Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 37

Evbọzẹe Nọ Na Khẹke Ne Ima Gha Gbe Uhunmwu Kotọ Ne Ọdakha Ọghe Jehova

Evbọzẹe Nọ Na Khẹke Ne Ima Gha Gbe Uhunmwu Kotọ Ne Ọdakha Ọghe Jehova

‘Ọ kere ne ima gha gbe uhunmwu kotọ ne Erha mwa.’—HIB 12:9.

IHUAN 9 E Jehova Ọre Ọba Ọghomwa!

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

1. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha gbe uhunmwu kotọ ne Jehova?

Ọ KHẸKE ne ima gha gbe uhunmwu kotọ * ne ọdakha ọghe Jehova, rhunmwuda irẹn ọre Ayi ọghomwa. Zẹvbe Ayi ọghe ima, e Jehova mwẹ asẹ nọ ya tama ima emwi ne ima gha ru. (Arhie 4:11) Emwi ọvbehe nọ si ẹre ne ima na ya ekhọe hia họn ẹmwẹ ne Jehova ọre wẹẹ, odẹ ne ọ ya khaevbisẹ ẹre ọ maan sẹ. Ke na ya bu agbọn tua agbọn gha dee, ẹi avbiẹ emwa ẹkpotọ he kie na ya gha khaevbisẹ yan emwa ọvbehe. Sokpan, ma gha ya odẹ ne iran ya khaevbisẹ taa odẹ ne Jehova ya khaevbisẹ, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ ọghe Jehova wa lughaẹn. E Jehova ọre Ọba nọ ghi mwẹ ẹwaẹn sẹ, nọ ghi mwẹ ahoẹmwọmwa sẹ, nọ ghi mwẹ itohan sẹ kevbe nọ ghi mwẹ ẹnina sẹ.—Ẹks 34:6; Rom 16:27; 1 Jọn 4:8.

2. Zẹvbe ne ebe Hibru 12:9-11 maa ima re, vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha gbe uhunmwu kotọ ne Jehova?

2 E Jehova ma hoo ne ima gha họn ẹmwẹ ne irẹn rhunmwuda ohanmumwẹ, sokpan ọ hoo ne ima gha ru vberriọ rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne irẹn, kevbe ne ima na ghee ẹre zẹvbe Erha ima nọ mwẹ ahoẹmwọmwa. Vbe ebe ne Pọl gbẹn gie Ivbi e Hibru, ọ keghi kha wẹẹ, te ọ khẹke “ne ima gha gbe uhunmwu kotọ ne Erha mwa” rhunmwuda, “umamwẹ” ọghe ima ẹre ọ gualọ, ẹre ọ zẹe ne ọ na maa ima emwi.—Tie Hibru 12:9-11.

3. (a) De vbene ima khian ya rhiẹre ma wẹẹ ima gbe uhunmwu kotọ ne Jehova? (b) De inọta ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

3 Adeghẹ ima na gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha họn ẹmwẹ ne Jehova, ma na vbe gha hia ne ima ghẹ gha ya emwi nọ rre ima ekhọe ru emwi, ọni rhiema wẹẹ, te ima gbe uhunmwu kotọ ne Jehova. (Itan 3:5) Adeghẹ ima na gha ruẹ vbekpa avbe akpa ni maan ne Jehova mwẹ, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima sẹtin gha ya ekhọe hia họn ẹmwẹ ne Jehova. Vbọzẹe ne ima na kha vberriọ? Rhunmwuda, avbe akpa na keghi rhiegbe ma vbe emwi hia ne ọ ru. (Psm 145:9) Zẹvbe ne ima ya ruẹ vbekpae Jehova, erriọ ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ nẹẹn ya wegbe sayọ. Ma gha gele hoẹmwẹ e Jehova, ma i khian gha khẹ ne ọmwa do tama ima wẹẹ, ru ọna ra ghẹ ru ọna. Ma ghi gha hia ne iziro ọghe ima gu ọghe Osanobua ro, ma ghi vbe gha hia ne ima lẹẹ ne emwi dan. (Psm 97:10) Sokpan, na gha họn ẹmwẹ ne Jehova i khuẹrhẹ vbe ugbẹnso. Vbọzẹe nọ na ye vberriọ? De emwi ne ediọn ni rre uwu iko kevbe evbibiẹ emọ gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Nehimaia ne gọvina; Ọba e Devid; kevbe Meri, ne iye Jesu? Ma gha miẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta na vbe ako iruẹmwi na.

