1, 2. De emwa ni ke Filipai kpa gha rrie Tẹsalonaika? De emwi eso ne ima yayi wẹẹ, iran ghaa mu roro vbe odẹ?

 Ọ MWẸ ukpo ọkpa ne emwa wa kakabọ gha la, Ivbi e Rom ni guẹ iwinna ẹre ọ so ukpo na, eke ne oke ne kpannọkpannọ ye ẹre iran so ẹre la. Vbe a ghaa la ukpo na khian, owogho ughughan ẹre a họn, vbe na ghee utumwẹ ọghe ekẹtẹkẹtẹ, owogho ọghe ikẹkẹ ẹsin nọ khian vbe otọ okuta, a ghi vbe gha họn vbe emwa ughughan ghaa guan, zẹvbe ne iran ya khian vbe odẹ. Usun emwa ni mobọ la ukpo na ọre ivbiyokuo, avbe ọduẹki kevbe avbe owinna. Ukpo na, ẹre Pọl, Sailas kevbe Timoti ghaa la khian vbe iran ke Filipai rrie Tẹsalonaika. Okhian na gberra okhian ibiriki 80. Okhian na ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ ne iran rhọkpa, katekate Pọl vbe Sailas; na kha na, ẹtẹ wa ye rre iran egbe, rhunmwuda ugbemwẹ na ya ukpokpo gbe iran re vbe Filipai.​—Iwinna 16:​22, 23.

² Vbọ ghi ru iyobọ ne iran, na na miẹn wẹẹ, okhian na ma ghi rree gbe vbe aro iran, agharhemiẹn wẹẹ, eke ne iran rrie i re otọ ne emwa? Ọ gha kẹ, iran wa gha rri ọta zẹvbe ne iran ya khian vbe odẹ; ẹ i mwẹ ne ọni ghẹ vbe ru iyobọ. Levba sevba, iran wa ye yerre vbene eseghan nii kevbe ẹgbẹe ọre ya do khian Ivbi Otu e Kristi hẹ vbe ẹghẹ ne iran na gha rre Filipai; emwi ọkpaodin ẹre ọna wa gha khin. Emwi nọ sunu nii keghi rhie aguakpa ne Pọl, e Sailas kevbe Timoti ne iran ya kakabọ rhiegba ye iwinna ikporhu ọghe ẹmwẹ Osanobua. Vbọrhirhighayehẹ, zẹvbe ne iran ya gha bu e Tẹsalonaika, egbọre, iran ghaa muẹn roro, obọ ne Ivbi e Ju ni rre ẹvbo nii khian ya mu iran. Iran gha zẹ aro igbinna daa iran ra? Ra, iran gha vbe gbe iran vbene a gbe iran vbe Filipai?

3. Vbe ima miẹn ruẹ vbe odẹ ne Pọl ya gha ya udinmwẹ kporhu?

³ Vbene ẹghẹ ya khian, e Pọl keghi ta vbene emwi ghaa ye irẹn hẹ, vbe ebe nọ gbẹn gie etẹn ni ghaa rre Tẹsalonaika, ọ na wẹẹ: “Agharhemiẹn wẹẹ ima ka rri oya kevbe wẹẹ, a vbe ru ima emwi oya vbe Filipai zẹvbe ne uwa rẹnrẹn, ma keghi ya udinmwẹ bu uwa gha dee do kporhu iyẹn nọ maan ọghe Osanobua ma uwa, rhunmwuda ne Osanobua na rhie ẹtin ne ima; vbe uwu ena hia, te emwa wa kakabọ gha gbe ima odan.” (1 Tẹs 2:2)  Rhunmwuda ọna, ọ khọ wẹẹ, e Pọl ghaa si osi ba ẹmwẹ emwi nọ gha sunu daa irẹn vbe Tẹsalonaika, katekate rhunmwuda emwi nọ ka sunu daa ẹre vbe Filipai. Adeghẹ uwẹ ọre Pọl, vbọ gha te gha ye ruẹ hẹ? Ọ zẹdia lọghọ ruẹ vbe u gha khian kporhu iyẹn nọ maan ra? E Pọl kegha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha rhie ẹrhiọn ne irẹn kevbe wẹẹ, ọ gha ru iyobọ ne irẹn ya gha mwẹ udinmwẹ. U ghaa ruẹ vbekpa igiemwi esi ne Pọl rhie yotọ, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya ya egbe taa ẹre.​—1 Kọr 4:16.

