1-2. Ma gha sẹtin lele ukpowẹ ọghe Jesu ra? Ru igiemwi yọ.

GIA kha wẹẹ, uwẹ vbe emwa eso la ẹgbo nọ kan khian, sokpan orhunmwu ọkpa nọ fiẹnro ẹgbo nii ke odaro ne uwa. Zẹvbe ne ọ ya khian, erriọ ama owẹ ọre ya lele otọ. Ọ mwẹ eke ne uwa ghi khian sẹ, u ma ghi bẹghe ẹre. Sokpan u ma zẹdẹ fian afianma! Nọghayayerriọ, uwẹ vbe emwa ne uwa gba la ẹgbo nii khian, ke gha lele ukpowẹ ọre!

² Ẹgbo nọ kan, ẹre ima ne Ivbiotu e Kristi vbe la khian vbe ẹdẹnẹrẹ, ọni ọre agbọn Esu ne ima sẹ fi. Ma ghọghọ wẹẹ, Ọgiodẹ nọ ghi maan sẹ ẹre Jehova gie rre ne ọ do maa ima odẹ, ọni ọre Jesu Kristi; ma gha sẹtin lele ukpowẹ ọre. (1 Pit 2:21) Ebe ọkpa ghi rhan otọ ako ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn na, ọ na wẹẹ, igiemwi ọghe ọmwa nọ su ọmwa ọvbehe khian ẹre Pita loo ro mwa. Zẹvbe ne ama owẹ ọghe ọmwa nọ su ọmwa ya lele otọ khian, erriọ ama owẹ ọghe Jesu vbe ya rre otọ, ne ima gha sẹtin lele. Nia gia ziro yan inọta eha na: A gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe Jesu, vba yae kha? Vbọzẹe nọ na khẹke na lelẹe? Vbe ima khian ya lelẹe hẹ?

3. A gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe ọmwa, vba yae kha?

³ A gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe ọmwa, vba yae kha? Ugbẹnso, e Baibol ghaa guan kaẹn ukpowẹ ọghe ọmwa, vbene ọmwa nii ya loo arrọọ ọghẹe ẹre ọ guan kaẹn. (Gẹn 6:9, 10; Itan 4:26) A gha sẹtin ya igiemwi ne ọmwa rhie yotọ gie ama owẹ nọ lele otọ, vbe ọmwa ghaa khian. Rhunmwuda ọni, a gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe ọmwa, ọ rhie ma wẹẹ, na ya egbe taa ẹre.

4. A gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe Jesu, vba yae kha?

⁴ A gha wẹẹ na lele ukpowẹ ọghe Jesu, vba yae kha? Emwi na  yae kha, ọre na lele igiemwi ọghẹe. Vbe ako ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn ne ako iruẹmwi na hẹnhẹn egbe yan, igiemwi ne Jesu rhie yotọ nọ dekaẹn na zin egbe oya, ẹre ukọ e Pita ghaa guan kaẹn; vbọrhirhighayehẹ, odẹ nibun ye rrọọ ne ima gha ya sẹtin ya egbe tae Jesu. (1 Pit 2:18-25) Ọghe ne ẹmwata, emwi hia ne Jesu ru kevbe ẹmwẹ ne ọ tae vbe ọ rre agbọn na, keghi re igiemwi esi ne ima gha sẹtin lele.

5. Zẹvbe emwa ni ma gba, ma gha gele sẹtin lele igiemwi ọghe Jesu ra? Rhan otọ ẹre.

⁵ Zẹvbe emwa ni ma gba, ma gha gele sẹtin lele igiemwi ọghe Jesu ra? Ẹẹn. Ẹmwata nọ wẹẹ e Pita rhie igiọdu ne ima, ne ima ‘gha lele ukpowẹ ọghe Jesu,’ sokpan ọ ma wẹẹ ne ima gha ru emwi, vbene Jesu wa ru zẹẹ. Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu zẹvbe ne ẹtin ima sẹ, agharhemiẹn wẹẹ emwa ni ma gba ma khin, te ima lele ibude ọghe ukọ e Jọn, ne ọ na wẹẹ: “Gha yin zẹ vbene Jesu Kristi yin rin.”—1 Jọn 2:6.

6-7. Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ?

