Nɩkpa a -bɛ -tɔnɩ nɩɩ, wa -kä Zoova ˈa Bhlɩnɩwaa nʋʋ, lagɔgligbëlele wa ga. Maa -lɩbhä a ˈylʋbö a 2.700 dɛˈɛ, -tiamö a Lagɔ -ɔ -bhliɛ -bhlʋ -kpö, ˈɔ bʋbɔbʋbɔwa ˈmö ɔ la a-a ˈɔ “bhlɩnɩwaa.” (Isaïe 43:10-12) ˈYlʋba wa laa 1931 ˈnɩɛ a-a -bhlɛ ghlɛɛ, Biblë a ˈcɩɛcɩɛwaa wa laɲɩ a-a la. Maa ˈsaa kä ɔ ˈŋlɩ ˈn -a -yi bhä -aɲɩ Zoova ˈa Bhlɩnɩwaa a ˈŋlɩ ˈpä ˈnɩ?

Mii tula -mɔ -aˈa Lagɔ glɩnɩɛ. -A -kä -mä bhlagɔgɔˈmö a lagɔbɔgwɩɩ ˈmö yɩlɩ, Lagɔ ˈa ŋlɩɩ Zoova cɛlɩnɩ a-a -mä Biblë ˈmö ˈwʋ a mila ngbiˈsɔ a sɛ. Wa ˈkää Biblë gbɩ -mimii ˈmö ˈcɛlɩnɩ dɔˈwʋ -wʋʋ, Lagɔ ˈa ŋlɩɩ Zoova ˈmö wa zigbanɩɛ ŋlɩɩ -mimii -yɩ -lɛ Lagɔ, -Alowli ˈmö. Maa, dɛɛ -tiamö a Lagɔ ghlɛ a-a Moyizɩ ˈylimö -lɩbhä ɔ sʋlʋnɔ ɔɲɩgäsɛ a ŋlɩɩ Zoova. Ɔ lɛ naa: “ˈNa ˈkwädlɩkwädlɩnɩ a ŋlɩɩ miɛ dɛˈɛ.” (Exode 3:15) Saˈa -sɩbhä ɔ tula nɩɩ, ɔ -ɲɛ ˈfʋ a -lagwɩɩ ˈnɩɛ yɔwʋ mönɩ. Wa -kaɲɩ Lagɔ ˈa ŋlɩɩ ˈmö lanɩɩ, -jɔlʋ ˈkɔdʋä.

Mii sʋlʋnɩɛ libho -a nʋä. Tɛnɩ bhlaˈmö a ˈtɛɲɩ ˈmö, Abɛɛlɩ, nɩkpɛ a -mɔ nʋ a-a ˈsaa nɛnɩɛ Lagɔ dlɩ yɔwʋ ˈn lagɔnɩkpa -mumuë -wa ˈtɛɛnɩ a-a Zoova dlɩ a ˈtɛɲɩ ˈmö, wa bhïla a-a sɛ wa ˈtɛɛnɩɛ Zoova dlɩ a wɛlɩ. ˈYlʋbö a -bɛ -yɩ ˈplɩɛ ˈmö, “bhlaˈmö a lagɔnɩkpa ˈkɔkɔmlɛ ˈla -wa ˈtɛɛnɩ a-a Lagɔ dlɩ,” Nowee, Ablaamö, Salaa, Moyizɩ, Daviidɩ ˈn -mumuë, wa yi a-a wa glaˈmö a -nʋa ˈzʋ. (Ebleewaa 11:4—12:1) -Zijle a zlɩ, sɛɛ nɩkpɛ bhïlaˈɛ ɔ ˈli a ˈwlumö ɔ ˈkɔ gbʋ ŋli -sɛ, sɛ -bhlʋ -kpɔ ˈla, -sɩbhä -a ˈtɛmanɩɛ yli yɔwʋ -a ˈkä Lagɔ ˈa gbëawɛlɩɩ nɩkpa ˈɲɛ.

Zezwii ˈa gbäpöö mö -a -gänɩɛ. “-Amö -ɔ kä gbëaa ˈmö, sɛɛ Lagɔ ˈa wɛlɩɩ -wʋä -ɔ bhïli -sɩbhä,” -sɩbhä Biblë lɔɔ. (ˈKlʋkälɩwɛlɩɩ 3:14) Zezwii aˈbhë lɛ naa ‘sɛ Lagɔ -wʋä ˈtɩɩ, -sɩbhä ɔ sʋlʋnɩɛ nɩkpa’ ˈn “Lagɔ ˈa wɛlɩɩ n ˈkɩ kɛ -gömö ˈzʋ nɩɩ -tiawɛlɩɩ yɩ glɩnɩɛ.” (Zaah 17:26; 18:37) Zaa, -wa glɩnɩɛ Zezwii a -tiamö a ˈwʋ-bhlinɩwaa kä wa ˈkä Zoova ˈa ŋlɩɩ -gömö -kä, wa ˈkɩ nɩkpa sʋlʋnɩ. Zoova ˈa Bhlɩnɩwaa ˈyli yɔwʋ wa ˈtɛmanɩ ˈn wa nʋä -lɛ a libho ˈla.

• -Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn Biblë a ˈcɩɛcɩɛwaa yi ɔ ŋlɩɩ -yɩ -lɛ Zoova ˈa Bhlɩnɩwaa waɲɩ ˈpä ˈnɩ?

• Sɛɛ Zoova kää bhlɩnɩwaa mäˈä dʋdʋ ˈwʋ, -lɛ a ˈtɛɲɩ -zɩmö bhä dɛˈɛ ˈnɩ?

• -Mɔ glɩnɩ bhä Zoova ˈa Bhlɩnɩɲɔ ˈkɔdɔ ˈnɩ?