1, 2. (a) Bebo bisaé be Yéhôva ba yange ma’an mevé? (b) Jé é ne volô bia na, bi beme mise mangane ma’an? (Fombô’ô fôtô ya atata’a ya ayé’é di.)

AVAL ane nlômane Paul, miñwo’one mi bili mvome ya bi “nloene ya yôp . . . ô so’o be Zambe.” (Beph. 3:14) Be ne ôjeja’a ya jôé Éjôé Messie fufulu a Yésus Krist, a bo na, bone be bôte be bo zôsôô, teke ayeñ. (Nli. 20:6) Yéhôva a nga ve fo’o be beta nsôñan! Mintômba mife ki, mi bili ndi nleme fe. Mia yange ma’ane map, ényiñe ya nnôm éto si va. Avale mbamba jam ete!​—2 P. 3:13.

² Paul a ve miñwo’on abendé, asu ya na be ke ôsu a kabetane élate jap a Yéhôva, a bi ma’an. A nga jô be na: “Bômba’an évevé asu mame ya yôp.” (Beco. 3:2) Be nji yiane vuane môs éziñe na, ndi nleme jap é ne na, be ke jôé yôp. (Beco. 1:4, 5) E fase bibotane Yéhôva a ka’ale bia, a volô bebo bisaé be Yéhôva, ba be bili ndi nleme ya ke nyiñe yôp, nge ke ba be bili ndi nleme ya nyiñe si va na, be beme  mise  map ma’ane ma yange be.​—1 Bec. 9:24.

3. Paul a nga ve Bekristene mebendé a lat a jé?

³ Ve Paul a nga ve fe be abendé, na be tabe ntyel a mame me ne bo na be sube ma’an. A nga tili akônda ya Colosse ajô ya bivuse Bekristen, mbie bi mbe bi jeñe’e mvame Zambe a zene ya Atiñ, be li’i buni Krist. (Beco. 2:16-18) Paul a nga kobô fe ajô ya mam me ne kamane bia na, bi bi ma’ane den. A nga kat avale bi ne bo asu ya na, bi dañe mbia minkômbane ya bisôk, avale bi ne kôme mejô a bobejañ, a avale bi ne jibi minju’u nda bôte ja tôbane mie. Melep a nga ve me ne nya mfi asu dangane den. Bi tame ñhe zu fase mebendé me Paul méziñ bia koone me kalate Becolossien.

4. Aval avé mbia minkômbane ya bisôk, mi ne kamane bia na bi bi ma’an?

⁴ Éyoñe Paul a maneya kate bobenyañe mbamba ndi nleme be bili, a nga tili be na: “Ajô te, wôéane bibu’a bienan, mbie bi ne bi ya si nyô: [mbia mimboane ya bisôk], mvin, nye’ane mame ya minsôn, mbia nkômban, a minyamete.” (Beco. 3:5) Minkômbane ya bisôk mi ne bo nya ngulu, a bo na bi biasé mame ya nsisim. Mojañ éziñ a nga kui na, a juane mbia minkômbane ya bisôk, ane a nga beta bulan akônda été, a jô na, “Ngul éziñ nje é mbe é tindi’i ma na, me bi aval asimesan ete, é nji be é yii na me telé, nalé a nga kee ma ôyap.”

5. Bi ne bo aya asu ya na bi bo teke tebe mbia bité?

⁵ Bia yiane dañe tabe ntyel éyoñe bi tele avale bité e ne tindi bia na, bi biasé metiñe me Yéhôva. Bi tame nyoñ éve’an, éyoñe fam ba minga ba laan amu ba kômbô lu’an, ba yiane tabe ntyel a tyi’i minné be nji yiane dañ, a lat a avale ba yiane namban, e wuban, nge ke tabe vôme môte mfe a nji bo. (Min. 22:3) Éyoñe Kristen é ne nlu’an ja ke dulu (asu bisaé), ôyap a môte ba nye be ne nlu’an, ja yiane fe tabe ntyel nge ja saé a môt a nji bo nnôme wé nge minga wé. (Min. 2:10-12, 16) Nge wo tebe aval été ete, bo’o na bôte be yeme na, ô ne Ngaa Yéhôva, bo’o mame ma ye bo na, be semé wo, yeme fe na, e bo môte mia nye mi nji bo nlu’an ayas a ne soo mbia be mam. Bi ne fe tebe mbia bité éyoñe bia wô’ô biabebien éngôngol, nge ke éyoñe bia bili atek. Éyoñe bi tele avale bité ete, bi ne yi na môt a volô bia. Bi ne bili atek a wô’ô biabebien éngôngol, aval e ne tindi bia na, bi kañese mvolan wo so be avale môt ese, to’o nyi bi nji tu’a yem. Nge wo tebe aval été ete môs éziñ, sili’i Yéhôva a bebo bisaé bé mvolan, asu ya na, ô bo teke bo jam da ye bo na ô sube ma’an.​—Lañe’e Besam 34:18; Minkana 13:20.

