NYƆ méɔ̀ùn pàɖǎ dyuò ɓaà-wùɖù ɓɛ́ wa ɖáìn À Ɓǎ Vɛ̀nɛ̀ kɛɛ dyí. Jízɛ̀ nyùìn ma ɓaà-wùɖù nìà kɛ kũ̀à mú, ɓɛ́ ɔ ké ma kà ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ké ma ɓaà nyu kɛɛ wa tɛ̀mɛ̀ìn. Ðɛ́ ɔ ɓaà ma jè kɛ́? Ké ɖɛ́ kɔ̃̀ jè ɓaà-wùɖù nìà kɛ kpaà ɖɛ ɓó à bìì zɛ̃̌ɛ̀ kɛ́?

2. Ðɛ kpa ɖɛ tã ɓě nyɛ́ kɔ̃̀ jè Jízɛ̀ ɖá à mɛ ɓaà kɛ́?

² Jízɛ̀ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Ɓě dyi ɓaà ní, kǎà ɓě mɛ nyu kà ɓaà. Ɓě mɛ ɖá, ‘À ɓǎ, mɔ̀ nìà ɖé dyɔún wɛ̃ɛ, nì nyɛ́nɛ́ɔ̀ [mɛ] hwɛ̀ mú. Nì kã́á-ɓòɖòɔ̀ mɛ dyi. Wa mɛ nyu nì mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃, kà ɔ nyuà nìɛ̀ ɖé dyɔún wɛ̃.’” (Zà Máfíò 6:9-13 wuɖuún.) Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè Jízɛ̀ tɛ̀mɛ̀àìn nyɔ ɓɛ́ à kéà ɖɛ tã ɓě nìà wɛ jè ɓaà kɛ́?—Dyé Mánáín-Hwɛ̀ìn-Wùɖù 19.

3. Ðɛ́ à ɓéɖé ɓɛ́ à ké dyí dyuò ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè dyíɛ́?

³ À ɖǎa cɛ̃́ kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀ Jɛ̀hóvà kɛ. Ké à ɖǎ ɖɛ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó nyɔǔn kè ɓóɖó-kpàà bììɛɛ jè cɛ̃. Kɛɛ ɖɛ́ mɔ̀ Jízɛ̀ɛ̀ wuɖuɔ̀ xwíníín, ɓɛ́ ɔ dyià níiń, “Nì kã́á-ɓòɖòɔ̀ mɛ dyi” kɛ́? À mu ɖɛ mɔ̀à Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kè ɖɛ ɔ mu nyuùn ɔ kè kà Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ nyuùn ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ ké mú hwɛ̀ kɛɛ jè cɛ̃́ìn.

ÐƐ́ MƆ̀À GÈÐÈPƆ́Ɔ̀ KÃ́Á-ƁÒÐÒƆ̀ KƐ́?

4. Ðɛ́ mɔ̀à Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kɛ́, ké nyɛ́ mɔ̀ ɔ Kã́á kɛ́?

⁴ Jɛ̀hóvà dè gɔ̌mànà ɖò dyi ɖé dyɔún, ké ɔ gã ma Jízɛ̀, ɓɛ́ ɔ ké gɔ̌mànàɔ̀ kã́á jǔ. Báɓòɔ̀ ɖáìn gɔ̌mànà nìà kɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀. Jízɛ̀ mɔ̀ “ɓóɖó-ɓǎ séín ɓěɔ̀ nììn Ɓǎ, ké ɔ mɔ̀ nyɔ-wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ séín ɓěɔ̀ nììn  Wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀.” (1 Tímétè 6:15) Jízɛ̀ ɓɛ́ìn ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin pàɖǎ nyuɛ ɓɛ́ ɔ ké wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ séín ɖò dyí zi, ké ɔ ɓéɖé kpé mìɔ ké ɔ zi ɓóɖó-wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ poìn dyí séín ɓěɔ̀ dyí.

