1-2. Amu jé Bekristen be nji yiane biasé kalate Lévitique?

PAUL a nga kate mone mvôé wé Timothée na “ntilan ôse ô ne nsoane be Zambe,” a na “ô ne fe mvolan.” (2 Tim. 3:16) Éyoñ a jô na “ntilan ôse,” a kobô fe ajô kalate Lévitique. Wô wo yene kalate ate aya? Bôte béziñ ba yene na kalate ate a ne njalan a metiñe me nji beta bo bia mfi den, ve benya Bekristen be nji yene mame nalé.

² Kalate Lévitique a tilibaneya den a ntoo mimbu bebé 3 500, ve Yéhôva a ngenan a ba’ale’e nye “asu ñye’elane wongan.” (Bero. 15:4) Bi nji yiane biasé kalate ate amu a liti bia avale Yéhôva a yene mam, a aval a wô’ôtan éyoñ mam méziñ ma boban. Bi ne fe koone mbamba miñye’elan été. Bi tame zu yene ve minyin.

3. Amu jé Israël ya melu mvus a mbe a bili ngume môs asu metuna’a?

³ Ñye’elan ôsu: Da sili na Yéhôva a wô’ô bia mvaé asu na a kañese metuna’a mangan. Môse metuna’a ya mbu ôse, ayoñ Israël é mbe é sula’ane vôme wua, a beta prêtre a mbe a va’a biyem asu metuna’a. Metuna’a mete me mbe me volô’ô bone b’Israël na be tu’a yeme na be ne bebo mam abé a na ba yiane tune bebiene mise me Yéhôva. Ve ôsusua na beta prêtre a nyiin a metyi betite bete Vôm a dañ étyi na a ke ve me metuna’a, a mbe a yiane taté bo jam éziñ, jam ete e mbe mfi a lôte metuna’a mete.

4. Lévitique 16:12, 13 a liti na beta prêtre a bo jé éyoñ ôsu a nyiine Vôm a dañ étyi Môse metuna’a? (Fombô’ô fôtô ya ékô’ôla.)

 ⁴ Lañe’e Lévitique 16:12, 13. Tame bo ane ô ne valé Môse metuna’a: Beta prêtre a nyiine tabernacle. Éyoñ ôsu le a zu nyiine Vôm a dañ étyi; a yiane nyiine wôé biyoñe bilale ve môs ôte wua wua. A be’e ésua encens wo wua, wônaa wo ôvo’o ki, a bili ésua or é nto njalan a ma’a me nduan. Éyoñ a kui anyiine mbé ya Vôm a dañe étyi, a taté tebe mone nté. Éyoñ éte a nyiine Vôm a dañ étyi a ésemé ése, a ke tebe éwolo ya élat ôsu. Jam a bo le é ne ndeme ya na a tele ôsu Yéhôva! A taté ñhe na a sôé encens ma’a meduane yôp, ane Vôm a dañ étyi a mane jaé a mbamba menyum. * A zu beta so vôm ate a metyi betite ba yiane vebane metuna’a. Amu jé beta prêtre a taté di’i encens ôsusua na a ve metuna’a?

5. Bi ne yé’é jé a lat a encens be mbe be bela’ane nye Môse metuna’a?

⁵ Bi ne yé’é jé a lat a encens be mbe be bela’ane nye Môse metuna’a? Kalate Zambe a liti na meye’elane Yéhôva a vô’ôlô me ne ane encens. (Bs. 141:2; Nli. 5:8) Bia te mane yene na beta prêtre a mbe a di’i encens ôsu Yéhôva a ésemé ése. Ajô te, éyoñe bia ye’elane Yéhôva, bia yiane de bo a beta ésemé. Bia ve nye akéva amu na, akusa bo a ne Nté biôm bise, a kañese na bi subu nye bebé, fo’o ve ane mon a subu ésaa bebé. (Jc. 4:8) A bele kañese na bi bo bemvôé bé! (Bs. 25:14) Jam ete da nambe bia aval é ne na, bi nji kômbô bo jôm éziñ é ne ve nye nlem abé.