EVBỌZẸE NỌ NA LỌGHỌ NE IMA GHA GBE UHUNMWU KOTỌ NE JEHOVA

4-5. Zẹvbe ne ebe Rom 7:21-23 rhiẹre ma, vbọzẹe nọ na lọghọ ima, ne ima sẹtin gha ru emwi vbene Jehova gualọe yi?

4 Zẹvbe emwa ni ma gba, te ima hia rri orukhọ vbe ukhu. Rhunmwuda ọni, ẹi khuẹrhẹ ne ima sẹtin gha ya ekhọe hia họn ẹmwẹ ne Jehova. Adam vbe Ivi keghi sọtẹ daa Osanobua vbe ẹghẹ ne iran ya rri ọmọ erhan ne Osanobua wẹẹ ne iran ghẹ re, iran keghi rhiẹre ma wẹẹ iran i gualọ adia ọghe Jehova, sokpan emwi nọ rre iran ekhọe ẹre iran hoo ne iran ya gha ru emwi. (Gẹn 3:22) Vbe ẹdẹnẹrẹ, emwa nibun i vbe hoo ne iran họn ẹmwẹ ne Jehova, sokpan emwi nọ rre iran ekhọe ẹre iran hoo ne iran ya gha ru emwi.

5 Agharhemiẹn wẹẹ ima rẹn e Jehova kevbe wẹẹ, ma hoẹmwẹ ọnrẹn, ẹi ye vbe khuẹrhẹ, ne ima sẹtin gha ru emwi vbene Jehova gualọe yi. Isievẹn vbenia ẹre ukọ e Pọl werriẹ aro daa. (Tie Rom 7:21-23.) Ma hoo ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova, vbene ukọ e Pọl vbe gha ye. Sokpan te ima khian gha hia vbe ẹghẹ hia, ne ima gha lẹẹ ne emwi dan.

6-7. De emwi ọvbehe nọ si ẹre nọ na lọghọ na sẹtin gha gbe uhunmwu kotọ ne Jehova? Ru igiemwi yọ.

6 Emwi ọvbehe nọ si ẹre nọ na lọghọ ne ima sẹtin gha gbe uhunmwu kotọ ne Jehova, ọre rhunmwuda emwa ni lẹga ima kevbe odẹ na ya koko ima. Iziro ọghe emwa nibun ma gua ọghe Jehova ro. Rhunmwuda ọni, te ima khian gha hia ne iziro ọghe emwa ni lẹga ima ghẹ mu ima rhia. Gia ziro yan igiemwi ọkpa.

7 Vbe otọ eso, emwa keghi kpikpi avbe igbama ne iran gha khu ẹfe khian. Ọtẹn nokhuo ọkpa na tiẹre Mary * wa werriẹ aro daa isievẹn vbenia. Ọkpa vbe usun owebe nọ ghi maan sẹ vbe ẹvbo ẹre, ẹre ọ yo, a te miẹn wẹẹ, ọ miẹn odẹ ọghe ẹmwata. Ẹgbẹe ọre kegha kpikpi ẹre nọ gualọ iwinna ne a na miẹn osugi igho. Egbe iwinna vbenia ẹre irẹn tobọ irẹn vbe gha gualọ. Sokpan vbe ọ ghi rẹn odẹ ẹmwata nẹ, ọ na do hoẹmwẹ e Jehova. Emwi orhiọn ẹre ọ ghi gha mu ye okaro vbe arrọọ ọghẹe. Ọrheyerriọ, e Mary keghi kha wẹẹ: “Ugbẹnso, I ghi wa miẹn iwinna eso ne a na hae ọmwa igho ọrhẹnrhẹn, sokpan I rẹnrẹn wẹẹ egbe iwinna vberriọ i khian kie ẹkpotọ mẹ ya mu emwi orhiọn karo. Ẹi zẹdẹ khuẹrhẹ mẹ ne I ya he egbe iwinna vberriọ yotọ, rhunmwuda vbene a ya koko mwẹ waan. I keghi rinmwian e Jehova ne ọ ru iyobọ mẹ ne I ya sẹtin he ẹre yotọ, iwinna ke iwinna nọ gha si mwẹ digiẹn vbe odẹ ọghe orhiọn.”—Mat 6:24.

