1. Ne u na ghi ruẹ emwi nibun nẹ nia vbe ebe na, de inọta nọ gha sẹtin gha rrọọ ruẹ ekhọe?

U RUẸ emwi nibun nẹ vbe Baibol ke ne u ya suẹn gha tie ebe na. Vbe igiemwi, u ruẹ vbekpae arrọọ ọghe etẹbitẹ nẹ, ne Osanobua ru eyan rẹn, emwi nọ sunu daa emwa ni wulo kevbe ayayẹro ọghe arhiọkpaegbe. (Asan-Ibo 9:5; Luk 23:43; Jọn 5:28, 29; Arhie Maan 21:3, 4) A sẹtin miẹn wẹẹ, u suẹn gha yo iko ọghe Avbe Osẹe Jehova nẹ, rhunmwuda u bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, iran ẹre ọ rre odẹ  ọghe ẹmwata. (Jọn 13:35) Ọ gha kẹ, asikẹgbe ne u gu e Jehova mwẹ fẹko deziẹn nẹ. A sẹtin vbe miẹn wẹẹ, u ta mu olọ yan rẹn nẹ wẹẹ, e Jehova ẹre u khian ya arrọọ ruẹ ga. Sokpan, inọta vbenian sẹtin gha rrọọ ruẹ ekhọe, ‘De owẹ nọ ghi khẹke ne I zẹ nia vbe ugamwẹ e Jehova?’

2. Vbọzẹe ne Ovbi Ẹtiopia nii na gha hoo nọ dinmwiamẹ?

² Iziro vbenian ẹre ọ vbe gha rre ekhọe ọghe okpia ọkpa ne Ovbi Ẹtiopia, nọ ghaa rrọọ vbe ẹghẹ e Jesu. Jesu ghi kpa gha rrie ẹrinmwi nẹ, e Filip ne ọrhuanegbe Jesu keghi kporhu ma Ovbi Ẹtiopia na. E Filip na gi ẹre rẹn wẹẹ, Jesu ọre Mẹzaia. Emwi ne okpia na ruẹ re keghi guaekpa, ẹre ọ na ghi kha wẹẹ: “Ghee amẹ vbe emwa na, de emwi nọ gha zẹ ne I i khian na dinmwiamẹ?”—Iwinna 8:26-36, NW.

3. (a) De emwi ne Jesu wẹẹ ne erhuanegbe ẹre gha ru? (b) De vbene ọ khẹke ne Ovbiotu e Kristi ya dinmwiamẹ?

³ E Baibol maa ima re wẹẹ, deghẹ ima gele hoo ne ima ga e Jehova, te ima gha dinmwiamẹ. Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Wa bu emwa hia gha rrie ehe hia, ne uwa ya gha ya iran khian erhuanegbe mwẹ,” wa ghi gha dinmwi iran ye amẹ. (Matiu 28:19) Jesu tobọre dinmwiamẹ. Ọ keghi rhie igiemwi esi yotọ nọ dekaẹn odẹ nọ khẹke na ya gha dinmwiamẹ. Te a dinmwi irẹn ye uwu amẹ, a ma sanmwẹ amẹ yọ re uhunmwu. (Matiu 3:16) Ovbiotu e Kristi gha khian vbe dinmwiamẹ vbe ẹdẹnẹrẹ, ọ khẹke na dinmwi egbe ẹre hia ye uwu amẹ.

4. U gha dinmwiamẹ, de emwi nọ ya emwa ọvbehe rẹn?

⁴ U gha dinmwiamẹ, ọ ghi ya emwa ọvbehe rẹn wẹẹ, u muegbe ne u ya ga Osanobua. (Psalm 40:7, 8) Vbọrhirhighayehẹ, u sẹtin roro ẹre wẹẹ, ‘De emwi nọ khẹke ne I ru, ne I mieke na gha re ọmwa nọ gbegba nọ gha dinmwiamẹ?’

5. (a) Vbọ khẹke ne u gha mwẹ u ke dinmwiamẹ? (b) Vbọzẹe ne iko na yo na ru ekpataki?

