Langsung hu konten

Langsung hu daptar isi

Ai Ibotoh Nasiam do?

Ai Ibotoh Nasiam do?

Sobali bukti na dong ibagas Bibel, bukti aha ope na patuduhkon anggo halak Israel ongga iparjabolon i Masir?

Bibel mangkatahon iboan halak Midian ma si Josep hu Masir. Dob ai, pindah ma si Jakob, bapa ni si Josep hu Masir rap pakon ganup kaluargani. Tading i tanoh Gosen ma sidea dohorhon muara ni Sungai Nil. (1 Mus. 47:1, 6) “Lambin buei anjaha lambin margogoh tumang” ma halak Israel ijai. Halani ai, gabe mabiar ma halak Masir bani sidea janah iparjabolon ma sidea.​—2 Mus. 1:7-14.

Piga-piga halak mangkatahon pitah turi-turian dassa sarita ai. Tapi bahat do bukti na patuduhkon ongga do hinan ginompar ni si Sem * gabe jabolon i Masir.

Umpamani, jumpah arkeolog ma bokas ni piga-piga huta i sabolah utara ni Masir. Dr. John Bimson mangkatahon dong lobih 20 huta ni halak Sem jumpah ijai. Leganni ai, sada peneliti budaya ni Masir na margoran si James K. Hoffmeier mangkatahon, “Hira-hira humbani tahun 1800 ronsi 1540 SM, bahat do halak Asia hun bagian barat na marsahap Semitik marosuh pindah hu Masir. Nini use, “Bani panorang ai ma homa manggoluh si Abraham, si Isak, pakon si Jakob. Janah bani panorang ai do homa masa situasi na ibasa hita bani buku 1 Musa.”

Dong bukti na legan hun Masir bagian selatan. Humbani papirus na isurat hira-hira tahun 2000 ronsi 1600 SM, dong isobut goran-goran ni jabolon na marhorja i sada rumah i Masir bagian selatan. Lobih do 40 halak sidea ai humbani ginompar ni si Sem. Marmasak, martonun, ampa mangkorjahon tugas-tugas na borat ma horja ni jabolon-jabolon ai. Si Hoffmeier mangkatahon, “Dong lobih ompat puluh halak humbani ginompar ni si Sem na marhorja i sada rumah i Thebaid [Masir bagian selatan]. Halani ai, boi ma ipastihon hita bahat do ginompar ni si Sem na tading i Masir dohorhon muara ni Sungai Nil.”

Sada arkeolog na margoran si David Rohl mangkatahon, “Piga-piga goran ni jabolon na dong bani daftar ai, dos songon goran-goran na adong bani Bibel. Umpamani si Isasar, si Asser, pakon si Sipra. (2 Mus. 1:3, 4, 15) Halani ai nini si Rohl ma, “Humbani bukti-bukti ai, tangkas ma anggo halak Israel ongga gabe jabolon i Masir.”

Dr. Bimson mangkatahon, “Humbani bukti-bukti sejarah, tangkas ma sintong do na ihatahon Bibel pasal halak Israel na ongga iparjabolon i Masir janah ipaluah.”

^ par. 4 Humbani tolu anak ni si Noak, si Sem do sada goranni. Ra, humbani ginompar ni si Sem do halak Elam, halak Assur, halak Kasdim hinan, halak Heber, halak Aram, ampa piga-piga suku Arab.