Bibulu dɔnnabaw sɔnnen don ko Ala tɔgɔ yɛrɛ yɛrɛ, ni o bɛ sɛbɛn ni nin Tetaragaramu ye (יהוה), k’o bɛ sɔrɔ siɲɛ 7 000 ɲɔgɔnna na Heburukan Sɛbɛnniw kɔnɔ. O n’a ta bɛɛ, caman b’a miiri ko a tɛ sɔrɔ krecɛnw Gɛrɛkikan sɛbɛn fɔlɔw kɔnɔ. O kama, Jehova tɔgɔ tɛ sɔrɔ angilɛkan Bibulu lakurayalen caman kɔnɔ u kɛtɔ ka yɔrɔ bayɛlɛma u b’a fɔ yɔrɔ min ma ko layidu kura. Hali yɔrɔ bayɛmalen kofɔlen minnu na Tetaragaramu in bɛ ye, bayɛlɛmalikɛla caman bɛ “Matigi” de bila yen sani u ka baara kɛ ni Ala tɔgɔ yɛrɛ yɛrɛ ye.

Les Saintes Ecritures-Traduction du monde nouveau ma sɔn ka tugu o kɛwale sugu kɔ. Jehova tɔgɔ bɛ sɔrɔ ale kɔnɔ siɲɛ 237 ɲɔgɔn na na krecɛn Gɛrɛkikan sɛbɛnw kɔnɔ. Bayɛlɛmalikɛlaw kelen ka a latigɛ ka o kɛ u ye o kɛ kun nafama fila de kosɔn: (1) Gɛrɛkikan sɛbɛn minnu bɛ an bolo bi bi in na olu tɛ sɛbɛn fɔlɔw ye. Sɛbɛn ba kelen minnu bɛ yen bi, olu tila bɛɛ dilanna san kɛmɛ fila ɲɔgɔn na kɔnɔna na sɛbɛn fɔlɔw sɛbɛnnen kɔ, (2) Tagalen ɲɛ fɛ, minnu ye sɛbɛn fɔlɔ ninnu lajɛ ka segin ka olu sɛbɛn, olu ye tetagarumu in falen ni Kyʹri·os ye, ni o ye gɛrɛki kan daɲɛ ye min bɛ bɛn “Matigi” ma, walima u seginna o kan sɛbɛnw kɔnɔ a tun delila ka falen minnu kɔnɔ ka ban.

Traduction du monde nouveau bayɛlɛmali jɛkulu dalenba bɛ a la ko Tetaragaramu in tun bɛ sɔrɔ Gɛrɛkikan sɛbɛn fɔlɔw kɔnɔ. U dalen bɛ o la kun min na, o sinsinnen bɛ fɛn minnu kan k’a jɛya olu filɛ:

• Baara tun bɛ kɛ Heburukan sɛbɛnw minnu na Yesu ni a ka cidenw ka waati la, Tetaragaramu tun bɛ sɔrɔ olu sɛbɛnw bɛɛ kɔnɔ. Fɔlɔ fɔlɔ la, mɔgɔ damadɔ de tun bɛ ɲɔgɔn sɔsɔ o ko la. Sisan min heburukan sɛbɛn minnu tun bɛ kabini an ka san kɛmɛ fɔlɔ waati la olu yera kumra kɛrɛfɛ, a dɔnna ko o kow ye tiɲɛ ye siga si tɛ o la.