⁶ Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ọ gha ya ima sikẹ e Jehova sayọ. Vbe ima gu kha vberriọ? Vbe okaro, Jesu rhie igiemwi nọ ghi maan sẹ yotọ, vbe nọ dekaẹn emwi ne ima gha ru, nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. (Jọn 8:29) Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ma gha sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova. Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ, deghẹ ima na gha hia ne ima sikẹ e Jehova, irẹn gha vbe sikẹ ima.—Jems 4:8.

⁷ Nogieva, te Jesu wa gha ya egbe taa Erhae vbe emwi hia. Ẹi khabe ne Jesu na kha wẹẹ: “Ọmwakọmwa ne ọ miẹn mwẹ nẹ, ọ vbe miẹn Evbavba nẹ.” (Jọn 14:9) E Jesu wa gha mwẹ akpa esiesi nibun, erriọ vbe ya gha ya obọ esi mu emwa; vbe igiemwi, ọ mwẹ itohan daa ọkhọnmwọn oti ọkpa, ọ mwẹ amuroro daa  okhuo ọkpa nọ ghaa khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe, erriọ vbe gha mwẹ ẹnina daa emwa ne emwa iran wu. Ma ghaa ya egbe tae Jesu vbe odẹ vbenian, te ima ya egbe tae Jehova. (Mak 1:40, 41; 5:25-34; Jọn 11:33-35) Zẹvbe ne ima ya ya egbe tae Jehova, erriọ ima ya sikẹ ọre sayọ.

8. Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, de vbene ọ khian ya ru iyobọ ne ima ya khọn agbọn na mu otọ?

⁸ Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne agbọn Esu ghẹ rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Vbe asọn nokiekie ne Jesu gbe vbe agbọn, ọ khare wẹẹ: “I khọn agbọn muotọ nẹ.” (Jọn 16:33) Emwi ne Jesu ya ọna kha ọre wẹẹ, irẹn ma fi egbua ne iziro kevbe uyinmwẹ ọghe agbọn na mu irẹn ekhọe rhia, ọ ma vbe rhie aro tua emwi ne emwa nagbọn khu khian, nọghayayerriọ, ọ keghi rhie aro tua emwi ne Jehova gie ẹre ne ọ do ru vbe agbọn, ọni ọre ne ọ do kpe eni e Jehova huan. Ma vbe vbo? Vbe agbọn ne ima ye na, emwi bun nọ gha sẹtin rhie ima ekhọe hin ugamwẹ e Jehova rre. Sokpan deghẹ ima na rhie aro tua ugamwẹ e Jehova, ma gha vbe sẹtin “khọn agbọn miotọ” vbene Jesu ru ẹre.—1 Jọn 5:5.

9. Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima hoo ne ima ye gha rre odẹ nọ rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ?

⁹ Ma ghaa lele ukpowẹ ọghe Jesu, ma gha sẹtin gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ. Vbe okpia ọkpa nọ fe ghi nọ Jesu emwi nọ khẹke ne irẹn ru, ne irẹn mieke na gha rrọọ vbe etẹbitẹ, Jesu na wanniẹn ọnrẹn wẹẹ: “Do gha lele mwẹ khian.” (Mat 19:16-21) E Jesu keghi tama Ivbi e Ju eso ni ma yayi wẹẹ irẹn ọre Kristi wẹẹ: “Avbe ohuan mwẹ . . . vbe lele mwẹ. Mẹ rhie arrọọ etẹbitẹ ne iran ne.” (Jọn 10:24-29) Okpia ọkpa na tie ẹre Nikodimọs, nọ ghaa re ọkpa vbe usun emwa ni rre ekọtu ọghe Ivbi e Ju, ghi bu e Jesu rre rhunmwuda ọ hoo ne ọ rẹn sayọ, e Jesu na ghi tama rẹn wẹẹ, ọmwaikọmwa nọ rhirhi mu ẹtin yan irẹn, a gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ. (Jọn 3:16) Ma gha sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ ima mu ẹtin yan Jesu, deghẹ ima na gha ya ẹmwẹ ọnrẹn ru emwi, kevbe deghẹ ima na gha lele igiemwi ọghẹe. Ma gha ru vberriọ, ma ghi ye gha rre odẹ nọ rrie arrọọ ọghe etẹbitẹ.—Mat 7:14.