6. Éyoñe bia tobe mimvôman, jé bi nji yiane vuan?

⁶ Bia yiane sa’ale mimvôman mia wumulu mame ya bisôk nge bia kômbô juane me, a dañe mbia minkômbane ya été. Abui mimvômane ya den e bili mam me mbe Sodom a Gomorrhe, bitisone ya melu mvus. (Jd. 7) Bôte ba té mimvôman ba vañe futi mam ma wumulu mame ya bisôk, be bo’o ve ane a ne mame ma yian, mam me ne mvo’é teke abé éziñ. Bia yiane tabe ntyel, bi nji yiane kañese avale mimvôman ete. Bia yiane fiale mimvômane miangan, a tobe mi mi aye ke kamane bia na bi beme mise mangane ma’an.​—Min. 4:23.

7. Avale mejô avé bi ne bi akônda été?

⁷ Bia bese bia kañese na, e bo ébu’a jia ya akônda bebo bisaé be Yéhôva a ne beta ébotan. Éyoñe bia yé’é Mejô me Zambe bisulan, a éyoñe nye’an a mvam bia tindi bia na bi su’u bobejañ, be’ fe be su’u bia, nalé a volô bia na, bi beme mise mangane ma’an. Ve biyoñe biziñ, bone mejô be ne kui zañe jangan amu bi nji yene mam avale da. Nge bi teke kôm avale mejô ete, bi ne ba’ale ôviti’i ziñe nlem été.​—Lañe’e 1 Pierre 3:8, 9.

8, 9. (a) Mefulu mevé ma ye volô bia na, bi bi ma’an? (b) Nge mojañ éziñ a bo bia mbia jam éziñ, jé é ne volô bia na bi ba’ale mvo’é?

⁸ Jé bi ne bo asu ya na, ôviti’i ziñ ô bo teke bo na, bi sube ma’an? Paul a nga tili Bekristene ya Colosse na: “Aval ane mintômba mi bôte ya Zambe, ba be ne mfuban a ba a nye’e, jaéane minleme ya éngôngo, mvam, nje’ebane minlem, évôvoé, abui njiban; wua a jibi’i nyô mbok, a wua a jamé’é nyô mbok, nge môt éziñ a bili nyô bô’ ajô; aval ane Tate a nga jamé mia, nalé ate fe mi bo’ok. A jaéané nye’ane mame mete mese yôp, ñwô ôte ô ne ntiñetane ya nya mvô’é.”​—Beco. 3:12-14.

⁹ Nye’an a mvam, mefulu mete me ne volô bia na bi jamé, wua a jamé’é nyô mbok. Nge bifia bi monyoñ éziñ bia bo wo mintaé nlem, ô ne simesane biyoñe wo fe ô nga lume monyoñ éziñe mbia bifia. Nga bia nye’e éyoñe bobejañe ba liti bia nye’an a mvam, a jamé bia bikobe biangan? (Lañe’ Ecclésiaste 7:21, 22.) Nga bia ve Krist abui akiba, amu mvame jé nje é nga ve bia fane ya bo Zambe ésaé nsamba a Bengaa bevok? (Beco. 3:15) Bia bese bia nye’e Zambe wua, bia kañete foé jia, a tôban avale minju’u da. Nge fulu nye’an a mvam ja tindi bia na, bi jamé bôte bevok, bia ye bo na, bia bese bi bo nlatane jôme jia nté bia beme mise mangane ma’ane y’ényiñ.

