1, 2. (a) Amu jé bi nji yiane kam nge mam méziñ ma tyelé bia minleme yôp? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.) (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

BIYOÑE bia nyiñe bi bia bo na minlem mi tyebe bia yôp éyoñ ése. Satan a wô’ô mbia ôlun, jôm éte nje “a ke a wulu’ aval ane ñbwemñbwem je abam, a jeñe nyu a ne ngule ya bi.” (1 P. 5:8; Nli. 12:17) Ajô te, bi kusa bo bebo bisaé be Yéhôva, mam méziñ me ne tyelé bia minleme yôp. Nya ajôô a ne na, ja’a bebo bisaé be Yéhôva ya melu mvus, ane David be nga wô’ôtane nalé biyoñe biziñ. (Bs. 13:2) Tame fe simesane nlômane Paul, nye fe a mbe a ‘tyelé’é nleme wé yôp ajô ya [mekônda].’ (2 Bec. 11:28) Nde ñhe, jé bi ne bo éyoñe nlem ô tyele bia yôp abui?

² Ésa wongane ya yôp a nye’e bia abui, a nga volô abui bebo bisaé bé ya melu mvus; a volô fe bia den na bi bo teke dañe tyelé minleme yôp. Kalate Zambe a jô bia na: “Mi va’ane nye mam mese me atyelé mia minleme yôp, amu nnye a ba’ale mia.” (1 P. 5:7) Aval avé bi ne tôñe melebe mete? Bi tame zu yene mam menyin me ne volô bia: meye’elane ma so nlem été, e lañe Mejô me Zambe a e bindi  mame bia lañ, e sili Yéhôva mbamba nsisim, a e kate môte bi too nye ndi avale bia wô’ôtan. Nté bia zu yene mam mete menyin, fasek mam wo ye bo asu ya na ô bo teke dañe tyelé nleme wôé yôp.

3. Aval avé ô ne ‘Kee Yéhôva mbe’e woé’ a zene ya meye’elan?

³ Jam ôsu bi ne bo e ne na, bi subu Yéhôva bebé a zene ya meye’elan ma so bia nlem été. Éyoñe wo tôbane minjuk mia bo na ô ko woñ, nge ke mi mia tyelé wo nleme yôp, kate Ésa wôé, Yéhôva, avale wo wô’ôtan. Ntili Besam David a nga ye’elane Yéhôva na: “Ke’ alo mfa’a ya meye’elane mam, A Zambe.” A nga ve fe bia melebe ma: “Ke’e Yéhôva mbe’e woé, a nnye a ye [su’u] wo.” (Bs. 55:1, 22) Nge ô veya ngule jôé ése na ô kôme jam da tyelé wo nleme yôp, te ke ôsu a ko woñ, meye’elane mme ma ye volô wo. Ve aval avé meye’elan me ne volô wo na ô bo teke dañe tyelé nleme yôp a mbia b’asimesan?​—Bs. 94:18, 19.

4. Éyoñe nlem ô tyele bia yôp, amu jé meye’elan me ne bo nya mfi?

⁴ Lañe Bephilippien 4:6, 7. Yéhôva a ne su’u bia éyoñe bi ne mban ya ye’elane nye a éjote nyôl. A su’u bia éyoñ a ve bia mvo’é minlem. Mvo’é éte é ne bôé bia minleme si. Abui bôt e yeneya nalé. Yéhôva a nga bo jam mona môt a se ngule ya wôk, a nga vaa woñe be mbe be bili, a ve be mvo’é minlem. Éko éziñe na womien fe ô yeneya nalé. Yaa, “mvo’é Zambe” é ne dañe minju’u mise ô ne tôbane mie. Ô ne tabe ndi a mbamba ngaka’a Yéhôva nyi: “Te [tyelé nleme yôp] amu me ne Zambe wôé; m’aye ve wo ngu; ya, m’aye volô wo.”​—És. 41:10.

5. Aval avé Mejô me Zambe me ne ve bia mvo’é minlem?

⁵ Jame baa e ne volô na bi bi mvo’é minlem e ne na, bi lañe Mejô me Zambe, a bindi mam bia lañ. Amu jé nalé a ne mfi? Kalate Zambe a bili melep me ne volô bia na bi sa’ale, bi sé’é, nge ke na, bi jibi mam ma tyelé bia minleme yôp. Te vuane na Kalate Zambe a volô bia, a ve fe bia ngule nyôl amu fe’e Yéhôva, Nté biôm bise, nje é ne été. Nté bia lañe Mejô me Zambe mban, bia ye yene na, melebe me ne été me ne bia nya mfi, nalé aye ve bia ngule nyôl. Yéhôva a liti ne sañesañe na, e yé’é Kalate Zambe a ve bia ‘ngul a ayo’o nlem,’ mefulu mete ma ye volô bia na bi bo teke ‘ko woñ, nge fô’ôban.’​—Jos. 1:7-9.

6. Mbamba be mam mevé mejô me Yésus me ne soo bia?

⁶ Kalate Zambe a bili mbamba bifia Yésus a nga belane bie na, a ve bôte bevok ngule nyôl. Mejô mé, a mam a mbe a ye’ele bôt me mbe ane bivôvoé mendim asu bôte be mbe be vô’ôlô’ô nye. Bôt abui be mbe be tôñe nye amu a mbe a bôé be minleme si. A mbe a va’a ba be mbe nte’ane ngule nyôl, a mbe fe a volô’ô minleme mi bôte be mbe be kateya mbe’e wop. (Lañe Matthieu 11:28-30.) A nga jalé miñyiane mi bôte bevok mfa’a ya nsisim a mfa’a ya minsôn. (Mc. 6:30-32) Ngaka’a Yésus éte é ngenan mfi. É ne volô bia den avale fe é nga volô minlômane mié. E nji sili na ô yene Yésus a mis asu ya na ô yene mfi ya ngaka’a éte. Mbôle a ntoo Njô bôt e yôp été, Yésus a ke ôsu a tebe été bôte bevok, a volô fe be. Nde ñhe, éyoñe nlem ô tyele wo yôp, Yésus a ne volô wo mbamba éyoñ. Ôwé, mejô me Yésus me ne volô bia na bi jibi mam ma tyelé bia  minleme yôp. Me ne fe ve bia ndi nlem a ayok.​—Beh. 2:17, 18; 4:16.

7. Aval avé Yéhôva Zambe a yalane bia éyoñe bia sili nye mbamba nsisim?

⁷ Yésus a nga ka’ale na, Ésa wongane ya yôp a vo’o kate ve ba ba sili nye mbamba nsisim. (Lc. 11:10-13) Jame lale e ne volô bia na, bi bo teke dañe tyelé minleme yôp e ne ébuma ya nsisim. Mefulu mbamba nsisim a volô bia na bi bi, ma bo na bi yem avale Zambe Yéhôva a né. (Lañe Begalate 5:22, 23; Beco. 3:10) Nge bia ke ôsu a jeñe na bi bi mefulu mete, élat é ne zañe bia be bôte bevok ja ye bo ngul. Bia ye ñhe yene na, mam me ne tyelé bia minleme yôp me ntoo tyôtyoé. Bi tame zu yen aval ébuma ya nsisim é ne volô bia.

8-12. Aval avé ébuma ya nsisim é ne volô wo na ô jibi, nge sa’ale mam ma tyelé wo nleme yôp?

⁸ “Nye’an, mevak, mvo’é.” Wo ye dañe mbia mefulu môé nge wo jeñe na wo nyiñe mvo’é a bôte bevok. Amu jé bia jô nalé? Nge wo tu’a nye’e bobenyoñ a wô’ô be mintaé, nge wo tu’a semé be, wo ye sa’ale mam me ne tyelé wo nleme yôp.​—Bero. 12:10.

⁹ “Évôvoé njiban, mvam, mbamba nlem.” Bia jeñe mvo’é éyoñe bia tôñe melebe ma: “A mia wua a mvamane nyô mbok, aval ane Zambe fe a nga jamé mia be Krist.” (Beép. 4:32) Nge bia jeñe mvo’é, bia ye sa’ale mam me ne tyelé bia minleme yôp. Nalé a ye fe volô bia na, bi jibi bone be mam ba kui bia amu bi ne bebo mam abé.

¹⁰ “Mbunan.” Den, mam me moné nge ke biôm bi mo, ma tyelé bia minleme yôp. (Min. 18:11) Ajô te, éyoñe bi bili ngule mbunane na Yéhôva a ye nyoñe ngap a bia, bi ne jibi, nge sa’ale mam ma tyelé bia minleme yôp. Aval avé jam ete e ne boban? Bia ye bo teke dañe tyelé minleme yôp, nge bia tôñe melebe me nlômane Paul ma: “Mi va’an a abime biôme mi bili: Amu [Zambe] émien a nga jô na, ‘Me aye bo te suu wo étam mfa’a éziñ, nalé fe me aye bo te li’i wo zesé mfa’a éziñ.’ Nalé ate bi ajô a mbamba ayo’o minleme na, ‘Tate a ne mvolô wom; me aye ke ko woñ: Môt a ye bo me jé?’”​—Beh. 13:5, 6.

¹¹ “Nje’eban nleme si, njôan nlem.” Mefulu mete me ne nya mfi. Nde ñhe, bia yiane sa’ale mam me ne tyelé bia minleme yôp. Nalé a ye volô bia na, bi sa’ale mbia mefulu ane “ziñ, ôlun ayaa, mewôman, meta.”​—Beép. 4:31, Mfefé Nkôñelan.

¹² Fulu éjote nyul é ne fe nya mfi, ja volô bia na bi ke “éwôlô wo Zambe si,” a na, bi ve “nye mam mese me atyelé bia minleme yôp.” (1 P. 5:6, 7) Ve nté wo ye ke ôsu a sili womiene si, Yéhôva a ye su’u wo, a ye fe botane wo. (Mic. 6:8) Éyoñe wo yeme minné miôé, nalé aye volô wo na ô bo te dañe tyelé nleme yôp, amu ô too Zambe ndi.

13. Jé Yésus a nga kômbô jô éyoñ a nga jô na: “Te tyelane minleme yôp”?

¹³ E kalate Matthieu 6:34 (lañe), Yésus a ve bia melebe ma: “Te tyelane minleme yôp.” E ne bo ayaé ya tôñe melebe mete éyoñe bia tôbane minjuk. Jé Yésus a nga kômbô jô, éyoñ a nga jô na: “Te tyelane minleme yôp”? Melebe mete me nji tinane na mbo ésaé Yéhôva a vo’o tôbane mam méziñ me ne tyelé nye nleme yôp; bia te yene mam David ba Paul be nga jô, me liti’i ne sañesañe na, mam méziñ me mbe me tyele’e be  minleme yôp. Ve Yésus a nga ye’ele beyé’é bé na, e dañe tyelé nleme yôp a vo’o vaa njuk éziñ. Môs ôse ô bili minju’u mié. Nde ñhe, Bekristen be nji yiane tyelé minleme yôp amu bikobe biap ya melu mvus, nge ke amu minjuk ba buni na ba ye tôbane mie melu ma zu. Aval avé ô ne tôñe melebe me Yésus ma?

14. Jé ô ne bo asu ya na, ô bo te dañe tyelé nleme yôp amu bikop ô nga bo melu mvus?

¹⁴ Bikobe bi nga bo melu mvus, bi ne tyelé bia minleme yôp. Nlem ô ne ke ôsu a ve bia mekua, ja’a mvus abui mimbu. Biyoñe biziñ, njô bôte David a nga wô’ôtane ve ane ‘bikobe bié bi maneya yandane nye nlô yôp.’ A nga jô na: “Me yôneya amu nlem ô ne te bômbô me si.” (Bs. 38:3, 4, 8, 18) Jé David a nga yiane bo? A jé a nga bo? A mbe a too ndi na Yéhôva a mvamane nye, a na a ne ngule ya jamé nye. A nga jô a ndi nlem ése na: “Ébotan a nyô ntyamane metiñe wé ô nto njaman.”​—Lañe Besam 32:1-3, 5.

15. (a) Amu jé ô nji yiane dañe tyelé nleme yôp amu mam ya den? (b) Mam mevé ô ne bo asu ya na, ô bo teke dañe tyelé nleme yôp? (Lañe nka’ale ô ne nlô ajô na, “ Mam me ne volô wo na ô bo teke dañe tyelé nleme yôp.”)

¹⁵ Ô ne fe tyelé nleme yôp amu mam ya den. Éyoñe David a nga tili kalate Besam 55, a mbe a koo awu woñ. (Bs. 55:2-5) Ve a nji jô’é na woñ ôte ô kamane nye na a ke ôsu a futi ndi nleme jé be Yéhôva. David a nga ye’elane Yéhôva ajô ya minju’u mié, ve a nga bo fe mam me mbe me sili’i asu ya na, a jibi mam me mbe me tyelé’é nye nleme yôp. (2 Sa. 15:30-34) Jé éve’ela David ja ye’ele bia? Bi nji yiane kañese na mam ma tyelé bia nleme yôp me dañe bia a lôte nné. Bia yiane bo mam mese bi ne ngule ya bo, mvuse ya valé bi jô’é jam ete e mo me Yéhôva.