• Yesu n’a ka kalandenw ka waati la, Tetaragaramu tun bɛ ye Gɛrɛkiw ka heburu sɛbɛn bayɛlɛmalenw kɔnɔ. San kɛmɛ caman kɔnɔna na, Bibulu donnabaw tun b’a miiri ko tetaragramu in tun tɛ Gɛrɛkiw ka Septanti heburu sɛbɛnw bayɛlɛmalen kɔnɔ. Nka, an san kɛmɛ mugan na caman cɛ la, gɛrɛkiw ka Septanti  sɛbɛn kɔrɔlenbaw yɔrɔ dɔw minnu tun bɛ yen Yesu ka waati la, olu yelen, o ye Bibulu dɔnnnabaw bila miiriliw la. O sɛbɛn kɔrɔ yɔrɔ minnu yera Ala tɔgɔ tun bɛ olu kɔnɔ, o sɛbɛnnen bɛ Heburukan na. O la Yesu ka waati la, Ala tɔgɔ tun bɛ Gɛrɛki kan sɛbɛnw kɔnɔna na. O n’a ta bɛɛ, an san kɛmɛ naaninan krista tile la, Gɛrɛkiw ka sɛptanti sɛbɛn fanbaw kɔnɔ, i n’a fɔ Codex Vaticanus ani Codex Sinaiticus, Ala tɔgɔ tun tɛ sɔrɔ Jenɛse sɛbɛn kɔnɔ fɔ ka taa se Malaki sɛbɛn ma (u tun ka kan ka ye o yɔrɔ minnu na sɛbɛn kɔrɔw kɔnɔ). O la, a tɛ bali an na ka ye ko sɛbɛn minnu maralen tɔra o waati kɔnɔna, ko Ala tɔgɔ tɛ sɔrɔ u b’a fɔ yɔrɔ min ma ko layidu kura, walima gɛrɛki sɛbɛn yɔrɔ dɔw minnu bɛ Bibulu kɔnɔ.

  Yesu y’a fɔ ko: “Ne nana ne Fa tɔgɔ la”. A jɔrɔla kosɛbɛ fana walasa a ka baara ka se ka kɛ a “Fa tɔgɔ la”

• Krecɛn Gɛrɛkikan sɛbɛnw yɛrɛ b’a jira ko Yesu tun bɛ kuma Ala tɔgɔ kan ani a tun b’a to mɔgɔ tɔw ka o lakɔdɔn. (Yuhana 17:6, 11, 12, 26) Yesu y’a fɔ ko: “Ne nana ne Fa tɔgɔ la”. A jɔrɔla kosɛbɛ fana walasa a ka baara ka se ka kɛ a “Fa tɔgɔ la”. —Yuhana 5:43; 10:25.

• Kabini krecɛn Gɛrɛkikan sɛbɛnw minnu fiyɛra olu farala Heburukan sɛbɛn senumaw kan, Jehova tɔgɔ ka bali ka tunu sɛbɛnw kɔnɔ o tun faamuya mandi. An san kɛmɛ fɔlɔ caman cɛ la krista tile la, kalanden Yakuba y’a fɔ Jerusalɛm diinɛ maakɔrɔw ye ko: “Ala nana bɔ siyaw ye fɔlɔ fɔlɔ cogo min na, walisa a ka siya ɲɛnatɔmɔ u cɛma a yɛrɛ tɔgɔ ye, Simɔn ye o fɔ aw ye.” (Kɛwalew 15:14, BS 1961) A tɛ bɛn Yakuba ka nin kuma sugu fɔ ni o tun y’a sɔrɔ ko mɔgɔ si tun tɛ o tɔgɔ dɔn walima ni u tun tɛ baara kɛ ni Ala tɔgɔ ye.

• Ala tɔgɔ bɛ Krecɛn Gɛrɛkikan sɛbɛnw kɔnɔ sɛbɛn cogo suruman na. Jirali 19:1, 3, 4, 6, BS 1961, Ala tɔgɔ donnen bɛ “Alleluia” daɲɛ kɔnɔ. O kuma kɔrɔ ye “A ye Yah tanu.” “Yah” o ye Jehova tɔgɔ fɔ cogo suruɲalen dɔ de ye. Baara bɛ kɛ ni tɔgɔ caman ye Gɛrɛkikan sɛbɛnw kɔnɔ minnu sun bɔra Ala tɔgɔ in na. Tiɲɛ ka fɔ, sɛbɛn dɔnnenw b’a ɲɛfɔ ko Yesu tɔgɔ yɛrɛ yɛrɛ kɔrɔ ko “Jehova ye kisibaga” ye.

