Gèɖèpɔ́ɔ̀ poìn ma ɓǎ Ééɓòɖòhɛ̃́ɛ̀ dyú ɓěɔ̀ dyí ɓɛ́ wa ké ma ɓóɖó-dù jǔ, ké ɔ nyí ma wa gma ɓě. Ɔ ɖáìn ma ɓóɖó-dùɔ̀ “Éézùɖùɛ̀,” ké ɔ nyu ma wa jǎà ɓiè-ɓiè kè ɔ wuɖuɔ̀ dyí-gmɔ̀-nyɔ̀ ɓě mú. (Wɛ́ɖɛ́ 147:19, 20) Ɔ jè nyɔ ɓě sɔ̀àìn ɖé ɓóɖó-dù séín múɛɛ ɓɛ́ìn ma nɔ̀mɔ̀ dyíin dyéɛ dyììn ɖé Éézùɖùɛ̀ mú.​—Zà Jɛ́nɛ́sì 22:18 wuɖuún.

Gèɖèpɔ́ɔ̀ gã ma Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ ɓɛ́ wa ké ma ɔ zàse ɓě jǔ. Ðɛ ɓě kpáó zɔ̃̌ɔ̀ Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ gboɛɛ tɛ̀mɛ̀ìn kà ɓɛ́ nyɔǔn dyi Gèɖèpɔ́ɔ̀ gma ɓěɔ̀ dyi kpɔ̃ ní, nìí, ɔ mu wa nɔ̀mɔ̀ dyíin dyí nyuùn wɛ̃. (Dìtɔ̀wáɖánámɛ̀ 4:6) Ɔ nì ma ná jèɛɛ, nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě ɓɛ́ìn ma jǎà Gèɖèpɔ́ɔ̀ dyí dyuòɛ̀ dyììn ɖé Éézùɖùɛ̀-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mú.​—Zà Àzédyà 43:10, 12 wuɖuún.

Ti ɖǎ ma ziɛɛ, Éézùɖùɛ̀ se ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ dyi dè ɖe, ké Jɛ̀hóvà dèìn ma jǎà Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓě ɓóɖó-dù nìà wɛ̃ɛ bɛ̃̌ǐn. (Máfíò 21:43; 23:37, 38) Ɓó kàǔn wɛ̃ɛ, ɖé Éézùɖùɛ̀ bɛ̃̌ǐn nyɛɛ, jǎà Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ mɔ̀ Jɛ̀hóvà zàse ɓě.​—Zà Àpɔ́sò 15:14, 17 wuɖuún.

Jízɛ̀ poìn ma ɔ ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ dyí ɓɛ́ wa ké ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu wáɖá, kè ɓɛ́ wa ké ma nyɔ ɓě sɔ̀àìn ɖé ɓóɖó-dù kò-kò ɓě múɛɛ ɔ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě mú nyu. (Máfíò 10:7, 11; 24:14; 28:19, 20) Kũ̀à nìà kɛɛ nì mánáín hwɛ̀ɛ̀ dyiɛń kàǔn, ɖé wé-hwɛ̀ìn-gbɔ-tì nìà kɛ mú. Jɛ̀hóvà ɖǎ nyɔǔn táázĩ̀ìn vò-vò sɔ̀ìn ɖé ɓóɖó-dù kò-kò ɓě múɛɛ dyí poìn ɖé jǎà ɓiè-kpò dyúáɖò mú. Ðɛ nì kà kɛɛ séè ɓóɖó-kpàà kɔ̃ kpá ɖò. (Wɛ̀ɖɛ̀ɓèɖésĩ̀ɔ̀ 7:9, 10) Jǎà Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ poìn dyí ɓɛ́ wa ké kpéí poìn pòìn, kè ɓɛ́ wa ké gbo kpáín kpàìn. Ðé wa dyí-poìn-poìn ɓěɔ̀ mú ɖé ɓóɖó-kpàà dà séín nyɛɛ, wa cɛ̃́ ɖɛ dyúáɖò sɔ̀ìn ɖé Báɓòɔ̀ mú.​—Zà Híìbúɖúù 10:24, 25 wuɖuún.

Sɔ̀ìn ɖé zɔ̃ mɔ̀à 1870 ké 1879 gbo múɛɛ, Báɓò cɛ̃́-nyɔ̀ ɓě xwéɖé wè dè ma Báɓòɔ̀ jǎà ɓě ɓɛ́ nyɔǔn se ma dyí dyuò kɛɛ dyéɛ gbɔ. Wa dyuòɛ̀ ma kà ɓɛ́ Jízɛ̀ ɖǎ ma ɔ ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓě dyí poìn ɓɛ́ wa ké ma Gèɖèpɔ́ɔ̀ wuɖu wáɖá jèɛɛ, wa dè ma Kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè cɛ̃ɛ gbɔ ɖé ɓóɖó-kpàà dà séín. Ðé zɔ̃ mɔ̀à 1931 kɛɛ múɛɛ, wa ɖú ma nyɛ́nɛ́ mɔ̀à Jɛ̀hóvà Zàse kɛɛ dyí.​—Zà Àpɔ́sò 1:8; 2:1, 4; 5:42 wuɖuún.

