1, 2. Nyɛ́ ɓě mɔ̀ ma Jɛ̀hóvàà ɓǎto ɓěɔ̀ ɖíɛ́ ɓě kɛ́?

NYƐ́ m̀ mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké nì ɓǎto jǔ kɛ́? Nyɔ ɓɛ́ m̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ múɛ. Nyɔ ɓɛ́ m̀ kèɔ̀ kè wɔ̃́ìn wuɖuún dyiɛ. Nyɔ ɓɛ́ ɔ ɓéɖé kpeɖe nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě ɓɛ́ m̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ múɛ.

² Jɛ̀hóvà Gèɖèpɔ́ɔ̀ gã nyɔ ɖíɛ́ ɓě, ɓɛ́ wa ké ɔ ɓǎto ɓě jǔ. Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ mɔ̀ ma Jɛ̀hóvàà ɓǎto ɓěɔ̀ ɖò. (Àzédyà 41:8; Jĩ́ìn 2:23) Jɛ̀hóvà ɖɛ̀ɓɛ̀ ma Dèɓé mú ɖekè. Jɛ̀hóvà cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ Dèɓé mɔ̀ ma ‘gàa kɔ̃̀ kpeɖe dè [ma] ɔ hwìɖǐiɛ.’ (Àpɔ́sò 13:22) Ké kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ Dànyá mɔ̀ ma nyɔ ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ‘ɖɛ̀ɓɛ̀ ma mú mìɔ cá’ kɛ.—Dànyá 9:23.

3. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ kè Dèɓé ɔ kè Dànyá jǔ ma Jɛ̀hóvà ɓǎto ɓěɛ́?

³ Xwɛ̌ Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ kè Dèɓé ɔ kè Dànyá nyu ma Jɛ̀hóvà ɓǎto ɓě jǔɛ kɛ́? Jɛ̀hóvà cɛ̃ɛ ma Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ gbo, ké ɔ ɖá, “m̀ ɖǎ ní wuɖuɔ̀ nyu.” (Jɛ́nɛ́sì 22:18) Jɛ̀hóvà jǔ nyɔ ɓě ɓɛ́ wa nyu ɔ wuɖuɛɛ ɓǎto. Ɓóɖó-dù gàná ɖòɛ̀ nyɔ ɓě ɓɛ́ìn ma ɔ ɓǎto ɓě jǔɛ ɖekè. Jɛ̀hóvà zaìn ma Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gbo kɔ̃in, ké ɔ ɖá, “Ɓě nyu ní wuɖu. Nìí, ní mu ɓěɛ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ jǔùn, ké ɓě mu ní nyɔ ɓě jǔùn.” (Jɛ̀ɖèmádyà 7:23) Ɔ jèɛɛ, mɔ̀ùn ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké Jɛ̀hóvà wuɖu nyu, ɔ jǔ ké m̀ dyi mɔ́ ɓɛ́ m̀ ké ɔ ɓǎto jǔ jǎà ní.

4, 5. Xwɛ̌ Jɛ̀hóvà nyu ɔ ɓǎto ɓě dyí gmɔ̀ɔ̀ kɛ́?

⁴ Báɓòɔ̀ ɖá Jɛ̀hóvà nì hwìè dyi mɔ́uń, “ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě ɓɛ́ wa sí ɔ kíɖíí  hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà kɛɛ kpéí po.” (2 Kánáníkɔ̀ 16:9) Jɛ̀hóvà ɖáìn ɔ ɓǎto ɓěɔ̀ nyɛ́nɛ́ín ɖé Wɛ́ɖɛ́ 32:8 mú, ké ɔ ɖá, “Ní mu m̀ hwìè m̀ ké kpaa da zàìn. Ní mu m̀ ɖɛ tɛ̀mɛ̀ìn, ɓɛ́ ḿ ké m̀ náún po, ɓɛ́ ḿ ké m̀ dyí gmɔ̀.”