4. Vbọ ya ima yayi wẹẹ, e Pọl gha gbe gberra uzọla eha vbe Tẹsalonaika?

⁴ Ebe Nọhuanrẹn gi ima rẹn wẹẹ, vbe Pọl rre Tẹsalonaika, Ẹdẹ Ikẹtin eha ẹre ọ wa ya kporhu ma emwa vbe sinagọg. Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, uzọla eha kẹkan ẹre ọ gbe vbe ẹvbo nii ra? Ma i khian sẹtin kha vberriọ. Ma ma wa rẹn deghẹ vbe ọ da wa sẹ ẹvbo nii ẹre ọ na gha rrie sinagọg. Levba sevba, vbe ebe ne Pọl gbẹn gie Ivbi e Tẹsalonaika, ọ keghi kha wẹẹ, vbe ẹghẹ ne irẹn na gha rre evba, irẹn kevbe emwa ne iran gba khian kegha winna, ne iran mieke na miẹn igho ya gha gaga egbe. (1 Tẹs 2:9; 2 Tẹs 3:​7, 8) Deba ọni, vbe uwu ẹghẹ ne Pọl ya gha rre ẹvbo nii, igba eva ẹre etẹn ni rre Filipai viọ emwi gie ẹre ne iran ya ru iyobọ nẹẹn. (Fil 4:16) Rhunmwuda ọni, ọ khọ wẹẹ, ọ gberra uzọla eha nọ gbe vbe Tẹsalonaika.

5. De emwi ne Pọl ru ne emwi nọ ma emwa ẹre mieke na mu iran ekhọe?

⁵ E Pọl keghi rhie udinmwẹ ma, ọ na ghi suẹn gha gu emwa ni si egbe koko vbe sinagọg guan. Zẹvbe ne Pọl ka ru ẹre dee yi, “ọ na gha ya Ebe Nọhuanrẹn gu emwa ni rre evba zẹ iro . . . Ọ na gha rhan otọ re ma iran wẹẹ, Ebe Nọhuanrẹn khare wẹẹ, ẹ i mwẹ ne Kristi ghẹ rri oya, a ghi vbe huẹn ọnrẹn kpaegbe vbe idin; ọ na vbe gha gie eke na gbẹn ọnrẹn yi vbe Ebe Nọhuanrẹn ma iran. Ọ na wẹẹ: ‘Jesu na, ne I ta ẹmwẹ ọnrẹn ma uwa na, ọre nene Kristi.’” (Iwinna 17:​2, 3) Yẹrẹro wẹẹ, ẹ i re te Pọl wa gha hoo nọ ta ẹmwẹ nọ gha gbe emwa ni danmwehọ ọre otiti; sokpan, te ọ ghaa hoo nọ ru iyobọ ne iran, ne iran tobọ iran vbe mu ẹmwẹ ne irẹn ta roro. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, emwa ni ghaa rre sinagọg nii wa rẹn Ebe Nọhuanrẹn, iran i vbe yae ku hiehie. Sokpan, ako nọ kẹ iran yi ọre wẹẹ, iran ma gele rẹn otọ emwi nọ rre Ebe Nọhuanrẹn. Rhunmwuda ọni, e Pọl keghi gu iran zẹ iro, ọ na vbe gha ya Ebe Nọhuanrẹn rhan otọ re ma iran wẹẹ, Jesu nọ ke Nazarẹt rre, ọre Mezaia ra e Kristi na wẹẹ ọ dee.