5. Dɛ̌ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu nììn nyɛ́? Ké ɖɛ́ ɔ mu nàìn nyɛ́?

⁵ Ti Jízɛ̀ wóɖó ma gĩɔ ké ɔ ɖǎ ma wé kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ zĩ̀ìn nyɛɛ, Jízɛ̀ mu ma ɖé dyɔún ɖe. Ti ɔ ɖǎ ma ti pàɖǎ zĩ̀ìn nyɛɛ, Jɛ̀hóvà nyuɛ ma Kã́á mú ɖé Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃in. (Àpɔ́sò 2:33) Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu ɓóɖó-kpàà nàìn sɔ̀ìn ɖé dyɔún. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 11:15) Ðɛa kɔ̃̀ jè Báɓòɔ̀ ɖáìn Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ “kã́á-ɓòɖò nìà ɖé dyɔún” wɛ̃.—2 Tímétè 4:18.

6, 7. Ðɛ́ nyu ké Jízɛ̀ kpaà ɖɛ ké ɔ zià ɓóɖó-wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ séín ɖò dyíɛ́?

⁶ Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Jízɛ̀ kpa ɖɛ ké ɔ zi nyɔǔn-kã̀ǎ séín ɖò dyíɛ, sepóɛɖé “Ɔ ɖòùn mu cĩ́ìn kánáá pū.” (1 Tímétè 6:16) Ɓóɖó-wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ séín ɓě mɛ́ ní, kɛɛ Jízɛ̀ se mɛ́ɛ mu fɔɔ. Ðɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin séín ɓɛ́ Jízɛ̀ mu nyuùn wɛ̃ɛ mu nììn kánáá pū.

⁷ Kpáá-ɖɛ̀ ɖò nì ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ Jízɛ̀ mu Kã́á ɓɛ́ ɔ sɛ́ɖɛ́ìn dyí, ké ɔ ɓéɖé wìì kɛɛ jǔùn wɛ̃. Ɔ ɖá, “Ké [Jɛ̀hóvà] Zùùɔ̀ mu ɔ kɔ̃ nììn. Ɔ mɔ̀ Zùù ɓɛ́ ɔ dyà hwòɖǒ-fɔ̀nɔ̀-fɔ̀nɔ̀ kè ɖɛ-múin-wɔ̃́-wɔ̃́ kɛ. Ɔ mɔ̀ Zùù ɓɛ́ ɔ mɔ̀ nyɔ-náún-po-nyɔ̀ kè nyɔ-kpé-nyí-nyɔ̀ kɛ. Ɔ mɔ̀ Zùù ɓɛ́ ɔ dyà nyɔ ɖɛ-dyuò-dyuò kè [Jɛ̀hóvà] dyi-fɛ̃̀ìn-fɛ̃̀ìn nyɛ. Ké ɖɛ kã́áɔ̀ hwòɖǒ mu múin dèìn nyɛɛ mɔ̀ [Jɛ̀hóvà] dyi-fɛ̃̀ìn-fɛ̃̀ìn. Ɔ se ɖɛ wɔ̃ poɛ́ mu dyììn ɖé ɖɛ ɔ dyéɛɛ mú, ké ɔ se ɖɛ dyí sɔ́ɔ mu dyììn ɖé ɖɛ ɔ wɔ̃́ɛɛ mú. Kɛɛ ɔ mu gǎ-dyé-nyɔ̀ ɓěɔ̀ zɔ̃́ín wɔ̃ poùn dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-kà.” (Àzédyà 11:2-4) Nì muɛ mɔ́ùn ɓɛ́ nì kã́áɔ̀ ké kàà nìì?

8. Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà Jízɛ̀ ɖòùn se nyɔǔn wuɖuí kɔ̃̀ɔ̌ mu kɛ́?