6. Amu jé beta prêtre a mbe a taté’é di’i encens ôsusua na a ve metuna’a?

⁶ Bia te yene yôbe na beta prêtre a mbe a yiane taté di’i encens ôsusua na a zu ve metuna’a. A mbe a bo’o de asu na a yené mvaé mise me Yéhôva éyoñ a ye zu ve metuna’a. Jé nalé a ye’ele bia? Ôsusua na Yésus fe a wu asu bone be bôt, a nga yiane taté bo jam éziñ, jam ete e mbe mfi a lôte nkôtane wongan. Jam avé? Mewôk. Ôwé, asu na Yéhôva a kañese metuna’a mé, Yésus a mbe a yiane wulu ba’aba’a a nye akekui awu, teke feñelan. Abo dulu Yésus ete e nga ye bo’olô na, môta binam a belan ényiñe jé mvo’é fo’o ve éyoñ a telé nkômbane Yéhôva ôsu. A zen éte, Yésus a nga ye fe liti na a su’u éto njôan Ésaa.

7. Amu jé ényiñe Yésus é nga ve Yéhôva nlem avak?

⁷ Éyoñe Yésus a mbe si va, a nga bo Yéhôva mewôk éyoñ ése, teke feñelane ve môse wua wua. Akusa bo a nga tôban abui meve’ele, a akusa bo a mbe a yeme’e na a ye wu awu mintaé, Yésus a nga tebe ne bip amu a mbe a kômbô’ô suk éto njoan Ésaa wé. (Beph. 2:8) Éyoñ a nga tebe meve’ele été, a nga ye’elan Ésaa a yônô’ô, mili’i me kôme kui nye mis. (Beh. 5:7) Meye’elane mé me nga liti abim avé a nye’e Ésaa, me nga yemete fe nkômbane wé ya ke ôsu a bo Yéhôva mewôk. Yéhôva a mbe a yene’e meye’elane me Mon ane mbamba menyum me encens. Yésus a nga  ve Yéhôva ényiñe jé ése, a su’u fe éto njôane jé.

8. Aval avé bi ne vu Yésus?

⁸ Bi ne vu Yésus éyoñe bia ve ngule jangan ése na bi bo Yéhôva mewôk a na bi ba’ale élate bia be nye. Éyoñe bia tôbane meve’ele, bia ye’elane Yéhôva a nleme wongan ôse na a volô bia na bi ke ôsu a ve nye nlem avak. Éyoñe bia bo nalé, bia liti na bia kômbô su’u éto njôane Yéhôva. Bia yeme na nge bia bo mame Yéhôva a vini, a ye ke vô’ôlô meye’elane mangan. Ve nge bia bo mam a nye’e, bi ne tabe ndi na meye’elane mangan ma bete be nye ane mbamba menyum me encens. Bi ne fe tabe ndi na Ésaa wongane ya yôb été a wô’ô bia mvaé amu bia bo nye mewôk, a ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye.​—Min. 27:11.

9. Amu jé bone b’Israël be mbe be bo’o mimveane ya bo mvo’é?

⁹ Ñye’elane baa: Bia bo Yéhôva ésaé amu bia kômbô ve nye akéva. Asu na bi tu’a wô’ô de, bia zu kobô ajô mimveane miziñ bone b’ Israël be mbe be bo’o melu mvus. * Kalate Lévitique a liti na bone b’Israël be mbe be bo’o mimveane mite asu “mvean akéva.” (Lv. 7:11-13, 16-18) Atiñ e nji be e yemete’e be na be bo mie, jam ete e mbe e so’o be nlem. Nye’ane ñwô ô mbe ô tindi’i môte na a ve Yéhôva avale metuna’a ete. A mbe a ja’a tit a te ve metuna’a  a bibu’a ya nda bôte jé a beprêtre. Ve mingume bifuse bi mbe fo’o ve asu Yéhôva. Bifuse bivé?

10. Lévitique 3:6, 12, 14-16 a kobô ajô mimveane ya bo mvo’é. Éfunan évé é ne zañe mimveane mite a ésaé Yésus a bo Yéhôva?