⁵ Ọ khẹke ne u gha mwẹ irẹnmwi nọ somwa vbekpae Jehova kevbe Jesu, u ke dinmwiamẹ. U fẹko mwẹ irẹnmwi na nẹ, rhunmwuda ne u na tie Baibol. (Tie Jọn 17:3.) Sokpan, ọni ma sẹ. E Baibol wẹẹ, te ọ khẹke ne u gha mwẹ “irẹnmwi” nọ gbae nọ dekaẹn ahoo ọghe Jehova. (Kọlose 1:9) Iko ọghe Avbe Osẹe Jehova gha ru iyobọ nuẹn ya sikẹ e Jehova sayọ. Ọna ẹre ọ zẹe nọ na khẹke ne u gha yo iko na vbe ẹghẹ hia.—Hibru 10:24, 25.

6. De vbene ọ khẹke ne u mwẹ irẹnmwi sẹ hẹ u ke dinmwiamẹ?

⁶ Sokpan, e Jehova ma yaro yọ wẹẹ, te u khian wa rẹn emwi hia nẹ vbe Baibol u ke dinmwiamẹ. Ẹghẹ ne Ovbi Ẹtiopia ne ima ka guan kaẹn ban khian na dinmwiamẹ, e Jehova ma we nọ ka rẹn emwi hia nẹ. (Iwinna 8:30, 31) Te ima khian gha ruẹ emwi vbekpae Jehova vbe etẹbitẹ. (Asan-Ibo 3:11) Vbọrhirhighayehẹ, ọ khẹke ne u gha mwẹ irẹnmwi ọghe Baibol nọ somwa, u ke dinmwiamẹ.—Hibru 5:12.

7. De vbene Baibol na tie he ya ru iyobọ nuẹn?

⁷ E Baibol khare wẹẹ, ọmwa ne ẹi mwẹ amuẹtinyan i sẹtin ya ẹko rhiẹnrhiẹn Osanobua. (Hibru 11:6) Ọna rhiema wẹẹ, ọ khẹke ne u gha mwẹ amuẹtinyan u ke dinmwiamẹ. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, erhuanegbe Jesu ghi kporhu ma emwa eso vbe Kọrinti nẹdẹ, iran keghi “yayi,” iran na vbe dinmwiamẹ. (Iwinna 18:8) Erriọ e Baibol ne u tie vbe ya ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ amuẹtinyan wẹẹ, Osanobua gha mu eyan rẹn hia sẹ, ẹre ọ vbe ya ruẹ mwẹ amuẹtinyan wẹẹ, izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu gha sẹtin fan ima hin ẹtin orukhọ kevbe uwu rre.—Jọsua 23:14; Iwinna 4:12; 2 Timoti 3:16, 17.

8. De emwi nọ khian gua ruẹ kpa ya tama emwa ọvbehe emwi ne u ruẹ?

⁸ Zẹ vbene u ya tie Baibol, emwi ghi gha dunna nuẹn, ọna ghi ya amuẹtinyan ruẹ gha wegbe sayọ. U ghi vbe gha hoo ne u tama emwa ọvbehe vbekpae emwi ne u ruẹ. (Jerimaia 20:9; 2 Kọrinti 4:13) Sokpan, de emwa nọ khẹke ne u tae ma?

9, 10. (a) De emwa eso ne u gha sẹtin gha gu guan vbekpae emwi ne u ruẹ? (b) Vbọ khẹke ne u ru, ne u mieke na suẹn gha lele etẹn yo ikporhu?

⁹ U sẹtin gha hoo ne u kporhu ma ẹgbẹe ruẹ, avbe ọse ruẹ ra emwa ne uwa gba winna. Emwi esi ẹre ọni wa khin, sokpan, ọ khẹke ne u kporhu ma iran vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute. Ọ gha sẹ ẹghẹ, u ghi suẹn gha deba etẹn yo ikporhu. Ọ ghaa rrọọ ruẹ orhiọn ne u suẹn gha deba etẹn yo ikporhu, tama ọtẹn nọ ye Baibol maa ruẹ emwi. Ọtẹn nii gha bẹghe ẹre wẹẹ, u ya ilele ni rre Baibol ru emwi vbe arrọọ ruẹ, ọ ghi gi ediọn rẹn vbekpa re. Vbe iyeke ọni, ediọn eva ghi tie ruẹ kevbe ọtẹn nọ maa ruẹ emwi.

