A -kä kwäkwänɩ ˈwë, ˈlili ˈwʋ a yiyinɩɛ yɔwʋ zaa, wɛlɩ bhɛnɩ yɩ ˈkaɲɩ jijoˈwʋ yi. Ɛˈɛ -bhö ɲɩasɛ, maa bhʋlʋbhlʋ a kää dlɩpäsa, bhʋlʋbhlʋ -lii -wʋä -mä a dlɩ zɛmö ˈn bhʋlʋbhlʋ a ˈnʋä mäˈä ˈpɩwʋ a -lii ˈmö nza -kamä. Wɛlɩ bhɛnɩ yɩ ˈkä käbö -bɛyɩ ˈbhöönɩ yɩ ˈkaɲɩ ghlɩ ˈn -lizoku -mimii bhɛnɩˈɛ yɩ ˈkaɲɩ zɛmö -vu.

A nɩ tɩ dlɩ ˈpä nɩɩ wɛlɩ ˈnaa ˈkaɲɩ -zɩ jijoˈwʋ yi. Maa sɛɛ a ˈkää ˈzʋ a ˈki ˈwlu plɩ, -lɛ a ˈdɩmözʋwɛlɩɩ ˈmö Biblë ˈɲɛɛ. (Matie 5:23, 24) Biblë ˈmö a ˈpäpägböö a -kii -gänɩɩ, sɛ a ˈkää ˈzʋ yɩ ˈkä bhɩɛ, a yi -sɩbhä yɩbhlɩnɩ.

SƐƐ BIBLË GBÄÄ: “Bhïlabhïlatɛɲɩ [...] -bhölɩ.” (Ecclésiaste 3:1, 7) A nɩ yɩbhlɩnɩ sɛ nɩɩ, a kä a ˈkä ˈtɛɲɩ ˈwʋ ˈlibhï a ˈkä a jijoˈwʋ a wɛlɩ bhïla. A nɩ tɩ ˈdɩ ˈylimö zizazizanɩ, ˈsaa -wʋä -mä -na dlɩzɛmö, bhïlii gbëaa. -N -ɲɛ -naˈa -lɛglɩɲɔ ˈsɔ -kä bhïla dɔˈwʋ -wʋ, -naˈa “ŋli a wɛlɩɩ ˈwuë nɩ glɩnɩ gbëaa a ˈyize.” (Ɛfɛɛzɩ 4:25) Wɛlɩ aˈbhë -kamö teɲii yɔwʋ kälɩ -kë, tɩ nɩ -n ˈkä gwɩ nʋ. Wɛlɩ kaɲɩ jijoˈwʋ -wʋ, ˈn -n -kä dlɩwätɛsɛ -gömö -sɛ, yɩ ˈnaa ˈkä gwɩgwɛ ˈmö ghlɛ.—Proverbes 15:4; 26:20.

ˈN -lu -nɩmö dlɩ yɔwʋ nɛnɩ aˈbhë -kë, -naˈa ŋli a wɛlɩ nɩ -wʋ ˈkwädlɩ -pälɛpälɛ, tɩ dlʋ nɩɩ, -naˈa -lɛglɩɲɔ -n kä -n ˈkɔ -waa, -n ˈkɔ ˈklʋkpamo ˈzʋ. (Kɔlɔɔsɩ 4:6) Wɛlɩ kaɲɩ jijoˈwʋ yii, a nɩ ˈtɛmanɩ ˈyli yɔwʋ a ˈki bhïla cuu nzɩ yɩ ˈkä -lɛ bhɩɛ.—Ɛfɛɛzɩ 4:26.

ˈSAA A BHƐNƖƐ A ˈKÄ NƲ:

• A nɩ ˈlibhï ˈtɛɲɩ nzɩ a ˈkä a jijoˈwʋ a wɛlɩ ˈmö -sɛnɩ.

• -Naˈa -lɛglɩɲɔ mɔɔ -kä bhïla dɔˈwʋ -wʋ, -pʋnɔ ˈyukwli ˈtɩɩ, tɩ ˈɔ wɛlɩ ˈwʋ ˈdɩ. Maa -n yiɛ -naa bhäla bhïlamö.