8. De emwi ne ima khian ziro yan?

8 Adeghẹ ima na gha gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova, ma gha wa miẹn ere vbọ. Emwa eso rrọọ ni mwẹ ọdakha vbuwe iko kevbe vbuwe ẹgbẹe, ọni ọre avbe ediọn kevbe evbibiẹ emọ. Ọ wa khẹke ne emwa vbenia gha lele adia ọghe Jehova rhunmwuda, iran gha ru vberriọ, emwa ni lẹga iran gha miẹn ere vbọ. Gi ima ziro yan igiemwi ọghe emwa eso vbuwe Baibol ni loo ọdakha ọghe iran vbe odẹ nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova.

EMWI NE EDIỌN GHA MIẸN RUẸ VBE IGIEMWI ỌGHE NEHIMAIA

Ediọn keghi mwẹ obọ vbe iwinna na ru vbe Ọgua Arriọba, vbene Nehimaia vbe deba Ivbi e Ju gha winna vbe iran dọlegbe bọ ogba ekẹn ọghe Jerusalẹm (Ghee okhuẹn 9-11) *

9. De isievẹn eso ne Nehimaia werriẹ aro daa?

9 Ọ mwẹ iwinna ne kpataki ne Jehova mu ne ediọn, ọni ọre ne iran gbaroghe ohuan ọghe irẹn. (1 Pit 5:2) Ediọn gha miẹn emwi nibun ruẹ vbe obọ ne Nehimaia ya mu emwa ọghe Jehova. Zẹvbe gọvina ọghe Juda, e Nehimaia wa gha mwẹ ọdakha. (Neh 1:11; 2:7, 8; 5:14) Gia guan kaẹn isievẹn eso ne ọ werriẹ aro daa. E Nehimaia keghi bẹghe ẹre wẹẹ, emwi awua ẹre Ivbi e Ju ghi ru vbuwe Ọgua Osa, kevbe wẹẹ, iran ma gha ru iyobọ igho ne Ivbi e Livai zẹvbe ne Uhi e Mosis khare. Ivbi e Ju ma vbe gha lele uhi ọghe Ẹdẹ Ikẹtin, eso vbuwe iran na vbe gha viọ ikhuo ọghe agbẹnvbo ọvbehe rọnmwẹ. De emwi ne Nehimaia ghi ru, vbe ọ bẹghe ena hia?—Neh 13:4-30.

10. De emwi ne Nehimaia ru, vbe ẹghẹ ne ọ ya werriẹ aro daa isievẹn eso?

10 E Nehimaia ma gha kpikpi Ivbi e Ju, ne iran gha ru zẹvbe ne irẹn khare rhunmwuda wẹẹ irẹn ọre gọvina. Nọghayayerriọ, ọ keghi ya ekhọe hia rinmwian e Jehova ne ọ rhie adia ne irẹn, ọ na vbe gha maa Ivbi e Ju emwi vbekpa Uhi ọghe Jehova. (Neh 1:4-10; 13:1-3) Deba ọni, e Nehimaia keghi rhiẹre ma wẹẹ, ọmwa imuegberriotọ ẹre irẹn khin; ọ keghi deba Ivbi e Ju gha winna vbe ẹghẹ ne iran ya dọlegbe gha bọ ogba ekẹn ọghe Jerusalẹm.—Neh 4:15.

