ˈCƖƐCƖƐKÏBHË 32
Lagɔ yɛ ˈɔ ˈKämanɔɔ sɛ ˈgïla!
ˈYlʋba wa laa 1914 ˈmö, ˗lɛ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ tɛɛ ˗mä zlɩ ˈmö. ˈYlʋba ˈla ˈmö, ˗lɛ nɩkpaa a ˈkämanɔɔ a ˈgbëbhlenɩtɛɲɩ tɛɛ. Sɛɛ ˗a ˗yi ɔ sɛ ˈnɩ? ˗Lii Biblë gbää ˗yɩ ˈkä ˈyli ˈwlʋnɩ ˈn ˈsaa ˗a yɩɛ ˈylɩmö tɛɛnɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö ˗këë zɩˈɛ, mö ˗a ˈkää yɔwʋ yɩlɩ.
1. Lii ˗a ˗mi Biblë gbä ɔ yɩ ˈkä ˈyli ˈwlʋnɩ ˈnɩ?
Daniɛlɩ a ˈbɔgʋʋ lɛ nɩɩ wa laa “ˈylʋbö ngbi’sɔ,” yɩ ˈgbëbhlenɩtɛɲɩ ˈmö ˗lɛ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ ˈkää tɛɛ. (Daniel 4:16, 17) ˈYlʋbö a gwlɩ ngbï a ˈki a ˗bɛ ˈplɩɛ ˈwë, ˈylʋbö ˈla ˗bhlʋ ˗kpɔ ˈmö Zezwii laa ‘lɛgäwaa a ˈtɛɲɩ,’ ˈn ɔ yiˈɛɛ nɩɩ ˈtɛɲɩ ˈla ˈnɩɛ ˗bhlɛ bhɩɛ. (Lwiikö 21:24) ˗A ˈyɩɛ ˈylɩmö nɩɩ ˈylʋbö ngbiˈsɔ ˗kpɔ ˈla, 1914 a ˈylʋba ˈmö ˗lɛ yɩ bhɩɛɛ.
2. ˈTɛɛnɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö ˗këë zɩˈɛ, ˈsaa ˗a yɩ ɔ ˈylɩmö ˈnɩ?
ˈYlɩ ˗bhlʋ ˈmö, Zezwii ˈa ˈwʋ˗bhlinɩwaa yoo nimï ˈyɩbhä nɩɩ: “˗Naˈa ˈkämanɔ ˈkɔdʋʋ a ˈyliwlʋnɩzlɩɩ, ɛ ˗ɲɛ ˈpɩwʋ a ˈylibhɩɛdaa ˈsɔ, ˗lɛ a ˈtɛɲɩ ˈla, ɛ ˗kä ghlɛɛ yii, ˈsaa ˗a ˈkɛ bhä ˈmö yɩbhlɩnɩ?” (Matie 24:3) Wa ˈyɩbhɔɔ saˈa nimï ˈn Zezwii yiɛ ˗lii a ˗bɛ ˗yɩ ˈkää ˈwʋ ˈplɩ a wɛlɩɩ bhïla, Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ ˗kä tɛɛ. Ɔ bhïla tʋ, ŋɔmʋgupegupe, ˈn dʋdʋ a tɩtlɛnɩtɩtlɛnɛ a wɛlɩɩ. (Zɛlɩ Matie 24:7 ˈmö.) Biblë nʋˈɛ nɩɩ “ˈpɩwʋ a ˈgbëbhlenɩtɛnɩ ˈmö,” nɩkpa a nʋnʋlii a za, “zila ˗mimii yi ˈmö ˈtɛmanɩ.” (2 Timotee 3:1-5) ˗Li ˈla ˈwuë, tɛɛnɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö, mii ˗wʋä ˈyli ˈwlʋnɩ dɔˈwʋ.
3. Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ tɛɛ, ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn pɩwʋ ˈtɛmanɩ ɔ ˈmö ˈyize ˈnɩ?
Zezwii ˈzʋä ˈkämanɩɲɔ ˈwë cuu, Sataa ˗ɲɛ ˈɔ zuzukuzokuu ˈsɔ ˈmö ɔ ˗ɲɛ gwɩɛ ˗mä zlɩ ˈmö. ˈN ɔ yiɛ Sataa ˈwlu ˈplɩ. Biblë nɩɩ, “ɔ ˗ɲɛ ˈɔ zuzukuzokuu ˈwuë ˈsɔ, ˈmö wa bhlɩɛ mäˈä dʋdʋ ˈwʋ sɛ.” (ˈYlimötulanɩlii 12:9, 10, 12) Sataa ˗yi a˗a sɛ nɩɩ wa yoˈaa ˗pa ˈyli bhɩa zaa, ɔ ˈwuë ˈklɛ. ˗Sɩbhä a za, ɔ ˈyɩa mäˈä dʋdʋ ˈwʋ a nɩkpa ˈklɩ a ˗bɛ. Mii kää ˈŋlɩ ˈn ˈpɩwʋ ˈwʋ a ˗lii ˈtɛɛ teɲii ˈmö! Maa Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ yi ˗lizokuu ˈwuë ˈyli bhɩa.