⁵ À mú-nyɛ́-nyɔ̀ ɖò ɓɛ́ ɔ ɓéɖé kpéɛɛ mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké à ɓɔ́í po, ɓɛ́ à ní kɔ̃̀ ɖà Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto ɓě jǔ. Kɛɛ Jɛ̀hóvà mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké à dyí gmɔ̀. (Zà Wɛ́ɖɛ́ 55:22 wuɖuún.) Kà à mɔ̀à Jɛ̀hóvà ɓǎto ɓěɛɛ, à ɓiè ɔ hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà. À sè ɔ kíɖíí kɛbì à mɛ nì ti kàmàǔn-kàmàǔn ɓě múɛ. Ké à ɓéɖé hwòɖǒ-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ dyúáɖò ɓɛ́ Wɛ́ɖɛ́-céè-nyɔ̀ɔ̀ ɓéɖé ma kà kɛ. Ðɛ ɔ céè ma ɓá Jɛ̀hóvà jè dyíɛɛ kɛà kɛ̀. Ɔ ɖá, “Ḿ se m̀ dyi táǎ mu, sepóɛɖé nì ɖiaùn-sɔ̃̀ɔ̀ mɔ̀ ɖɛ kpɔ̃ ɓó ḿ dyií dyi.” (Wɛ́ɖɛ́ 16:8; 63:8) Xwɛ̌ Sétɔ̃̀ vɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké à ɓɔ́í po ɓɛ́ à ní kɔ̃̀ ɖà Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto ɓě jǔ kɛ́?

6. Ðɛ́ Sétɔ̃̀ cɛ̃ ma ɓá nyɔǔn jè dyíɛ́?

⁶ Ðé céè-ɖɛ̀ nìà kɛ wuɖu-kpà 11 múɛɛ, à ɖǎa cɛ̃́ kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ po ma Jɛ̀hóvà sóɖóɛ, ké ɔ kpɔ̃ ma Jɛ̀hóvà se tɔ́mɔ́ jè kè se-dyí-sɛ́ɖɛ́ìn-ɖɛ̀ nyu jè kà ɓɛ́ ɔ se ma Áɖɔ̀ùn kè Íì dyi táà, ɓɛ́ wa ké ma ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyí kè ɖɛ se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ gã ɓó wa mìɔùn bììɛ. Báɓò-cèè-ɖɛ̀ mɔ̀à Jóɓò kɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ cɛ̃ nyɔ ɓě mɔ́ ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto ɓě jǔ kɛɛ ɖɛ gbà kɔ̃ún wɛ̃. Sétɔ̃̀ ɖá wa ɓiè Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓó ɖɛ ɓě ɓɛ́ Ɔ nyí wa kɛɛ jè, kɛɛ ɔ se ɖɛ ɓɛ́ wa ké Ɔ mú ɖɛ̀ɓɛ̀ kɛ. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ɖe kà ɓɛ́ ɔ ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ nyɔ séín ɖò ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɔ̃ín pòìn nyɛ. Ɓěà dyé ɖɛ Jóɓò ɓɛ́ìn à tɛ̀mɛ̀ìn nyɛ, kè kà Jɛ̀hóvà nyu ma ɔ dyí gmɔ̀ɔ̀ kɛ.

7, 8. (1) Xwɛ̌ Jɛ̀hóvà hwòɖǒ nyu ma nìɛ̀ ɓá Jóɓò jè dyíɛ́? (2) Ðɛ́ Sétɔ̃̀ cɛ̃ ma ɓá Jóɓò jè dyíɛ́?

⁷ Nyɛ́ mɔ̀ ma Jóɓò kɛ́? Ɔ mɔ̀ ma gàa nɔ̀mɔ̀ kpeɖeín ɖò ɓɛ́ ɔ cĩ́ó zɔ̃̌ɔ̀, ké ɔ ɖǎ zɔ̃ táázĩ̀ìn tã kè hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ mɛ̀nɛ̌ìn-ɖò zĩ̀ìn nyɛ. Jɛ̀hóvà cɛ̃ ma kà ɓɛ́ gàa ɖò se ma ɓóɖó-kpàà kɔ̃ nì ɓó tia ɓaɖa ɓɛ́ ɔ ké nì kà Jóɓò nì ma kà kɛ. Jóɓò dyé  ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ kpéín mìɔ, ké ɔ nyɛ́ ma ɖɛ gbà mú. (Jóɓò 1:8) Ǹdye, Jóɓò mɔ̀ ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ jǎà-ɓǎto.