6. De vbene Jesu ya gha ya Ebe Nọhuanrẹn ma emwa emwi hẹ? Vbe a ghi lae miẹn?

⁶ E Pọl keghi lele ukpowẹ ọghe Jesu, nọ ghaa ya Ebe Nọhuanrẹn ma emwa emwi. Vbe igiemwi, vbe ẹghẹ ne Jesu na gha kporhu vbe uhunmwu otagbọn na, ọ na tama erhuanegbe ẹre wẹẹ, te Ovbi ọmwa gha rri oya, a ghi gbe ẹre rua, a ghi vbe huẹn ọnrẹn kpaegbe zẹvbe ne Ebe Nọhuanrẹn khare. (Mat 16:21) Jesu ghi rhiọ kpaegbe nẹ, ọ keghi rhiegbe ma erhuanegbe ẹre. Vbene ẹmwata, ọni ọkpa te sẹ nọ gha ya iran rẹn wẹẹ, ẹmwata ẹre Jesu ghaa tama iran. Ọrheyerriọ, Jesu na ye ru iyobọ ne iran ya kakabọ  mu ẹtin yan Ẹmwẹ Osanobua sayọ. E Baibol ghi guan kaẹn emwi ne Jesu tama erhuanegbe ẹre eso, ọ na wẹẹ: “Ọ na ghi rhan otọ emwi hia ne Ebe Nọhuanrẹn tae vbekpa irẹn ma iran; ọ na suẹn vbe ẹmwẹ ne Mozis kevbe avbe Akhasẹ hia gbẹnnẹ.” Vbọ ghi sunu? Ẹmwẹ ne iran họn na keghi wa kpa iran odin, ẹre iran na kha wẹẹ: “Ẹ i re te ọ yevbe na miẹn wẹẹ, te erhẹn ghaa giẹn vbe ekhọe ima, zẹvbe nọ ya gha rhan otọ Ebe Nọhuanrẹn ma ima vbe odẹ?”​—Luk 24:​13, 27, 32.

7. Vbọzẹ nọ na khẹke ne emwi ne ima ma emwa ẹre gha re emwi nọ ke Ebe Nọhuanrẹn rre?

⁷ Te Ẹmwẹ Osanobua zẹ ẹtin. (Hib 4:12) Rhunmwuda ọni, Ẹmwẹ Osanobua ẹre Ivbi Otu e Kristi ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ loo ya ma emwa emwi, zẹvbe ne Jesu, e Pọl kevbe ukọ nikẹre vbe gha ru ẹre. Ma vbe gu emwa zẹ iro, ma ghi vbe gha rhan otọ emwi ne Ebe Nọhuanrẹn tae. Erriọ ẹre ima vbe ya wee Baibol ma emwa ne ima kporhu ma, ma ghi tie emwi nọ rre uwu ẹre ma iran, ne ima ya so igiẹ yọ wẹẹ, emwi nọ rre Ebe Nọhuanrẹn ẹre ima ma emwa ẹre. Erriọ ẹre ọ khẹke nọ gha ye rhunmwuda, ẹ i re ẹmwẹ obọ ima ẹre ima ya kporhu. Ne ima na loo e Baibol vbe ẹghẹ hia, te ima ru iyobọ ne emwa ya rẹn wẹẹ, emwi ne ima kporhu ẹre i re ẹmwẹ ọghe obọ ima, sokpan, ẹmwẹ Osanobua nọ. Deba ọni, ọ khẹke ne ima kọe ye orhiọn wẹẹ, Ebe Nọhuanrẹn ẹre ẹmwẹ ne ima ya kporhu hẹnhẹn egbe yan. Rhunmwuda ọni, a gha sẹtin mu ẹtin yan rẹn. Ẹ i re te ọ khẹke ne ọna rhie ilẹkẹtin nuẹn, ne u gha ya udinmwẹ kporhu zẹvbe ne Pọl vbe ru ẹre ra?

8-10. (a) De emwi ne Ivbi e Tẹsalonaika ru vbe a kporhu ma iran? (b) Vbọzẹ ne Ivbi e Ju eso na gha gbọvo e Pọl? (c) De emwi ne Ivbi e Ju ni ghaa gbodan ghee Pọl ghi ru?