• Yahutuw ka sɛbɛn kɔrɔw b’a jira ko krecɛn Yahutuw tun bɛ Ala tɔgɔ fɔ u ka sɛbɛnw kɔnɔ. Sariya gafe min bɛ fɔ dala, ni o ye bɛ wele ko Tossefta, ni o sɛbɛnni bana san 300 an tile la,  ka kɛɲɛ ni krecɛn sɛbɛn minnu jenina lafiɲɛ don na, o sɛbɛnw b’a fɔ ko: “Injil ka sɛbɛnw ani hérétiques ka sɛbɛnw [ni olu tun bɛ sɔrɔ krecɛnw Yahutuw ka sɛbɛnw ye] olu tun mankan ka kisi ka bɔ tasuma jeni na, nka olu ka kan ka to yen u ka jeni u bɛ yɔrɔ min na, o sɛbɛn ninnu o ni tɔgɔ minnu b’u kɔnɔ.” O sɛbɛn kelen bɛ Rabbi Yosé Galileka kofɔ, o min ye a ka ɲɛnamaya kɛ an tile san kɛmɛ filanan na, o min y’a fɔ krecɛnw sɛbɛn kola ko don nataw ko la: “Tɔgɔw sɛbɛnnen bɛ yɔrɔ minnu na an bɛ olu fara [a y’a faamu ko kuma bɛ ka kɛ krecɛn sɛbɛn ninnu de kan] ka olu bila yɔrɔ la an dalen bɛ yɔrɔ min na o kɔ an b’a tɔw jeni.”

• Bibulu dɔnnaba dɔw sonnen don a ma k’a fɔ ko a tun bɔlen b’a fɛ ko Ala tɔgɔ tun bɛ sɔrɔ Heburukan sɛbɛn kofɔlen dɔw kɔnɔ minnu sɔrɔ la krecɛn gɛrɛkiw ka sɛbɛnw kɔnɔ. The Anchor Bible Dictionary ni o ye Bibulu dikitionɛri ye, o kɔnɔna  na barokun min bɛ wele “Le Tétragramme dans le Nouveau Testament” o yɔrɔ la, a fɔlen bɛ ko: “A jɛlen don ko fɛn dɔw b’a jira ko tetaragaramu Yahweh ni o bɛ Ala tɔgɔ jira o tun bɛ sɔrɔ layidu kɔrɔ yɔrɔ kofɔlenw kɔnɔna bɛɛ la walima a fan dɔw la, u seginna ka olu minnu sɛbɛn layidu kura kɔnɔ tuma min na layidu kura yɔrɔ ninnu sɛbɛnna. Bibulu dɔnnaba George Howard fana y’a fɔ ko “Tetaragaramu tun bɛ sɔrɔ halisa Gɛrɛkikan Bibulu kɔnɔ [ni o ye septanti kɔnɔna ye] o min tun ye  fɔlɔ fɔlɔ eglisi sɛbɛn senuma dɔ ye, k’a miiri ko layidu kura sɛbɛnbagaw ye tetaragaramu in to Bibulu sɛbɛn kɔnɔ ni u tun bɛ sɛbɛn kɔnɔ kumaw fɔ, o bɛnnen don.

