1-2. Mase porlu ipatuduh hita holong na manongtong hubani halak na legan?

SASINTONGNI maningon ipatuduh hita do holong na monongtong hubani halak na legan. Mase sonai? Pardiateihon ma aha na ihatahon buku Podah, “Holong ampa hasintongan ulang ma laho humbam . . . Jadi dapotan idop ni uhur ma ho ampa na madear i lobei ni Naibata ampa jolma.” “Dirini do pinadearni anggo layak halak.” “Halak siparayak hapintoron pakon habasaron, dapotan hagoluhan ampa hamuliaon do.”​—Pod. 3:3, 4; 11:17; 21:21. *

² Songon na ihatahon bani buku Podah ai, dong tolu gunani anggo ipatuduh hita holong na manongtong. Na parlobei, anggo ibahen hita sonai gabe holong ma uhur ni Naibata hubanta. Na paduahon, parohkon hadearan do homa ai bani dirinta. Umpamani, gabe lambin orot ma parhasomananta pakon sasada halak. Anjaha na patoluhon, bahat ma pasu-pasu na idapot hita bani ari simagira. Boi homa hita marpangarapan laho manggoluh sadokah ni dokahni. Jadi ponting tumang do ase hita mandalankon parentah ni Jahowa on, ‘Patuduh ma dear layak ampa idop ni uhur bani ganup hasoman.’​—Sak. 7:9.

3. Sungkun-sungkun aha do na laho iulas hita bani artikel on?

³ Bani artikel on iulas hita ma opat sungkun-sungkun on. Hu bani ise do maningon ipatuduh hita holong na manongtong? Aha do na boi iparlajari hita humbani buku Rut pasal holong  ai? Sonaha hita boi patuduhkon holong sisonai sonari on? Anjaha aha do gunani anggo ibahen hita sonai?

4. Sonaha hita boi maniru Jahowa? (Markus 10:29, 30)

⁴ Bani artikel na salpu, domma iulas hita pitah hubani juakjuak-Ni do ipatuduh Jahowa holong na manongtong. (Dan. 9:4) Hita pe tontu sihol do gabe ‘sitiru Naibata songon anak na hinaholongan’. (Ep. 5:1) Halani ai, ipatuduh hita ma homa holong na manongtong in hu bani sanina botounta.​—Basa Markus 10:29, 30.

5-6. Mase halak na patuduhon habujuron sedo artini ai patuduhkon holong na manongtong?

⁵ Ase ibotoh hita sonaha carani patuduhkon holong na manongtong ai, maningon iarusi hita do artini holong ai. Sasintongni, halak na patuduhkon holong na manongtong legan do pakon halak na bujur. Pardiateihon hita ma contohni.

⁶ Sada contoh sonaha halak na patuduhon habujuron ai, ai ma na ibahen halak Malta hubani si Paulus pakon hasomanni sanggah lonong kapal ni sidea. Sasintongni lang adong na itanda halak Malta i kapal ai, tapi bujur do sidea mangurupi. (Lah. 28:2, 7) Tapi ai boi do ihatahon hita halak Malta ai domma patuduhkon holong na manongtong? Lang. Sasintongni sidea ra mangurupi halani itonggor sidea do dong halak na mamorluhon pangurupion.

7-8. (a) Aha do na mangojur sasada halak patuduhkon holong na manongtong? (b) Mase porlu iulas hita buku Rut?

⁷ Tapi legan do holong na manongtong na ipatuduh juakjuak ni Naibata. Pardiateihon ma aha na ibahen si Daud. Totap do ipatuduh ia holong na manongtong hubani si Jonatan, age pe marusaha bapa ni si Jonatan mamunuhsi. Martahun-tahun dobkonsi domma matei pe si Jonatan, ipatuduh ia do holong sisonai bani anak ni si Jonatan ai ma si Mepiboset. Mase ma ibahen si Daud sonai? Halani holong tumang uhurni hubani si Jonatan. Ai ma na mambahen legan halak na bujur pakon halak na patuduhkon holong na manongtong.​—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ Iulas hita ma use artini holong na manongtong ai humbani buku Rut. Aha do na boi iparlajari hita pasal holong na manongtong hubani juakjuak ni Naibata na isurat bani buku ai? Anjaha sonaha hita boi mandalankon parlajaran ai? *