ˈCƖƐ ˗LII ˗MIMII
ˈSaa tulaa nɩɩ, 1914 a ˈylʋba ˈmö ˗lɛ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ tɛɛ ˈn sɛ yɩ sɛɛ ˗aa dɔˈwʋ zɛmö, ˗a nɩ yɩlɩɩ yɔwʋ.
4. Sɛɛ Biblë tulaa nɩɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ tɛɛ
Lagɔ gbä ˈn Babilɔɔnɩ a ˈbhlɩlowli Nabikodonozɔɔ yiɛ ˗lii ˗yɩ ˈkää zɩkö ˈwʋ ˈplɩ yɛla ghlɛ. Daniɛlɩ mɔɔ ˗sɛɛ yɛla ˈla zɛmö. Nabikodonozɔɔ ˈa ˈkämanɔɔ ˈn Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ a wɛlɩɩ, ˈmö yɛla ˈla bhïla.—Zɛlɩ Daniel 4:17 ˈmö. a
Zɛlɩ Daniel 4:20-26 ˈmö, a nɩ yɩlɩ ˗ziple ˈmö a ˗lii yɔwʋ ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ:
-
(1) ˈSaa Nabikodonozɔɔ ˈyɩ ɔ ˈylɩmö ˗mä ˈɔ yɛla ˈmö ˈnɩ?—Yɩlɩ ˗mä gbɛlʋ 20 ˈn 21 ˈmö.
-
(2) Sɛ wa ˈzʋ ɔ su ˈla ˈnɩ?—Yɩlɩ ˗mä gbɛlʋ 23 ˈmö.
-
(3) “ˈYlʋbö ngbiˈsɔ” ˗kpɔ ˗kä bhɩɛ, ˈsaa ˈkä ɔ ˈwʋ ˈplɩ ˈnɩ?—Yɩlɩ ˗mä gbɛlʋ 26 ˈmö.
Suu ˈkämanɩɲɔɔ ghlɛɛ yɛla ˗ɲɛ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ ˈsɔ, sɛ yɩ mönɩɛ yɔwʋ
WƐLƖƖ ˗YƖ ˈKÄÄ ˈYLI ˈWLƲNƖ (Daniel 4:20-36)
ˈKämanɔɔ
(1) Suu ˈkɔdʋʋ
ˈKämanɔɔ yɛ ˈbhlenɩ
(2) “A nɩ ˈklɛ suu,” “ˈylʋbö ngbiˈsɔ” ˈkä ˈplɩ
ˈKämanɔɔ yɛ ˈwʋ ˈsɔ tɛɛnɩ
(3) “˗N yi ˈwʋ ˈsɔ ˈkämanɩ”
˗Lii ˗yɩ ˈwlʋnɩɛ tɛkädɔˈwʋ ˈyli...
-
(4) ˗Mɔ wa pälɩ ɔ suu ˈwʋ ˈnɩ? —Yɩlɩ ˗mä gbɛlʋ 22 ˈmö.
-
(5) ˈTɛɲɩ ˗mɛ ˈmö ˈɔ ˈkämanɔɔ ˈbhlenɩ ɔ ˈnɩ? —Zɛlɩ Daniel 4:29-33 ˈmö.
-
(6) “ˈYlʋbö ngbiˈsɔ ˈplɩɛ ˈwë,” ˈsaa ghlɩ ɔ Nabikodonozɔɔ ˈnɩ? —Zɛlɩ Daniel 4:34-36 ˈmö.
˗LII ˗YƖ ˈWLƲNƖƐ TƐKÄDƆˈWƲ ˈYLI
ˈKämanɔɔ
(4) Nabikodonozɔɔ, Babilɔɔnɩ a ˈbhlɩlowli
ˈKämanɔɔ yɛ ˈbhlenɩ
(5) ˈYlʋba 606 Z.ˈN.G. ˈplɩɛ ˈwë, ˈn Nabikodonozɔɔ yiɛ ˈgwɩköbhäɲɔ ˈzʋ, ɔˈɔɔ a bhɛnɩ ɔ ˈkä ˈkämanɩ, ˗këë ˈylʋbö ngbiˈsɔ yiɛ ˈplɩ
ˈKämanɔɔ yɛ ˈwʋ ˈsɔ tɛɛnɩ
(6) Nabikodonozɔɔ yiɛ yɛmanɩ ˈn ɔ yiɛ ˈwʋ ˈsɔ ˈɔ ˈkämanɔɔ tɛɛ
˗Lii ˗yɩ ˈwlʋnɩɛ ˈsɔnadɔˈwʋ ˈyli...
-
(7) ˗Mɔ wa pälɩ ɔ su ˈla ˈwʋ ˈnɩ? —Zɛlɩ 1 Chroniques 29:23 ˈmö.
-
(8) ˈTɛɲɩ ˗mɛ ˈmö ˈkämanɔ ˈla ˈbhlenɩ ɔ ˈnɩ? Sɛɛ ˗a ˗yi ɔ sɛ nɩɩ dɛɛ Zezwii yiɛ mäˈä dʋdʋ ˈwʋ, ˈkämanɔ ˈla ˈnɩɛ a˗a ˗bhölɩ ˈnɩ? —Zɛlɩ Lwiikö 21:24 ˈmö.
-
(9) Dɛɛ ˈkämanɔ ˈla tɛɛnɩ ɔ ˈwʋ ˈsɔ, ˈn ˈtɛɲɩ ˗mɛ ˈmö wʋ tɛɛ ɔ ˈnɩ?
˗LII ˗YƖ ˈWLƲNƖƐ ˈSƆNADƆˈWƲ ˈYLI
ˈKämanɔɔ
(7) Yizlaɛlɩ a ˈkämanɩwaa ˗wa ˈkämanɩ a˗a Lagɔ a ˈŋlɩ ˈmö
ˈKämanɔɔ yɛ ˈbhlenɩ
(8) Wa yɛ Zeluzalɛɛmö a ˗glɔ ˈyli bhɩa, ˈn Yizlaɛlɩ a ˈkämanɩwaa a ˈkämanɔɔ yiɛ ˈbhlenɩ ˈylʋbö a 2.520 ˈmö
ˈKämanɔɔ yɛ ˈwʋ ˈsɔ tɛɛnɩ
(9) ˗Mä zlɩ ˈmö, Zezwii yɛ ˈɔ ˈKämanɔɔ tɛɛ
Sɛ wa zɛlɩ ɔ ˈylʋbö ngbiˈsɔ ˗kpɔ ˈnɩ?
Biblë a gbɛlɩ ˗mimii kwänɩɲɩ ˈn ˗a nʋä gbɛlɩ ˗mimii ˈmö. A yɩɛ, ˈYlimötulanɩlii a ˈbɔgʋ ɲɩaɲɩ ˈdɩ nɩɩ ˈylʋbö ta ˈkïbhë mii bhɛɛ ˈylɩ a 1.260. (ˈYlimötulanɩlii 12:6, 14) Zaa, wa ˗kä ˈylʋbö ngbiˈsɔ nʋʋ, ˈylɩ a 1.260 a ˈki ˈsɔ ˈmö wa gaa. Yɩ ˈwuë mii bhɛɛ ˈylɩ a 2.520. ˗Mä Biblë ˈmö, dɛ ˗mämaa a dɔˈwʋ wa ˗kä ˈylɩ ˗bhlʋ nʋʋ, ˈylʋba ˗bhlʋ ˈmö wa gaa. (Ézéchiel 4:6)
5. ˈTɛɛnɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö, ˈpɩwʋ a ˗lii yɛ ˈmö zigbonɩ
Zezwii ˗kä ˈkämanɩɲɔ ˈzʋ ˈwë a sɛɛ ˗lii ˈkä ˗wʋ, ɔ bhïla yɩ wɛlɩɩ. Zɛlɩ Lwiikö 21:9-11 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
-
˗Lii ˗yɩɲɩ wɛlɩɩ gbɛlɩ ˈlɛ bhïlaa, yɩ glaˈmö a ˗mi ˗n ˈyɩ ɔ ˈylɩmö ˗yɩ ˈwlʋnɩ ɔ tɛkäsɛ ˈyli ˈnɩ?
ˈPɩwʋ ˗kä ˈyli bhɩɛ yi a ˈtɛɲɩ ˈmö, sɛɛ nɩkpa ˈkää ˗wʋʋ, Zezwii a tietieɲɔ Pɔɔlʋ ˗sɛsɛnɩ yɩ wɛlɩɩ ˈmö. Zɛlɩ 2 Timotee 3:1-5 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
-
Nɩkpa a nʋnʋli ˈlɛ ˈwuë wa zɛlɩɛ a dɔˈwʋ, ˈsaa ˗n köbha ɔ zɩˈɛ ˈyli ˈnɩ?
6. Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ kä wʋ ˗kaɲɩ ˗mä ˈsunɩ ˗a ˈkä ˗lu nʋ
Zɛlɩ Matie 24:3, 14 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ:
-
Libho a ˗mu kä ɔ dɛsɛ ˗wʋ tula ɔ nɩɩ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ yɛ ˗tiamö tɛɛ ˈnɩ?
-
Sɛɛ ˗n bhɛnɩ ɔ ˗n ˈkä libho ˈla nʋmö ˈnɩ?
Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ yɛ tɛɛ ˈn wʋ yiaˈa ˗pa dʋdʋkpäta ˈwuë ˗gömö ˈkämanɩ. Zɛlɩ Ebleewaa 10:24, 25 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:
-
“ˈPɩwʋ a ˈylibhɩɛtɛɲɩ ˗ɛ yɛɛ ˈdio ˈwë” a za, ˈsaa ˗a ˈkä ɔ ˗bhʋlʋbhlʋ nʋ ˈnɩ?
˗MƆMƆƆ ˗KAMÖ NIMÏ ˈYƖBHÄ NƖƖ: “˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn Zoova ˈa Bhlɩnɩwaa nʋ ɔ nɩɩ 1914 a ˈylʋba dɛsɛ a kää ˈnɩ?”
-
Sɛɛ ˗n ˈkä ɔ gbä ˈnɩ?
DƐSƐKÄKÏBHÏ
˗Lii ˗yɩ ˈkää ˈyli ˈwlʋnɩ ˗yɩɲɩ wɛlɩɩ Biblë bhïla, ˈtɛɲɩ ˗ɛɲɩ ˈmö ˗lii ˈplɩɛ bhʋlʋbhlʋ ˈwʋ, ˈn pɩwʋ nɩ ˈwʋ a ˗lii ˗a yɩɛ ˈylɩmö, yɩ tula nɩɩ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ yɛ ˗tiamö tɛɛ. ˗A ˗kä lagɔwɛlɩɩ biaa, ˗a ˗käˈɛ ˈwluyɩbhäyɩbhɩ ˈwʋ mö, ˗a tula nɩɩ ˗a kä ˗tiamö Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ a wɛlɩɩ dlɩ ˈwʋ.
ˈWʋligbanɩkïbhï
-
ˈYlʋbö ngbiˈsɔ ˗kpɔ a wɛlɩɩ Daniɛlɩ a ˈbɔgʋʋ bhïlaa, yɩ bhɩɛɛ ˈwë, ˈsaa ˈplɩ ɔ ˈwʋ ˈnɩ?
-
˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn ˗n kɩ ɔ dlɩ ˈwʋ nɩɩ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ, 1914 a ˈylʋba ˈmö ˗lɛ wʋ tɛɛ ˈnɩ?
-
Sɛɛ ˗n ˈkä ɔ tula nɩɩ Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ yɛ tɛɛ ˈnɩ?
YILII YƆWƲ
Tɛɛnɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö a ˈsaa plɩɛ ˈwʋ, sɛɛ nɩkpa ˗mumuë ˗wa vɩɛ ˗lii ˈmö bhïla yɩ wɛlɩɩ, yɩlii yɔwʋ.
« Depuis quand ce déclin brutal ? » (Réveillez˗vous !, avril 2007)
Matie 24:14 ˈmö a wɛlɩɩ ˗yɩ ˈkää ˈyli ˈwlʋnɩ, zeli ˈmö ˈn sɛ yɩ zigbanɩɛ nɩkpɛ ˗bhlʋ a zɩkpa ˈmö ˗n ˈkɩ ˈylɩmö.
« J’aimais le baseball plus tout au monde ! » (La Tour de Garde no. 3 2017)
Sɛɛ ˗a ˗yi ɔ sɛ nɩɩ Daniɛlɩ ˈkïbhï 4 ˈmö a wɛlɩɩ, Lagɔ ˈa ˈKämanɔɔ a wɛlɩɩ ˈmö yɩ bhïlaa ˈnɩ?
ˈYlʋbö ngbiˈsɔ ˗kpɔ ˗yiɲɩ wɛlɩɩ Daniɛlɩ ˈkïbhï 4 bhïlaa, ˈsaa tula ɔ nɩɩ 1914 a ˈylʋba ˈmö yɩ bhɩɛ ˈnɩ?
a ˈCɩɛcɩɛkïbhë ˈlɛ ˈmö a dɛɛ wa ˈzʋä Yɩlii yɔwʋ, lagɔbɔgwɩɩ ˈsɔ ˗kpɔ wa ˈzʋä ˗lɛ, zeli ˈmö.