¹⁰ Ediọn nii ghi gu ruẹ ziro, iran ghi vbe nọ ruẹ ọta eso, ne iran mieke na rẹn deghẹ u mwẹ irẹnmwi nọ somwa ọghe Baibol, deghẹ u lele ilele ọghe Baibol vbe arrọọ ruẹ kevbe deghẹ u gele hoo ne u gha re Osẹe Jehova. Ghẹ mianmian wẹẹ, ediọn ẹre ọ gbaroghe etẹn hia vbe iko, kevbe uwẹ, nọnaghiyerriọ, ghẹ gi ohan gha muẹn vbua khian gu iran guan. (Iwinna 20:28; 1 Pita 5:2, 3) Ediọn gha ghi gu ruẹ guan nẹ, iran gha tama ruẹ, deghẹ u gbegba nọ gha suẹn gha lele etẹn yo ikporhu.

11. Vbọzẹe nọ na khẹke ne u ru afiwerriẹ u ke suẹn gha lele etẹn vbe iko yo ikporhu?

¹¹ Ediọn sẹtin tama ruẹ wẹẹ, ọ mwẹ afiwerriẹ eso nọ ye  khẹke ne u ru vbe arrọọ ruẹ, u ke suẹn gha lele etẹn vbe iko yo ikporhu. Vbọzẹe nọ na khẹke ne u ru afiwerriẹ vberriọ? Rhunmwuda, ma ghaa kporhu iyẹn nọ maan ma emwa ọvbehe, iwinna e Jehova ẹre ima ru. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne uyinmwẹ ima gha rhie uyi gie Osanobua.—1 Kọrinti 6:9, 10; Galatia 5:19-21.

12. Vbọzẹe nọ na khẹke ne emwa hia roiro fi uyinmwẹ werriẹ?

¹² Ọ mwẹ emwi ọvbehe ne ẹi mwẹ u ma ru, u ke dinmwiamẹ. Ukọ e Pita keghi kha wẹẹ: “Wa roiro fi uyinmwẹ werriẹ, wa bu Osanobua gha dee, nọ miẹn ehe na kpe orukhọ uwa hia kua.” (Iwinna 3:19) Vbe a yae kha na roiro fi uyinmwẹ werriẹ? Ọni ọre ne ọmwa gbe I ma rẹn ye emwi dan nọ ka gha ru. Vbe igiemwi, deghẹ u ka gha yin uyinmwẹ alama oghẹ, ọ khẹke ne u zobọ vbọ. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, te u wa hia ne u gha ru emwi esi ke otọ gha dee, te ọ ye khẹke ne u ru afiwerriẹ eso. Vbọzẹe? Emwa orukhọ ẹre ima hia khin, rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima gha rinmwian e Jehova nọ yabọ ima.—Rom 3:23; 5:12.

13. Vbe a yae kha na kie rre vbe orukhọ?

¹³ Ne u gbe I ma rẹn kẹkan ye emwi dan ne u ka gha ru ma sẹ. Ọ mwẹ emwi ọvbehe nọ khẹke ne u ru. Ukọ e Pita khare wẹẹ, ọ khẹke ne u kie rre vbe orukhọ ne u ka gha ru. Evba ya ọna kha ọre wẹẹ, u ghi hẹe yotọ emwi dan hia ne u ka gha ru, vbe iyeke ọni, u ghi suẹn gha ru emwi esi. Vbe igiemwi, gia kha wẹẹ, u mu okhian rrie ehe ne u ma ka rẹn ẹdẹ. U ghi zẹ khian, u keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, te u bibi odẹ. Vbọ ghi khẹke ne u ru? U ghi mudia, u ke werriegbe ya la odẹ nọ khẹke. Erriọ e Baibol na tie vbe ye. Zẹ vbene u ya tie Baibol, u ghi bẹghe ẹre wẹẹ, ọ mwẹ uyinmwẹ eso nọ  khẹke ne u mu fua. Hia ne u kie rre vbọ, ne u suẹn gha ru emwi esi.

14. De vbene a ya ya egbe ọmwa fiohan ne Osanobua hẹ?

¹⁴ Emwi ọvbehe nọ wa vbe ru ekpataki nọ khẹke ne u ru, u ke dinmwiamẹ, ọre ne u ya arrọọ ruẹ fiohan ne Jehova. Odẹ na ya ru ọna ọre wẹẹ, u ghi tama e Jehova vbe erhunmwu wẹẹ, irẹn ọkpa ẹre u khian ghi ya arrọọ ruẹ gha ga kevbe wẹẹ, ahoo ọghẹe ẹre u khian gha mu ye okaro vbe arrọọ ruẹ.—Diuteronomi 6:15.