⁸ Sétɔ̃̀ ɖá Jóɓò ɓiè ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓó ɔ mìɔùn nììn hwòɖǒɛ̀-mɔ́ɔ́-ɖɛ̀ dyé jè. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ma Jɛ̀hóvà gbo, ké ɔ ɖá, “Má, m̀ po ɔ kè ɔ gbǒ-xwíníín gànáɔ̀ kè ɔ kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ séín gmɔ múe? Dyéɛ, m̀ po ɔ sɔ̃ún-kpa-ɖɛ̀ séín mana kɔ̃, ké ɔ nyúà-ɖɛ̀ ɓěɔ̀ ɖǎ dúún zaìn ɖé ɓóɖó-kpàɔ̀ kɔ̃. Kɛɛ pɛ́ɛ̀ nì sɔ̃ɔ̀ dɔ̃̌ùn, ɓɛ́ m̀ kéɛ ɔ kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ séín ɓěɔ̀ kɔ̃ po. M̀ dyiɛ náa nyuín, ɔ mu kà m̀ dyéɖéín gmɔ̀ùn, ɓɛ́ ɔ ké m̀ vàɖǎ cá.”—Jóɓò 1:10, 11.

9. Jɛ̀hóvà táà ma Sétɔ̃̀ dyi ɓɛ́ ɔ ké ma ɖɛ́ nyu kɛ́?

⁹ Sétɔ̃̀ ɖá Jóɓò ɓiè ma Jɛ̀hóvà ɓó ɖɛ ɔ ɓɛ́ìn ma Ɔ xwaún dyéɛ kɛɛ jè. Ké ɖeɛɛ, Sétɔ̃̀ ɖá ɔ ɓɛ́ìn ma nyuɛ ɓɛ́ Jóɓò ké ma Jɛ̀hóvà ɓièɛ̀ ɓɔ́. Jɛ̀hóvà se ma ɖɛ Sétɔ̃̀ cɛ̃ ma kà kɛɛ gbo wɔ̃́ìn, kɛɛ Ɔ táà ma Sétɔ̃̀ dyi, ɓɛ́ ɔ ké ma Jóɓò mú dɔ̃̌ kɛbì ɔ mɔ̀ ma Jɛ̀hóvà ɓǎto sepóɛɖé ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ ma Ɔ mú jè ní.

10. Xwɛ̌ Sétɔ̃̀ nyu ma Jóɓò gbo vɔ̃ɔ kɛ́, ké ɖɛ́ Jóɓò nyu ma kɛ́?

¹⁰ Kĩ́ín nyɛɛ, Sétɔ̃̀ dyíɖí ma, mɔɔ ɔ gbɔɔ̀ ma nimii séín ɓě ɓɛ́ Jóɓò kɔ̃̀ ma kɛɛ mú. Púɛɛ, Sétɔ̃̀ ɖáɓá ma Jóɓòɛ̀ gbo-nì-nyɔ̀ ɓěɔ̀ pàɖǎ. Ðɛ séín ɓě ɓɛ́ Jóɓò kɔ̃̀ ma kɛɛ sɔ̀ ma ɔ xwa. Ðé mánáín nyɛɛ, Sétɔ̃̀ ɖáɓá ma Jóɓòɛ̀ dyú-kpò ɓaɖa-bùè ɓěɔ̀ ɖé dìì ɖò mú. Kɛɛ Jóɓò sè ma Jɛ̀hóvà kíɖíí tee. “Jóɓò se ma nàmàǔn nyu ɖé ɖɛ séín ɓěɛ̀ ɖò mú, hwɛ̀ ḿ po níiń, ɔ ké ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖɛ gbà nyu jè kpɔ̃ɛ.”—Jóɓò 1:12-19, 22.

11. (1) Ðɛ́ kà kò ɖò ɓɛ́ Sétɔ̃̀ nyu ma Jóɓò bũ̌ ɖeɛ́? (2) Ðɛ́ Jóɓò nyu ma kɛ́?