16. Aval avé atinane ya éyôlé Zambe ja yemete mbunane wôé?

¹⁶ Minlem Bekristen mi ne fe tyebe yôp éyoñe ba dañe ko melu ma zu woñ. Ve bi nji yiane dañe tyelé minleme yôp, nge dañe koo woñ, ja’a bi nji yeme mam ma ye boban. Amu jé bia jô nalé? Amu biyoñe biziñ mam me wô’ô ke boban avale bia too bi simesa’an. Mbamba jam a ne na, teke jam éziñ e ne dañe Yéhôva, amu a jô bia na bi kee nye mam mese ma ndeñele bia. Bia yeme na, éyôlé jé ja tinane na, “a bo na é boban.” (Nk. 3:14) Atinane ya éyôlé éte da ve bia ndi nleme na, Yéhôva a bili ngule ya tôé nsôñane wé a lat a bebo bisaé bé. Bia yiane tabe ndi na Yéhôva a ye ya’ane bebo bisaé bé. A ye fe volô be na be jibi mam ma tyelé be minleme yôp ajô ya bikobe biap, mam ma bobane den, a mam ma ye boban melu ma zu.

17, 18. Aval avé e jeñe mvolan a ne bo na bi jibi mam ma tyelé bia minleme yôp?

¹⁷ Jame nyini e ne volô bia na bi bo teke dañe tyelé minleme yôp e ne  na, bi kate môte bi too nye ndi mam ma ndeñele bia. A ne bo môte mia nye mi ne nlu’an, mvôé jôé, nge ke mvendé ya akônda. Bôte bete be ne volô bia na bi jibi minjuk miangan. “Biyebe ya nleme môt bia tya’a nye, ve mbamba éfia a ve nye mevak.” (Min. 12:25, Mfefé Nkôñelan) Nge wo yi na môte mbok a tu’a wô’ô wo, a na a tebe été jôé, kôme’e timine nye jam da tyelé wo nleme yôp. Kalate Zambe a jô bia na: “E mam môt a kak ma bo te tôéban amu mbôndane fe’e momo, ve ma boban e vôm abui bevee melep be né.”​—Min. 15:22, Mfefé Nkôñelan.

¹⁸ Yéhôva a volô fe Bekristen na be jibi mam ma tyelé be minleme yôp a zene ya bisulan. Éyoñe bia tabe bisulan, bia yeñ a bobejañe ba wô’ô bia éngôngol, a ba kômbô ve bia ngule nyôl. (Beh. 10:24, 25) Éyoñe bia “volôbane minlem” wua a volô’ô nyô mbok, nalé a bo na, ngule jangan ya nsisim é beta bo mfefé, a na bi jibi mam ma tyelé bia minleme yôp.​—Bero. 1:12.

19. Amu jé wo yiane tabe ndi na élat é ne zañe mia Yéhôva ja ye volô wo?

¹⁹ Mvendé éziñe ya Canada é nga yene mfi ya kee Yéhôva mam ma tyelé nye nleme yôp. A mbe ñye’ele sikôlô, asu ésaé ete e mbe e te’e nye abui, e tyelé fe nye nleme yôp abui. Jé a nga bo asu ya na a jibi asu ésaé ete? Émien a jô na, “Me nga yene na, éyoñe ma jeñ a ngul ése na élat é ne zañe bia Yéhôva é dañe wôn, ma bi ngule ya jibi mam ma tyelé ma nleme yôp. Bemvôé bam a bobejañe ya nsisim be nga su’u ma abui. Ma kate fe minga wom mam mese ma ndeñele ma. Bemvendé a njome mekônda be fe be nga volô ma abui. Me nga nyoñe mebiañ, me tyendé fe nta’ane mame wom, nalé a nga ve ma éyoñe ya wo’on a bo bivôé. Ôte’ete’e ôte’etek me nga taté na ma bo mvo’é. Éyoñe jam éziñe da lôte ma nkôñ, ma kee de Yéhôva.”

20. (a) Aval avé bi ne kee Yéhôva mam ma tyelé bia minleme yôp? (b) Jé bia ye yen ayé’é da zu?

²⁰ Bia te yen ayé’é di na, e ne nya mfi ya kee Yéhôva mam ma tyelé bia minleme yôp a zene ya: meye’elane ma so nlem été, e lañe Mejô me Zambe, a e bindi mame bia lañ. Bia te fe yene na, bia yiane bi mefulu ya ébuma ya nsisim, a jeñe mvolan. Bia yiane fe yeñ a bobejañe be ne biwôlô mfa’a ya nsisim na be su’u bia. Ayé’é da zu bia ye yene na, Yéhôva a su’u fe bia éyoñ a ka’ale bia na a ye ya’ane bia.​—Beh. 11:6.