1-2. (a) Ko tun bɛ cogo jumɛn na Jude tuma min na Ciden Paul ye bataki ci Heburukaw ma? (b) Mun na an bɛ se ka fɔ ko o bataki cira waati bɛnnen na?

 EBURU kerecɛn minw tun be Zeruzalɛmu ani Zude, olu ye gwɛlɛya caaman sɔrɔ Yezu sanin kɔ. Dɔɔni kerecɛn kafo juu siginin kɔ, mɔgɔw y’a daminɛ k’u kɛlɛ kosɔbɛ (Kɛw. 8:1). Saan 20 ɲɔgɔn o kɔ, kɔngɔba donna u ka dugu la ani fantanya tun b’u kan (Kɛw. 11:27-30). Nka saan 61 fan fɛ, kerecɛnw ye lafiya dɔɔni sɔrɔ. Kɔfɛ, u kɛlɛbagaw wulila u kama tugun. O lafiya wagati la, ciden Pol ye bataki dɔ ci u ma, a y’o min sɛbɛ hakili senu barika la. U y’o bataki sɔrɔ wagati bɛnnin na yɛrɛ le!

² Eburu kerecɛnw y’o lɛtɛrɛ sɔrɔ wagati bɛnnin na sabu u ka lafiya ma mɛɛn wagatijan kɔnɔ. Pol ye ladili nafaman min di o kerecɛnw ma, o tun bena u dɛmɛ ka kɔrɔbɔliw muɲu minw tun bena cun u kan yanni dɔɔni. Yezu tun kɔnna ka Zeruzalɛmu n’a batosoba halakili min kofɔ, o tun be surunyana (Luka 21:20). Pol wo, o kerecɛnw wo, u si tun t’a lɔn o halakili bena kɛ wagati tigitigi min na. Nka yanni o cɛ, o kerecɛnw tun ka ɲi k’u ka limaniya barika bonya ani ka muɲuli kɛ kosɔbɛ.—Eburuw 10:25; 12:1, 2.

3. Nafa kɛrɛnkɛrɛnnen jumɛn bɛ Heburuw ka sɛbɛn na an bi krecɛnw bolo?

³ Yanni dɔɔni, tɔɔrɔba dɔ bena cun an kan ani o bena  juguya ka tɛmɛ min kɛra Eburu kerecɛnw ka wagati la (Mat. 24:21; Yir. 16:14, 16). Jehova ye ladili nafaman dɔw di o kerecɛnw ma minw be se ka an fana nafa bi. An k’u la damanin lajɛ.

“TAA ƝƐ DAFALENYA KALAN NA”

4. Krecɛn minnu tun ye Yahutu ye, olu ye gɛlɛya jumɛn de sɔrɔ? (Ja fana lajɛ.)

⁴ Yahutu minw kɛra kerecɛnw ye, gwɛlɛyaba dɔ tun be olu kan. Wagati dɔ la, Yahutuw tun ye Jehova ka jama ye. Jehova tun mana masacɛ min sugandi, ale tun be kuntigiya kɛ Zeruzalɛmu le ani mɔgɔw tun be Jehova bato batosoba kɔnɔ o yɔrɔ lo la. Yahutu kantigiw bɛɛ tun be Musa ka sariya labato ani u tun be sariya karamɔgɔw ka cikanw labato. O karamɔgɔw tun be sariyaw sigi ka ɲɛsin dumuni, kɛnɛkɛnɛli ani siya wɛrɛ mɔgɔw minɛcogo koo ma. Nka Yahutuw tun be saraka minw bɔ batosoba kɔnɔ, Yezu sanin kɔ Jehova tun tɛ sɔn u la tugun. O la, Yahutu minw kɛra kerecɛnw ye, a tun man nɔgɔ olu ma k’u ka batoli kɛcogo yɛlɛma (Eburuw 10:1, 4, 10). A gwɛlɛyara hali ciden Piyɛri ani kerecɛn kolɔnbaga wɛrɛw ma k’o yɛlɛmaniw kɛ (Kɛw. 10:9-14; Gal. 2:11-14). Yahutu diinan kuntigiw tun be kerecɛnw tɔɔrɔ fana u ka lannako kuraw kosɔn.