⁸ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎ nyɔ ɖíɛ́ ɓě gã, ɓɛ́ wa kè Jízɛ̀ ké kã́á ɓě jǔ ɖé dyɔún gɔ̌mànàɔ̀ mú. Ɔ hwɔìn kà, àpɔ́sò  Pɔ́ɔ̀ cɛ̃ɛ ma Tímétè gbo, ké ɔ ɖá, “À dyi ɖɛ ɓěɔ̀ hwòɖǒ kùìn ní, nìí, à kèɔ̀ kè mu nyɔǔn wuɖuí kɔ̃̀ùn.” (2 Tímétè 2:12) Nyɔ-kpò jĩ̀ xwɛ̌ kè Jízɛ̀ mu kã́á jǔùn wɛ̃́?

9. Nyɔ-kpò jĩ̀ xwɛ̌ kè Jízɛ̀ mu nyɔǔn wuɖuí kɔ̃̀ùn wɛ̃́? Tiɔ̀ nyɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ dè ma wa gãa gbɔ kɛ́?

⁹ Kà à nyuà cɛ̃́ɛ ɖé céè-ɖɛ̀ nìà kɛ Wuɖu-kpà 7 muɛɛ, àpɔ́sò Jɔ̃́ɔ́ dyé ma dyí-tɛ̀mɛ̀ìn-ɖɛ̀ ɖò, ké ɔ dyé ma Jízɛ̀, ké ɔ mɔ̀ ma Kã́á ɖé dyɔún, ɔ kè nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓɛ́ wa mɔ̀ ma kã́á ɓěɛɛ nì ma ɖé ɔ gbo. Nyɛ́ ɓě mɔ̀à nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ kɛ́? Jɔ̃́ɔ́ zaìn kɔ̃in kà ɓɛ́ ‘wa ɓéɖé Jízɛ̀ɛ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ kè ɔ Ɓǎɔ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ ɖé wa dyúa-kpàɔ̀ kɔ̃ɛ.’ Ɔ cɛ̃ɛ ɖe, ké ɔ ɖá, “Wa sí Ɓáɖáá-dyùɔ̀ [ɓɛ́ ɔ mɔ̀à Jízɛ̀ kɛɛ] kíɖíí dɛ̀ séín ɓɛ́ ɔ muɛ. Wa ɖǎ gbǎà ɖé nyɔ tɔ̀ɔ̀ séín ɓěɔ̀ hwìɛ̀.” (Zà Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 14:1, 4 wuɖuún.) Nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ mɔ̀ Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓě, ɓɛ́ wa mɔ̀ hwòɖǒ-kɔ̃-dè-nyɔ̀ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖǎà gã, ɓɛ́ wa kè Jízɛ̀ ké ‘nyɔǔn wuɖuí kɔ̃̀ ɓóɖó-kpàɔ̀ kɔ̃ɛ.’ Wa dyi mɛ́ín, wa wóɖó gĩɔ, ɓɛ́ wa ké ɖé dyɔún cĩ́. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 5:10) Sɔ̀ìn ɖé àpɔ́sò ɓěɔ̀ nììn tiɔ̀ gbo, kéà zɛ̃̌ɛ̀ gbo nyiniɛɛ, Jɛ̀hóvà nì Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓě ɓɛ́ wa mɔ̀ hwòɖǒ-kɔ̃-dè-nyɔ̀ ɓěɛɛ gãuń, ɓɛ́ wa ké kã́á táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ ɖò jǔ.

10. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè ɔ mɔ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɖé Jɛ̀hóvà wáká kɔ̃, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ Jízɛ̀ kè nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ kéà nyɔǔn nàìn nyɛ́?