11. Zẹvbe ne ebe 1 Tẹsalonaika 2:7, 8 khare, de obọ nọ khẹke ne ediọn ya gha mu etẹn ni rre uwu iko?

11 Ẹmwata nọ wẹẹ, ẹi re isievẹn hia ne Nehimaia werriẹ aro daa, ẹre ediọn ni rre uwu iko werriẹ aro daa vbe ẹdẹnẹrẹ. Sokpan ediọn gha miẹn emwi nibun ruẹ vbe igiemwi e Nehimaia. Vbe igiemwi, iran keghi hia ẹsẹsẹmwẹse ne iran ru iyobọ ne etẹn ni rre uwu iko. Agharhemiẹn wẹẹ, iran mwẹ ọdakha eso vbuwe iko, iran i tọn egbe mu. Nọghayayerriọ, iran keghi mu etẹn ni rre uwu iko tẹtẹtẹ. (Tie 1 Tẹsalonaika 2:7, 8.) Ne ediọn na mwẹ ahoẹmwọmwa kevbe imuegberriotọ, ẹre ọ si ẹre ne iran i na zaro vbe iran ghaa gu etẹn ni rre uwu iko guan. Ọ mwẹ ọtẹn nokpia ọkpa na tiẹre Andrew, ọ kpẹẹ re nọ ke ga zẹvbe ọdiọn vbuwe iko. Ọtẹn na keghi kha wẹẹ: “Aro mwẹ dae wẹẹ, deghẹ ediọn na gha ya obọ esi mu etẹn ni rre uwu iko, orhiọn etẹn ghi sotọ. Iran ghi gha hoo ne iran ku obọ gbe ba ediọn.” Ọ vbe mwẹ ọtẹn ọvbehe na tiẹre Tony, ọ kpẹẹ re nọ ke vbe ga zẹvbe ọdiọn. Ọ keghi kha wẹẹ: “Ebe Filipai 2:3 maa mwẹ re wẹẹ, ọ ma khẹke ne I gha roro ẹre wẹẹ, I hiunsi sẹ emwa ọvbehe. I keghi hia ne I gha lele ibude na. Ọna ẹre ọ zẹe ne Ii na kpikpi etẹn, ne iran gha ru emwi vbene I gualọe yi.”

12. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ediọn gha mu egbe rriotọ?

12 Ọ khẹke ne ediọn ya egbe tae Jehova vbe odẹ ne ọ ya mu egbe rriotọ. Agharhemiẹn wẹẹ e Jehova ọre Osa Ne Udazi nọ yi agbọn vbe ẹrinmwi, ọ keghi “vbẹrre” ne ọ mieke na “tọn ovbiogue mu ke ebubẹ ladian.” (Psm 18:35; 113:6, 7) Vbene ẹmwata, e Baibol tama ima wẹẹ, te ẹmwẹ emwa ni tọn egbe mu sọnnọ e Jehova.—Itan 16:5.

13. Vbọzẹe nọ na khẹke ne ediọn gha kọn ẹmwẹ ta?

13 Odẹ ọkpa ne ediọn khian ya rhiẹre ma wẹẹ iran gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova ọre ne iran gha kọn ẹmwẹ ta. Adeghẹ ediọn i na kọn ẹmwẹ ta, iran sẹtin ta ẹmwẹ nọ wegbe ma etẹn ni ma rhie ọghọ ne iran. (Jems 1:26; Gal 5:14, 15) Andrew na ka guan kaẹn ban keghi kha wẹẹ: “Ugbẹnso, I gha bẹghe ẹre wẹẹ, etẹn eso ma rhie ọghọ mẹ, I wa gha hoo ne I zaro mu iran. Sokpan I keghi ru erria yan igiemwi ọghe eguọmwadia e Jehova eso ni rre Baibol. Igiemwi esi ọghe iran keghi ru iyobọ mẹ ya rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne I gha mu egbe rriotọ kevbe ne I gha mwẹ ekhọe ọmẹhẹ.” Ọ khẹke ne ediọn hia ne iran gua gha mu ẹmwẹ ye owa, vbe iran ghaa gu etẹn ra ediọn ọvbehe guan. Ọna gha rhiẹre ma wẹẹ iran gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova.—Kọl 4:6.