5. Mun na Krecɛnw mago tun bɛ a la ka u yɛrɛ kɔlɔsi?

⁵ Jɛnkulu fila dɔw tun be kerecɛnw tɔɔrɔla Zude mara la. Jɛnkulu fɔlɔ tun ye Yahutuw ka diinan kuntigiw ye. Olu tun be kerecɛnw jati banbagaw ye. Jɛnkulu filanan tun ye mɔgɔ dɔw ye minw tun b’a fɔ ko olu ye kerecɛnw ye. U tun b’a fɔ ko kerecɛnw ka ɲi ka Musa ka sariya labato. N’a sɔrɔ u tun b’o fɔ sabu u tun t’a fɛ Yahutu tɔɔw k’u kɛlɛ (Gal. 6:12). Mun lo tun bena kerecɛnw dɛmɛ u ka to kantigiya la Jehova ye?

6. Paul ye dusu don a balima krecɛnw kɔnɔ u ka mun de kɛ? (Heburuw 5:14–​6:1)

⁶ Pol ye Eburuw jija a ka bataki kɔnɔ  ko u ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ koɲuman ani ka miiri a kan (Eburuw 5:14–6:1 kalan). A basigira Eburukan sɛbɛninw kan k’a ɲɛfɔ fɛɛn min kama kerecɛnw ka batoli kɛcogo ka fisa ni Yahutuw ta ye fɔɔ ka taga ka na. a Pol ye kerecɛnw jija ko u k’a ɲini ka tiɲɛnkalanw faamu koɲuman. O bena u dɛmɛ ka ngalon kalanw lɔn ani ka ban u la. O la, u tɛna tiɲɛn sira bila.

7. Gɛlɛya jumɛnw de bɛ an kan bi?

⁷ I ko Eburu kerecɛnw, bi an be kunnafoniw ni hakilinata caaman mɛn minw bɛnnin tɛ ni Jehova ka sariya tilenninw ye. Mɔgɔ dɔw b’an kɛlɛ sabu an be tugu Bibulu ka sariyaw kɔ cɛnimusoko la. U b’a fɔ fana ko an ka jugu sabu minw tɛ Jehova ka sariyaw labato, an b’u bɔ kafo kɔnɔ. Wagatiw tɛmɛtɔ, furancɛ min be duniɲamɔgɔw ka miiriya ni Jehova ta cɛ, o be bonyana ka taga (Talenw 17:15). O kama, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’a lɔn miiriya minw bɛnnin tɛ ani ka ban u la. An man ɲi k’a to an kɛlɛbaga si k’an fari faga fɔɔ an be Jehova sago kɛli dabila.—Eburuw 13:9.

8. Mun na Heburu krecɛnw magoba tun bɛ a la ka dannayaba sɔrɔ?

⁸ Pol ye Eburuw jija ko u ka to ka ɲɛtaga kɛ walisa ka kɛ kerecɛn kolɔnbagaw ye. An fana ka ɲi k’o lo kɛ. O kɔrɔ ko an ka ɲi ka tiɲɛnkalanw faamu koɲuman ani ka koow jati i ko Jehova b’u jati cogo min na. An ka ɲi ka to k’o kɛ hali an batizenin kɔ. An mɛɛnna tiɲɛn sira kan cogo o cogo, an kelen bɛɛ ka ɲi ka Ala ka Kuma kalan loon o loon ani k’a sɛgɛsɛgɛ (Zab. 1:2). O bena an ka limaniya barika bonya. Pol tun ye Eburu kerecɛnw jija u ka kɛ n’o jogo lo ye.—Eburuw 11:1, 6.

DANNAYA KƐ WALASA KA I NI KISI

9. Mun na a tun kɔrɔtanin lo kerecɛnw ka kɛ ni limaniya barikaman ye?

⁹ Tuma min na tɔɔrɔba tun bena cun Eburu kerecɛnw kan, u mako tun be limaniya barikaman na walisa ka kisi (Eburuw 10:37-39). Yezu tun ye a ka kalandenw lasɔmi ko n’u y’a ye u juguw ye Zeruzalɛmu dugu lamini, u ka boli ka taga kuluyɔrɔw la. O ladili tun ɲɛsinna kerecɛnw bɛɛ lo ma, u tun mana kɛ Zeruzalɛmu dugu kɔnɔ wala kongo kɔnɔ (Luka 21:20-24). Galen, ni sɔrɔdasiw tun wulila dugumɔgɔ dɔw kama, minw tun be dugu kɔfɛ, olu tun ka teli ka na dogo dugu kɔnɔ sabu kogow tun b’u latanga. Ka boli ka taga kuluyɔrɔw la sanni ka to Zeruzalɛmu dugu kɔnɔ, a tun be se ka kɛ mɔgɔw ɲɛɛ na ko o bɛnnin tɛ. O la, kerecɛnw mako tun be limaniya barikaman na walisa ka tugu Yezu ka cikanw kɔ.