¹⁰ Jɛ̀hóvà kɔ̃̀ ɖé à jè gbo mìɔ jèɛɛ, ɔ ɖǎa páún po, ɓɛ́ nyɔǔn-dyù kè Jízɛ̀ ké nyɔǔn wuɖuí kɔ̃. Jízɛ̀ mu wuɖuí-kɔ̃̀-nyɔ̀ nɔ̀mɔ̀ dyíin jǔùn, sepóɛɖé ɔ dyuò à dyí. Ɔ dyuò kà nyɔǔn-dyù jǔ-jǔ kè gǎ-dyé-dyé nyu nìɛ̀ kɛɛ dyí. Pɔ́ɔ̀ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ à jè kpɔ̃ Jízɛ̀ hwòɖǒ, ké ɔ “se nyɔ ɓɛ́ wìì ké se nyuɛ ɓɛ́ìn ɓó à kpéí-hwɛ̀-hwɛ̀ ɓěɔ̀ jèɛ.” Ké ɔ mɔ̀ nyɔ ɓɛ́ “wa dɔ̃̌ ma mú ɖé hwìè séín mú kà ɓɛ́ wa dɔ̃̌à à mɔ̀ùn múɛ.” (Híìbúɖúù 4:15; 5:8) Nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ dyuò kà nyɔǔn-dyù jǔ-jǔ nyu nìɛ̀ kɛɛ dyí ɖekè. Ké wa ɖǎ gǎ dyé ɖé kɛɛ kè wɛ́ xwaún. Ɔ jèɛɛ, à  ɓɛ́ìn hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ kà ɓɛ́ Jízɛ̀ kè nyɔ-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɖò kè kpáɖá-nyɔ sɔ̃́ sè hĩinyɛ ɓěɔ̀ mu kà à hwòɖǒ nyu nìɛ̀, ɔ kè fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɓě ɓɛ́ à dyé dyíɛɛ jè múin wɔ̃́ùn wɛ̃.

ÐƐ́ GÈÐÈPƆ́Ɔ̀ KÃ́Á-ƁÒÐÒƆ̀ MU NYUÙN WƐ̃́?

11. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè Jízɛ̀ tɛ̀mɛ̀ìn ma ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀, ɓɛ́ wa ké ɓaà, ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ké kpá ɖé dyɔún wɛ̃́?

¹¹ Jízɛ̀ tɛ̀mɛ̀ìn ma ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀, ɓɛ́ wa ké ɓaà, ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ké kpá ɖé dyɔún. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jèɛ́? À ɖǎa cɛ̃́ ɖé céè-ɖɛ̀ nìà kɛ wuɖu-kpà 3 mú kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ mɔ̀à Nɔɔ́-nàmàǔn wɛ̃ɛ vɔ̃ ma Jɛ̀hóvà gboɛ. Ti Sétɔ̃̀ vɔ̃ ma Jɛ̀hóvà gboɛɛ, Jɛ̀hóvà wɔ̃́ìn ma gbo, ɓɛ́ ɔ kè ínjà se dyí sɛ́ɖɛ́ìn ɓěɔ̀ mɔɔ zùù gbà ɓěɔ̀ ké ma ɖé dyɔún sè ɓó ti wè xwíníín. Ɔ jèɛɛ, ínjà ɓě nì ma ɖé dyɔún wɛ̃ɛ ɖíɛ́ ɓě se ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyuɛń nì. Ðé ɔ wuɖu-kpà 10 múɛɛ, à mu ɖɛ pàɖǎ cɛ̃́ìn ɓá Sétɔ̃̀ kè zùù gbà ɓěɔ̀ jè dyí.

12. Ðɛ kpa ɖɛ sɔ̃́ ɓě nyɛ́ kpá ma ɓɛ́ wa nì Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 12:10 múɛ́?

¹² Báɓòɔ̀ zaìn kɔ̃in kà ti ɓɛ́ Jízɛ̀ mu ma Kã́á jǔùn ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ bìì nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ, ɔ kè Sétɔ̃̀ mu ma to vɔ̃ùn wɛ̃. (Zà Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 12:7-10 wuɖuún.) Ɔ zaìn-kɔ̃in 10 zaìn ɖɛ kpa ɖɛ sɔ̃́ ɓɛ́ wa kpá ma kɛɛ jè kɔ̃in. Wa mɔ̀, Jízɛ̀ Kɛ́ɖɛ́ì jǔ ma Kã́á ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃in, ɔ kè wa zà ma Sétɔ̃̀ ɖé dyɔún, ké wa po ɔ ɓíɖíi nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃. Kà à muà cɛ̃́ìn nyɛɛ, ɖɛ ɓě nìà kɛ ɖǎ kpá.