EMWI NE AVBE ERHA EMỌ GHA MIẸN RUẸ VBE IGIEMWI ỌGHE ỌBA E DEVID

14. De iwinna ne Jehova mu ne avbe erha emọ? De emwi ne Jehova vbe gualọ vbe obọ iran?

14 E Jehova keghi zẹ avbe erha emọ ne iran gha re uhunmwuta ẹgbẹe. Ọ hoo ne iran gha maa ivbi iran emwi kevbe ne iran gha rhie adia nọ khẹke ne iran. (1 Kọr 11:3; Ẹfis 6:4) Sokpan ọna ma rhiema wẹẹ, avbe uhunmwuta ẹgbẹe gha sẹtin loo ọdakha ọghe iran vbene iran rhirhi miẹn. E Jehova ẹre ọ mu ẹgbẹe gbọọ, rhunmwuda ọni, deghẹ iran ma na gha ya obọ esi mu ẹgbẹe ọghe iran, e Jehova gha nọ iran. (Ẹfis 3:14, 15) Adeghẹ avbe erha emọ na gha loo ọdakha ọghe iran vbe odẹ nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, ọni rhiema wẹẹ iran gbe uhunmwu kotọ ne Jehova. Avbe erha emọ gha wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe okha ọghe Ọba e Devid.

Ọ khẹke ne odẹ ne erha ọmọ ya na erhunmwu rhiẹre ma wẹẹ ọ mu egbe rriotọ (Ghee okhuẹn 15-16) *

15. Vbọzẹe nọ na khẹke ne avbe erha emọ ya egbe taa Ọba e Devid?

15 E Jehova keghi zẹ e Devid nọ gha re uhunmwuta ẹgbẹe kevbe ọba ọghe Ivbi Izrẹl. E Devid wa gha mwẹ ọdakha. Ọ ghaa mwẹ ẹghẹ ne Devid ya loo ọdakha ọghẹe ghee ihan, ọ na ru orukhọ nọ wegbe. (2 Sam 11:14, 15) Sokpan, ọ keghi rhiẹre ma wẹẹ irẹn gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova. De vbene ọ ya ru ọna hẹ? Ọ keghi miẹn adia ne Jehova rhie nẹẹn yi. Ọ na fannọ otọ ẹko ẹre ma e Jehova vbe erhunmwu. Ọ na vbe gha hia ne ọ lele adia ọghe Jehova. (Psm 51:1-4) Gberra ọni, zẹvbe ọmwa nọ mu egbe rriotọ, ẹi re obọ ikpia ọkpa ẹre Devid na gha rhie ude, ọ vbe gha rhie ude vbe obọ ikhuo. (1 Sam 19:11, 12; 25:32, 33) E Devid keghi ya abakuru ọghẹe wanegbe, ọ na vbe rhiegba ye ugamwẹ ọghe Jehova.

16. De emwi ne avbe erha emọ gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Devid?

16 Gia ziro yan emwi eso ne erha emọ gha miẹn ruẹ vbe obọ Ọba e Devid: Ghẹ loo ọdakha ne Jehova rhie nuẹn ghee ihan. Gha miẹn abakuru ọghuẹ kue. Adeghẹ ọmwa ọvbehe na ya e Baibol rhie adia nuẹn, u ghi miẹn ọnrẹn yi. U ghaa ru vberriọ, ẹgbẹe ruẹ gha bẹghe ẹre wẹẹ ọmwa nọ mu egbe rriotọ ẹre u khin, iran ghi vbe gha rhie ọghọ nuẹn. U ghaa sirra ẹgbẹe ruẹ na erhunmwu, u ghi fannọ otọ ẹko ruẹ ma e Jehova. Ẹghẹ nii, ẹgbẹe ruẹ ghi rẹn wẹẹ u mu ẹtin yan e Jehova. Sẹ ehia, ọ khẹke ne u gha rhiẹre ma wẹẹ ugamwẹ e Jehova ọre emwi nọ ghi ru ekpataki sẹ vbe arrọọ ruẹ. (Diut 6:6-9) Igiemwi esi ọghuẹ gha wa ru iyobọ ne ẹgbẹe ruẹ ẹsẹsẹmwẹse.