¹¹ Sétɔ̃̀ se ma sa. Ɔ po ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ sóɖó, ké ɔ ɖá, “Pɛ́ɛ̀ sɔ̃ dɔ̃̌ùn, ɓɛ́ m̀ ké ɔ fɔ́ kè ɔ kpáɔ̀ dyi tìnììn dɔ̃̌ùn. Ɔ mu kà ɖé m̀ dyéɖéín gmɔ̀ùn, ɓɛ́ ɔ ké m̀ vàɖǎ cá.” Púɛɛ, Sétɔ̃̀ dyà ma Jóɓò wɛ́ gbà ɖò kɔ̃. (Jóɓò 2:5, 7) Kɛɛ Jóɓò sè ma Jɛ̀hóvà  kíɖíí ɖe. Ɔ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Ní mu ní wuɖuɔ̀ kɔ̃in kpɔ̃ùn tee [mɔɔ ḿ se saá mu] ké ɔ dyɛ̀ìn ní gĩɔ-wè.”—Jóɓò 27:5.

12. Xwɛ̌ Jóɓò nyuɛ ma tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ mɔ̀ ma se-tɔ́mɔ́-nyɔ̀ kɛ́?

¹² Jóɓò se ma ɖɛ ɓě ɓá Sétɔ̃̀ɛ̀ zaa-dè-wùɖù ɓěɔ̀ jè dyíɛ, mɔɔ xwíníín kɔ̃̀ jè ɔ nì ma gǎ dyéɛń mìɔ kɛɛ ɖò dyuò. Ɔ hwòɖǒ ɖá Jɛ̀hóvà mɔ̀ nyɔ nyuɛ ma ké ɔ nì ma fũ̀à-fṹá dyí dyéɛń nyɛ̀. (Jóɓò 6:4; 16:11-14) Ɔ nì ma ná dyɛo, kɛɛ Jóɓò sè ma Jɛ̀hóvà kíɖíí tee. Ɔ ɖǎ ma wáɖáá nì kà ɓɛ́ Jóɓò se ma ɔ mìɔùn jè kàmà mìɔ kɛ. Ɔ mɔ̀ ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto, sepóɛɖé ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ mú. Sétɔ̃̀ɛ̀ zaa-dè-wùɖù séín ɓěɔ̀ mɔ̀ ma se nyɛ̀nɛ̀ɛ̀!

13. Ðɛ́ sɔ̀ìn ma ɖé Jóɓòɛ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kíɖíí sè-sèɔ̀ múɛ́?

¹³ Jóɓò se ma ɖɛ nì ma kpáuń ɖé dyɔún wɛ̃ɛ dyí dyuò dyɛo, kɛɛ ɔ sè ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ kíɖíí, ké ɔ tɛ̀mɛ̀ìn ma kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ mɔ̀ hwòɖǒ-kɔ̃in-nyìnììn-nyɔ̀ kɛ. Jɛ̀hóvà po ma Jóɓò mana kɔ̃ ɓó ɔ jǎà-ɓǎto jǔ jè.—Jóɓò 42:12-17.

14, 15. Ðɛ́ mɔ̀ Sétɔ̃̀ɛ̀ zaa-dè-wùɖù ɓá gàa kè màa séín jè dyíɛ́?

¹⁴ M̀ ɓɛ́ìn ɖɛ kpa ɖɛ ɓě cɛ̃́ɛ sɔ̀ìn ɖé ɖɛ ɓě kpá ma kà Jóɓò gboɛɛ mú. Zɛ̃̌ɛ̀ kɛɛ, Sétɔ̃̀ kpɔ̃̀ìn à zaa kà ɓɛ́ à nì Jɛ̀hóvà ɓièɛ̌n ɓó ɖɛ à ɓɛ́ìn Ɔ xwaún dyéɛ kɛɛ jèɛ. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ ma ɖé Jóɓò 2:4 mú, ké ɔ ɖá, “Nyɔǔn-dyù ɓɛ́ìn waà kɔ̃̀ɔ̀-ɖɛ̀ séín hwòɖǒ gbo zàà ɓó waà fɛ̀ɛ̀ póìn jè.” Ɔ jèɛɛ, Sétɔ̃̀ se ma Jóɓò ɖòùn zaa kpɔ̃̀ìn, kɛɛ ɔ kpɔ̃̀ìn ma gàa kè màa séín zaa kà ɓɛ́ wa kàmà wa mìɔùn jè mìɔ kɛ. Ti Jóɓò mɛ́ ma ké ɔ ɖǎ ma zɔ̃ hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ pàɖǎ zĩ̀ìn nyɛɛ, Sétɔ̃̀ nì ma Jɛ̀hóvà vàɖǎuń, ké ɔ nì ma Jɛ̀hóvà bìì kũ̀à-nyu-nyɔ̀ ɓě zaa kpɔ̃̀ǐn ke. Ɔ hwɔìn kà Nɔ́ɔ́ 27:11 ɖá, “Ní dyú, cɛ̃́ hwòɖǒ fɔ̀nɔ̀ɔ̀, ɓɛ́ ní hwòɖǒ ké dyi dè, ɓɛ́ ḿ ké nyɔ ɓɛ́ ɔ kɔ́ìn kà ní nyɛ́nɛ́ɛ [mɔɔ vàɖǎà ḿ wɛ̃ɛ] gɔ̃̌-jǔìn-wùɖù ɓéɖé.”