13. Ðɛ́ kpá ma dyɔún ti ɓɛ́ wa po Sétɔ̃̀ ɓíɖíiɛ́?

¹³ Báɓòɔ̀ zaìn múà ɓɛ́ ínjà sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɓěɔ̀ ɓéɖé ma ti ɓɛ́ Sétɔ̃̀ kè ɔ zùù gbà ɓěɔ̀ sɔ̀ ma ɖé dyɔún wɛ̃ɛ jè kɔ̃in. Báɓòɔ̀ ɖá, “dyɔɔ̀ ɓě, ɔ kè ɓě mɔ̀ nyɔ séín ɓě cĩ́à ɖéɛɛ, ɓě mɛ kpá múàǔn.” (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 12:12) Kàǔn wɛ̃ɛ, gìɖìǐ kè gbo-kpɔ̃ìn-kpɔ̃ìn nì ɖé dyɔún gàná cá, sepóɛɖé nyɔ séín ɓě nìà ɖéɛɛ nì Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyuɛń.

14. Ðɛ́ ɖǎ ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kpá, sepóɛɖé Sétɔ̃̀ ɖǎ ɖé dyɔún sɔ̀ jè kɛ́?

 ¹⁴ Kɛɛ cĩ́-cĩ́ nìà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛɛ kò mìɔ cá. Ðɛ nyìnììn kɔ̃in ɓě kpá nyɔ ɓě gbo, “sepóɛɖé Nɔɔ́-nàmàǔn ɖǎ . . . ɓíɖíi dyi, ké ɔ kpá dyoɖoún mìɔ, sepóɛɖé ɔ dyuò kà ɔ tiɔ̀ ɖǎ ɓoún xwã́ kɛ.” (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 12:12) Sétɔ̃̀ kpá dyoɖoún mìɔ, sepóɛɖé wa ɖǎ ɔ ɓíɖíi po, ké ɔ dyuò kà ɔ mu mú gbɔɔ̀ùn kàǔn wɛ̃. Ké ɔ nì ɖɛ séín ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ kɛɛ nyuɛń, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu, ɓɛ́ fũ̀à-fṹá kè nyɔ-ɖɛ-puà-puà kè gǎ-dyé-dyé ké ɓóɖó-kpàà dà séín nì.

15. Ðɛ́ mɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó ɓóɖó-kpàà bììɛ́?

¹⁵ Kɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ ɓó ɓóɖó-kpàà bììɛɛ séè gbo zĩàìn. Ɔ nìɛ̀ mɔ́uń ke, ɓɛ́ nyɔǔn ɓě se kɛɛ ɖò ɓéɖéɛɛ ké cĩ́ kánáá pū ɖé páɖédǎ mú dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃. (Wɛ́ɖɛ́ 37:29) Kɛɛ xwɛ̌ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ nyuùn ɓɛ́ ɖɛ nìà kɛ ké kpá kɛ́?

16, 17. Ðɛ́ Dànyá 2:44 cɛ̃ à gbo ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè dyíɛ́?

¹⁶ Kpáá-ɖɛ̀ ɓɛ́ ɔ nìà Dànyá 2:44 múɛɛ cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá, “Ɓó kã́á ɓěa nììn ɓóɖó-wuɖuí-kɔ̃̀-tìɔ̀ ɓaɖaa, Gèɖèpɔ́ɔ̀ nìà ɖé dyɔún wɛ̃ɛ mu kã́á-ɓòɖò ɓɛ́ nyɔ ɖò se dyi gbaà ɓɛ́ìn nyɛɛ dyi dèìn. Ké nyɔ ɖò se kã́á-ɓòɖòɔ̀ toún ɖuɛ́ mu. Ɔ mu kã́á-ɓòɖò tɔ̀ɔ̀ séín ɓěɔ̀ dyi wàìn, ɓɛ́ wa jè ké dyi zi, ɓɛ́ ɔ mɔ̀ùn ké ɓó se kánáá pū.” Ðɛ́ kpáá-ɖɛ̀ nìà kɛ tɛ̀mɛ̀ìn nyɔ ɓá Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè dyíɛ́?

