1. Mfi ôvé bia bi éyoñ bia nyoñ éyoñe ya bindi ngaka’a Yéhôva a bo bia?

 YÉHÔVA a ka’ale bôte ba bo nye mewôk “ényiñ ya melu mese.” (Bero. 6:23) Éyoñ bia nyoñ éyoñe ya bindi ngaka’a Yéhôva a bo bia, nye’ane bia nye’e nye wo tu’a nen. Tame ve’ele simesan: Ésa wongane ya yôp été a nye’e bia aval é ne na a ve bia das éte asu na bi bo teke kandane nye môs éziñ.

2. Aval avé ngaka’a ya ényiñ ya melu mese ja volô bia?

² Ngaka’a ya nyiñ nnôm éto Zambe a bo bia, ja volô bia na bi jibi minju’u bia tôbane mie. To’o éyoñ besiñ bangan ba jeñe na ba wôé bia, bia telé ki ésaé bia bo Yéhôva. Amu jé? Amu bia yeme na nge bia wulu ba’aba’a a Yéhôva akekui awu, é wômôlô bia a ve bia ndi nleme ya nyiñ nnôm éto. (Jean 5:28, 29; 1 Bec. 15:55-58; Beh. 2:15) Amu jé bi ne tabe ndi na bi ne nyiñ nnôm éto? Bi tame zu yen beamu béziñ.

3. Amu jé bi ne tabe ndi na Yéhôva a ne bo na bi nyiñ nnôm éto? (Besam 102:12, 24, 27)

³ Bia yeme na Yéhôva a ne bo na bi nyiñ nnôm éto amu nnye a ne anjeñe ya ényiñ, a émien a too nnôm éto. (Bs. 36:9) Tame yen bifuse biziñe ya Kalate Zambe bia yemete na Yéhôva a too nnôm éto. Besam 90:2 a jô na Yéhôva a too, “ataté nnôm éto akekui nnôm éto.” Besam 102 a belane fe avale bifia ete. (Lañe’e Besam 102:12, 24, 27.) Nkulu mejô Habakuk fe a nga kobô ajô Ésa wongane ya yôp été a jô’ô na: “Ye ô nji tabe aso  nnôm éto, a Yéhôva Zambe wom, Nyô a ne ma Étyi? [Wo] ye ke wu.”​—Hab. 1:12.

4. Ye wo yiane tyelé nlem yôp nge wo kate wôk amu jé ba jô na Zambe a nyiñ nnôm éto? Timi’in.

⁴ Ye é ne ayaé asu dôé na ô kañese na Yéhôva a too “nnôm éto”? (És. 40:28) Abui bôte fe da kate wô’ô jam ete. Élihu a nga jô na: “Tañe mimbu [Zambe] é ne te ke ayemé.” (Job 36:26) Ve nge bia kate kui na bi wôk jam éziñ, nalé a nji tinane na jam ete e ne minsos. Éve’an é ne na, nge bia kate kui na bi wôk vôm éfufube ja so, ye nalé a tinane na éfufub é nji bo? Momo! Aval ete da da, é ne kui na môta binam a kate kôme wôk aval avé Zambe a nyiñ nnôm éto, a aval Zambe a ye nyiñ nnôm éto. Ve nalé a nji tinane na Zambe a nyiñe ki nnôm éto. Sake amu na bia wôk nge bo teke wôk jam éziñe nde bi ne jô na Nté wongan a bili minné. (Bero. 11:33-36) Yéhôva a mbe a too ôsusua na biôm bise bia téban, to’o biôm bia ve éfufub aval ane nlô jôbô a atété. Bi too ndi na nnye a nga “té si a ngule jé.” Ôwé, a mbe a too ôsusua na a “ndamé yôp.” (Jr. 51:15; Mam. 17:24) Jam avé afe da bo na bi tabe ndi na Yéhôva a ne bo na bi nyiñ nnôm éto?