Ti ɓɛ́ Jízɛ̀ ɖǎ ma ɓóɖó-kpàà kɔ̃ sɔ̀ kɛɛ, Kɛ́ɖɛ́ì ɖeín-sí-nyɔ̀ ɓěɔ̀ dyí-poìn-poìn ɓě nì ma ɖé ɓóɖó-kpàà dà ɖò-ɖò ɓěɛɛ dyé ma nɔ̀mɔ̀ dyíin sɔ̀ìn ɖé gàa ɓě nì ma wa dyúa kɛɛ gbo. Gàa ɓě nìà wɛ̃ɛ dyuòɛ̀ ma kà Jízɛ̀ mɔ̀ jǎà dyí-poìn-kpòɔ̀ dú-xwìɛ̀-cù kɛ. (Àpɔ́sò 16:4, 5) Kà dyúáɖòɔ̀ kǎà ɔ nì zɛ̃̌ɛ̀. Jɛ̀hóvà Zàse ɓě nìà ɖé ɓóɖó-kpàà dà séín nyɛɛ dyé nɔ̀mɔ̀ dyíin sɔ̀ìn ɖé gàa ɓě nìà wa dyúa ké wa mɔ̀à Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓáɖáá dyí-gmɔ̀-nyɔ̀ fɔ̀nɔ̀-hwòɖǒ ɓěɛɛ gbo. Gàa ɓě nìà kɛɛ gmɔìn kũ̀à ɓɛ́ Jɛ̀hóvà Zàse ɓěɔ̀ nìà nyuɛń ɖé ɓóɖó-dù kò-kò ɓě múɛɛ kɔ̃in. Kũ̀à nìà kɛɛ mɔ̀, céè-ɖɛ̀ ɓě tɛ̀mɛ̀àìn nyɔǔn Báɓòɔ̀ kɛɛ céè-céè kè wa dyi ɓèìn-ɓèìn ɖé wuɖu-dù hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ mɛ̀nɛ̌ìn ɖò ɓě mú. Ɔ jèɛɛ, gàa ɓě nìà kɛɛ ɓɛ́ìn nyɔǔn kpéí-po-po, kè wa hwìè-da-zàìn-zàìn sɔ̀àìn ɖé Báɓòɔ̀ múɛ nyíɛ ɖé dyí-poìn-kpò táázĩ̀ìn hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ zi kɔ̃ ɓě nìà ɓóɖó-kpàà dà séín nyɛɛ mú. Ðé dyí-poìn-kpò ɖò-ɖò ɓěɔ̀ múɛɛ, gàa ɓě ɓɛ́ìn kpéɛɛ gmɔìn wa ɖíí ɓěɔ̀ kɔ̃in. Gàa ɓě nìà kɛ gmɔ̀ Gèɖèpɔ́ɔ̀ ɓáɖáá ɓěɔ̀ dyí ɖé ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn mú.​—Zà 1 Píɖɛ̀ 5:2, 3 wuɖuún.

Jɛ̀hóvà Zàse ɓěɔ̀ poìn dyí ɓɛ́ wa ké bɔ̃̌ nɔ̀mɔ̀ dyíinɔ̀ cɛ̃, kè ɓɛ́ wa kéɛ nyu ɓɛ́ nyɔ ɓě ké Jízɛ̀ ɖeín-nà-nyɔ̀ ɓě jǔ. Kà àpɔ́sò ɓěɔ̀ nyuóɔ kà kɛɛ, kǎà à nyuɛ ɖekè. À cɛ̃ bɔ̃̌ nɔ̀mɔ̀ dyíinɔ̀ jè ɖé nyɔ ɓě ɓíɖí-taún. (Àpɔ́sò 20:20) Nyɔ ɓě ɓɛ́ wa ɖɛ̀ɓɛ̀à jǎà mú wáɖáá kɛɛ, à tɛ̀mɛ̀ìn wa Báɓòɔ̀ ɖekè. Kɛɛ Jɛ̀hóvà Zàse ɓěɔ̀ se dyí-poìn-kpò pū. À mɔ̀ xwéɖé-dù ɓéɖéà ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn-ɖɛ̀ɓɛ̀ǐn ɓǎ kɛ. À mɔ̀ ɖíí-gàa kè ɖíí-màa ɓě ké à kɔ̃ìn kɔ̃̀ìn jè gbo. (2 Tɛ̀sàɖónìà 1:3) Sepóɛɖé Jɛ̀hóvàà nyɔ ɓěɔ̀ poìn dyí ɓɛ́ wa ké Gèɖèpɔ́ɔ̀ hwòɖǒ dyi dè kè ɓɛ́ wa ké nyɔ tɔ̀ɔ̀ ɓě gbo kpá jèɛɛ, wa mɔ̀ xwéɖé-dù ɓɛ́ wa ɓéɖé múà dà ɓóɖó-kpàà kɔ̃ɔ.​—Zà Wɛ́ɖɛ́ 33:12; Àpɔ́sò 20:35 wuɖuún.