¹⁷ Kĩ́ín nyɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu nyɔ-wuɖuí-kɔ̃̀-kɔ̃̀ gbɔ dèìn “ɓó kã́á ɓěa nììn ɓóɖó-wuɖuí-kɔ̃̀-tìɔ̀ ɓaɖaa.” Ɔ xwíníín mɔ̀, gɔ̌mànà tɔ̀ɔ̀ ɓě mu ɓóɖó-kpàà kɔ̃ nììn ke, ti ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muà nyɔ-wuɖuí-kɔ̃̀-kɔ̃̀ gbɔ dèìn nyɛ. Ké sɔ̃́ ɖeɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ à gbo kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu nììn kánáá pū kɛ, ké gɔ̌mànà kà kò ɖò se ɔ bɛ̃̌ǐn síɛ mu fɔɔ kɛ. Ké tã ɖeɛɛ, Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kè ɓóɖó-kpàà nììn gɔ̌mànà ɓěɔ̀ mu to vɔ̃ùn. Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu wa toún ɖuùn, ké ɔ  ɖòùn mu gɔ̌mànà ɓɛ́ ɔ mu ɓóɖó-kpàà nàìn nyɛɛ jǔùn. Nìí, nyɔǔn mu gɔ̌mànà sɛ́ɖɛ́ìn dyí ɓɛ́ wa séè ɓéɖé ɖòɛɛ ɓéɖéìn.

18. Xwɛ̌ to hwɛ̀ìn-gbɔ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kè ɓóɖó-kpàà nììn gɔ̌mànà ɓěɔ̀ muà vɔ̃ùn wɛ̃ɛ nyɛ́nɛ́ jǔ kɛ́?

¹⁸ Xwɛ̌ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ mu ɓóɖó-kpàà wuɖuí-kɔ̃̀-kpèɔ̀ dyí ɖúùn wɛ̃́? Hwɛ̀ ɓɛ́ to hwɛ̀ìn gbɔ ɓɛ́ wa ɖáìn Àmàgɛ́ɖɔ̀ùn kɛɛ ké dyiɛɛ, zùù gbà ɓěɔ̀ mu “ɓóɖó-kpà gànáà kã́á ɓěɔ̀” cáùn, “ɓɛ́ wa ké wa dyí poìn ɓó to vɔ̃ jè, ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀à Kpé-séín-ɓéɖé-nyɔ̀ɔ̀ kɛɛ wé vɛ̀nɛ̀ɔ̀ ɓaɖa.” Ǹdye, nyɔǔn-gɔ̌mànà ɓěɔ̀ mu Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ gbo vɔ̃ùn.—Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 16:14, 16; dyé Mánáín-Hwɛ̀ìn-Wùɖù 10.

19, 20. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè à mɔ́ ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ kéà ɓóɖó-kpàà nàìn nyɛ́?

¹⁹ Ðɛ́ kɔ̃̀ jè à kɔ̃̀ ɓɛ́ à kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ xwíɖíi nì kɛ́? Xwíníín tã ɓě nì ɓó. Kĩ́ín nyɛɛ, à mɔ̀ nàmàǔn-nyɔ̀ ɓě. Ɔ jèɛɛ, à wɛ́, ké à mɛ́. Kɛɛ ɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ xwíɖíiɛɛ, Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ à mu cĩ́ìn kánáá pū kɛ. Wáɖáá kɛɛ, Jɔ̃́ɔ́ 3:16 cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá, “Sepóɛɖé Gèɖèpɔ́ɔ̀ zi ɓóɖó-kpàà mú ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn mìɔ jè, ɔ tò ma ɔ Dyú-gàà dyúáɖòɔ̀, ɓɛ́ nyɔǔn séín mu ɔ hwìɖǐǐ taɓaùn wɛ̃ɛ ké se mɛ́, kɛɛ wa ké sè-ná-sèɛ̀ fɛ̀ɛ̀ ɓéɖé.”