10. Vbọ khẹke ne ima ru deghẹ ima hoo ne ima rẹn Jesu sayọ? (Jọn 17:3)

¹⁰ Ma ke sẹtin lele ukpowẹ ọghe Jesu, te ima gha rẹn aro ọmwa ne ọ khin. (Tie Jọn 17:3.) Na do “rẹn” Jesu i re iwinna ẹdẹ ọkpa. Rhunmwuda ọni, te ima khian ye gha ruẹ vbekpae avbe akpa ne ọ mwẹ, aro ne ọ ya ghee emwi, kevbe vbene ọ ya ru emwi. Ọre te ima da la odẹ ọghe ẹmwata na, ra ma kpẹẹ re nẹ vbọ, te ima khian ye gha ruẹ vbekpae Jehova kevbe Ovbi ẹre.

11. De emwi nọ rre ebe Matiu, Mak, Luk kevbe Jọn?

¹¹ E Jehova keghi loo emwa eso ya gbẹnnẹ  okha ọghe Jesu ye ebe Matiu, Mak, Luk kevbe Jọn, ne ima mieke na rẹn Jesu ẹsẹsẹmwẹse. Ebe enẹ na, gi ima rẹn emwi ne Jesu tae, emwi ne ọ ru, kevbe vbene emwi ghaa ye ẹre hẹ. Ọ vbe gi ima rẹn vbene ima khian ya lele igiemwi ọghẹe hẹ. (Hib 12:3) Rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, ukpowẹ ọghe Jesu ẹre ọ rre ebe enẹ na. Ma ghaa tie ebe enẹ na, ma ghi do rẹn Jesu sayọ. Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin lele ukpowẹ ọghẹe.

12. Vbọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima hoo ne ima miẹn ere vbe ebe enẹ ni ta okha ọghe Jesu?

¹² Ma ghaa hoo ne ima miẹn ere vbe ebe enẹ na, ma i khian wa gha tie ẹre kẹkan, te ọ khẹke ne ima gha ru erria yan rẹn. (Yae tae Jọsua 1:8.) Nia, gia ziro yan emwi eva ni gha ru iyobọ ne ima, ya gha ru erria yan emwi ne ima tie re vbe ebe enẹ ni ta okha ọghe Jesu.

13. De vbene u khian ya miẹn ere vbọ, vbe u ghaa tie okha ọghe Jesu?

¹³ Vbe okaro, ya ekhọe zomwa emwi ni sunu vbe okha ne u tie. Hia ne u ya ekhọe zomwa rẹn vbene a miẹn wẹẹ, u gu iran ni rre nene okha rre evba. Odẹ vbenian, ọ ghi yevbe ne u bẹghe iran, ra u họn ẹmwẹ ne iran gele ta. Emwi nọ gha ru iyobọ nuẹn ya sẹtin ru ọna, ọre ne u gha loo avbe ebe ne otu ọghe Jehova gbẹnnẹ ladian ya ru ezanzan. U ghaa tie okha vbenian, u ghi ghee eke ne okha nii ke dee, kevbe eke nọ rrie. Gualọ ebe ọvbehe nọ guan kaẹn emwa ni rre okha nii, kevbe ehe ughughan na sunu yi, nọ gha ya ruẹ rẹn otọ ẹre sayọ. Ya okha nọ rre ako ne u tie tae ako ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn ọvbehe nọ ta okha nii. Ugbẹnso u ghaa tie okha eso, emwi ne ọkpa vbe ebe enẹ ni ta okha ọghe Jesu gha yunu kaẹn, ebe eha nikẹre i ya unu kan rẹn.

14-15. De vbene ima khian ya rhie emwi ne ima ruẹ re vbe okha ọghe Jesu ye uyinmwẹ?

¹⁴ Nogieva, rhie emwi ne u ruẹ re vbe okha nii ye uyinmwẹ. (Jọn 13:17) U gha gbarokotọ tie okha na fo nẹ, u ghi nọ egbuẹ wẹẹ: ‘Ọ mwẹ emwi ne I ruẹ re vbe okha na, ne I gha sẹtin rhie ye uyinmwẹ ra? Vbia khian ya ya okha na ru iyobọ ne ọmwa ọvbehe hẹ?’ Hia ne u gha  mwẹ orhunmwu ọkpa vbe ekhọe, ne u hoo ne u gu guan vbekpae emwi ne u ruẹ re vbe okha nii, sokpan u gha khian ru ọna, u ghi ya ẹwaẹn ru ẹre vbe ẹghẹ nọ khẹke.

¹⁵ Nia gi ima ziro yan igiemwi ọkpa, ọghe vbene ima khian ya loo obẹlẹ eva na hẹ. Ma gha guan kaẹn okha ọghe okhuo ọkpa nọ dẹgbẹ ne obọ ma sẹ ọre, ne Jesu miẹn vbe uwu Ọgua Osa.