⁸ Emwi eso ne Pọl ya egbe miẹn keghi yae rẹn wẹẹ, ẹmwata ẹre Jesu tae vbe ọ khare wẹẹ: “Ọviẹn ma sẹ enarẹn. Adeghẹ iran na zẹ mwẹ kpokpo, iran gha vbe zẹ uwa kpokpo; adeghẹ iran na ya ẹmwẹ mwẹ ru emwi, iran gha vbe ya ọghe uwa ru emwi.” (Jọn 15:20) Erriọ ẹre ọ wa gha ye ne Pọl vbe ọ rre Tẹsalonaika; eso na wa ya ekhọe hia miẹn ikporhu ọghẹe yi, vbene eso na gha gbodan ghee ẹre. Vbe Luk ghi guan kaẹn emwa ni miẹn ikporhu ọghe Pọl yi, ọ na wẹẹ: “Eso vbe uwu iran [ọni ore Ivbi e Ju] na do khian emwa iyayi [ra Ivbi Otu e Kristi], iran na suẹn gha gu e Pọl vbe Sailas mu obọ, erriọ ẹre Ivbi e Grik nibun ni ga Osanobua vbe ru ẹre, kevbe ikhuo nibun ni hin usi vbe ẹvbo.” (Iwinna 17:4) Vbe nai na gbe awawẹ, iran na ni da khian erhuanegbe Jesu wa kakabọ gbọyẹmwẹ yọ, na na do rhan otọ Ebe Nọhuanrẹn ma iran ẹse.

⁹ Ẹmwata nọ wẹẹ, emwa eso gbọyẹmwẹ ye ẹmwẹ ne Pọl ghaa ta, sokpan, te eso wa gha mu ohu ẹre. Ivbi e Ju eso vbe Tẹsalonaika kegha gbọvo e Pọl, rhunmwuda ne “Ivbi e Grik nibun” na miẹn ikporhu ọghẹe yi. Te Ivbi e Ju na, te gha hoo ne iran ya Ivbi e Grik na khian e prosẹlait, rhunmwuda ọni, iran na gha ya Ebe Nọhuanrẹn Na Ya E Hibru Gbẹn ma iran emwi,  iran na vbe gha ghee Ivbi e Grik na zẹvbe erhuanegbe iran. Sokpan, ne Pọl na gha die uwu e sinagọg do gha fi Ivbi e Grik na ekhọe werriẹ, ọ na ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te Pọl ghi miẹn iran erhuanegbe iran. Ọna keghi wa kakabọ ya ohu mu Ivbi e Ju na.

¹⁰ E Luk gi ima rẹn emwi nọ ghi sunu. Ọ na wẹẹ: “Sokpan, Ivbi e Ju na suẹn gha gbọvo iran, iran na ghi ya si ikpia dan eso koko; ikpia ne iran si koko na, keghi re emwa ni wa hẹ yo hẹ rre vbe adesẹ ẹki, iran i mwẹ emwi ne iran ru. Ikpia nii ghi si egbe koko nẹ, iran na suẹn gha gbe olighi vbe ẹvbo. Iran na mu igbinna gha rrie owa e Jesin, iran na we na viọ e Pọl vbe Sailas ladian ne iran. Ugbẹnvbe iran ma ghi miẹn iran, iran na si e Jesin kevbe etẹn eso bu iran ni khaevbisẹ vbe ẹvbo, iran na gha go wẹẹ: ‘Ikpia nii ni wa mu uhunmwu otagbọn hia rueghe wa rre ẹvbo ima na, e Jesin na vbe viọ iran la owa. Vbe uwu iran na hia, ọkpa nọ vbe ya ẹmwẹ e Siza ru emwi i rrọọ, iran wẹẹ ọba ọvbehe rrọọ, na tie ẹre Jesu.’” (Iwinna 17:​5-7) Vbọ khian ghi sunu daa e Pọl kevbe emwa ne iran gba khian, ugbẹnvbe emwa ghi suẹn gha gbe olighi?