9. Mase ma ihatahon si Naomi Jahowa do na mambahen ia marsitaronon?

⁹ Humbani buku Rut, iulas hita ma pasal si Naomi ampa si Rut parumaenni. Janah iulas hita homa pasal keluargani si Naomi ai ma si Boas, sada dalahi na mangkaholongi Naibata. Halani masa kelaparan i Israel pindah ma si Naomi, suamini, pakon haduasi anakni hu Moab. Tapi ijai marujung goluh ma suami ni si Naomi. Dobkonsi ai marhajabuan ma haduasi anakni ai pakon boruni Moab. Tapi marujung goluh ma use haduasi anak ni si Naomi. (Rut 1:3-5; 2:1) Lambin pusok tumang ma uhur ni si Naomi halani ai. Halani pusok ni uhurni, iahap ia ma Naibata do na mambahen ia marsitaronon. Nini ma sonon, ‘Mangonai do ai tangan ni Jahowa hu bangku.’ Ihatahon use, “Paet tumang do pambahenan ni Pargogoh na So Tarimbang in hu bangku.” “Domma isalahkon Jahowa ahu anjaha marhinamagou ahu ibahen Pargogoh na So Tarimbang in.”​—Rut 1:13, 20, 21.

10. Sonaha ma pangahap ni Jahowa hubani si Naomi anjaha aha ma na ibahen Ia laho mangurupisi?

 ¹⁰ Aha ma na ibahen Jahowa hubani si Naomi? Lang manggila Jahowa hu bani, tapi totap do iurupi Jahowa ia. Iarusi Jahowa do sonaha pangahapni. Ibotoh Jahowa do halani bahatni sitaronon boi “mambahen oto halak na pentar”. (Par. 7:7) Halani ai, maningon iurupi do si Naomi ase boi ididah ia sasintongni lang itadingkon Jahowa ia. Sonaha ma Jahowa mangurupisi? (1 Sam. 2:8) Igunahon Jahowa ma si Rut laho patuduhkon holong na manongtong hubani si Naomi. Bujur tumang do si Rut mangurupi si Naomi, ase boi ididah ia holong tumang do uhur ni Jahowa hu bani. Aha ma na boi iparlajari hita humbani si Rut?

11. Aha do na ibahen bahat sanina botounta hubani sidea na marpusok ni uhur?

¹¹ Patuduh hita ma holong na manongtong hubani halak na marpusok ni uhur. Songon si Rut na totap mangurupi si Naomi, sonari ope bahat tumang hasomanta na mangurupi sanina botou na marpusok ni uhur atap na depresi. Holong tumang do uhur ni sidea hubani hasomanta na sisonai. Ibahen sidea do buei cara laho mangurupi sidea na marpusok ni uhur. (Pod. 12:25; 24:10) Jadi idalankon sidea do podah ni apostel Paulus na mangkatahon, “Apohi nasiam siotik uhur, anju bani na galek, marlumbang ni uhur dompak haganup.”​—1 Tes. 5:14.

12. Aha do cara na sidearan laho mangurupi sidea na marpusok ni uhur?

¹² Sada cara na sidearan hita boi mangurupi hasoman na marpusok ni uhur ai ma, dear ma tangihon hita sanggah sidea marsarita. Patuduh hita ma bani sidea holong tumang do uhurta hu bani. Pos ma uhurta ipardiateihon Jahowa do ganup na ibahen hita laho mangurupi sanina botou. (Ps. 41:2) Podah 19:17 mangkatahon, “Na papinjamkon bani Jahowa do halak na maridop ni uhur bani halak na masombuh, anjaha Ia do na mambaloskon ai bani.”

13. Aha ma bedani pambahenanni si Rut pakon si Orpa, janah mase boi ihatahon hita si Rut ai halak na patuduhkon holong na manongtong? (Tonggor ma gambar sampul.)

¹³ Pardiateihon hita ma use, aha na masa dobkonsi marujung goluh suamini si Naomi pakon haduasi anakni. Hunjai ibotoh hita ma holi sonaha do artini na patuduhkon holong na manongtong. Dobkonsi ibotoh si Naomi “na dob marpangulaki uhur ni Jahowa mangidah bangsa-Ni anjaha ibere sipanganon bani sidea”, sihol mulak ma ia use hu hutani. (Rut 1:6) Mungkahni dihut do haduasi parumaenni ai mangkasomanisi. Tapi i tongah dalan ipindo si Naomi ma tolu hali hu bani parumaenni ai ase mulak sidea hu Moab. Aha ma na ibahen parumaenni ai? Bibel mangkatahon, “Isummah si Orpa ma simatuani ai, tapi anggo si Rut irohop do ia.” (Rut 1:7-14) Iihutkon si Orpa do pangindoan ni simatuani ai, janah mulak ma ia hu hutani. Tapi anggo si Rut lobih  humbani na ipindo simatuani ai do na ihorjahon ia. Sasintongni lang maningon ihasomani si Rut si Naomi, tapi halani holong ni uhurni humbani si Naomi lang ra ia manadingkon si Naomi. (Rut 1:16, 17) Sai totap do ihasomani janah iurupi ia si Naomi. Sonai ma halak na patuduhkon holong na manongtong. Parlajaran aha ma na idapot hita hunjai?