10, 11. (a) Amu jé éviele é ne mbia abé fulu? (b) Jé bi ne bo asu ya na éviele é bo teke bo na bi sube ma’an?

¹⁰ Minlañe miziñe ya Kalate Zambe mia liti bia na éviele é ne bo na, bi sube ma’an. Éviele nje é nga tindi Caïn na a wôé Abel, monyañe wé. Nje é nga tindi Kora, Dathan, a Abiram na be bo Moïse éngana’a, a wosane nye. Nje fe é nga tindi Saül na a kômbô wôé David. Jôm éte nje Kalate Zambe a jô na: “Vôme mesengan, a metyama’ane bi né, vôm ate nzametane mam a mbia mimboane bise bi né.”​—Jc. 3:16.

¹¹ Nge bia jeñe na bi bi nye’an, a mvam, bi aye ke bo bobejañ éviele. Mejô me Zambe ma jô na: “Nye’an wo ajaé jibi, a ô ne mvam. Nye’an ô ne te bo mesengan.” (1 Bec. 13:4) Asu ya na, éviele é bo teke zu jaé bia nlem, bia yiane jeñe na bi yene mam ane Zambe a yene me, bia yiane yene bobejañ ane bibu’a ya nyule jia. Nalé aye volô bia na, bi yeme kate bobejañ avale bia wô’ôtan, bi tôñe melebe ma: “Nge ébu’a jia je awum, bibu’a bise bi ava’a a je.” (1 Bec. 12:16-18, 26) Nde ñhe, bia yiane vak éyoñe bôte bevo’o ba bi bibotan, bi nji yiane bo be éviele. Bi tame zu yen éve’ela David ba Jonathan. Jonathan a nji bo David éviele éyoñe Yéhôva a nga tobe nye ane njô bôt. Teké’é, a nga ve nye ngule nyul. (1 Sa. 23:16-18) Nge bia bi nga ye tebe été Jonathan, ye bi nga ye fo’o nye’e môte mbok, a bo mvam ane nye?

12. Melebe mevé ya Kalate Zambe me ne volô nda bôt ése na é bo teke sube ma’an?

¹² Nda bôt ése é ne nyiñe meva’ été, a bi ma’an nge ja tôñe miñye’elane ya Kalate Zambe. Melebe mevé Paul a nga ve Bekristene ya Colosse a lat a menda me bôt? A nga jô na: “A beya, [kelan ôsu a bo] benyo beyôm mewôk, ane de ayian be Tate. A beyôm, [kelan ôsu a nye’e] benyo beya, a [te boane ayôle minlem e be be, Nkôñelane Matthias Meye]. A bon, bo’ané bebiaé benan mewô’ô mimfa’a mise, amu jam ete nde e ne jame ya yene mvaé be Tate. A bésa, te soñané benyo bon, be za tyili minlem été.” (Beco. 3:18-21) Teka vaa nge beté, e tôñe miñye’elane ya Kalate Zambe a ne fo’o mfi asu beyôm, beya, a bon.

13. Aval avé kale jangan é ne volô nnôm a nji bo Ngaa Yéhôva?

¹³ A kale jangan, ô ne bo aya nge wo simesane na nnôme wôé a nji bo Ngaa Yéhôva a tôñe ki melebe ma fombô nye? Ye wo ye sañetan a nye, a tindi nye na, a bo avale wo yi? To’o wo bo na, a bo ane wo yi, ye wo buni na, ô ne tindi nye na, a kañese benya mejôô nga? Éko éziñ. Ve nge wo semé nye amu a ne nlô ya nda bôt, ô ne bo na, mvo’é é bo nda alu’u jôé. Wo ye ve Yéhôva duma, nalé  a ne fe bo na, a zu kañe Yéhôva; a na mia nye mi bi ma’ane Yéhôva a ka’ale bebo bisaé bé.​—Lañe’e 1 Pierre 3:1, 2.