11. De ifiẹzọ ne iran ba e Pọl re kevbe emwa ne iran gba kporhu? De uhi ne ima yayi wẹẹ iran ghaa hoo ne iran ya gbalọ iran? (Ya ghee futnot.)

¹¹ Ẹbu emwa ni gbe olighi gha si uhunmwu koko, emwi rhọkpa ne iran ru i biẹ ọmọ esi. Ohu nọ mu iran i re nekherhe, te ọ yevbe ogbigbi amẹ nọ vba yo vba rre. Emwa vberriọ ẹre Ivbi e Ju si koko ne iran miehe na suẹn gha gbe olighi, ne Pọl vbe Sailas miehe na kpa hin ẹvbo iran rre. Ivbi e Ju ghi si “olighi” ye ẹvbo nẹ, iran na ghi bu iran ni khaevbisẹ vbe ẹvbo, iran na ya mu ẹzọ nọkhua kuan e Pọl kevbe emwa ne iran gba khian. Ifiẹzọ nokaro ne iran ba iran re ọre wẹẹ, te iran “mu uhunmwu otagbọn hia rueghe,” agharhemiẹn wẹẹ, e Pọl kevbe emwa ne iran gba khian ma gha mwẹ obọ vbe olighi nọ ghaa rre Tẹsalonaika! Ifiẹzọ nogieva ne iran ba iran re ẹre ọ ghi khọọ sẹ. Ivbi e Ju na kegha kha wẹẹ, e Pọl kevbe emwa ne iran gba kporhu yae wewe khian wẹẹ, Ọba ọvbehe rrọọ na tie ẹre Jesu, ọna rhie ma wẹẹ, te iran sọtẹ daa ọba nọ khaevbisẹ yan otọ arriọba e Rom hia. a

12. Vbọ rhie ẹre ma wẹẹ, ifiẹzọ na ba etẹn ni ghaa rre Tẹsalonaika re gha te sẹtin si iran fi ẹti?

¹² Yerre wẹẹ, avbe ọkaolotu ugamwẹ vbe ba e Jesu egbe ifiẹzọ vbenian. Iran keghi tama e Pailet wẹẹ: “Ma mu okpia na, vbe ọ ruẹn ẹmwẹ ye emwa ima ẹko, ne iran sọtẹ daa arriọba . . . Ọ wẹẹ irẹn, ẹre ọ vbe re Kristi ne ọba.” (Luk 23:2) Ọ gha kẹ, te Pailet ghaa mu ohan wẹẹ, ọba nọ khaevbisẹ yan otọ arriọba e Rom hia sẹtin do kha wẹẹ, irẹn gbe gue ne ọmwa nọ  sọtẹ daa arriọba, ọni ẹre ọ si ẹre nọ na ghi bu ohiẹn uwu gbe Jesu. Egbe ohoghe vbenian ne iran mu ba Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rre Tẹsalonaika gha te vbe sẹtin si iran fi ẹti nọkhua. Ebe ọkpa nọ rhan otọ emwi eso nọ rre ebe Iwinna khare wẹẹ: “Ẹzọ nọ wegbe ẹre iran mu kuan iran na rhunmwuda, ‘a gha zẹdẹ kha nẹ wẹẹ, ọ khọ wẹẹ ọmwa sọtẹ daa ọba nọ khaevbisẹ yan otọ arriọba e Rom hia, uhunmwu ẹre ọmwa nii ya tae, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, a ma he wa muẹn vbe ọ yin uyinmwẹ vberriọ.’” Emwamwa dan ne Ivbi e Ju mwamwaẹn na gha mwẹ uhunmwu ra?

13, 14. (a) Vbọzẹ ne ọkpa ma na gbe ifuẹn ne emwa ni ghaa hia ne iran mu idobo ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan? (b) De vbene Pọl ya fẹko gha begbe hẹ, vbene Jesu vbe ru ẹre? De vbene ima khian ya ya egbe taa ẹre hẹ?