SƐƐ BIBLË GBÄÄ: “-Daayuë a -muëë -wawanɩˈɛ a sɛ, a nɩ -käkänɩ -sɩbhä ˈmäna ˈmlɩ , a ˈkä -wawanɩ. A ˈkä -lɛ ˈzʋzʋnɩ a gbʋ nɩ plɛnaɲɩ teɲii.” (Ghlɔɔmö 12:10) Sɛ -n -pʋnɩɛ ˈyukwli, -sɩbhä dɛsɛ a kää. ˈTɛmanɩ yli yɔwʋ -naˈa -lɛglɩɲɔ -n ˈkɔ ˈmö ˈnʋ, “a nɩ ˈpäpänɩ dlɩ ˈwʋ [...] a nɩ tɩ aɲɩ ˈkädɩ ˈmö ˈwʋ ˈlibhï.” (1 Piɛlɩ 3:8; Zaakö 1:19) -Pʋnɔ sasɛ ˈyukwli, maa tɩ ˈfʋ ˈwʋ ŋlu. -N -kä bhɛnɩ, ˈsaa -n -wʋä nʋ dɔˈwʋ, -sʋʋ -bhlɛ kɛˈmö -n ˈkɔ sasɛ ˈyukwli -pʋnɩ. -N ˈnɩ käˈmö -ghlɩnɩɩ, ˈɲɔ ˈdɩ nɩɩ -n yɩbhä a ˈkä ˈtɛɲɩ -mɛmɛɛ ˈmö bhïla. ˈN -n ˈnɔ -na -gblɩɲɔ a sɛ ˈwʋ ˈlibhï maa -n -kɔɔ nɩkpɛ a -mɔ -n -ɲɛ pönɩɛ a sɛ ˈwʋ ˈlibhï, “-n ˈnaa ˈkɔ ˈwʋ -päpanɩsɛ ˈklɛ yɔwʋ ˈpänɩ cuu.”—Ecclésiaste 7:9.

ˈSAA A BHƐNƖƐ A ˈKÄ NƲ:

• ˈSaa ɔ sɛnɩɛ ˈmö -nɩmö dlɩ yɔwʋ nɛnɩ aˈbhë -kë, -pʋnɔ ˈyukwli ˈyize.

• -Pʋnɩ ˈyukwli lɩbhä dɔˈwʋ wɛlɩ ɔ sɛnɩɛ ˈmöö, -n ˈkä sɛɛ yɩ sɛ zɛmö -yi. ˈƆ yɛkayɛkasa -ɲɛ ˈɔ bhïlabhïlasa ˈsɔ, zʋnii ˈyli yɔwʋ.

SƐƐ BIBLË GBÄÄ: “-Ɔ ˈtɛmanɩɛ ˈyli yɔwʋ ˈn ɔ nʋä libhoo, -li a -lii ɔ ghlɩnʋä ˈmö, maa ˈfʋ a bhïlabhuluu ˈpʋa wʋ kää.” (Proverbes 14:23) A ˈkä ˈmö ˈnʋnʋnɩ -lu a nʋnʋ dɔˈwʋ a ˈyize mii ˈnɩɛ dɛsɛ -kä. Maa a ˈsɔ -kpɔ a ˈsaa a gbää a ˈkä nʋ, a nɩ nu. A ˈkä -sɩbhä ˈzʋ a dɔˈwʋ, a -kä a ˈkä teɲii ˈyli yɔwʋ ˈtɛmanɩ. A yi -li a -lii ˈmö ghlɩnɩ. (Proverbes 10:4) ˈN a ˈkä -lii ˈgämö nʋnɩ, nɩkpa a -muë pönɩɛ a sɛ “a yi yɩ ˈylimö a -lu a -lu ghlɩ.”—Ecclésiaste 4:9.

ˈSAA A BHƐNƖƐ A ˈKÄ NƲ:

• Sɛ a ˈkää bhʋlʋbhlʋ zʋ nzɩ a jijoˈwʋ a wɛlɩ ˈkä bhɩɛ, a nɩ zʋni yɔwʋ.

• A ˈsaa a gbää a ˈkä nʋ, a -kä -lɛ glɩɩ, yɩ dɔˈwʋ dɛ a nɛmöä, a nɩ ˈyɩ ˈylɩmö.