EMWI NE AVBE IYE EMỌ GHA MIẸN RUẸ VBE IGIEMWI ỌGHE MERI

17. De ukpo ne kpataki ne Jehova mu avbe iye emọ yi?

17 Avbe iye emọ wa mwẹ ukpo ne kpataki ne Jehova mu iran yi vbuwe ẹgbẹe. Iran vbe mwẹ ọdakha yan ivbi iran. (Itan 6:20) Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emọ wa miẹn emwi nibun ruẹ vbe obọ iye iran, nọ lele iran sẹ egbe enọwanrẹn. (Itan 22:6) Gia ziro yan emwi ne avbe iye emọ gha miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Meri ne iye Jesu.

18-19. De vbene avbe iye emọ gha ya sẹtin ya egbe tae Meri hẹ?

18 E Meri wa rẹn Evbagbẹn Nọhuanrẹn ẹsẹsẹmwẹse. Ọ wa gha gu e Jehova mwẹ asikẹgbe ne khuankhuankhuan, erriọ ẹre ọ vbe ya gha rhie ọghọ nẹẹn. Te irẹn wa muegbe ne ọ ya ru emwi ke emwi ne Jehova hoo ne ọ ru, agharhemiẹn wẹẹ ọ rẹnrẹn wẹẹ ọna gha fi arrọọ ọghe irẹn werriẹ.—Luk 1:35-38, 46-55.

Ọ khẹke ne iye ọmọ gha rhie ahoẹmwọmwa ma ivbi ẹre, katekate vbe egbe gha wọọ re ra vbe ohu ghaa muẹn (Ghee okhuẹn 19) *

19 Avbe iye emọ, de vbene uwa gha ya sẹtin ya egbe tae Meri hẹ? Vbe okaro, ọ khẹke ne uwa gha tie Baibol ne egbe uwa, uwa ghi vbe gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia, ne uwa mieke na gu Osanobua gha mwẹ asikẹgbe ne khuankhuankhuan. Nogieva, uwa ghi muegbe ne uwa ya ru afiwerriẹ nọ rhirhi gha khin, ne uwa mieke na ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Vbe igiemwi, a sẹtin miẹn wẹẹ, te evbibiẹ ruẹ wa gha vannọ mu ruẹ vbe u waan dee. Ọna sẹtin do ya ruẹ gha roro ẹre wẹẹ, odẹ vberriọ ẹre ọ khẹke na ya gha koko emọ. Agharhemiẹn wẹẹ, u rẹnrẹn wẹẹ e Jehova hoo ne u gha ya obọ ne khuẹrhẹ mu ivbuẹ, u sẹtin ye gha vannọ mu iran, vbe iran gha ru emwi nọ ma khẹke, katekate deghẹ ọ na gha re ẹghẹ ne egbe ya wọọ ruẹ. (Ẹfis 4:31) Ọ ghaa ye vberriọ, u ghi zẹgiẹ na erhunmwu gie Jehova ne ọ ru iyobọ nuẹn. Iye ọmọ ọkpa na tiẹre Lydia keghi kha wẹẹ: “Ugbẹnso ovbi mwẹ nokpia gha ru emwi nọ ma khẹke, I ghi na erhunmwu gie Jehova ne ọ ru iyobọ mẹ, ne I ghẹ mieke na ya ohu gu ẹre guan. Ugbẹnso, I gha te suẹn gha vannọ nẹ, I ghi zẹgiẹ na erhunmwu ye uwu ekhọe mwẹ ne Jehova ru iyobọ mẹ. Ọna ẹre ọ zẹe ne I na sẹtin gbe ibiẹ rrie.”—Psm 37:5.

20. De isievẹn ne iye emọ eso werriẹ aro daa? De emwi nọ khian ru iyobọ ne iran?

20 Ọ keghi vbe lọghọ iye emọ eso, ne iran sẹtin gha rhie ahoẹmwọmwa ma ivbi iran. (Taitọs 2:3, 4) Ọ mwẹ ẹgbẹe eso ne evbibiẹ emọ i na mobọ rhie ahoẹmwọmwa ma ivbi iran. Ọ ghaa re ẹgbẹe vberriọ ẹre u na waan, ọ ma khẹke ne u ru abakuru ne evbibiẹ ruẹ ru. Ọ khẹke ne u gha hia vbe odẹ ke odẹ ne u gha rhie ahoẹmwọmwa ma ivbuẹ, ọna gha rhiẹre ma wẹẹ u gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova. Ẹmwata nọ wẹẹ, ọ lọghọ a ke sẹtin fi emwi na ruẹre vbe egbe ọvbokhan werriẹ, sokpan u gha sẹtin fi werriẹ. U gha ru vberriọ, uwẹ vbe ẹgbẹe ruẹ gha miẹn ere vbọ.