¹⁵ M̀ ɓɛ́ìn gãa ɓɛ́ m̀ ké Jɛ̀hóvà wuɖu nyu, ɔ kè ɓɛ́ m̀ ké Ɔ jǎà-ɓǎto jǔ, nìí, nì múɛ tɛ̀mɛ̀ǐn nììn kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ mɔ̀ se-tɔ́mɔ́-nyɔ̀ kɛ. Ɔ jǔ ké m̀ dyi ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké gbo zĩàìn cá ɖé nì cĩ́-cĩ́ɔ̀ mú, ɓɛ́ m̀ ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto jǔ ní, nìí, ɔ mɔ̀ ɖɛ nɔ̀mɔ̀ dyíin cá ɓɛ́ m̀ ɓɛ́ìn gbɔ poɛ kɛ!  Gbɔ-po-ɖɛ̀ nìà kɛ mɔ̀ ɖɛ kpa ɖɛ ɖò cá. Sétɔ̃̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ m̀ se Gèɖèpɔ́ɔ̀ kíɖíí sèɛ̌ mu ɔ jǔ ké m̀ dyi fũ̀à-fṹá mú nììn nyɛ. Ɔ vɔ̃ ɓɛ́ ɔ ké à cá, ɓɛ́ à ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu ɖùǔn zà. Xwɛ̌ ɔ nyuɛ náa nyuɛ kɛ́?

16. (1) Ðɛ́ mɔ̀ sɛ́ɖɛ́ ɓě ɓɛ́ Sétɔ̃̀ nyùìn kũ̀à mú, ɓɛ́ ɔ ké nyɔ ɓě ɓɔ́í po, ɓɛ́ wa ní kɔ̃̀ ɖà Jɛ̀hóvà ɓiè kɛ́? (2) Xwɛ̌ Nɔɔ́-nàmàǔn ɓɛ́ìn vɔ̃ɔ, ɓɛ́ ɔ ké m̀ ɓɔ́í po, ɓɛ́ mɔ̀ ní kɔ̃̀ ɖà Jɛ̀hóvà ɓiè kɛ́?

¹⁶ Sétɔ̃̀ nyùìn ɖɛ kò-kò ɓě kũ̀à mú, ɓɛ́ ɔ ké à ɓɔ́í po, ɓɛ́ à ní kɔ̃̀ ɖà Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto jǔ. Ɔ vɔ̃ “kà ganìǎ nì kuɖuɛń téà dyiɛ. Ɔ nì nyɔ ɓɛ́ ɔ ké tà kɛɛ dyi mɔ́uń.” (1 Píɖɛ̀ 5:8) Ɔ mɛ ɓɔ́ m̀ dyi giniɛ̀ìn, ɔ jǔ ké nì ɓǎto ɓě kè nì gbǒ-xwíníín-nyɔ̀ ɓě mɔɔ nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě dyi vɔ̃, ɓɛ́ wa ké m̀ ɓɔ́í po ɓɛ́ mɔ̀ ní kɔ̃̀ ɖà Báɓòɔ̀ cɛ̃́, kè ɓɛ́ mɔ̀ ní kɔ̃̀ ɖà ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ nyu ní. Nì hwòɖǒɔ̀ ɓɛ́ìn nìɛ̀ kà wa nìɔ́ m̀ gbo vɔ̃uń wɛ̃. * (Jɔ̃́ɔ́ 15:19, 20) Sétɔ̃̀ zàìn ɔ mìɔùn dyí, ɓɛ́ ɔ ké nì “kà ínjà nyɔ ɓɛ́ ɔ dyàà ceɛɛ nìà kɛ.” Ɔ jèɛɛ, ɔ ɓɛ́ìn vɔ̃ɔ, ɓɛ́ ɔ ké à cá, ɓɛ́ à ké se Jɛ̀hóvà wuɖu nyu. (2 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 11:14) Sɛ́ɖɛ́ ɖò ɓɛ́ Sétɔ̃̀ nyùìn kũ̀à mu ɖe, ɓɛ́ ɔ ké à ɓɔ́í po, ɓɛ́ à ní kɔ̃̀ ɖà Jɛ̀hóvà bìì kũ̀à nyu kɛɛ, ɔ mɔ̀, ɔ nyuɛ ɓɛ́ à kéɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ à se ɖɛ kpa fɔɔ, ɓɛ́ à ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ bìì kũ̀à nyuɛ ɓɛ́ìn nyɛ.—Nɔ́ɔ́ 24:10.