¹³ Iran ni ghaa gbe olighi ma sẹtin mu idobo ye iwinna ikporhu vbe Tẹsalonaika. Vbọzẹ? Vbe okaro, iran ma ghi miẹn e Pọl vbe Sailas. Yevbesọni, ọ khọ wẹẹ, emwa ni khaevbisẹ vbe ẹvbo nii ma ya ẹmwẹ ne iran tae yi, rhunmwuda, iran ma miẹn ẹmwata vbe uwu ẹre. Iran ghi “miẹn e Jesin kevbe etẹn nikẹre igho na khian ya fan iran fua” nẹ, iran na we ne iran gha khian. (Iwinna 17:​8, 9) E Pọl keghi lele ibude ọghe Jesu nọ na wẹẹ, “wa gha begbe vbe na ghee ẹyẹn, wa ghi vbe fẹko gha ru ọghe uwa khian vbe na ghee idu,” rhunmwuda ọni, ọ keghi rhie uhunmwu lẹẹ ne ẹbe, nọ mieke na ye gha kporhu khian vbe ihe ọvbehe. (Mat 10:16) Ọ dewarorua wẹẹ, ne Pọl na gha mwẹ udinmwẹ ma rhie ma wẹẹ, te ọ ghaa ya arrọọ ọghẹe fialasẹ. De vbene Ivbi Otu e Kristi vbe ẹdẹnẹrẹ gha ya sẹtin ya egbe taa igiemwi ọghe Pọl hẹ?

¹⁴ Vbe ẹdẹnẹrẹ, avbe ọkaolotu esọsi eso wa vbe ruẹn ẹmwẹ ye emwa ẹko, ne iran gha gbe olighi, na mieke na mu idobo ye iwinna ọghe Avbe Osẹe Jehova. Iran keghi ba Avbe Osẹe Jehova ifiẹzọ ohoghe, iran  ghi wẹẹ, te iran sọtẹ daa arriọba kevbe wẹẹ, iran ya ẹvbo iran dẹ; te iran ru ọna, ne iran mieke na mu eni Avbe Osẹe Jehova rhia vbe odaro iran ni khaevbisẹ, ọna ẹre ọ ghi ya iran ni khaevbisẹ zẹ iran kpokpo. Igbọvo ẹre ọ ya iran gbe ima odan, zẹvbe nọ vbe gha ye vbe ẹghẹ ọghe avbe ukọ. Vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, ma ne Avbe Osẹe Jehova i gualọ ẹmwẹ. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya dekun egbe emwa vberriọ ni gbe olighi kevbe ne egbe balọ, ma keghi hia ne ima gban egbe ne iran, ma ghi fẹko gha winna iwinna ima khian; ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwi hia vbe de hẹnhẹn nẹ, ma sẹtin werriegbe gha die evba.

