1-3. (a) Amu jé ñwômane miñwuan wo yiane bo ñye’elane wua ya mi bia dañe nye’e? (b) Amu jé ñwômane miñwuan ô ne nya mfi? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

NGE ba sili wo na, ‘Miñye’elane mivé mi ne mbôka’a ya mbunane wôé?’ wo ye yalan aya? Éko éziñ wo ye jô tyi’ibi na, Yéhôva a ne Nté biôme bise, a ne fe Mvee ényiñ. Na Yésus nnye a ne ntañ Zambe a nga ve, a na, bôte ba bo Zambe ésaé ba ye nyiñe nnôm éto paradis, e si va. Ve, ye wo ye fo’o jô na, ñwômane miñwuan ô ne ñye’elane wua ya mi wo dañe nye’e?

² Bi bili mbamba beamu ya jô na, ñwômane miñwuan ô ne ñye’elane wua ya mintene miñye’elane miangan, to’o bi bili ndi nleme ya dañe beta étibila’a, a nyiñe si va nnôm éto. Nlômane Paul ô nga liti amu jé ñwômane miñwuan ô ne nya mfi asu mbunane wongan. A nga jô na: “Nge miñwuan mi ne te wômô, nalé ate fe Krist a nji wômô.” Nge Yésus a nji wômô, a nji bo ngule ya bo Njôô wongan; yeme na, mame bia ye’ele bôt a lat a éjôé Yésus me ne minsos. (Lañe’e 1 Becorinthien 15:12-19.) Ve, bia tu’a yeme na Yésus a nga wômô. Nalé a bo na bi selane Besadducéen, mbe bete be mbe be sôane na, bewu be ne wômô mesoñ. To’o bôte  ba kpwe’ele bia, bia ye ke ôsu a buni ñwômane miñwuan.​—Mc. 12:18; Mam. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Éyoñe Paul a nga kobô ajô ya “mbôka’a ya miñye’elan a lat a Krist,” a nga kobô fe ajô ya “ñye’elane ya . . . ñwômane miñwuan.” (Beh. 6:1, 2, MN) Paul a nga liti fe na a to ndi a ñwômane miñwuan. (Mam. 24:10, 15, 24, 25) To’o na, ñye’elane ya ñwômane miñwuan ô ne mbôka’a ya miñye’elane miangan, nge ke “mbôka’a ya minjôane mi Zambe mi ne étyi,” nalé a nji tinane na, ô ne mone ñye’elan. (Beh. 5:12, MN) Amu jé bia jô nalé?

4. Minsili mivé bôte be ne sili a lat a ñwômane miñwuan?

⁴ Abui bôte da taté na da yé’é Kalate Zambe, e wô’ô nye’e minkañete ya ñwômane miñwuan aval ane nkañete Lazare. Ba yé’é na, Abraham, Job, a Daniel be mbe be bili ndi nleme na, bôte ba ye wômô melu ma zu. Ve nge môt a sili wo na, éyoñe Yéhôva a jôya na, ñwômane miñwuan wo ye boban, ye ô ne beta boban to’o ayap éyoñ e lôteya? A na, ye Kalate Zambe a kate bia éyoñe ñwômane miñwuan wo ye boban? Biyalane ya minsili mite bi ne nya mfi asu mbunane wongan. Nde ñhe, bia zu yene jé Kalate Zambe a jô a lat a ajô ete.

5. Bia zu taté kobô ajô ya avale ñwômane miñwuan avé?

⁵ Éyoñe môt a ndôme wu, e ne bo tyi’ibi ya fas aval a ye wômô. (Jn. 11:11; Mam. 20:9, 10) Ve, ye e ne fe tyi’ibi ya bi ôsimesan ôte éyoñe môt a wuya den a nto abui mimbu? Ye ô ne ke ôsu a tabe ndi a ngaka’a éte asu môt a ndôme wu, nge ke asu môt a wuya ayap? Den, wo buni ñwômane miñwuan éziñ ô nga bobane mvuse mintete mimbu. Ñwômane miñwuan ôte ô ne ôvé? A aval avé ñwômane miñwuan ôte ô tii a ndi nlem ô bili asu melu ma zu?

6. Aval avé nkulan ajô ya Sam 118 ô nga tôébane be Yésus?

⁶ David nnye a nga tili Sam 118, Sam ate a kobô ajô ñwômane miñwuan ô nga bobane mvuse mintete mimbu. Bia koone meye’elane ma été: “Tame nyii, bi aye’elane wo, a Yéhôva . . . Ébotan a nyô a zu a jôé Yéhôva.” Bôte be nga kobô ajô nkulan ajô ôte éyoñe Yésus a nga ke Jérusalem, Ngone nisan é to melu 9, éyoñ éte a mbeme wu. (Bs. 118:25, 26; Mt. 21:7-9) Ve aval avé Sam 118 a kañete ñwômane miñwuan ô nga bobane mvuse mintete mimbu? Tame yene jam afe nkulan ajô ôte ô nga jô: “Ako’o ya belôñe nda be nga ben, nde é nga su’ulane bo tin ako’o ya nda.”​—Bs. 118:22, Mfefé Nkôñelan.