YE GHA GBE UHUNMWU KOTỌ NE ỌDAKHA ỌGHE JEHOVA

21-22. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 65:13, 14, de ere na lae miẹn deghẹ a na gha gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova?

21 Ọba e Devid rẹnrẹn wẹẹ, ere rrọọ deghẹ a na gha gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova. Ọni ẹre ọ si ẹre ne ọ na kha wẹẹ: “Emwi nọ kere ọre uhi e Nọyaẹnmwa khin, te ọyẹnmwẹ sẹ iran ni yae ru emwi. Emwi nọ kere ẹre iyi e Nọyaẹnmwa khin, te ọ ya ekhọe rẹn emwi. Iran rhie irẹnmwi ne imẹ ne ọguọmwadia ruẹ, I rri ere ẹre, vbe I a yae ru emwi.” (Psm 19:811) Vbe ẹdẹnẹrẹ, ma keghi bẹghe alughaẹn ni rre emwa ni gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova kevbe emwa ni he ẹmwẹ ye ọre obọ. Te emwa ni gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova “so ihuan oghọghọ” rhunmwuda ne orhiọn iran na sotọ.—Tie Aizaia 65:13, 14.

22 Adeghẹ ediọn, erha emọ kevbe iye emọ na gha gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova, egbe ghi rọkhọ iran, ẹgbẹe ọghe iran ghi gha mwẹ oghọghọ, akugbe ghi vbe gha rre iko ne iran ye. Sẹ ehia, iran ghi ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. (Itan 27:11) Afiangbe nọ sẹ ọna i rrọọ!

IHUAN 123 Gia Gha Ya Ẹkoata Lele Emwamwa Ọghe Osa

^ okhuẹn 5 Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan evbọzẹe nọ na khẹke na gha gbe uhunmwu kotọ ne ọdakha ọghe Jehova. Ma gha vbe guan kaan igiemwi ọghe Nehimaia ne gọvina, Ọba e Devid kevbe Meri. Avbe igiemwi na gha ru iyobọ ne ediọn ni rre uwu iko kevbe evbibiẹ emọ, ne iran ya rẹn odẹ nọ khẹke ne iran ya gha loo ọdakha ọghe iran.

^ okhuẹn 1 ẸMWẸ ESO NA RHAN OTỌ RE: Emwa eso i hoo na tama iran wẹẹ ne iran gha gbe uhunmwu kotọ ne ọmwa, rhunmwuda iran ma hoo ne ọmwaikọmwa kpikpi iran ya ru emwi ke emwi. Vbọrhirhighayehẹ, ekhọe hia ẹre eguọmwadia Osanobua ya họn ẹmwẹ nẹẹn, rhunmwuda ọni, iran i ghee ẹre wẹẹ emwi dan nọ deghẹ a na wẹẹ na gbe uhunmwu kotọ ne Jehova.

^ okhuẹn 7 A fi eni emwa eso werriẹ vbe ako iruẹmwi na.

^ okhuẹn 62 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Erha ọmọ nọ re ọdiọn vbuwe iko gha deba ovbi ẹre kpe Ọgua Arriọba huan, vbene Nehimaia vbe deba Ivbi e Ju winna, vbe ẹghẹ ne iran ya dọlegbe gha bọ ogba ekẹn ọghe Jerusalẹm.

^ okhuẹn 64 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Erha ọmọ gha ya ekhọe hia na erhunmwu gie Jehova sirra ẹgbẹe ọre.

^ okhuẹn 66 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ọvbokhan okpia ọkpa gha gbe vidio gem, vbene ọ ma na he ru iwinna na mu nẹẹn vbe owa ra owebe. Egbe wọọ iyẹe vbe ọ ke iwinna rre, sokpan ọ na fẹko rhie adia nẹẹn vbene ọ ma na vannọ muẹn.