¹⁰ Ñye’elane lale: bia kañe Yéhôva a ngule jangan ése amu bia nye’e nye. Yéhôva a mbe a dañe’e nye’e bifuse bi tit bi bili avoñ. A nga jô fe na a nye’e bifuse bife, ane mimbañe mi ôtam. (Lañe’e Lévitique 3:6, 12, 14-16.) Éyoñe mon Israëlite émien a mbe a va’a nye avoñ a bifuse bite, jam ete e mbe e nambe’e Yéhôva angôndô. Amu môt ate a mbe a liti’i na a kômbô ve Yéhôva biôme bié bia dañe dia. Nne Yésus fe a nga bo nalé, nye’an a mbe a nye’e Ésaa ô nga tindi nye na a ve émiene ngumba ngumba na a bo nye ésaé. (Jean 14:31) Yésus a mbe a yene’e mvaé ya bo mame Zambe a nye’e, a mbe a kôme’e nye’e metiñe me Yéhôva. (Bs. 40:8) Ngo’o abim avak Yéhôva a nga wôk éyoñ a nga yene Mone wé a liti’i nye abime nye’an ete!

11. Éfunan évé é ne zañe mimveane ya bo mvo’é a ésaé bia bo Yéhôva den, a aval avé jam ete da ve bia ngule nyul?

¹¹ Ésaé bia bo Yéhôva den é ne fe ane mimveane ya bo mvo’é be mbe be bo’o melu mvus, amu ja volô bia na bi liti Yéhôva abim avé bia nye’e nye. Bia ve Yéhôva biôm bia nyane bie amu bia nye’e nye nya abuii. Teke bisô na Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñ a yene nye’an ô tindi’i bemillion be bôte na be bo nye ésaé a nlem ôse. Bia bi ngule nyul éyoñe bia simesane na Yéhôva a nji yene ve ésaé bia bo nye, a yeme fe jam da tindi bia na bi bo je. Nge ô nto nnôm, teke fe ngule ya bo Yéhôva ésaé abime wo kômbô, te ko woñ, Zambe a yeme minné miôé. Ô ne wô’ôtane ve ane wo volô ki fe nye jôm. Ve jôm é nji bo nalé. Yéhôva a yem abim avé wo nye’e nye, a yeme na abime wo bo le nde étam ô ne ngule ya bo. A wô’ô ésaé wo bo nye mvaé, amu a yeme na wo bo je a nlem ôse.

12. Mimveane ya bo mvo’é mia ve bia ndi nleme fé?

¹² Mimveane ya bo mvo’é mi ne ye’ele bia jé? Nté be mbe be di’i mbamba bifuse bi tite nduan, ôtita ô mbe ô bete’ yôp a Yéhôva a mbe a wô’ô mvaé. Ajô te tabe’e ndi na, Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñe wo bo nye ésaé a nleme wôé ôse. (Beco. 3:23) Tame ve’ele bo ane wo yene Yéhôva a muñu’u amu wo ve nye nlem avak. A yene ngul ése wo ve asu na ô bo nye ésaé. To’o womiene wo biasé abime wo ve nye, Yéhôva a yene de étua anen, a vo’o vuane de môs éziñ.​—Mt. 6:20; Beh. 6:10.

13. Lévitique 9:23, 24 a liti na Yéhôva a nga bo jé mfa’a ya liti na a kañese Aaron ba be bon ane beprêtre?

¹³ Ñye’elane nyini: Yéhôva a botan ékôane jé ya si va. Tame yene jam é nga kui mbu 1512 Ô.É.J. éyoñe be nga telé tabernacle ôsu Nkôle Sinaï. (Nk. 40:17) Moïse nnye a nga wulu mam éyoñe be nga telé Aaron ba be bon beprêtre. Bone b’Israël be nga sulane vôme wua na ba yen ane beprêtre bete ba ve betit asu metuna’a éyoñ ôsu. (Lv. 9:1-5) Aval avé Yéhôva a nga liti na a kañese Aaron ba be bon ane beprêtre  bé? Nté Moïse ba Aaron be mbe be bota’ane bone b’Israël, nduan é nga so yôp é mane di’i mebuka’a ya metuna’a me mbe me bete autel yôp.​—Lañe’e Lévitique 9:23, 24.

14. Beprêtre ya Israël be mbe nsisiñe ya jé?

¹⁴ Nduan é nga so yôp é mbe é liti’i jé? Nduan éte é mbe é liti’i na Yéhôva a kañese Aaron ba be bon ane beprêtre a na a ye fe su’u be. Éyoñ jam ete é bobaneya mise map, bone b’Israël be nga tu’a wô’ô na be’e fe ba yiane su’u beprêtre bete. Ye jam ete da fombô bia den? Mvo’é mvo’é. E mbe nsisiñe ya éto beprêtre ja dañe ji ya Israël. Krist a ne Beta prêtre, ba be bôte 144 000 befe ba ye bo ésaé éte éyoñ ba ye ke jôé yôp.​—Beh. 4:14; 8:3-5; 10:1.

15-16. Aval avé Yéhôva a liti na a su’u ôlo ô ne mewôk a fek?

¹⁵ Mbu 1919, Yésus a nga telé mone nsamba miñwo’ane si va na mi bo “ôlo ô ne mewôk a fek.” Ôlo ôte ñwô wo wulu ésaé nkañete beyé’é be Yésus ba bo si se, ñwô fe wo “ve be bidi éyoñ ja yian.” (Mt. 24:45, Mfefé Nkôñelan) Ye wo tu’a fo’o yen avale Yéhôva a liti na a su’u ôlo ôte nga?

¹⁶ Satan a bôte bé be boya mam mese na be telé ésaé ôlo ôte wo bo, ve Yéhôva a liti na a dañe be ngul. To’o beta bita bibaé bi nga boban émo, to’o njemba’ane moné ô nga nambe si se, to’o étibela’a a ékotekote bia tôbane bie, teke jôme jia ya été é nga kaman ôlo ô ne mewôk a fek na ô ke ôsu a ve bebo bisaé be Yéhôva ya si se bidi ya  nsisim. Tame ve’ele simesan abime bekalate Tin ékôane ja kuli minkobô a lôte 900! Ane ô beta tyô’ô na môt ase ya be bia a ne bi be zezé, ô nga tu’a ñhe wô’ô na Yéhôva émiene nnye a su’u ôlo ô ne mewôk a fek. Ésaé nkañete fe ja bo’olô na Yéhôva a su’ ôlô ô ne mewôk a fek. Za fo’o a ne kôme sôane dene na mbamba foé ya Éjôé a “katebane si se”? (Mt. 24:14) Teke bisô na Yéhôva nnye a wulu ékôane jé si va den, a na a botane je nya abuii.

17. Aval avé bi ne liti na bia su’u ékôane Yéhôva a belane je si va?

¹⁷ Môt ase ya be bia a yiane sili émiene na: ‘Ye ma wô’ô fo’o mvaé ya bo môte wua ya ékôane Yéhôva si va? Fo’o ve ane a nga bo melu me Moïse ba Aaron éyoñ a nga lôme nduan, dene fe Yéhôva a kôme liti bia mendeme na a su’u ékôane jé. Bia yiane ve nye akéva. (1 Bet. 5:18, 19) Aval avé bi ne ñhe liti na bia su’u ékôane Yéhôva a belane je si va? Bia bo de éyoñe bia tôñe melebe ja ve bia a zene ya bekalate bangan, bisulan, bitôkan, a beta bitôkan. Bi ne fe liti na bia su’u je éyoñe bi ne ayôñ ésaé nkañete.​—1 Bec. 15:58.

18. Ntyi’an ôvé wo nyoñ?

¹⁸ Ngo’o nge bia bese bia tôñe miñye’elane bia koone mie kalate Lévitique! Bia yi na Yéhôva a kañese metuna’a mangan. Nde bia bo nye ésaé amu bia kômbô ve nye akéva. Bia ve nye biôme biangan bia dañe dia amu bia nye’e nye a nleme wongan ôse. Bia jeñe fe a ngul ése na bi su’ ékôan a belane je si va. Nge bia bo mam mete, bia ye liti Yéhôva na bia wô’ô mvaé ya bo Bengaa bé!