10. Dannayaba bɛ se ka krecɛnw bila ka mun de kɛ? (Heburuw 13:17)

¹⁰ Yezu tun be tɛmɛ mɔgɔ minw fɛ walisa ka kafo ɲɛminɛ, Eburu kerecɛnw tun ka kan ka la olu la fana. A be komi kafo ɲɛminɛbagaw tun ye cikan tigitigi dɔw di kafodenw ma. O kuun tun ye k’u bɛɛ dɛmɛ u ka tugu Yezu ka cikanw kɔ wagati bɛnnin na ani o kana kɛ cogo ferekenin na (Eburuw 13:17 kalan). Pol ye a balimaw jija ko u “ka mɛnni kɛ” u ɲɛminɛbagaw, o kɔrɔ diinan mɔgɔkɔrɔw fɛ. A m’a fɔ ko u k’o kɛ diyagoya la. Nka,  u ka ɲi ka mɛnni kɛ u fɛ sabu u lanin be o cɛɛw la. O la, Eburu kerecɛnw tun ka kan ka la kosɔbɛ u ɲɛminɛbagaw la sanni tɔɔrɔba ka cun u kan. Ni kerecɛnw be to ka mɛnni kɛ diinan mɔgɔkɔrɔw fɛ hɛɛrɛ wagati la, a bena nɔgɔya u ma k’o kɛ wagati gwɛlɛw na.

11. Mun na krecɛnw mago bɛ dannayaba la bi?

¹¹ I ko Eburu kerecɛnw, an fana ka ɲi ka limaniya. Bi, mɔgɔw fanba lanin t’a la ko duniɲa nin laban wagati surunyana. U yɛrɛ b’an lɔgɔbɔ sabu an lanin b’o la (2 Piyɛri 3:3, 4). Bibulu be koo caaman fɔ an ye minw bena kɛ tɔɔrɔba wagati la. Nka koo caaman wɛrɛw be yen an tɛ minw lɔn. Jehova y’a latigɛ ko duniɲa nin bena ban wagati min na, an ka ɲi ka la a la kosɔbɛ k’o bena kɛ o wagati lo la tigitigi ani ko a bena a janto an na.—Abak. 2:3.

12. Mun de bɛ se ka an dɛmɛ walasa an ka kisi tɔɔrɔba waati la?

¹² An ka ɲi ka la a la kosɔbɛ fana ko bi, Jehova be tɛmɛ “jɔncɛ kantigiman hakiliman” lo fɛ walisa k’an ɲɛminɛ (Mat. 24:45, NW). N’a sɔrɔ Eburu kerecɛnw ye cikan dɔw sɔrɔ tuma min na Ɔrɔmukaw ye Zeruzalɛmu lamini. O cogo kelen na, tuma min na tɔɔrɔba bena daminɛ, n’a sɔrɔ an fana bena cikan tigitigi dɔw sɔrɔ minw bena an niin kisi. Minw be Jehova ka ɔriganisasiyɔn ɲɛminɛ, sisan lo an ka ɲi ka la olu la kosɔbɛ. N’an lanin t’u la ani n’an t’u ka cikanw labato kabi sisan, a bena gwɛlɛya an ma k’o kɛ tɔɔrɔba wagati la.

13. Laadilikan min bɛ sɔrɔ Heburuw 13:5 kɔnɔ, mun na o bɛnnen don?

¹³ Eburu kerecɛnw tun be kɔnɔni kɛra walisa k’a lɔn u ka ɲi ka boli wagati min na. U tun ka ɲi fana k’u ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na, u kɛtɔ k’u janto walisa “wari ɲiniko kana fiɲɛ don” u ka Alakow la (Eburuw 13:5 kalan). U dɔw tɔɔrɔla kɔngɔ ni fantanya bolo (Eburuw 10:32-34). Hali ni a daminɛ na, u sɔnna ka tɔɔrɔbaw muɲu kibaro diiman kosɔn, n’a sɔrɔ a laban, u dɔw y’a daminɛ ka wari caaman ɲini walisa k’u yɛrɛ latanga faratiw wala fantanya ma. Nka u ka nafolo tun mana caya cogo o cogo, o tun tɛna se k’u latanga Zeruzalɛmu halaki tuma na (Zaki 5:3). Tiɲɛn na, minw tun be bololafɛnw kanu, a tun be se ka gwɛlɛya kosɔbɛ olu ma ka boli k’u ka soow n’u bololafɛnw to yen.

