.

15. De emwi ne ima i khian mu ẹghẹ rhia ya ru? Vbọzẹe?

¹⁵ Zẹvbe ne ima ka tae sin, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre ọ ghi kẹ ne ufomwẹ ọghe agbọn na rre. Rhunmwuda ọni, ọ ma khẹke ne ima gha mu ẹghẹ rhia vbe egbe emwa ni ma muegbe ne iran khian ya khian erhuanegbe Kristi. (1 Kọr 9:26) Ọna i re ẹghẹ ne ima khian ya ya iwinna ọghomwa rhẹghẹrẹ! Emwa wa bun nọ khẹke ne ima ye kporhu ma, a te miẹn wẹẹ ẹdẹ ọghe Jehova rre.

16. De emwi nọ khẹke ne ima hia ru zẹvbe nọ rre ebe Arhie Maan 18:2, 4, 5, 8? (Vbe ya ghee evba gbẹn ye ototọ kuẹi.)

¹⁶ Tie Arhie Maan 18:2, 4, 5, 8. Avbe ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn na vbe gi ima rẹn emwi ọvbehe ne Jehova hoo ne ima ru. Ọ khẹke ne Ivbiotu e Kristi ọghe ẹmwata hia vbe odẹ ke odẹ, ne iran ghẹ gha mwẹ obọ vbe emwi ke emwi nọ ghi dekaan e Babilọn Nọkhua nẹ. Emwa eso ne ima gu ruẹ e Baibol ka gha rre ugamwẹ ohoghe. A sẹtin miẹn wẹẹ ọ ka gha mwẹ obọ vbe emwi ughughan ne iran ru vbe ugamwẹ ohoghe nọ te ka gha ye. Egbọre, ọ ka vbe zẹ igho ya ru iyobọ ye emwamwa nọ khian vbe ugamwẹ ohoghe. A te miẹn wẹẹ ọmwa vberriọ suẹn gha ya iyẹn wewe, ọ khẹke nọ wii obọ vbe emwi ke emwi nọ ghi dekaan ugamwẹ ohoghe nẹ. Ọ khẹke nọ gbẹn elẹta gie esọsi nọ ka gha ye wẹẹ, irẹn i ghi re ọkpa vbe esọsi nii, ra ọ ghi wannọ egbe ẹre fo fẹfẹfẹ hin esọsi nii rre, ra otu ke otu nọ ghi dekaan e Babilọn Nọkhua nẹ. *

17. De aro iwinna nọ khẹke ne Ovbiotu e Kristi gbanegbe na? Vbọzẹe?

¹⁷ Ovbiotu e Kristi ọghe ẹmwata i khian sẹtin ru iwinna rhọkpa nọ ghi ginna ugamwẹ ohoghe nẹ. (2 Kọr 6:14-17) Vbe igiemwi, ma i khian sẹtin gha winna ne esọsi. Adeghẹ ọtẹn na gha winna lele ọmwa, ọmwa nọ winna lele na wẹẹ ne iran ya winna vbe esọsi ra owa ugamwẹ ohoghe ọvbehe, ọtẹn nii i khian wa ru iwinna nọ bun gbe vba, ra nọ wa rhiegbe yọ. Ọ ghaa vbe mwẹ iwinna ọghe obọ re nọ ru, ẹi khian vbe bu esọsi ra ugamwẹ ohoghe ọvbehe ne iran mu iwinna ne irẹn; iran  gha vbe mu iwinna nẹẹn, ẹi khian vbe miẹn ọnrẹn yi. Vbọzẹe ne ima i na ya egbe emwi vbenia ku? Rhunmwuda, ma ma hoo ne ima gu ugamwẹ ohoghe gha mwẹ obọ vbe iwinna ra uyinmwẹ nọ ma huan vbe odaro Osanobua.—Aiz 52:11. *

18. De vbene ọtẹn nokpia ọkpa ya lele ilele ni rre Baibol hẹ?

¹⁸ Vbe ukpo eso nọ gberra, okpia ọkpa keghi tama ọtẹn ima ọkpa nọ re ekabita, nọ do winna vbe esọsi ọkpa nọ rre ẹdogbo ọghe ọtẹn ima na. Ọdiọn vbe iko ẹre ọtẹn ima na khin. Okpia na rẹnrẹn wẹẹ, ọtẹn ima nokpia na ka tae wẹẹ irẹn i sẹtin winna vbe esọsi. Sokpan vbe ẹghẹ na kha na nia, te okpia na wa gualọ ọmwa nọ khian ru iwinna na ọghe ẹgiẹgiẹ. Ọrheyerriọ, ọtẹn ima na, na ye rhie owẹ lele ilele ni rre Baibol, ọ na he iwinna nii. Vbe uzọla nọ ghi lelẹe, efoto ọghe okpia ọkpa nọ ghaa kaan ugbugbe ye esọsi nii na ladian vbe newspaper. Akpawẹ te ọtẹn ima nokpia nii kue ye iwinna nii, egbọre efoto ọghẹe ẹre ọ gha te gha rre newspaper nii. Ọ kpa gha ye vberriọ, de aro ne etẹn gha te ya gha ghee ẹre? De aro ne Jehova gha te vbe ya gha ghee ẹre?

19-20. (a) De emwi ne ima he ruẹ sin? (b) De emwi ọvbehe ne ima khian ye ruẹ?

¹⁹ Zẹvbe ne Baibol tae yotọ, ma gha rherhe họn ayawewe ọghe ‘ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ.’ Sokpan e Jehova gi ima rẹn nẹ wẹẹ, arriọba ọghe agbọn na i khian sẹtin rhie ọfunmwegbe etẹbitẹ ne emwa nagbọn. Vbọ ghi khẹke ne ima ru nia, a te miẹn wẹẹ ima họn ayawewe na, kevbe a te miẹn wẹẹ ọfuan ọghe udemwurri rhuan emwa nagbọn? E Jehova hoo ne ima gha zọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba, ọ vbe hoo ne ima ya emwa khian erhuanegbe Kristi. Ọ vbe khẹke ne ima gbanegbe ne emwi ke emwi nọ ghi dekaan ugamwẹ ohoghe nẹ. Adeghẹ ima te ka rre ugamwẹ ohoghe, ọ khẹke ne ima wannọ egbe hin vbọ rre, ma ghi vbe gbanegbe ne iwinna ke iwinna nọ ginna ugamwẹ ohoghe.

²⁰ De emwi ọvbehe nọ khian ye sunu vbe ufomwẹ ọghe “ẹdẹ okiekie” na? De emwi ọvbehe ne Jehova hoo ne ima ru? De vbene ima khian ya muegbe yotọ khẹ emwi hia ni khian sunu vbe odaro? Ma gha ziro yan avbe inọta na vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna.