Nɩkpa ˗mumuë a ˗bɛ pä dlɩ nɩɩ nɩkpɛ ˈnɩ ˈŋlɔ ˗kää, ˈŋlɔ ˈnɩˈɛ ghlɩ ˗wʋʋ, ɔˈɔɔ bhɛnɩ ɔ ˈkä ˈmäna ˈmö ˗wʋ. ˗Maa, ˈlɩlɩlɩ a dɔˈwʋ ˗wa yɛɛ kwäkwänɩ ˈwë, wa ˈwuë mʋa ˈnɩɛ ˈmäna ˈmö ˗wʋ. Nɩkpa ˗waaa ˈŋwlɩ ˗kää, ˈn ŋwlɩɩ ˗waaa gïla ˗wʋʋ, wa ˈwuë mʋa ˈnɩɛ yɔlɔylʋ ˈmö ˗wʋ. Biblë ɲɩaɲɩ ˈdɩ nɩɩ ˗wa gbää wa ˈnaa ˈkä ˈŋwlɩ kwää, ˗wa gbäˈɛ wa ˈnaa ˈkä ghïla mö, ˈsaa wa ˗sɛ ˗lɛ ˈn kwäkwänɩkwäkwänɛ kökä, ˗li ˈla a kii ˈsɔ ˗kpɔ, Lagɔ a ˈɲɛɲlii yɩ glɩnɩɛ.

1. ˗Waaa ˈŋwlɩ ˗kä ˈn ˗waa ghïla ˗wʋʋ, sɛ yɩ kä ɔ wa ˗li a ˗lii ˈmö ˈnɩ?

Biblë lɛ nɩɩ: “˗Ɔ ˗kä ˈɔ bhibheŋlɔɔ kwää, yɩ nɛnɩ. ˗Maa ˗ɔ ˗kä nɩɩ ɔ ˈnaa kwäaˈa ɔ ˗nɔɔ nʋʋ, yɩ nɛnɩ teɲii.” (Zɛlɩ 1 Kolɛɛtɩ a ˗nʋa 7:32, 33, 38 ˈmö.) ˗Ɔ ˗kä gbä nɩɩ ɔ ˈnaa kwäaˈa ˈŋlɔ nʋʋ, ˗ɔ ˗käˈɛ gbä nɩɩ ɔ ˈnaa mö ghlɩ nʋʋ, ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn ‘yɩ nɛnɩ ɔ teɲii’ ˈnɩ? Klɩtɩɛwaa ˗waaa ˗lɛglɩɲɔ ˗kää, waˈa ˗lɛglɩɲɔ a ˈylizʋnɩlibho ˗kä, zaa wa kä ˈtɛɲɩ wa ˈkä ˈwa lagɔwɛlɩbialibhoo ˈwʋ gbanɩ. Wa ˈkä bhlɩɩ ˗mɛmɛɛ ˈmö Lagɔ ˈa ˈtɩtɩ a ˗tɩtɩɩ bia mö, yɩ ˈnaa ˈkʋa kɛˈmö ˈtɛɛnɩ.

2. ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˗a ˈkä ˗lɛ ˈkämanɩwaa ˈyila ˈklʋ kwäkwänɩ nɛnɩ ɔ ˈnɩ?

˗Waaa ˈŋwlɩɩ ˗kä, ˈn ˗waaa ghïla wʋʋ, sɛ wa bhɛnɩɛ wa ˈkä ˈsaa wa ˗sɛ ˗lɛ ˗li a ˗lii ˈmö ghlɩnɩɩ, ˗sɩbhä ˗wa kwäkwänɩɛ bhɛnɩˈɛ wabhlɩ wa ˈkä ˈwa kwäkwänɩkwäkwänɛ ˗li a ˗lii ˈmö ghlɩnɩɩ. Biblë lɛ nɩɩ, “A ˗kä ˈsɔ ˗bhlii, yɩ nɛnɩ yɩ ˈkä ˗n ˗kä ˗bhlʋ ˗bhli ˈwʋ zi. (Ecclésiaste 4:9) Klɩtɩɛwaa ˗wa yɛɛ kwäkwänɩ ˈwë, ˗wa zʋä Biblë a ˈpäpägböö ˈklʋkpamö, ˗sɩbhä yɩ ˈwlʋnɩɛ ˈyli ˗mä ˈwa zɩkpa ˈmö. ˗Wa kwäkwänɩɛ ˗lɛ ˈkämanɩwaa ˈyila ˈklʋʋ, sɛ wa ˈɲɛɲɛnɩɛ ˈdɩ ma˗a nɩɩ, wa yi ˈkwädlɩ ˗wawanɩ, ˈn wa yi ˈklʋkpamö ˈzʋzʋnɩ. ˈSaa yɩ ˈwälanɩɛ ˈyli miɛ nɩɩ, wa ˈtɛɛnɩtɛɛnɩ dlɩ wa ˈkä ˗wa glɩglɩnɩɛ ˈfʋ yɔwʋ ˈwʋ zi. Yɩ bhɛnɩˈɛ yɩ ˈkä ˈŋlɩ ˗kä ˈwa ˈligbë ˈmö a ˗nʋa ˈwuë ˈkä ˈtɩɩglɩglɛ ˈmö ˗wʋ.

3. Sɛɛ Zoova yɩlɩ ɔ kwäkwänɩkwäkwänɛ ˈwʋ ˈnɩ?

Dɛɛ Zoova ˈgïlaa kwäkwänɩkwäkwänɛ a tɛkänɛ sɛɛ, ɔ ˗lɛ nɩɩ: “Nɩkpɛ kä ɔ ˈkä ɔ dɩba ˗ɲɛ ɔ ˗da ˈsɔ yɔwʋ ˈbhöö, nzɩ ɔ ˗ɲɛ ɔ ˈlɛŋlɛ ˈsɔ wa ˈkä yɔwʋ ˈdiodionɩ.” (Genèse 2:24) Zoova yɩbhä nɩɩ ˈluwli ˗ɲɛ ˈɔ ŋlɔɔ ˈsɔ, wa nɩ ˗wawanɩ ˈn wa nɩ ˗wʋnɩ ˈkwädlɩ ˈwʋ ˗mä ˈwa zɩkpa ˈwuë ˈmö. ˈLuwli ˗kä käböŋlɔ a ˈbɛyɩ mö, ŋlɔɔ ˗käˈɛ ɔbhlɩ gbɩ sɛ tɛlɩ, ˗lɛ wa bhɛnɩɛ wa ˈkä ˈylimö ˗sɛnɩ. ˗Sɩbhä a ˗lii ˗kä ˈwʋ ˈplɩɩ, ˗mɔ wa nʋä ˗lizoku ˈwlu ˗kä ˈyɩbhää, ɔ bhɛnɩ ɔ ˈkä ˈɔ ˗lɛglɩɲɔ yɔwʋ ˈbhöö. Ɔ ˗käˈɛ ˗waa, ɔ bhɛnɩ ɔ ˈkɩ ˈyi ˈtatinɩ. a (Matie 19:9) Zoova ˈnɩɛ ˈyɩbhä Klɩtɩɛwaa ˈkä ˈŋwlɩ a ˗bɛ kwä.—1 Timotee 3:2.

 ˈCƖƐ ˗LII ˗MIMII

5. ˗A nɩ ˗sɛ ˗lɛ ˈnɛɛnɩsɛ ˗mɔ ˗a ˈkää kwä

˗A ˈkä ˗mɔ ˗a ˈkää kwä ˗lɛ ˗sɛ glɩnɩ ˗li a ˗mi kää teɲii dɛsɛ ˗mä ˗aˈa zɩkpaa ˈmö. Zɛlɩ Matie 19:4-6, 9 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:

• Klɩtɩɛwaa ˗kä kwäkwänɩɛ yii, ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn wa kä ɔ wa ˈkä sasɛ dlɩ ˈpä ˈwë nzɩ wa ˈkä kwäkwänɩ ˈnɩ?

Biblë bhɛnɩ ɛ ˗kaɲɩ kwänɩ ˗a ˈkä ˈŋlɔ a ˗nɔ a ˗nɔ, ɛ ˗käˈɛ ˈluwli a ˗nɔ a ˗nɔ ˗lɛ ˗sɛ nzɩ ˗a ˈkä kwäkwänɩ. Ɔ kä ɔ ˈkä nɩkpɛ a ˗mɔ ˗wa Zoova glɩnɩ. b Zɛlɩ 1 Kolɛɛtɩ a ˗nʋa 7:39 ˈn 2 Kolɛɛtɩ a ˗nʋa 6:14 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ:

• ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn ˗a kä ɔ ˗a ˈkä klɩpaa Klɩtɩɛyi kwä ˈnɩ?

• ˗A ˗kä nɩkpɛ a ˗mɔ ˈnɩɛ Zoova a bʋbɔbʋbɔɲɔ glɩnɩ kwää, sɛɛ Zoova yɩlii ɔ ˈnɩ?

 6. Sɛɛ Zoova yɩlɩɛ kwäkwänɩkwäkwänɛ ˈwʋ yɩlɩmɛɛ ˗sɩbhä ˈwʋ

Bhlaˈmö a dɔˈwʋ ˗mä Yizlaɛlɩ, ɲɩbhɛlɩɩ ˈfʋ wa sɛ a˗a ˈwa ŋwlɩɩ ˈsuë ˈmö ˗lii ˗yɩɩɛ dɛsɛ ˗kä a za. Zɛlɩ Malachie 2:13, 14, 16 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:

• ˗Wa sɛɛ ˈfʋ ˈwa ŋwlɩɩ ˈsuë ˈmöö, ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn yɩ ˈnɩ ɔ Zoova dlɩ yɔwʋ nɛnɩ ˈnɩ?

ˈZʋ ˗lɛ VIDEO, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ.

• ˗Mɔ ˗n kwää ˈnɩ Zoova a ˗nɔ glɩnɩ, sɛɛ ˗n ˈkä ɔ ˈzʋ nzɩ a ˈkä ˈmäna ˈmö ˗wʋ ˗mä ˈa ˈligbëa ˈmö ˈnɩ?

7. Sɛɛ Zoova ˈa ˈpäpägböö gbää kwäkwänɩkwäkwänɛ a dɔˈwʋ a nɩ ˈzwi ˈklʋkpamö

 DƐSƐKÄKÏBHÏ

˗Ɔɔɔ ˈyɩbhä ɔ ˈkä ˈŋlɔ kwää, ˈn ˗ɔɔɔ ˈyɩbhä ɔ ˈkä ghlɩ mö ˈn ˗wa kwäkwänɩɛ, ˈsaa wa ˗sɛ ˗lɛ, Zoova a ˈɲɛɲɛlii yɩ glɩnɩɛ. Wa ˈwuë, wa ˗kä ˈsaa Zoova yɩbhää nʋʋ, wa yi ˈmäna ˈmö ˗wʋ.

ˈWʋligbanɩkïbhï

• ˗Ɔɔɔ ˈŋlɔ ˗kää, ˈn ˗ɔɔɔ ghlɩ ˗wʋʋ, sɛ ɔ ˈkä ɔ ˈɔ ˈtɛɲɩ sasɛ libho ˈmö nʋnɩ ˈnɩ?

• ˗Yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn Biblë gbä ɔ nɩɩ ˗mɔ ˗a ˈkää kwä nɩ glɩnɩ klɩpaa Zoova a bʋbɔbʋbɔɲɔ ˈnɩ?

• Sɛɛ Biblë gbää a dɔˈwʋ, ˗lu ˗bhlʋ a ˈyize muu ˈkää gbä ˗wa yɛɛ kwäkwänɩ ˈwë ˈkä ˈylimö ˗sɛnɩ. Wʋ ˗mu ɔ ˈnɩ?