16. Gie emwi nọ sunu vbe ebe Mak 12:41.

¹⁶ Ya ekhọe zomwa emwi ni sunu vbe okha na. (Tie Mak 12:41.) Ya ekhọe zomwa emwi nọ sunu vbe Nisan 11, 33 C.E., na kha na, ọ ma ghi sẹ uzọla ọkpa na khian ya gbe Jesu rua. Ẹdẹ ohoho ẹre Jesu wa ya maa emwa emwi vbe Ọgua Osa vbe ẹdẹrriọ. Avbe ọkaolotu ugamwẹ kegha gbodan ghee Jesu. Eso vbe uwu iran na gha nọ rẹn eke ne ọ na miẹn asẹ, ne ọ ya ru emwi ne ọ ru. Vbene eso na gha nọ rẹn ọta ohoghe, ne iran mieke na ya ẹmwẹ gbalọ ẹre. (Mak 11:27-33; 12:13-34) Ẹre Jesu na ghi kpa gha rrie ehe ọvbehe vbe uwu Ọgua Osa. Ọ gha kẹ, eke na tie ẹre Ẹghodo Ọghe Ikhuo ẹre Jesu gberra ghee. Ọ na ke evba gha bẹghe avbe ẹkpẹti na viọ izọhẹ yi, na mwamwa lele ughugha nii. Ọ ghi tota, ọ na gha ghee emwa ni viọ izọhẹ ye uwu ẹkpẹti nii. Avbe ọmwẹgho na do gha viọ igho ọrhẹnrhẹn ye uwu avbe ẹkpẹti nii. Ọ gha kẹ, Jesu ghaa họn vbene avbe ikọbọ igho ne emwa ghaa viọ ye uwu avbe ẹkpẹti nii ya gha kharha ye uwu ẹre.

17. De emwi ne okhuo nọ dẹgbẹ na ya unu kaẹn vbe ebe Mak 12:42 ru?

¹⁷ Tie Mak 12:42. Vbọ ma he kpẹẹ vba, Jesu keghi miẹn “okhuo ẹgbẹ ọkpa ne ovbiogue.” (Luk 21:2) Te agbọn wa gha lọghọ okhuo na, ọ gha kẹ, ọ ke miẹn evbare re, ọ ghi ba kua. Ọrheyerriọ, ọ na fẹko ya viọ ekpini eva ne ọ mwẹ ye uwu ẹkpẹti; a ma kue họn vbe ekpini eva nii dele ye uwu ẹkpẹti. Jesu wa rẹn wẹẹ, ekpini eva ra lepta eva, ẹre okhuo nii rhie ye ẹkpẹti; igho na ẹre ọ ghi kherhe sẹ vbe ẹghẹ nii. Uhiẹn, igho nii i sẹ ọmwa ya dẹ ogbodu ọkpa kẹkan, nọ re emiowo nọ ghi ro sẹ vbe ẹghẹ nii.

18. Zẹvbe nọ rre ebe Mak 12:43, 44, de emwi ne Jesu tae vbekpae izọhẹ ne okhuo nọ dẹgbẹ nii ru?

¹⁸ Tie Mak 12:43, 44. Emwi ne okhuo nọ dẹgbẹ na ru, wa ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jesu, sẹrriọ wẹẹ, ọ na rhie ekhọe erhuanegbe ẹre ghee emwi ne okhuo nii ru, ọ tama iran wẹẹ: “Okhuo ẹgbẹ ne ovbiogue na, ọre ọ viọ igho ne ọ bun sẹ ye uwu aza na sẹ emwa nekpa hia.” Jesu na vbe kha wẹẹ: “Iran ni dekẹe hia, [katekate avbe ọdafẹn ni rrọọ] uwu ọkpọkua ọghe ẹfe ne iran mwẹ, ọre iran na ya mu ohan, sokpan, okhuo na, egbe ne ọ rhe ya re ovbiogue, ọ keghi wa viọ emwi hia ne ọ mwẹ yọ, emwi ne ọ mwẹ hia ọre ọ ya mu ohan.” Igho ne ọ ghi mwẹ vbe agbọn mwẹ vbe ẹrinmwi, ẹre okhuo na ya ru izọhẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ ẹi ghi mwẹ emwi rhọkpa, aro e Jehova ẹre ọ ghi gha ghee.—Psm 26:3.