17. Ðɛ́ kɔ̃̀ jè à nyuà Jɛ̀hóvà wuɖu kɛ́?

¹⁷ À dyi Jɛ̀hóvà wuɖu nyu ní, nìí, à tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ Sétɔ̃̀ mɔ̀ se-tɔ́mɔ́-nyɔ̀ kɛ. Ðɛ́ mu à gbo kpáùn ɓɛ́ à ké Jɛ̀hóvà wuɖu nyu kɛ́? Báɓòɔ̀ ɖá, “Ɓě mɛ ɖɛ̀ɓɛ̀ [Jɛ̀hóvà] mɔ̀à ɓěɛ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ kɛɛ mú hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà ɖé ɓěɛ̀ kpé séín mú.” (Dìtɔ̀wáɖánámɛ̀ 6:5) À nyu Jɛ̀hóvà wuɖu, sepóɛɖé à ɖɛ̀ɓɛ̀ ɔ mú jè. Kà ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɓɛ́ à ɓéɖé ɓó Jɛ̀hóvà bììɛɛ mu kɔ̃ kpáùn wɛ̃ɛ, à mu ɖɛ séín ɔ mɔ́ ɓɛ́ à ké  nyuɛɛ nyuɛ mɔ́ùn. Ðɛ àpɔ́sò Jɔ̃́ɔ́ céè ma kɛɛ kɛà kɛ̀. Ɔ ɖá, “Ðɛ mɔ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɓɛ́ nyɔ ɓéɖé ɓó Gèɖèpɔ́ɔ̀ bììɛɛ xwíníín nyɛɛ, ɔ kɛ̀. Ɔ mɔ̀, à nyu ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ cɛ̃ɛ. Ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ cɛ̃ɛ, wa se à bìì xwa kuɛń zi.”—1 Jɔ̃́ɔ́ 5:3.

18, 19. (1) Ðɛ́ mɔ̀ ɖɛ ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖá wa se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛ́? (2) Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà seɛ à gbo cɛ̃ɛ́ nì, ɓɛ́ à ké ɖɛ ɖò ɓɛ́ à se nyuɛ ɓɛ́ìn nyɛɛ nyu kɛ́?

¹⁸ Kɛɛ ɖɛ́ mɔ̀ ɖɛ ɖíɛ́ ɓě ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖá wa se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛ́? Wa ɖíɛ́ ɓě nì gbɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ mɔ̀à “ Nyɛ́ Ðɛ Ɓě Jɛ̀hóvà Nyɛ́ Múɛɛ Mú” kɛɛ mú. M̀ ɓɛ́ìn ɖɛ ɓě nìà kɛ ɖíɛ́ ɓě jè hwìɖǐi poɛ̀n kĩ́ín kà wa se ɖɛ gbà ɓěɛ. Kɛɛ m̀ dyi Báɓò zaìn-kɔ̃in ɓěɔ̀ wuɖuún zà, ké m̀ dyi wa jè hwìɖǐi poìn kóɖó-kóɖó ní, nì mu fɔ̀nɔ̀ hwòɖǒ ɓɛ́ ɔ nì Jɛ̀hóvàà gma ɓěɔ̀ dyi-kpɔ̃-kpɔ̃ múɛɛ múin wɔ̃́ùn. Ké ɖeɛɛ, nì muɛ hwìɖǐi poìn kà ɓɛ́ m̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké gbo zĩàìn ɖé nì cĩ́-cĩ́ɔ̀ múɛ. Tiɔ̀ ɖíɛ́ ɓě ɓaɖaín, ɖɛ nìà kɛ ɓɛ́ìn mú kàmàà dyɛo, kɛɛ ɔ jǔ ké m̀ dyi gbo zĩàìn ní, nì mu  gìɖìǐ kè múà ɓɛ́ ɔ sɔ̀ìn ɖé nì Gèɖèpɔ́ɔ̀ jǎà-ɓǎto jǔ-jǔ múɛɛ dyéìn. (Àzédyà 48:17, 18) Xwɛ̌ à nyuɛ dyí dyuòɛ̀ kà ɓɛ́ à ɓɛ́ìn gbo zĩàìn nyɛ́?