7. Abim évini avé Bejuif be nga vini Yésus?

⁷ “Belôñe nda,” nge ke betebe ôsu ya ayoñe Bejuif be nga bene Messie. A nji bo ve zezé nlumane mvus, be nga bene yebe na nnye a ne Krist. Abui Bejuif e nga jô Pilate na a wôé nye. (Lc. 23:18-23) Ôwé, be ne nsamba ya bôte be nga wôé Yésus.

8. Aval avé Yésus a nga ye bo “tin ako’o ya nda”?

⁸ Aval avé Yésus a nga kui na a bo “tin ako’o ya nda,” a to ke na, Bejuif be nga bene nye a wôé nye? Yésus a mbe bo “tin ako’o ya nda,” vengevenge ve nge a nga ye wômô. Yésus émien a nga kobô jam ete. A nga kane nkana ya bebé mefup be nga kpwe’ele môte masa wop a nga lôm, fo’o ve avale bone b’Israël be  nga kpwe’ele bekuli mejô Yéhôva a nga lôme be. Nkana ôte wo mane na, masa a su’ulan lôme mone wé a nye’e. Ye ba ye fo’o semé nye? Momo. Bebé mefup be nga bo angôndô ya mbia jam, be nga wôé nye. Yésus a nga jô na, nkana ôte ô tii a nkulan ajô ya Besam 118:22. (Lc. 20:9-17) Nlômane Pierre wô fe ô nga jô nalé, éyoñ a nga jô “bôt be mbe bejôô bap a bivete ya menda me Zambe a betili bekalate be nga sulane Jérusalem” na, “Yésus Krist ya Nazareth, nnye mi nga tyelé [élé] yôp, nnye ate Zambe a nga wômôlô soñ.” Pierre a nga jô bôsa na: “Nyina a ne ako’ ete mia belôñe menda mi nga vini de, nde Zambe a nga bôé mbamelane si.”​—Mam. 3:15; 4:5-11; 1 P. 2:5-7.

9. Besam 118:22 a kobô ajô beta jame mbé?

⁹ Mimbu mintet ôsusua, nkulan ajô ya Besam 118:22 ô mbe ô jô’ô na Yésus a ye wômô. Ô mbe fe ô jô’ô na, bôte ba ye bene Messie a wôé nye, a na, a ye wômô asu ya na a bo “tin ako’o ya nda.” Kalate Zambe a kobô ajô dé éyoñ a wômôya, a jô’ô na, “teke jôé afe jôp si va, e ne mveban e be bôt na, bi yen ényiñ été.”​—Mam. 4:12; Beép. 1:20.

10. (a) Nkulan ajô ôvé bia koone wô kalate Besam 16:10? (b) Jé ja liti na Besam 16:10 a nji tôébane be David?

¹⁰ Bi tame yen éfus éfe ja kobô ajô ñwômane miñwuan. Éfus éte é nga tiliban toyina mimbu a mvuk ôsusua na ja tôéban. Mame ma so éfus éte me ne yemete ndi nleme bi bili na, ñwômane miñwuan ô ne boban to’o abui mimbu e lôteya. Sam 16 David a nga tili a jô na: “Wo aye bo te li’i [ma soñ été]; nalé fe w’aye bo te jibi na, mbamba môte wôé a yen ébo.” (Bs. 16:10) David a nji jô na a ye ke wu môs éziñ, nge na, a ye ke soñ. Kalate Zambe a jô na David a nga yômbô. Éyoñ a wuya, ane “a nga bômbô vôm beésa bé be bô, a njambane soñ nlame David.” (1 Bb. 2:1, 10) Za nnye kalate Besam 16:10 a jôô nye?

11. Éyoñ évé Pierre a nga kobô ajô ya nkulan ajô bia koone wô Besam 16:10?

¹¹ Pierre a nga kate mintete Bejuif a beprosélyte za nnye kalate Besam 16:10 a jô nye. Éyoñ a nga kobô ajô ete, e zu koone na, David a tiliya nkulan ajô ôte mvuse mimbu toyini a mvuk, Yésus fe a wômôya mvus abime besondô éziñ. (Lañe’e Mam Minlôman 2:29-32.) A nga jô na David a wuya ayap, a na, be jameya nye. Bôte be mbe be vô’ôlô’ô nye be mbe be yeme’e de. Kalate Zambe a nji jô na, môt éziñ a nga sôane Pierre éyoñ a nga jô na, David “a nga yem ajô te ôsu, a nga jô ajô ñwômôlane” ya Messie a mbe na a ye so.