15. De emwi ne Ivbi e Bẹria ru, vbe a kporhu iyẹn nọ maan ma iran?

¹⁵ Etẹn na ghi we ne Pọl vbe Sailas gha rrie Bẹria, ne emwi rhọkpa ghẹ mieke na ru iran; ke Tẹsalonaika gha rrie evba keghi re odẹ ibiriki 40. E Pọl ghi wa sẹ ẹvbo nii, ọ na gha rrie sinagọg, ọ na ya gu emwa ni si egbe koko vba guan. U miẹn vbene Pọl gha ghọghọ hẹ, vbe ọ gha bẹghe ẹre wẹẹ, emwa wa rhie ehọ ne irẹn ta yi! E Luk keghi kha wẹẹ, Ivbi e Ju ni rre Bẹria “ẹre ọ mu ekhọe rriotọ sẹ iran ni rre Tẹsalonaika, rhunmwuda, ekhọe hia ẹre iran ya miẹn ẹmwẹ Osanobua yi, iran na gbarokotọ gha tie Ebe Nọhuanrẹn vbe ẹdẹgbegbe, ne iran mieke na rẹn deghẹ ẹmwata ẹre emwi na ma iran ẹre gele khin.” (Iwinna 17:​10, 11) Te ọna ghi rhie ma wẹẹ, iran ni miẹn ẹmwata yi vbe Tẹsalonaika ma gha re emwa esi ra? Ẹo, ẹ i re erriọ. Ẹghẹ eso ghi gberra, e Pọl keghi gbẹn gie iran wẹẹ: “Ọna ẹre ọ si ẹre ne ima na vbe kpọnmwẹ Osanobua vbe ẹghẹ hia, rhunmwuda, vbe ẹghẹ ne ima ya do ta ẹmwẹ Osanobua ma uwa, wa keghi miẹn ọnrẹn yi zẹvbe ẹmwẹ Osanobua nọ gele khin, ẹ i re zẹvbe ẹmwẹ ọghe emwa nagbọn; ẹmwẹ Osanobua na, ẹre ọ vbe winna vbe ẹdagbọn uwa ne emwa iyayi.” (1 Tẹs 2:13) Sokpan, vbọzẹ ne Ivbi e Ju ni rre Bẹria na wa mu ekhọe rriotọ sẹ vberriọ?

16. Vbọzẹ na na gie Ivbi e Bẹria zẹvbe emwa ni “mu ekhọe rriotọ”?

¹⁶ Agharhemiẹn wẹẹ, emwi ne Ivbi e Bẹria ma he ka họn ẹdẹ, ẹre Pọl ghaa kporhu ẹre ma iran, iran ma gha mu idandan, ra ne iran gha muan ẹmwẹ; sokpan, ọni ma rhie ma wẹẹ, emwi hia na rhirhi tama iran, ẹre iran wa gha yayi, vbene iran i na gualọ otọ re. Vbe okaro, iran na gbehọkotọ danmwehọ emwi ne Pọl ghaa ta. E Pọl ghi vbe rhan otọ Ebe Nọhuanrẹn ma iran nẹ, iran na tobọ iran ya gualọ otọ re vbe uwu Ebe Nọhuanrẹn, ne iran mieke na rẹn deghẹ ẹmwata nọ. Levba sevba, ẹdẹgbegbe ẹre iran ya gha gbarokotọ ruẹ vbekpa Ẹmwẹ Osanobua, ẹ i wa re vbe Ẹdẹ Ikẹtin ọkpa. “Ekhọe hia” ẹre iran ya gha ru ọna; iran keghi rhie ẹghẹ ya gualọ otọ re, deghẹ emwi ọgbọn na ma iran ẹre gua emwi nọ rre Ebe Nọhuanrẹn ro. Iyeke ọni, iran keghi mu egbe rriotọ, iran na ro iro fi uyinmwẹ werriẹ, “iran nibun keghi khian emwa iyayi.” (Iwinna 17:12) Ẹ i khabe ne Luk na gie iran zẹvbe emwa ni “mu ekhọe rriotọ”!

17. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima ya egbe taa igiemwi esi ọghe Ivbi e Bẹria? De vbene ima khian ya gha ya egbe taa iran hẹ, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ọ kpẹẹ re ne ima ke rre odẹ ẹmwata?

 ¹⁷ Ivbi e Bẹria ma rẹn wẹẹ, a gha gbẹn ọnrẹn ye Baibol ighẹ vbene iran ya mu ekhọe rriotọ rhan obọ miẹn iyẹn nọ maan yi hẹ, nọ mieke na gha re igiemwi esi ne emwa. Emwi ne Pọl ya aro yi wẹẹ iran gha ru kevbe emwi ne Jehova gualọ, ẹre iran wa ru zẹẹ. Erriọ ẹre ima wa vbe ru ẹre vbe ẹdẹnẹrẹ, te ima rhie igiọdu ne emwa, ne iran gha gbarokotọ tie Baibol, ẹghẹ nii, emwi ne iran tie vbe Baibol ẹre ọ khian ghi ya iran gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Ma gha ghi khian Ovbi Otu e Kristi nẹ, esa ye rrọọ ne ima ye gha mu ekhọe rriotọ ra? Kakabọ. Uhiẹn, vbene ima ya kpẹẹ yọ vbe odẹ ọghe ẹmwata, erriọ ẹre ọ ya khẹke ne ima gha hia sayọ, ne ima gha ya ekhọe hia ruẹ emwi vbe obọ e Jehova, ma ghi vbe rherhe gha rhie emwi nọ ma ima ẹre ye uyinmwẹ. Odẹ vberriọ, te ima kie ẹkpotọ ne Jehova, nọ ya gha ma ima emwi kevbe nọ ya gha dia ima zẹvbe nọ gualọe yi. (Aiz 64:8) Ẹghẹ nii, ma ghi do gha re emwa ne Jehova gha sẹtin loo kevbe emwa ni ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn.