5. Ndi nleme fé Adam ba Ève be mbe be bili?

⁵ Biôm bise Yéhôva a nga té si va bi mbe na bii su’ulane wu, ane ô vaa ve môta binam. Nnye étam Yéhôva a nga ve fane ya nyiñ nnôm éto. Ve Yéhôva a nga ve Adam abendé di: “Ébuma ya élé ya yeme mam me ne mvaé a abé, wo ye bo te di: amu môs wo ye di je, wo ye fo’o wu.” (Met. 2:17) Nge Adam ba Ève be nga ye bo Yéhôva mewôk, be nga ye bo te wu. Nde bi ne jô na Yéhôva a nga ye su’ulane kañese na be di “élé ya ényiñ.” Nalé a nga ye tinane na, be nga bi ndi nlem na ba ye “tabe nnôm éto.” b​—Met. 3:22.

6-7. (a) Mam mevé mefe ma liti na Yéhôva a nji té bôte na be wu? (b) Mam mevé wo kômbô bo melu ma zu? (Fombô’ befôtô.)

⁶ Beyeme mam béziñe be nga yene na boo wongan a ne ngule ya ba’ale abui mefoé aval e ne na bi vo’o ki mane belane mefoé mete mese ényiñ jangan. Mbu 2010 kalate beyeme mam éziñ a nga jô na, boo môt a bili ngule ya mane  ba’ale mefoé mese ma lôte télévision (tañe mimbu 300) nge ke tañe mewolo million 3. Bi ne jô na mame boo wongan a ne ba’ale ma lôt abim ete. Nalé a liti na Yéhôva a nga té boo wongan asu na a ba’ale abui mam. Ve bi vo’o mane belane mam mese boo wongan a ne ngule ya ba’ale bone mimbu 70 nge 80 môta binam a ne nyiñe si va.​—Bs. 90:10.

⁷ Yéhôva a nga té fe bia a nkômbane ya nyiñ nnôm éto. Kalate Zambe a kobô ajô bone be bôt a jô’ô na, Zambe a nga “futi ajô ya nnôm éto nleme wop été.” (Éc. 3:11) Jam ôsu da bo na bi yen awu ane nsiñe wongan nje le. (1 Bec. 15:26) Nge bia fame ngul ôkon, ye bii ba’a mo a yange awu? Momo. Bi wô’ô ke yene dokita a nyoñe mebiañ asu na bi bo mvo’é. Nde fe, bia bo jam ese bi ne ngule ya bo asu na bi sa’ale awu. Éyoñ môt bia nye’e a wu, to’o a ne nya môtô nge mongô, ye jam ete da bo ki bia nlem angôndô ya mintaé? (Jean 11:32, 33) Nté wongan ya nye’an a nji ye ve bia nkômban ya ke ôsu a nyiñ nge nsôñane wé ô nji be na bôte be nyiñ nnôm éto. Ve bi bili beamu befe ba yemete na bi ne ngule ya nyiñ nnôm éto. Bi tame zu yen mimboan mi mam mi Yéhôva miziñe ya melu mvus a mi ya melu ma mia liti na Yéhôva a nji tyendé nsôñane wé a mbe a bili atata’a.

8. Jé kalate Ésaïe 55:11 a ye’ele bia a lat a nsôñane Yéhôva?

⁸ Akusa bo Adam ba Ève be nga bo nsem a kôé bone bap awu, Yéhôva a  nji tyendé nsôñane wé. (Lañe’e Ésaïe 55:11.) Nsôñane wé ô ngenane na a ve bôte ba bo nye mewôk ényiñ ya melu mese. Bia jô nalé amu bia yem mam Yéhôva a nga jô a ma a nga bo asu na a tôé nsôñane wé.