12. Besam 16:10 a nga tôéban, aval avé nalé a liti na ñwômane miñwuan wo ye boban?

¹² Pierre a nga yemete ôsimesane wé, éyoñ a nga ba’alane mejô me David me ne kalate Besam 110:1. (Lañe’e Mam Minlôman 2:33-36.) Pierre a nga belane Mimfufup Mintilan asu ya na, a liti beta nsamba bôte na, Yésus a ne “Tate a Krist.” Nalé a nga volô bôte bete na, be yeme na Besam 16:10 a nga tôéban éyoñe Yésus a nga wômô. Mvuse ya valé, nlômane Paul ô nga ve fe Bejuif ya Antioche ya Pisidie beta beamu ba liti na, nkulan ajô ôte ô nga tôébane fo’o be Yésus. Mam a nga jô be me nga nambe be, a be nga yi na ba yem abui mam afe. (Lañe’e Mam Minlôman 13:32-37, 42.) Mame mete ma yiane fe nambe bia, a liti bia na, minkulane mejô mia fombô ñwômane miñwuan mi ne abôm ane koé to’o mintete mimbu mia lôt.

13. Nsili ôvé bi ne sili a lat a ñwômane miñwuan?

¹³ Bia yiane bi ngule nyul a yeme na, ñwômane miñwuan ô ne boban to’o abui éyoñe ja lôt. Ve bi ne sili biabebiene na: ‘Ye nalé a tinane na, ma yiane yange ayap asu ya na, me yene môte wom a nga wu? Ñwômane miñwuan ma yange, wo ye boban éyoñ évé?’ Yésus a nga kate beyé’é bé na, be nji bi ngule ya yeme mam méziñ. Mam ma fombô “biyoñ nge mimbu Tate a teleya bie a ngule jé.” (Mam. 1:6, 7; Jn. 16:12) Ve nalé a tinane ki na, bi nji yeme mam ma fombô éyoñe ya ñwômane miñwuan.

14. Nselane mbé a ne zañe ñwômane Yésus a miñwômane miñwuane mivok?

¹⁴ Ve jam e ne volô bia e ne minkañete ya ñwômane miñwuan mi ne Kalate Zambe été. Wu wo dañ ô ne wu Yésus. Nge Yésus a nji ye wômô, teke môte wua ya bôte bangan be nga wu a ne bi ndi nleme ya wômô. Bôte be nga wômô ôsusua na Yésus a so si va, aval ane bôt Élie ba Élisée be nga wômôlô, be nji nyiñe nnôm éto. Be nga su’ulane wu a boé. Ve “vôm Krist a nga wômô ñwuan, a ne te beta wu; awu e ne te fe jôô nye.” A ntoo yôp, vôm a ye nyiñe “nnôm éto” a nnôm éto.​—Bero. 6:9; Nli. 1:5, 18; Beco. 1:18; 1 P. 3:18.

15. Amu jé ba loone Yésus na, “mbômô ébuma”?

¹⁵ Yésus a ne môt ôsu a nga wômô asu ényiñe ya yôp, a ñwômane wé ñwô wo dañe mfi. (Mam. 26:23) Ve sa ke nnye étam a bili ndi nleme ya wômô asu ényiñe ya yôp ane nsisim. Yésus a nga ka’a minlômane mié mi nga wulu ba’aba’a a nye na, ba be nye ba ye jôé yôp été. (Lc. 22:28-30) Ôsusua na ba nyoñe ma’ane map, ba yiane taté wu. Mvuse ya valé, aval ane Krist, ba wômô ane minsisim. Paul a nga tili na: “Krist a wômôya ñwuan, mbômô ébuma ya ba be nto ôyo” ya awu. A nga kobô fe ajô ya ba bevo’o ba ye wômô asu ényiñe ya yôp, a nga jô na: “Ve bôte bese éyoñe jap: Krist, mbômô ébuma; wôna ba be ne ba be ya Krist, [éyoñ a nto Njôô].”​—1 Bec. 15:20, 23.

16. Mam mevé ma volô bia na bi yem éyoñe ñwômane miñwuan asu ényiñe ya yôp wo boban?

¹⁶ Nalé a bo na bi yem éyoñe ñwômane miñwuan asu ényiñe ya yôp wo boban. Wo boban éyoñe Yésus a nto Njôô. Bengaa be Yéhôva ba yeme den a nto ayap éyoñ a zene ya Kalate Zambe na, ataté mbu 1914, bia nyiñ ‘éyoñe Yésus a nto Njôô.’ Nalé a liti bia na,  asu’ulane ya mbia nta’ane mame nyi e nto bebé.