¹⁹ Jɛ̀hóvà ní cɛ̃ɛ à gbo fɔɔ, ɓɛ́ à ké ɖɛ séín ɖò ɓɛ́ à se nyuɛ ɓɛ́ìn nyɛɛ nyu. (Dìtɔ̀wáɖánámɛ̀ 30:11-14) Kà ɔ mɔ̀à jǎà-ɓǎto kɛɛ, ɔ dyuò à dyí nɔ̀mɔ̀ dyíin ké ɔ zi à mìɔùn dyí. Ɔ dyuò ɖɛ ɓě kɔ̃̀ mú à ku dyiɛ, kè ɖɛ ɓě kɔ̃̀ mú à hwɛ̀ kpéíɛɛ dyí. (Wɛ́ɖɛ́ 103:14) Àpɔ́sò Pɔ́ɔ̀ po à kpéí, ké ɔ ɖá, “Gèɖèpɔ́ɔ̀ mɔ̀ hwòɖǒ-kɔ̃-dè-nyɔ̀, ké ɔ se wɔ̃́ɔ mu ɓɛ́ mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ɔ̀ nyɔ ɓě se xwa ɓɛ́ìn nyɛɛ ké ɓě kɔ̃ dyi. Kɛɛ ɔ jǔ ké mú-dɔ̃̌-dɔ̃̌ dyi ɓě kɔ̃ dyiɛń nìǐn, ɔ mu hwìè ɓɛ́ ɓě kéɛ xwaún póɛ nyuùn, ɓɛ́ ɓě kéɛ xwa ɓɛ́ìn.” (1 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 10:13) À ɓɛ́ìn hwòɖǒ kɔ̃ dèɛ̀ kà ɓɛ́ Jɛ̀hóvà mu à kpé nyíìn tee, ɓɛ́ à ké ɖɛ mɔ̀ ɖɛ sɛ́ɖɛ́ìn dyíɛɛ nyuɛ. Ɔ mu “kpé zi dyí ɓúáuń mìɔ” wɛ̃ɛ m̀ nyíìn, ɓɛ́ ɔ ké m̀ gbo kpá, ɓɛ́ m̀ ké ti kàmàǔn-kàmàǔn ɓě hwòɖǒ kùìn. (2 Kɔ̀ɖéíntĩ̀ɔ̀ 4:7) Ti Pɔ́ɔ̀ dyé ma  Jɛ̀hóvà gbo-kpá-kpá ɖé ti nì kà ɓěa múɛɛ, ɔ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Ḿ ɓɛ́ìn kpé ɓó ɖɛ séín nyu jè, dyììn ɖé [Gèɖèpɔ́ɔ̀] mɔ̀ nyɔ nyíà ḿ kpéɔ̀ kɛɛ mú.”—Fèɖópĩ̀ɔ̀ 4:13.

20. Ðɛ́ mɔ̀ kpeɖe ɓě ɓɛ́ m̀ mɛ sí kíɖííɛ́, kè xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jèɛ́?