15, 16. Vbọzẹe ne ọmwa na ya arrọọ ọghẹe fiohan ne Osanobua?

¹⁵ Te eyan na ru vbe a gha ya egbe fiohan ne Jehova yevbe eyan ne okpia ru ma okhuo nọ hoo nọ rhie. Okpia gha zẹ okhuo ọse, ọ na ghi do bẹghe ẹre wẹẹ okhuo nii mwẹ uyinmwẹ, ọ ghi tama okhuo nii wẹẹ, irẹn gha rhie ẹre. Ọna i re azẹ na ya rhẹghẹrẹ, sokpan okpia nii mu egbe nọ ya ya egbe miẹn emwi nọ gha lae rre rhunmwuda, ọ hoẹmwẹ okhuo nii.

¹⁶ Zẹ vbene u ya ruẹ emwi vbekpae Jehova, ahoẹmwọmwa ne u mwẹ daa re ghi gha wegbe sayọ, ọna ghi ya ruẹ rhiegba ye ugamwẹ ọghẹe, ọ ghi vbe gua ruẹ kpa ya tama rẹn vbe erhunmwu wẹẹ, irẹn ẹre u khian ya arrọọ ruẹ ga. E Baibol khare wẹẹ, te ọmwa ke ọmwa nọ hoo nọ lele ukpowẹ ọghe Jesu gha “mianmian enegbe ẹre.” (Mak 8:34) Vbe ọna demu? Evbọ demu ọre wẹẹ, ahoo ọghe Jehova ẹre u khian ghi gha mu ye okaro vbe arrọọ ruẹ. Ugamwẹ e Jehova ẹre ọ khian ghi ru ekpataki sẹ vbe arrọọ ruẹ.—Tie 1 Pita 4:2, NW.

17. Vbọsiẹ ne emwa eso ma na ya egbe iran fiohan ne Jehova?

¹⁷ Emwa eso ma ya arrọọ ọghe iran fiohan ne Jehova  rhunmwuda, ohan mu iran wẹẹ, iran i khian sẹtin mu eyan ọghe iran sẹ. Iran ma hoo ne iran ru emwi nọ gha sọnnọ e Jehova vbe iran gha dinmwiamẹ nẹ. Iran sẹtin vbe gha roro ẹre wẹẹ, deghẹ iran ma ya egbe iran fiohan ne Jehova, ẹi khian rri iran oya ye emwi dan ne iran ru.

18. Vbọ khian ya ruẹ gha mwẹ udinmwẹ wẹẹ, u gha sẹtin mu eyan ruẹ sẹ?

¹⁸ U gha gele hoẹmwẹ e Jehova, ohan i khian gha mu ruẹ wẹẹ u gha rhie owẹ gberra ilele ọghẹe. Ahoẹmwọmwa nii, ẹre ọ khian ya ruẹ gha hia vbene ẹtin ruẹ sẹ, ne u mu eyan ruẹ sẹ. (Asan-Ibo 5:4; Kọlose 1:10) U i khian vbe gha roro ẹre wẹẹ, uhi ọghẹe lọghọ gbe na lele. Ukọ e Jọn khare wẹẹ: ‘Emwi na ya ahoẹmwọmwa Osanobua kha ọre ọna khin, ọre ne ima gha ru vbene iyi ne irẹn yi khare. Iyi nọ yi, i vbe re nọ lọghọ ne ima gbe.’—1 Jọn 5:3.

19. Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ohan gha muẹn vbua khian ya egbe fiohan ne Jehova?

¹⁹ E Jehova i yaro ye emwi ne ima i sẹtin ru, rhunmwuda ọni, esa i rrọọ ne u gha roro ẹre wẹẹ, ọ khẹke ne u gha re ọmwa nọ gbae, u ke ya egbe fiohan ne Jehova. (Psalm 103:14) Ọ gha ru iyobọ nuẹn, ne u mieke na sẹtin gha ru emwi esi. (Aizaia 41:10) Ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova, ọ “gha ma ruẹn odẹ nọ kere.”—Itan 3:5, 6.

20. U gha ghi ya arrọọ ruẹ fiohan ne Jehova nẹ, vbọ ghi khẹke ne u ru?

²⁰ U mu egbe ne u ya arrọọ ruẹ fiohan ne Jehova nẹ ra? U gha ghi ya arrọọ ruẹ fiohan ne Jehova nẹ, ọ mwẹ emwi ọvbehe nọ khẹke ne u ru: u ghi dinmwiamẹ.