18, 19. (a) Vbọzẹ ne Pọl na kpa hin e Bẹria rre? De emwi ne Pọl ye gha ru, kevbe wẹẹ, de vbene ima khian ya ya egbe taa ẹre hẹ? (b) De emwa ne Pọl khian ghi ya kporhu ma? De ehe nọ khian na ya kporhu?

¹⁸ E Pọl ma kpẹẹ gbe vbe Bẹria. E Baibol khare wẹẹ: “Ivbi e Ju ni ke Tẹsalonaika rre ghi họn wẹẹ, e Pọl ya ẹmwẹ Osanobua wewe vbe Bẹria, iran na gha dee do ruẹn ẹmwẹ ye emwa ni rre evba ẹko, iran na mu iran ekhọe rhia. Vbe ọwara ọkpa nii, etẹn keghi we ne Pọl gha rrie ọkpẹn okun, sokpan, e Sailas vbe Timoti na ye gha rre Bẹria. Vbọrhirhighayehẹ, etẹn ni su e Pọl kpa, keghi ya lelẹe sẹ Atẹns, iyeke ọni, iran na werriegbe. Vbene iran te kpa, e Pọl na we ne iran tama e Sailas vbe Timoti, ne iran rherhe bu irẹn gha dee.” (Iwinna 17:​13-15) Iran nii ni ghaa gbodan ghee iwinna ikporhu ma zẹdẹ mu egbe ne iran ya dobọ yi! Iran khu e Pọl hin e Tẹsalonaika rre, ọni ma sẹ, iran na vbe gha rrie Bẹria, iran na ya ruẹn ẹmwẹ ye emwa ni rre evba ẹko, ne iran mieke na mu idobo ye iwinna ikporhu, sokpan, ena rhọkpa ma gba ẹre ne iran. E Pọl rẹnrẹn wẹẹ, irẹn mwẹ ehe nibun nọ khẹke ne irẹn na kporhu, rhunmwuda ọni, ọ na fẹko ya kporhu vbe ihe ọvbehe. Erriọ ẹre ọ vbe khẹke ne ima ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ vbe ru ẹre, ma i khian gi ọkpa gbe ifuẹn ne emwa ni hoo ne iran mu idobo ye iwinna ikporhu!

¹⁹ Te Pọl wa kporhu iyẹn nọ maan ẹsẹsẹmwẹse ma Ivbi e Ju ni rre Tẹsalonaika kevbe Bẹria; ẹ i mwẹ ọ ma miẹn emwi nibun ruẹ vbe nọ dekaẹn vbene ọ ru ekpataki sẹ hẹ ne ọmwa gha ya udinmwẹ kporhu kevbe nọ gha ya Ebe Nọhuanrẹn gu emwa zẹ iro. Ma wa vbe miẹn emwi nibun ruẹ vbe ọna. Emwa ọvbehe ni wa lughaẹn ẹre Pọl khian ghi kporhu ma nian, ọni ọre ivbi agbẹnvbo ọvbehe ni ghaa rre Atẹns. De vbene emwi khian gha ye hẹ ne Pọl vbe ẹvbo nii? Ma gha miẹn ewanniẹn ọghe inọta na vbe uhunmwuta nọ ghi lelẹe.