²⁰ Xwíníín sɔ̃́ nììn kɔ̃̀ jè à kɔ̃̀ ɓɛ́ à kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ xwíɖíi nì kɛɛ mɔ̀, hwòɖǒ-kɔ̃in-nyìnììn-nyɔ̀ ɓě bĩ à ɖei. Nyɔ pàɖǎ tɔ́mɔ́ se, ké wa nyu gbá-gbá, ké wa po gbàɖàùn. À se ɖɛ ɖò nyuɛ ɓɛ́ìn, ɓɛ́ à ké ɓó wa zà, kɛɛ Gèɖèpɔ́ɔ̀ muɛ nyuùn. Nyɔ ɓě nìà hwòɖǒ-kɔ̃in-nyìnììn-ɖɛ̀ ɓě nyuɛń kánáá pū kɛɛ mu mú gbɔɔ̀ùn ɖé Àmàgɛ́ɖɔ̀ùn-tòɔ̀ mú. (Zà Wɛ́ɖɛ́ 37:10 wuɖuún.) Ké xwíníín tã nììn kɔ̃̀ jè à kɔ̃̀ ɓɛ́ à kéà Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ xwíɖíi nì kɛɛ mɔ̀, nyɔǔn-gɔ̌mànà ɓě hwɛ̀ kpéí, ké wa nyu kànàǎ-ɖɛ̀ mɔɔ se-dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-ɖɛ̀ ɓě. Wa se à gbo kpá jè gbo kɔ̃̀, ɓɛ́ à ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu nyu. Báɓòɔ̀ ɖá   “nyɔ ɖíɛ́ ɓě kɔ̃̀ nyɔ wuɖuí dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃, ké wa nyuɛ ké nyɔǔn ɓě dyé gǎ.”—Ìkíɖísìásì 8:9.

21. Xwɛ̌ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ jè gbo dyéìn ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyu nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kɛ́?

²¹ Àmàgɛ́ɖɔ̀ùn ɖǎ dyi ziín, Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ jè gbo dyéìn, ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyu nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃. Ɔ mu Sétɔ̃̀ kè ɔ zùù gbà ɓěɔ̀ dà ɓó zàùn. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 20:1-3) Ti ɖǎ ziín, nyɔ ɖò se wɛ́ɛ mu mɔɔ mɛ́ɛ mu ɖe. Sepóɛɖé à ɖǎ gbǎà jèɛɛ, nyɔǔn séín ɓɛ́ wa mɔ̀ hwòɖǒ-kɔ̃-dè-nyɔ̀ ɓěɛɛ mu cĩ́ɛ ɓɛ́ìn kánáá pū ɖé Páɖédǎ mú. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 22:1-3) Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ nyuùn ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ nyɛ́nɛ́ɔ̀ ké mú hwɛ̀. Ðɛ́ mɔ̀ ɔ xwíníín nyɛ́? Ɔ xwíníín mɔ̀, ti Gèɖèpɔ́ɔ̀ gɔ̌mànàɔ̀ mu ɓóɖó-kpàà wuɖuí kɔ̃̀ùn wɛ̃ɛ, nyɔǔn séín mu Jɛ̀hóvà nyɛ́nɛ́ɔ̀ dya dèìn.—Dyé Mánáín-Hwɛ̀ìn-Wùɖù 20.

TIƆ̀ NYƐ́ JÍZƐ̀ JǓ MA KÃ́Á KƐ́?

22. Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ Jízɛ̀ se ma Kã́á jǔ ti ɓɛ́ ɔ nì ma ɓóɖó-kpàà kɔ̃, mɔɔ ti ɓɛ́ ɔ wóɖó ma gĩɔ nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛ́?