14. Nin don laban na, dannayaba bɛ nɔ jumɛn bila an ka latigɛliw la ka ɲɛsin nafolomafɛnw ma?

¹⁴ N’an lanin b’a la kosɔbɛ ko yanni dɔɔni Jehova bena duniɲa juguman nin halaki, an tɛna a ɲini ka bololafɛn caaman lajɛn an yɛrɛ ye. Tɔɔrɔba wagati la, nafa foyi tɛna kɛ wari la. Bibulu b’a fɔ ko mɔgɔw “bena u ka warigwɛ fili dugu bɔlɔnw na” sabu u bena a faamu ko “u ka warigwɛ n’u ka sanu tena se k’u kisi Masaba ka dimi loon na.” (Ezek. 7:19). Sanni an ka koo bɛɛ lajɛnnin kɛ ka wari caaman lajɛn an yɛrɛ ye, an ka koow latigɛ minw bena an dɛmɛ k’an janto an yɛrɛ n’an ka denbayamɔgɔw la ani ka Jehova sago kɛ. O kɔrɔ ko ni waajibiko tɛ, kana juru ta ani kana wagati caaman ta k’i bololafɛnw ladon. An man ɲi k’an masiri kojugu an bololafɛnw na fana (Mat. 6:19, 24). N’an be surunyana duniɲa nin laban wagati la, an ka limaniya be se ka kɔrɔbɔ bololafɛnw ani fɛɛn wɛrɛw koo la.

 “AW MAGO BƐ MUƝULI LA”

15. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la mun na heburuw krecɛnw mago tun bɛ muɲuli la?

¹⁵ Yanni dɔɔni, koow tun bena juguya ka taga Zude mara la. O kama, Eburu kerecɛnw mako tun be muɲuli la sabu u ka limaniya tun bena kɔrɔbɔ (Eburuw 10:36). Tiɲɛn lo ko u dɔw tun ye kɔrɔbɔlibaw sɔrɔ. Nka, u caaman tuubira ka kɛ kerecɛnw ye tuma min na u tun be lafiya la. O la, Pol ye u hakili jigi ko u k’u yɛrɛ labɛn kɔrɔbɔlibaw kama ani ko u labɛnnin ka kɛ ka to kantigiya la fɔɔ ka taga se saya ma i ko Yezu (Eburuw 12:4). Yahutu caaman dimina kosɔbɛ ani u tun be fariyakow kɛ sabu mɔgɔ caaman tun be tuubira ka kɛ kerecɛnw ye. Saan damanin ka kɔn o ɲɛ, ka Pol to waajuli la Zeruzalɛmu, jamaba dɔ wulila a kama. Yahutu 40 ni kɔ “kalila k’u tena dumuni kɛ, k’u tena minni kɛ n’u ma Pɔli sɔrɔ k’a faga.” (Kɛw. 22:22; 23:12-14). Hali k’a sɔrɔ u tun be kerecɛnw kɔniya ani k’u tɔɔrɔ, u mako tun b’a la ka to ka ɲɔgɔn lajɛn batoli kama, ka waajuli kɛ ani ka to k’u ka limaniya sabati.

16. Paul ye bataki min ci heburukaw ma, o bɛ se k’an dɛmɛ cogo di ka tɔɔrɔw ye yecogo ɲuman na? (Heburuw 12:7)

¹⁶ Mun lo tun bena Eburu kerecɛnw dɛmɛ u ka kɔrɔbɔliw muɲu? Pol tun b’a fɛ k’u dɛmɛ u ka kɔrɔbɔliw filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. O kama, a y’a ɲɛfɔ u ye ko ni kɔrɔbɔli be kerecɛn kan, Ala be se ka tɛmɛ o fɛ ka fɔrɔmasɔn di a ma (Eburuw 12:7 kalan). O fɔrɔmasɔn be se k’a to a be kɛ ni jogo dɔw ye wala k’a jogow fisaya walisa k’a koo diya Jehova ye. Ni Eburu kerecɛnw be to ka miiri o kɔrɔbɔliw nafa la, a bena nɔgɔya u ma k’o muɲu.—Eburuw 12:11.