• Sɔn kɛlen b’a ma ko Bibulu bayɛlɛmalikɛlaw ye baara kɛ ni Ala tɔgɔ ye krecɛn gɛrɛkiw ka sɛbɛnw kɔnɔ. O bayɛlɛmalikɛla dɔw ye o baara kɛ kabini waati jan sani Traduction du monde nouveau ka bɔ. O bayɛlɛmalikɛla ninnu ni u ka baara dɔw filɛ: A Literal Translation of the New Testament . . . From the Text of the Vatican Manuscript, ni o kɛra Herman Heinfetter fɛ (san 1863); The Emphatic Diaglott, ni o kɛra Benjamin Wilson fɛ (san 1864); The Epistles of Paul in Modern English, ni o kɛra George Barker Stevens fɛ (san 1898); St. Paul’s Epistle to the Romans, ni o kɛra W. G. Rutherford fɛ (san1900); The New Testament Letters, ni o kɛra J.W.C. Wand fɛ, Bishop of London kɔnɔ (san 1946). Ka fara o kan, an san kɛmɛ ni mugan na daminɛ na, espaɲɔlikan bayɛlɛmali dɔ kɔnɔna na, bayɛlɛmalikɛla Pablo Besson ye baara kɛ ni tɔgɔ “Jehová” ye Luka 2:15 ani Jude 14 kɔnɔ, ani hakilinan minnu bɛ sɛbɛn dugumala la ni o bɛ 100 ɲɔgɔnna na, olu kɔnɔna na a ye a jira ko bɛ se ka kɛ Ala tɔgɔ bayɛlɛma cogo dɔ ye. Waati jan ka kɔn o bayɛlɛmalikɛla ninnu ɲɛ, krecɛn gɛrɛkiw ka sɛbɛnw minnu bɛ heburukan na ni olu yera an san kɛmɛ tan ni wɔɔrɔnan na, baarakɛra ni tetaragaramu in ye tɛmɛsira caman kɔnɔ o yɔrɔw la. Alimankan dɔrɔn na, sɛbɛn 11 ɲogɔn kɔnɔna na baara kɛlen bɛ ni  tɔgɔ “Jehovah” ye (walima fɔ cogo “Yahweh” heburukan na) krecɛn gɛrɛkiw ka sɛbɛnw kɔnɔ, o n’a ta bɛɛ bayɛlɛmalikɛla naani bɛ tɔgɔ in don paranthɛsi kɔnɔ ka fara “Matigi” kan. Alimankan bayɛlɛmali 70 ni kɔ ɲɔgɔn bɛ baara kɛ ni Ala tɔgɔ ye duguma hakilinanw kɔnɔ walima ɲɛfɔliw kɔnɔ.

• Bibulu bayɛlɛmalenw kan kɛmɛ ni kɔ la, Ala tɔgɔ bɛ sɔrɔ olu kɔnɔ krecɛn gɛrɛki sɛbɛnniw na. A ka nɔgɔn kan caman bolo ka baara kɛ ni Ala tɔgɔ ye, i n’a fɔ Farafin kan, Ameriki kan, Asi kan, tubabu kan ani îles du Pacifiki kan na. (Ɲɛ fura 1742 ka taa 1743 listi min bɛ yen o lajɛ). Kun minnnu fɔlen bɛ san fɛ, o de ye o kanw bayɛlɛmalikɛlaw bila u ka bɔ u yɛrɛ la ka baara kɛ ni Ala tɔgɔ ye. Krecɛn gɛrɛki sɛbɛnw bayɛlɛmalen ninnu dɔw bɔra kɔsan in na, o dɔ ye rotumien Bibulu ye min bɔra san (1999), o min kɔnɔna na baara kɛlen bɛ ni fɔ cogo “Jihova” ye siɲɛ 51 tɛmɛsira 48 kɔnɔ, ani batak-toba Bibulu min bɔra san (1989) ni o ye Indonésie kan dɔ ye, o min kɔnɔna na baara kɛlen bɛ ni “Jahowa” ye siɲɛ 110.

Siga t’a la, ko kun jɛlenw bɛ yen walasa ka Ala tɔgɔ, Jehova, segin krecɛn gɛrɛki kan sɛbɛnw kɔnɔ. Traduction du monde nouveau bayɛlɛmalikɛlaw ye o yɛrɛ de kɛ. U bɛ bonyaba da Ala tɔgɔ kan ani fɛn o fɛn bɛ ye sɛbɛn fɔlɔ kɔnɔ u bɛ siran ka o bɔ yen.—Jirali 22:18, 19.