²² Jízɛ̀ tɛ̀mɛ̀ìn ma ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ wa ké ɓaà, ɓɛ́ wa ké níiń, “Nì kã́á-ɓòɖòɔ̀ mɛ dyi.” Ɔ jèɛɛ, ɔ nì wáɖáá kà ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ gɔ̌mànàɔ̀ mu ma dyiìn ɖé dyúa kɛ. Jɛ̀hóvà ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ɔ gɔ̌mànàɔ̀ dyi dè kĩ́ín, ɓɛ́ ɔ kéɛ nyu ɓɛ́ Jízɛ̀ ké gɔ̌mànàɔ̀ Kã́á jǔ. Jɛ̀hóvà nyu ma Jízɛ̀ kã́á múù, ti ɓɛ́ ɔ mu ma ɖé dyɔún ɖe nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ̀? Gbào, ɔ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ma fòìn. Ti ɓɛ́ Jízɛ̀ ɖǎ ma gĩɔ wóɖó, ké ti ɖǎ ma ziɛɛ, Píɖɛ̀ kè Pɔ́ɔ̀  tɛ̀mɛ̀ìn ma ɖɛ nìà kɛ wáɖáá kà ɓɛ́ kpáá-ɖɛ̀ nìà Wɛ́ɖɛ́ 110:1 múɛɛ ɓá Jízɛ̀ jè dyíɛ. Ðé kpáá-ɖɛ̀ɔ̀ múɛɛ, Jɛ̀hóvà cɛ̃ɛ, ké ɔ ɖá, “Dèɖě dà ḿ ɖiaún dya, ɓɛ́ ḿ ké nì mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɓěɔ̀ nì ɓo-kɔ̃-síìn-ɖɛ̀ mú nyu hwɛ̀.” (Àpɔ́sò 2:32-35; Híìbúɖúù 10:12, 13) Ti jĩ̀ xwɛ̌ Jízɛ̀ ɓéɖé ɓɛ́ ɔ ké ma fòìn, hwɛ̀ ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ké ma ɔ Kã́á mú nyu kɛ́?

23. (1) Tiɔ̀ nyɛ́ Jízɛ̀ ɖú ma ɔ Kã́á-kpèɔ̀ dyíɛ́? (2) Ðɛ́ à mu cɛ̃́ìn ɖé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛɛ múɛ́?

²³ Ɓó zɔ̃ pàɖǎ xwíníín hwɛ̀ ɓɛ́ zɔ̃ mɔ̀à 1914 kɛɛ ké ma nyiniɛɛ, Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ xwéɖé wè ɓɛ́ wa ɓéɖé ma hwòɖǒ wáɖáá kɛɛ, wɔ̃́ɔ ma múin sɔ̀ìn ɖé kpáá-ɖɛ̀ ɓě nìà ɖé Báɓòɔ̀ múɛɛ mú kà ɓɛ́ 1914 mu ma zɔ̃ kpa ɖɛ ɖò jǔùn wɛ̃. Ðɛ ɓě ɖǎà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kpá sɔ̀ìn 1914 gboɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ ɖɛ wa cɛ̃́ ma kà kɛɛ mɔ̀ jǎà kɛ. Jízɛ̀ ɖú ma Kã́á-kpè dyí ɖé zɔ̃à xwíníín. (Wɛ́ɖɛ́ 110:2) Sɔ̀ìn ɓóɛ gbo nyɛ̀nɛ̀ɛ̀ kɛɛ, wa po ma Sétɔ̃̀ ɓíɖíi nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃, ké kàǔn wɛ̃ɛ, “ɔ tiɔ̀ ɖǎ ɓoún xwã́.” (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 12:12) Ðé wuɖu-kpà dyɛ̀ kɔà ɓó dyíɛ múɛɛ, à mu ɖɛ pàɖǎ ɓɛ́ wa tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ à nì tia mú cĩ́ɛń nyɛɛ dyéìn. Ké ɖeɛɛ, à muɛ cɛ̃́ìn kà ti wè ɖǎ ziín, Gèɖèpɔ́ɔ̀ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ muɛ jè gbo dyéìn, ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ nyu nɔ̄ ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɛ.—Dyé Mánáín-Hwɛ̀ìn-Wùɖù 21.