9. Ngaka’a fé Zambe a nga bo? (Daniel 12:2, 13)

⁹ Yéhôva a nga ka’ale na é wômôlô mimbim a ve bôte fane ya nyiñ nnôm éto. (Mam. 24:15; Tite 1:1, 2) Job, zôsôa môt, a mbe a yeme’e na Yéhôva a ne ôjeja’a ya wômôlô bôte be nga mane wu. (Job 14:14, 15) Nkulu mejô Daniel a mbe a yeme’e na bôte be bili ndi nleme ya wômô a fane ya nyiñ nnôm éto. (Bs. 37:29; lañe’e Daniel 12:2, 13.) Bejuif ya melu me Yésus fe be mbe be yeme’e na Yéhôva é wômôlô bebo bisaé bé a ve be fane ya bi “ényiñ ya melu mese.” (Luc 10:25; 18:18) Yésus a nga kobô ajô ngaka’a éte abui biyoñ, a émien a nga bi mvom éte éyoñ Ésa wé a nga wômôlô nye.​—Mt. 19:29; 22:31, 32; Luc 18:30; Jean 11:25.

10. Jé miñwôman miñwuan mi nga bobane melu mvuse mia ye’ele bia? (Fombô’ fôtô.)

¹⁰ Yéhôva a ne anjeñe ya ényiñ, a nnye a bili ngule ya bo na bôte be beta nyiñ. A nga ve nkulu mejô Élie ngule ya wômôlô mone nkuse minga ya Sarepta. (1 Bb. 17:21-23) Mvuse ya valé, Yéhôva a nga volô nkulu mejô Élisée na a wômôlô mon minga ya Sunem. (2 Bb. 4:18-20, 34-37) Miñwôman miñwuan mite a mi mivok mia liti na Yéhôva a bili ngule ya bo na bôte be beta nyiñ. Éyoñ Yésus a mbe si va, a nga liti na Ésa wé a nga ve nye ngul éte. (Jean 11:23-25, 43, 44) Éyoñe ji Yésus a nto yôp été, a maneya nyoñ “ngul ése ya yôp a si.” A nto ngule ya tôé ngaka’a a nga bo nyi, “bôte bese be ne mesoñ” bé wômô a bi fane ya nyiñ nnôm éto.​—Mt. 28:18; Jean 5:25-29.

11. Aval avé ntañ wo ve bia fane ya bi ényiñ ya melu mese?

¹¹ Amu jé Yéhôva a nga kañese na atyi’i Mone dé é wu awu mintaé? Yésus a nga kate bia jam e nga tindi Yéhôva na a bo de éyoñ a nga jô na: “Zambe a nga nye’e bôte ya si nyô, a nga lôm atyi’i Mone dé, ajô te bôte bese môt a buni nye, a ye jañ, ve tabe ényiñ ya melu mese.” (Jean 3:16) Éyoñe Yéhôva a nga ve Mone wé ane ntañ asu abé dangan, a nga ve bia fane ya bi ényiñ ya melu mese. (Mt. 20:28) Nlômane Paul ô nga liti mfi ya ntañ Yéhôva a nga ve éyoñ ô nga tili na: “Amu a môt awu e nga zu, a môt ñwômane miñwuan fe ô nga zu. Amu na, aval ane bese ba wu be Adam, nalé ate fe bese ba ye veban ényiñ be Krist.”​—1 Bec. 15:21, 22.

12. Aval avé Éjôé Zambe jé bo na nkômbane Yéhôva ô tôéban si va?

¹² Yésus a nga ye’ele beyé’é bé na be ye’elan asu na Éjôé Zambe é zu, a na nkômbane Zambe ô bobane si va. (Mt. 6:9, 10) Nsôñane Yéhôva ô ne na bôte be nyiñe si va nnôm éto. Asu na Yéhôva a tôé nsôñane wé, a nga telé Mone wé Njôô ya Éjôé jé. A nga tobe fe bôte 144 000 si va asu na be saé fufulu a Yésus a tôé nsôñane wé.​—Nli. 5:9, 10.