14. (a) Aha do na ibahen bahat sanina botou sonari on? (b) Domu bani Heber 13:16, galangan na sonaha do na iharosuhkon Jahowa?

¹⁴ Sasada halak na patuduhkon holong na manongtong marusaha do ia mambahen buei cara laho mangurupi halak na legan. Sonari on pe bahat do homa sanina botounta na mangurupi hasoman na mamorluhon age pe lape ongga pajumpah sidea. Umpamani, anggo adong hasomanta na hona bencana alam mintor podas do sanina botou na legan mangurupi, anggo dong halak i kuria na marhahurangan mintor ibere sidea do aha na iporluhon hasomanta na mamorluhon ai. Sarupa ma sidea songon halak Kristen bani abad na parlobei i Makedonia. Ringgas do sidea marsibere-bere anjaha ibere sidea “lobih humbani na tarbahen sidea” laho mangurupi sanina botouni. (2 Kor. 8:3) Tontu malas tumang do uhur ni Jahowa mangidah holong na ipatuduh sidea ai!​—Basa Heber 13:16.

15-16. Sonaha si Rut patuduhkon holong na manontong hubani si Naomi?

¹⁵ Jadi bahat tumang do parlajaran na boi dapot hita humbani sarita pasal si Rut pakon si Naomi. Ulas hita ma piga-piga contohni.

¹⁶ Ulang ma marnaloja. Sanggah ihatahon si Rut hubani si Naomi anggo ia sihol dihut pakonsi hu Juda, mungkahni lang ra si Naomi. Tapi totap do iirikkon si Rut ia. Halani ai aha ma na ibahen si Naomi? “Dob ididah si Naomi, na dob putus uhurni mangirikkonsi, seng inunut be marsahap.”​—Rut 1:15-18.

17. Aha do na boi mangurupi hita ase ulang marnaloja laho mangurupi hasoman?

¹⁷ Parlajaranni hubanta: Sipata lang urah mangurupi hasomanta na depresi. Jadi maningon sabar do hita janah ulang ma hita marnaloja mangurupi sidea. Sipata ra do adong botou na lang ra manjalo pangurupion hun banta. * Tapi halani holong uhurta hu bani sai marusaha do hita mangurupi ia. (Gal. 6:2) Andohar ma i pudian ni ari, ra botou ai manjalo pangurupion hun banta.

18. Aha do ra na boi mambahen pusok uhur ni si Rut?

¹⁸ Ulang urah-urah borit uhurni nasiam. Daskonsi si Naomi pakon si Rut i Betlehem, pajumpah ma si Naomi pakon hasoman-hasoman sahutani. Nini ma bani sidea, “Bayak do ahu bingkat hunjon, tapi sombuh do ahu mulak ibahen Jahowa.” (Rut 1:21) Anggo ibayangkon nasiam sonaha ma pangahap ni si Rut manangar hatani si Naomi ai? Namin domma marusaha si Rut mambahen na sidearan laho mangurupi si Naomi. Sai tongtong do iapoh ia si Naomi, anjaha domma piga-piga ari ihasomani si Rut si Naomi ibagas pardalanan. Tapi ihatahon si Naomi ma homa, “Sombuh do ahu mulak ibahen Jahowa.” Jadi songon na iparnalang si Naomi do bahatni pangurupion na ibahen si Rut hu bani. Tontu ra do on mambahen pusok uhur ni si Rut. Age pe sonai, sai totap do iurupi si Rut si Naomi.

19. Anggo adong sahap ni hasoman mambahen borit uhurta, aha ma na boi mangurupi hita?

¹⁹ Parlajaranni hubanta: Age pe domma marusaha hita mangurupi sada botou na marpusok ni uhur atap na depresi, tapi ra do lang  dear parsahap ni botou ai banta. Tapi ulang ma borit uhurta halani ai. Sai totap ma hita marusaha mangurupi ia. Pindo ma bani Jahowa ase ibotoh hita sonaha cara na sidearan laho mangurupi ampa mangapoh hasomanta ai.​—Pod. 17:17.