17. Tɔɔrɔ minnu dara Paul kan, a ye kalan jumɛn de sɔrɔ ka bɔ olu la?

¹⁷ Pol ye Eburu kerecɛnw jija ko ni kɔrɔbɔliw b’u kan, u k’u jaa gwɛlɛya ani u kana u fari faga. Pol tun be se k’o ladiliw di u ma sabu fɔlɔ la, ale yɛrɛ  tun be kerecɛnw tɔɔrɔ. O la, a tun b’a lɔn mɔgɔw tun be tɔɔrɔ min la u kan. Ale yɛrɛ tun b’a lɔn kɔrɔbɔli ye min ye sabu a kɛnin kɔ kerecɛn ye, a ye kɔrɔbɔli sifa caaman muɲu (2 Kor. 11:23-25). O la, Pol tun b’a lɔn kosɔbɛ mɔgɔ mako be min na walisa ka muɲuli kɛ. A ye Eburu kerecɛnw hakili jigi ko walisa ka kɔrɔbɔliw muɲu, u man ɲi k’u jigi la u yɛrɛ kan. Nka, u ka ɲi k’u jigi la Jehova lo kan. Pol tun be se k’a fɔ ni jagwɛlɛya ye ko: “Matigi ye ne dɛmɛbaga ye, ne tena siran foyi ɲa.”—Eburuw 13:6.

18. An bɛ se k’an yɛrɛ labɛn tɔɔrɔ kama cogo di?

¹⁸ An balima dɔw be kɔrɔbɔliw muɲuna sisan yɛrɛ. An be se k’a yira cogo minw na ko an b’u kanu, u la dɔw ye ka delili kɛ u ye ani tuma dɔw la k’u makoɲɛfɛnw di u ma (Eburuw 10:33). Nka, Bibulu b’a yira ka gwɛ ko “mɔgɔ minw bɛɛ b’a fɛ ka jɛn ni Yezu Krista ye ka kɛ Alaɲasiranbagaw ye sɔbɛ la, olu bena tɔɔrɔ sɔrɔ.” (2 Tim. 3:12). O la min b’an kɔnɔna, an kelen kelen bɛɛ ka ɲi k’an yɛrɛ labɛn o kama. An ka to k’an jigi la bɛrɛbɛrɛ Jehova kan ani ka la a la ko kɔrɔbɔli o kɔrɔbɔli mana an sɔrɔ, a bena an dɛmɛ k’u muɲu. Minw bɛɛ b’a bato kantigiya la, a bena lafiya di olu ma wagati bɛnnin na.—2 Tes. 1:7, 8.

19. An bɛ se ka tugu laadilikan jumɛnw de kɔ walasa k’an labɛn tɔɔrɔba kama? (Ja fana lajɛ.)

¹⁹ Pol ye bataki min ci Eburu kerecɛnw ma saan kɛmɛkulu fɔlɔ la, siga t’a la, a y’u dɛmɛ u y’u yɛrɛ labɛn tɔɔrɔba kama min tun bena kɛ u ka wagati la. Pol ye a balimaw jija ko u ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ koɲuman ani k’a ɲini k’a faamu bɛrɛbɛrɛ. O tun bena u dɛmɛ ka ngalon kalanw lɔn ani k’u yɛrɛ tanga u ma sabu o kalanw be se k’u ka limaniya nagasi. A ye u jija ko u k’u ka limaniya sabati. O la, u bena sin ka Yezu ani kafo ɲɛminɛbagaw ka cikanw labato. A ye kerecɛnw jija fana u ka kɛ ni muɲuli ye, u kɛtɔ ka kɔrɔbɔliw filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye. O kɔrɔ, u k’a jati ko kɔrɔbɔliw ye sababu ye ka fɔrɔmasɔn sɔrɔ u Faa kanutigi fɛ. O ladili minw be sɔrɔ Bibulu kɔnɔ, an fana ka ɲi k’o sira tagama. O la, an bena se ka muɲuli kɛ kantigiya la, fɔɔ ka taga se duniɲa nin laban na.—Eburuw 3:14.