14. Jé nnôm a ne bo nge minga wé a nji bo Ngaa Yéhôva a semé ki nye?

¹⁴ A mojañ, ô ne bo aya nge wo simesane na minga wôé a nji bo Ngaa Yéhôva a semé ki wo? Ye wo ye bame nye, a tindi nye na a semé wo amu wo ô ne nlô ya nda bôt? Momo! Zambe a jô wo na, ô be’e mbe’e wôé a nye’an, avale Yésus a nga bo. (Beép. 5:23) Yésus a wulu akônda a nye’an a ôjibi. (Lc. 9:46-48) Nnôm a vu Yésus a ne volô minga wé na a zu bo Yéhôva ésaé.

15. Aval avé fam é ne Kristen ja yiane liti ngale na a nye’e nye?

¹⁵ Kalate Zambe a ve beyôm abendé di: “[Kelan ôsu a nye’e] benyo beya, a [te boane ayôle minlem e be be].” (Beco. 3:19) Nnôm a nye’e minga wé a vô’ôlô nye éyoñ a ve ôsimesane wé, a éyoñ a kate nye na a nye’e wô. (1 P. 3:7) E ne été na, nnôm a vo’o ke bo mame mese ngal a jô na a bo, ve a ye nyoñe mbamba mintyi’an éyoñ a yeme sili nye ôsimesane wé. (Min. 15:22) Nnôm a nye’e minga wé, a tindi ke nye na a semé nye. Ve a jeñe na, a bo mame ma ye bo na, ngal a semé nye. Éyoñe nnôm a nye’e minga wé a bone bé, nalé a bo na, nda bôt é nyiñe meva’ été, a na é bi ma’an.

16, 17. A bongô, jé é ne volô mia na, mi bo teke ba’ale bebiaé benan ôviti’i ziñe nlem?

¹⁶ Ô ne bo aya nge ô ne ésoé ja simesane na bebiaé bé ba ve nye abui metiñ? Mam mete me ne tindi wo na, ô buni na, e bo Yéhôva ésaé a nji dañe bo mfi. Ve nge wo jô’é na, ôlune wo wôk ô tindi wo na, ô jô’é ésaé wo bo Yéhôva, wo ye su’ulane yeme na, môte mfe a vo’o ke nyoñe wo ngap ane bebiaé bôé ba bo Zambe ésaé, a bobejañe ya akônda.

¹⁷ Nge bebiaé bôé be ne étyi teke ve wo melep, ye wo ye fo’o yem nge ba nye’e wo nge momo? (Beh. 12:8) Éko éziñe na, jame da bo wo mintaé nlem, e ne avale bebiaé bôé ba ve wo melep. Te dañe fombô avale ba ve wo melep, ve jeñe’e na, ô yene beamu ba tindi be na be bo nalé. Nde ñhe te dañe vuñ, jeñe’e na ô bo teke dañe wô’ ôlun éyoñe ba kate wo jam ô nji yiane bo. Mejô me Zambe ma jô na: “Nyô a kame mejô mé nnye a bili ñyeman; a nyô a ne évôvoé nlem a ne môte ya fek.” (Min. 17:27) Jeñe’e na ô bo nya môtô, nyi a kañese melebe teke wô’ô ôlun, nyi a yene mfi ya été, to’o me nji veeban avale wo yi. (Min. 1:8) E bi bebiaé ba kañe Yéhôva, ba ba tu’a nye’e nye, a ne ébotan. Ba ye jeñe na, be volô wo na, ô bi ma’an, teke vaa nge beté.

18. Amu jé wo nyoñe ntyi’ane ya bo teke vuane mame Yéhôva a ka’ale wo?

¹⁸ Ma’ane bia yange, to’o bi bili ndi nleme ya ke nyiñe yôp, to’o ke bi bili ndi nleme ya nyiñe si va, me ne fo’o beta ma’an. Ndi nlem éte me ne été, Nté wongan émien nnye a ve bia je. Zambe a jô na, éyoñe si nyi j’aye bo Paradis, “j’aye jaé ne lut a ñyemane Yéhôva.” (És. 11:9) Môt ase a ye nyiñe si va, a ye bo môte Zambe a ye’ele. Bia yiane fo’o saé a ngule jangan ése asu ya na, bi bi ma’ane mete. Nde ñhe, te vuane mame Yéhôva a ka’ale wo, nalé aye bo na, jôm éziñ é bo teke bo na, ô sube ma’an!