20. Aha do na patoguhkon uhurni si Rut?

²⁰ Patoguh ma uhurni hasoman na mamorluhon. Age pe si Rut do na mangurupi si Naomi, tapi ia sandiri pe porlu do homa iurupi. Halani ai igunahon Jahowa ma si Boas laho patoguhkon uhurni. Ihatahon si Boas ma bani si Rut, “Sai Naibata ma mambalaskon hu bamu sagala na madear na binahenmu ai, anjaha upah na gok ma bagianmu humbani Jahowa, Naibata ni Israel, na pinarayakmu laho maronding-onding hu toruh ni habong-Ni.” Tontu malas tumang ma uhurni si Rut manangar ai. Ihatahon ia ma hu bani si Boas “Iapohi ham do ahu, anjaha basar do ham hu bangku jabolonmu naboru on.” (Rut 2:12, 13) Pas tumang do panorangni si Boas mangojur si Rut anjaha gabe toguh ma use si Rut halani ai.

21. Songon na ipatugah bani Jesaya 32:1, 2, aha do na ibahen sintua laho patoguhkon uhurni sanina botou?

²¹ Parlajaranni hubanta: Sanina botou na ringgas mangurupi na legan porlu do homa sidea iurupi. Songon si Boas nongkan ai, dobkonsi ibotoh ia ganup na madear na ibahen si Rut hubani simatuani, ipuji ia do si Rut. Sonai do homa na dob ibahen sintua sonari on. Sanggah ididah sidea adong sanina botou na mangurupi na legan, ipuji do sidea. Ai ma na mambahen toguh uhurni hasomanta ai.​—Basa Jesaya 32:1, 2.

22-23. Aha do na mambahen si Naomi gabe mubah? (Psalmen 136:23, 26)

²² Lang piga dokah dobkonsi ai, ibere si Boas ma sipanganon hubani si Rut pakon si Naomi. (Rut 2:14-18) Halani bujurni si Boas, ihatahon  si Naomi ma, “Sai ipasu-pasu Jahowa ma ia. Ai seng ialang [atap itahan] Jahowa holong ni uhur-Ni bani halak na manggoluh pakon na dob matei.” (Rut 2:20a) Nongkan ai sompat ihatahon si Naomi, “Domma isalahkon Jahowa ahu.” Tapi sonari malas tumang uhurni mangkatahon, “Seng ialang [atap itahan] Jahowa holong ni uhur-Ni.” Aha do na mambahen si Naomi mubah?

²³ Ujungni boi ma ididah si Naomi sasintongni lang ongga itadingkon Jahowa ia. Igunahon Jahowa do si Rut laho mangurupisi ibagas pardalananni mulak hu Juda. (Rut 1:16) Ididah si Naomi homa igunahon Jahowa si Boas ai ma sada “sitobus” ni sidea laho mambere ganup na ihaporluhon sidea. * (Rut 2:19, 20b) Ra do halani mangidah ai nini si Naomi ma sonon, “Aih sasintongni lang ongga itadingkon Jahowa ahu. Sai tongtong do iurupi Ia ahu.” (Basa Psalmen 136:23, 26.) Tontu martarima kasih tumang ma si Naomi halani lang marnaloja si Rut pakon si Boas mangurupisi. Anjaha gabe malas tumang ma uhurni sidea halani lang be marpusok ni uhur si Naomi, anjaha domma malas uhurni mangidangi Jahowa.

24. Mase sihol hita torus patuduhkon holong na manongtong ai?

²⁴ Aha do na dob iparlajari hita humbani buku Rut pasal holong na manongtong in? Halani holongta na manongtong hubani sanina botou, lang marnaloja hita mangurupi sidea. Marusaha homa hita manggunahon buei cara laho mangurupi sidea. Ipuji sintua homa sanina botou na ringgas mangurupi hasoman i kuria. Anjaha gabe malas do homa uhurta anggo halak na iurupi hita ujungni boi use marmalas ni uhur mangidangi Jahowa. (Lah. 20:35) Na sipontingan aha do alasanta ase ra hita torus patuduhkon holong na sisonai? Ai ma halani sihol hita maniru Jahowa anjaha mambahen malas uhur-Ni. Halani Ia do Naibata na “gok holong ni uhur-Ni”.​—2 Mus. 34:6: Ps. 33:22.