13. Jé Yéhôva a bo éyoñe ji, a jé bia yiane bo?

¹³ Yéhôva a kôane “bizu’u bi bôt,” éyoñe ji a yañele bie asu na bi nyiñ Éjôé jé si. (Nli. 7:9, 10; Jc. 2:8) Akusa bo ba  nyiñ émo é ne nkandane mengam amu bita a ziñ, bizu’u bi bôt bia ve ngul ése na bi sa’ale jam ese e ne soo siñ a nkandane mengame zañe jap. Ba liti a mimboane miap na be maneya bo na minkpwate mekône miap mi bo bityé ya sene si. (Mic. 4:3) Ba nyoñe ki ngab a bita bia wôé abui bôte den, ba volô bôte bevok na be bi “ényiñ é ne fo’o ényiñ” éyoñe ba volô be na be yeme Yéhôva a nsôñane wé. (1 Tim. 6:19) Bibu’a ya menda me bôte map bi ne wosane be amu ba su’u Éjôé Zambe, be ne fe jembane moné biyoñe biziñ, ve Yéhôva é véé mise na be bi jôm ése ja sili be. (Mt. 6:25, 30-33; Luc 18:29, 30) Mame mete mese ma yemete fo’o ndi nlem jangane na Éjôé Zambe é nji bo befe’e a na jé ke ôsu a tôé nsôñane Yéhôva.

14-15. Aval avé ngaka’a Yéhôva a nga bo na a ye vaa awu ja ye tôéban?

¹⁴ Éyoñe ji, Yésus a nto Njôô ya Éjôé Zambe yôb été, a ye mane tôé bengaka’a bese Yéhôva a nga bo. (2 Bec. 1:20) Yésus a nga taté na a jôé zañe besiñe bé mbu 1914. (Bs. 110:1, 2) Ana’ana ba be miñwo’on ba zu jalé ésaé jap a mane wôé mbia be bôt.​—Nli. 6:2.

¹⁵ Éyoñ Yésus é jôé toyini mimbu,  bewu ba ye wômô a abé da ye vas bezôsô be bôte menyul. Éyoñe meve’ele ma su’ulan mé lôt, bôte Yéhôva é yene na be ne zôsô “ba ye nyoñe si, a tabe été nnôm éto.” (Bs. 37:10, 11, 29) Mbamba jam mfe a ne na, “Nsiñ a su’ulan, awu,” a ye bo momo. ​—1 Bec. 15:26.

16. Jé ja yiane dañe tindi bia na bi bo Yéhôva ésaé?

¹⁶ Avale bia te yen ayé’é di, Kalate Zambe nnye a ne mbôka’a ya ndi nleme jangane ya nyiñ nnôm éto. Ndi nlem éte é ne volô bia na bi bo teke feñelan éyoñ bi tele minju’u été melu ma su’ulane ma. Ve asu na bi ve Yéhôva nlem avak, bi nji yiane su’u ve na bi bi nkômbane ya nyiñ nnôm éto. Jam ôsu da tindi bia na bi kabetan a Yéhôva ba Yésus e ne na bia nye’e be nya abuii. (2 Bec. 5:14, 15) Nye’an be nga nye’e bia wo tindi bia na bi vu be a kañete bôte bevok ndi nlem bi bili. (Bero. 10:13-15) Éyoñe bia yé’é na bia nyume biabebiene mam a liti fulu akap, bii bo avale bôte Yéhôva a yi na é bo bemvôé bé nnôm éto.​—Beh. 13:16.

17. Jé môt ase ya be bia a yiane bo? (Matthieu 7:13, 14)

¹⁷ Ye bi bo fo’o nsamba bôte wé bi ényiñ ya melu mese? Yéhôva a nga ve bia fane éte. Éyoñ ji nje môt ase ya be bia a yiane tobe na a wulu zene ja kee bôt ényiñ ya melu mese. (Lañe’e Matthieu 7:13, 14.) Ényiñe jé bo aya éyoñ bôte bé nyiñ nnôm éto? Bii yalane nsili ôte ayé’é da zu.