Kristen ése é ne nlu’an é ne fase mam méziñe ya ajô ete, a miñye’elane ya Kalate Zambe mi tii a de. Belu’u ba yiane nyoñe ntyi’ane wo ye bo na, mone môte ya nleme wop a bo mfuban mise me Yéhôva.

Éyoñe si nyi é mbe é bili ve bôte bebaé, a bôte mwom mvuse ndône mendim, Yéhôva a nga jô na: “Biaéane, a fôé.” (Met. 1:28; 9:1) Kalate Zambe a nji jô na, abendé ete da nambe Bekristen. Belu’u bebien mbe ba yiane yem nge ba ye belane mezene méziñ asu ya na be telé abiaé, nge ke asu ya na, be bo teke ji’a biaé. Mame mevé ba yiane fas?

Bekristen ba yiane fase nge mezene ya telé abiaé ba top, ma lu’an a miñye’elane ya Kalate Zambe. Bekristen ba sa’ale mvaan abum to’o ba kômbô telé abiaé. Môt a vañe vaa abum a nji semé ényiñ avale Kalate Zambe a jô. Bekristen ba ye ke tobe na ba wôé môt. (Nk. 20:13; 21:22, 23; Bs. 139:16; Jr. 1:5) Ye Kristen é ne belane stérilet?

Bi nga kobô ajô ete Nkume mmombô a bete ya Ngon ébulu é to alu 1 ya mbu 1979 (afebe 30-31, nkobô Fulasi). Stérilet a ne mone minsini ba futi kômbé minga asu ya na, atyi mon e bo te ba’abe. Nkume mmombô a bete ate a nga liti na, Kristen ja yiane kôme jeñe na é yem ésaé stérilet a bo nyule minga été. Abui bedokita e mbe e jô’ô na, stérilet a kamane na atyi mon e kômban. Nge atyi  mon e teke kômban, ényiñe mon é vo’o taté.

Ve bone be mam béziñ ba liti na, atyi mon e wô’ô kômbane biyoñe biziñ. Atyi ete e li’i ke ba’abe kômbé, é ne viane ke ba’abe vôme mfe; éyoñ éte mon a ke ku mfulu abum (grossesse extra-utérine). Éyoñe nalé a kui, stérilet a ne bo na, atyi e kômbaneya e bo teke ba’abe kômbé, a na, e bo teke yaé. A ne fo’o ve ane minga a te vaa abum. Nkume mmombô a bete bia te jôô nye yôp, a ke suu nkobô a jô’ô na: “Bekristen ba kômbô yeme nge ba yiane belane stérilet, ba yiane tu’a fase mame mete a zene ya miñye’elane ya Kalate Zambe mi tii a ésemé bia yiane liti mfa’a ya ényiñ.”​—Bs. 36:9.

Ye beta be mam béziñ be tyendéya nté ane bi nga kobô ajô ya stérilet mbu 1979?

Mevale me stérilet mebaé me kuiya. Nyi ôsu a ne nyi ba kôm a mvot, ba koone nye vôm ase Amelka ataté mbu 1988. Nyi baa a ne nyi a bili b’hormone, a nga taté na a kui mbu 2001. Bestérilet bete bebaé ba wulu aya?

Nyi ba kôm a mvot: Avale bia te jô yôbe li, stérilet a kamane na atyi e ba’abe kômbé. Stérilet ba kôm a mvot a wôé meyôm (sperme). * A bo na, kômbé é bo te kañese na, atyi mon e zu ba’abe vôme da yiane ba’abe.

Nyi ba kôm a b’hormone: Bestérilet ba kôm a b’hormone be ne mevale meval. Bestérilet bete ba sôé b’hormone kômbé été. Beyeme mam ba jô na, bestérilet bete ba kamane na nyule binga béziñ é ve b’ovule. Nge teke ovule, atyi da vo’o ke kômban. Stérilet ate a bo na, kômbé é bo tyôtyoé. * A bo fe na, nkone ya kômbé ô bo afip, nalé a bo na, nka’ale wo kamane meyôme (sperme) na me ke kui kômbé ô lôñeban.

Avale bi maneya yen, mevale bestérilet mete mebaé ma bo na, kômbé é bo tyôtyoé. Jé é wô’ô boban éyoñe nyule ja te kuli b’ovule, a éyoñ atyi da te kômban? Atyi e wô’ô ke kômbé, ve e teke ke ba’abe vôme da yiane ba’abe amu kômbé é ne tyôtyoé. Nalé aye bo na abum e ji’a vas. Jam ete e ne fe kui be minga a belane bepillule be ne bibuma, ve da kui ke éyoñ ése.

Nde ñhe, môt éziñ a vo’o ke yemete na, stérilet ba kôm a mvot, nge ke nyi ba kôm a b’hormone a vo’o ke bo na atyi e kômban. Ve bedokita ba jô na, e nji bo tyi’ibi na minga a nyoñ abum éyoñ a be’e stérilet.

Belu’u ba kômbô belane stérilet ba yiane taté laan a dokita asu ya na, a faé be éfufup a lat a mam me ne kui éyoñe minga a belane nye, minjuk a ne bi a mbamba be mam ya été. Belu’u be nji yiane jô’é na môte mfe a tyi’i jame ba yiane bo señe jap. (Bero. 14:12; Beg. 6:4, 5) Belu’u bebien ba yiane nyoñe ntyi’an ôte. Ba yiane nyoñe ntyi’ane wo ve Yéhôva Zambe nlem avak, a wu wo ye volô be na, be bo nye ésaé a mone môte ya nlem a ne mfuban.​—Ve’ek ôsimesan ôte a mam éfuse ji ja jô 1 Timothée 1:18, 19; 2 Timothée 1:3.