²⁰ Ɔ jǔ ké à dyi mɔ́ ɓɛ́ à ké Jɛ̀hóvà ɓǎto jǔ ní, à ɓéɖé ɓɛ́ à ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖá wa se dyí sɛ́ɖɛ́ìn nyɛɛ nyuɛ ɓɔ́. Kɛɛ à se ɓéɖé ɓɛ́ à ké ɓó sèìn. (Wóɖómà 12:9) Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓǎto ɓě ɖɛ̀ɓɛ̀ ɖɛ ɓě ɓɛ́ ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ múɛɛ mú. Wa zaìn wa jè kɔ̃in ɖé Wɛ́ɖɛ́ 15:1-5 mú. (Zàà wuɖuún.) Jɛ̀hóvàà ɓǎto ɓě sí ɔ kpeɖe ɓěɔ̀ kíɖíí, ké wa tɛ̀mɛ̀ìn “ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn kè múà kè gìɖìǐ kè hwòɖǒ-ku-ku kè hwòɖǒ-kɔ̃in-nɔ̀mɔ̀-nɔ̀mɔ̀ kè kpeɖeín-nɔ̀mɔ̀-nɔ̀mɔ̀ kè hwòɖǒ-kɔ̃-dè-dè kè nyɔ-mìɔùn-ɓíɖíi-dyà-dyà ɔ kè nyɔ-mìɔùn-dyí-kpɔ̃-kpɔ̃.”—Gàɖézìà 5:22, 23.

21. Xwɛ̌ m̀ ɓɛ́ìn cɛ̃́ɛ ɓɛ́ m̀ ké kpeɖe ɓě ɓɛ́ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ múɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn nyɛ́?

²¹ Xwɛ̌ m̀ ɓɛ́ìn cɛ̃́ɛ ɓɛ́ m̀ ké kpeɖe nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓě nìà kɛ tɛ̀mɛ̀ìn nyɛ́? M̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké ɖɛ ɓě ɓɛ́ Jɛ̀hóvà ɖɛ̀ɓɛ̀ múɛɛ cɛ̃́, dyììn ɖé Báɓòɔ̀ wuɖuún-zà-zà kèɛ̀ cɛ̃́-cɛ̃́ mú ti séín. (Àzédyà 30:20, 21) Kà nì muà ɖɛ nìà kɛ nyuùn wɛ̃ɛ, nì ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɓó Jɛ̀hóvà bììɛɛ mu kɔ̃ kpáùn, ké kà nì ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɓó Jɛ̀hóvà bììɛɛ muà kɔ̃ kpáùn wɛ̃ɛ, nì mu ɔ wuɖu nyuɛ mɔ́ùn.

22. Ðɛ́ mu ɖé nì Jɛ̀hóvàà wuɖu-nyu-nyuɔ̀ mú sɔ̀ìn nyɛ́?

²² Kpeɖe ɓě ɓɛ́ m̀ ɓɛ́ìn gbo zĩàìn nyɛɛ ɓɛ́ìn nìɛ̀ kà ɖɔ sùà ɓě mú-zà-zà kèɛ̀ ɖie ɓě mú-po-po nìà kɛ. Báɓòɔ̀ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ m̀ ɓéɖé ɓɛ́ m̀ ké “nyɔ [m̀] jǔ ma kĩ́ín nyɛ ɔ kè ɔ kpeɖe ɓěɔ̀ dyi táà” ɓɛ́ m̀ ké “nyɔ ɖìèɔ̀ dyí ɖú” kɛ. (Kɔ̀ɖɔ́sĩ̀à 3:9, 10) Ɔ mu mú kàmàùn dyɛo, kɛɛ ɔ jǔ ké à dyi gbo zĩàìn, ké à dyi Jɛ̀hóvà wuɖu nyu ní, ɔ cɛ̃ɛ kà ɔ mu à “kpáná vɛ̀nɛ̀” ɖò nyíìn nyɛ. (Wɛ́ɖɛ́ 19:11) Ǹdye, gãa ɓɛ́ m̀ ké Jɛ̀hóvà wuɖu nyu, kè ɓɛ́ m̀ kéɛ tɛ̀mɛ̀ìn kà Sétɔ̃̀ mɔ̀ se-tɔ́mɔ́-nyɔ̀ kɛ. Ɓɔ́ Jɛ̀hóvà bìì kũ̀à nyuɛ ɓó kpáná séín ɖò ɓɛ́ m̀ ké dyé ɖé dyúa kɛɛ jè, kɛɛ m̀ mɛ nyuɛ, sepóɛɖé m̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ ɔ mú hwòɖǒɛ̀-ɖé-hwɛ̀-kà. Nìí, nì mu Gèɖèpɔ́ɔ̀ jǎà-ɓǎto jǔùn!