17, 18. Jé ja ye kui Bekristene be ne miñwo’on ba ye bo be ngenane be vee éyoñe beta étibila’a aye boban?

¹⁷ Kalate Zambe a kate bia mam mefe ma fombô ñwômane miñwuan asu ényiñe ya yôp. “Bi nji kômbô mi dimi, . . . ajô ya ba be ake ôyo . . . Amu na, nge bi abuni na, Yésus a nga wu a beta wômô, nalé ate fe ba fe be nto ôyo be Yésus, Zambe a ye so be . . . Bia bôt bi vee, bi to akekui [éyoñe Tate a nto Njôô], bi aye bo te ke taté ke bia be nye ôyo, ôsu. Amu na, Tate émien a ye sis a so’o yôp, a beta nloen . . . A miñwuane ya be Krist mi aye taté wômô. Wôna bia bôt bi vee, bi to, bia be be bia ye beteban a fulan minkut été, a tôbane Tate ñyem été: a nalé ate bi aye tabe be Tate nnôm éto.”​—1 Bet. 4:13-17.

¹⁸ Ñwômane miñwuan ôsu ô nga boban mvus ‘éyoñe Tate a nga bo Njôô.’ Bekristene be ne miñwo’on ba ye bo be ngenane be vee éyoñe beta étibila’a aye boban, ba ye “beteban a fulan minkut été.” (Mt. 24:31) Ba ba ye “beteban,” ba ye bo “te tabe ôyo” ya awu. Ba ye “veñesan, ôyôm nté, nta nkabeke dis, éyoñe toñ je asu’ulan je akobô.”​—1 Bec. 15:51, 52.

19. Jé é ne “ñwôman wo dañe mvaé mvaé”?

¹⁹ Den, abui Bekristen e nji bo miñwo’on, a be nji loone be na be ke jôé a Krist e yôp. Ve ba yange amane ya mbia émo nyi “môse ya Tate.” Teke môt éziñ a yem éyoñ asu’ulane da ye bo, ve abui mam da liti ne ngeññe na, asu’ulan e nto fo’o bebé. (1 Bet. 5:1-3) Mvuse ya valé, fatane ñwômane miñwuan éfe ja ye taté, ñwômane miñwuan asu ényiñe ya paradis, e si va. Ba ba ye wômô ba ye bo teke fe abé menyule map, a ba ye ke beta wu. Jam ete d’aye fo’o bo “ñwôman wo dañe mvaé mvaé.” Ñwômane miñwuan ôte wo ye lôte wu ya melu mvus, éyoñe “binga be nga nyoñe mimbim miap amu ñwômelan éziñ.” Bone bap be nga beta wu mvuse ya valé.​—Beh. 11:35, Mfefé Nkôñelan.

20. Amu jé bi ne tabe ndi na, ñwômane miñwuan wo ye bi mbamba nta’ane mam?

²⁰ Kalate Zambe a liti na, bôte ba ye ke nyiñe yôp, ba ye wômô ‘môt ase éyoñe jé.’ (1 Bec. 15:23) Bi ne tabe ndi na, ñwômane miñwuan asu ényiñe ya paradis si va, wô fe wo ye bo mbamba nta’an. Nalé a ne bo na bi sili biabebiene na: ‘Ye bôte be ndôme wu, mbe ba ye taté wômô atata’a ya toyina mimbu Yésus a ye jôé asu ya na, bôte ba yeme be, be zu nyoñe be? Nge ke na, ye bebo bisaé be Yéhôva ya melu mvus ba yeme ta’a mam, be ne taté wômô asu ya na, be zu tebele mame ma ye boban mfefé émo? Jé ja ye boban asu bôte be nji kañe Yéhôva môs éziñ? Ba ye wômô vé a éyoñ évé?’ Ve, mfubane nkobô, ye e ne mfi na bi sili biabebien avale minsili ete éyoñe ji? Ye e nji bo mvo’é na bi yange yen avale mame ma ye boban? Bi ne tabe ndi na, biabebien bia ye bi fane ya yen avale Yéhôva a ye kôme mame mete mese.

21. Ndi nleme fé ô bili a lat a ñwômane miñwuan?

²¹ Jam bi ne bo éyoñe ji e ne na, bi yemete mbunane bi bili be Yéhôva, nnye ate a ve bia ndi nleme na, bôte be maneya wu be ne ôsimesane wé ba ye wômô a zene ya be Yésus. (Jn. 5:28, 29; 11:23) Mfa’a ya liti na Yéhôva a ne ngule ya wômôlô bewu, Yésus a nga jô na Abraham, Isaac, a Jacob “bese be vee mfa’a wé.” (Lc. 20:37, 38) Nde ñhe, bi bili abui beamu ya jô aval ane Paul na: “Me abuni Zambe . . . na bôt be aye wômô mesoñ.”​—Mam. 24:15.