21, 22. Vbua khian ya rhiẹre ma hẹ vbe idagbo wẹẹ u ya egbe fiohan nẹ?

²¹ Gi ọsiemwiẹnro ọghe ẹbu ediọn vbe iko ruẹ rẹn  wẹẹ, u ya arrọọ ruẹ fiohan ne Jehova nẹ kevbe wẹẹ, u hoo ne u dinmwiamẹ. Ọ ghi ru emwamwa ne ediọn eso gu ruẹ ziro yan emwi eso ne u ka ruẹ nẹ vbe Baibol. Adeghẹ iran na kpasẹ yọ, iran ghi tama ruẹ wẹẹ, u gha sẹtin dinmwiamẹ vbe asikoko nọ dee. Vbe asikoko nii, ọtẹn nokpia ghi ya ọta ọghe idinmwiamẹ guan. Vbe ọta nii, ọ ghi rhan otọ re, evba ya idinmwiamẹ kha, ọ ghi  vbe nọ emwa ni khian dinmwiamẹ ọta eva. Ewanniẹn ne u khian ghi zẹ ẹre ọ khian ghi ya emwa hia rẹn wẹẹ, u ya arrọọ ruẹ fiohan ne Osanobua nẹ.—Rom 10:10.

²² Vbe iyeke ọni, u ghi dinmwiamẹ. Egbuẹ hia ẹre a khian dinmwi ye uwu amẹ. Idinmwiamẹ nii ẹre ọ khian  ya emwa hia rẹn wẹẹ, ọkpa vbe Osẹe Jehova ẹre u ghi khin.

23. Vbe a yae kha na dinmwiamẹ “vbe eni ọghe Erha, kevbe Ọmọ kevbe ọghe orhiọn nọhuanrẹn”?

²³ Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, te ọ khẹke ne iran dinmwiamẹ “vbe eni ọghe Erha, kevbe Ọmọ kevbe ọghe orhiọn nọhuanrẹn.” (Tie Matiu 28:19.) Vbe ọna rhiema? Emwi nọ rhiema ọre wẹẹ, ọ khẹke ne u yẹrẹro, ọdakha ọghe Osanobua kevbe ukpo ne Jesu na zẹ vbe emwamwa ọghe Osanobua, kevbe odẹ ne Osanobua ya loo orhiọn nọhuanrẹn ya mu ahoo ọghẹe sẹ.—Psalm 83:18; Matiu 28:18; Galatia 5:22, 23; 2 Pita 1:21.

24, 25. (a) De emwi ne idinmwiamẹ mudia yi? (b) Vbe ima khian ziro yan vbe uhunmwuta nokiekie ọghe ebe na?

²⁴ Idinmwiamẹ keghi mudia ye emwi nọ hiunsi. A gha dinmwi ruẹ ye uwu amẹ, emwi nọ rhiema ọre wẹẹ, u hẹe yotọ nẹ, uyinmwẹ hia ne ẹi maan ne u ka gha yin. A gha ghi mu ruẹ ladian vbuwe amẹ nii, ọ ghi rhiema wẹẹ, u suẹn agbọn ọgbọn nẹ kevbe wẹẹ, ahoo ọghe Jehova ẹre u khian ghi gha ru ke ẹghẹe nii kpa. Yerre wẹẹ, u ma ya arrọọ ruẹ fiohan ne ọmwa rhọkpa ra otu rhọkpa. E Jehova ẹre u ya arrọọ ruẹ fiohan na.

²⁵ Idinmwiamẹ gha ya ruẹ sikẹ Osanobua sayọ. (Psalm 25:14) Sokpan, ẹi re idinmwiamẹ ẹre ọ khian wa ya ọmwa miẹn fan. Ukọ e Pọl keghi kha wẹẹ: “Gha ya ohan kevbe uguọmwẹ rhiegba ye iwinna, ne u mieke na miẹn fan.” (Filipai 2:12, NW ) Idinmwiamẹ ọre omuhẹn ọghe ugamwẹ e Jehova. Sokpan, vbua khian ya gele sẹtin sikẹ e Jehova hẹ? Uhunmwuta nokiekie ọghe ebe na zẹ ewanniẹn ye inọta na.