19. De emwi kpataki ne ima miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ ne Jesu tae vbekpae okhuo nọ dẹgbẹ nii?

¹⁹ Rhie emwi ne u ruẹ re vbe okha na ye uyinmwẹ. Nọ egbuẹ, ‘De emwi ne I miẹn ruẹ vbe ẹmwẹ ne Jesu tae vbekpae okhuo nọ dẹgbẹ nii?’ Muẹn roro, ẹi mwẹ okhuo na ma gha hoo ne ọ ya igho nọ kpọlọ ru izọhẹ gie Jehova, sokpan ọ keghi ru vbene obọ ẹre sẹ. Jesu rẹnrẹn wẹẹ, Erha irẹn wa gbọyẹmwẹ ye izọhẹ ne okhuo na ru. Emwi kpataki ne okha na maa ima re ọre wẹẹ: Ọ keghi ya e Jehova sọyẹnmwẹ vbe ima ghaa ya ekhọe hia gae, ma na vbe gha ru vbene ẹtin ima sẹ vbe ugamwẹ ọghẹe. (Mat 22:37; Kọl 3:23) Ọna vbe dekaẹn ẹghẹ kevbe ẹrhiọn ne ima loo ya yo ikporhu kevbe iko.

20. Vbua khian ya loo emwi ne u ruẹ re vbe okha na, ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe hẹ? Ru igiemwi yọ.

 ²⁰ Vbua khian ya loo emwi ne u ruẹ re vbe okha na, ya ru iyobọ ne emwa ọvbehe hẹ? Hia ne u gha mwẹ emwa eso vbe ekhọe ne u gha sẹtin ru iyobọ na ya rẹn wẹẹ, e Jehova gele gbọyẹmwẹ ye ẹrhiọn ne iran loo ye ugamwẹ ọghẹe. Vbe igiemwi, u rẹn ọtẹn nokhuo nọ khian ọmaẹn nẹ ra, nọ vbe khuọnmwi, nọ ghee egbe ẹre wẹẹ, irẹn i ghi mwẹ esa ne irẹn ye vbe ugamwẹ e Jehova, rhunmwuda nẹi na ghi sẹtin rhie egbe ye iwinna ikporhu ra? U rẹn ọtẹn nokpia ne emianmwẹ kuan ẹre use yotọ ra, ne iro vbe han rhunmwuda ẹi ghi sẹtin yo iko vbe ẹghẹ hia ra? Gha ta ẹmwẹ nọ gha rhie igiọdu ne etẹn na, ọna gha wa ru iyobọ ne iran. (Ẹfis 4:29) U sẹtin vbe tama iran emwi ne u ruẹ re vbe okha ọghe okhuo nọ dẹgbẹ nii. Igiọdu ne u rhie ne iran, gha ya iran rẹn wẹẹ, e Jehova gbọyẹmwẹ ye emwi ne iran sẹtin ru vbe ugamwẹ ọghẹe. (Itan 15:23; 1 Tẹs 5:11) Adeghẹ u na gha tian emwa ọvbehe ye ẹrhiọn ne iran loo ye ugamwẹ ọghe Jehova, agharhemiẹn wẹẹ kherhe ẹre iran sẹtin ru, te u lele ukpowẹ ọghe Jesu vberriọ.

21. Vbọ khẹke ne u ru nia?

²¹ Ma ghọghọ wẹẹ, ebe enẹ ni ta okha ọghe Jesu wa ta emwi nibun vbekpa ẹre, nọ ghi zẹ ighẹ ma sẹtin lele ukpowẹ ọghẹe! U sẹtin ru ezanzan yan abọ eso vbe ebe enẹ na, ẹgbẹe sẹtin vbe koko ziro yan rẹn vbe Iruẹmwi Ẹgbẹe ọghe iran. Ghẹ mianmian wẹẹ, deghẹ ima hoo ne ima miẹn ere vbe avbe okha na, te ọ khẹke ne ima gha ya ekhọe zomwa rẹn vbene ima ya tie ẹre, vbe na miẹn wẹẹ ima gu iran rre evba, ma ghi vbe rhie emwi ne ima ruẹ re vbọ ye uyinmwẹ. Vbọ gberra na gha ya egbe taa re, ọ khẹke ne ima vbe gha danmwehọ ẹre. Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha ziro yan ẹmwẹ eso ne Jesu tae kiekie, ọ ke wu.