1-2. Ékotekot é ne so bia vé?

 MÔS éziñe Yésus a nga laane nlañe nkuse minga ô mbe ô sili’i ntyi’i mejô kom ése na a tyi’i nye ajô e zôsô été. Teke bisô na nlañe Yésus ô nga nambe beyé’é bé abui, amu melu mete, abui bôt é mbe é tôba’an ékotekot. (Luc 18:​1-5) Melu ma, nlañ ôte ô ne fe bia angôndô ya mfi, amu môt ase ya be bia a yianeya tôban ékotekot.

² Den, émo é ne njalan a ôbangam, ékotekot a étibila’a. Ajô te, bi nji yiane vembe nge môt a bo bia mbia jam éziñ. (Eccl. 5:8) Ve akusa bo nalé, minleme mi ne bia dañe taé éyoñe mbia jam ate a so bia be mojañe nge sita éziñ. É ne été na, bobejañ a besita ba wosane ki benya mejôô. Be be’e fo’o ve metyi ya abé. Bi ne yé’é abui mam a lat a mame Yésus a nga bo, éyoñ a nga tôbane bikotekote bi so’o be bôte be mbe be wosa’ane nye. Nge bia kui na bi jibi bôte ba wosane bia a bo bia mbia be mam, ngumane ki bobenyañe bangane ya nsisim! Yéhôva a wô’ôtan aya éyoñ a yen ane bia tôban ékotekote ja so bia be bôte ya nseñe nge ki ba ya ékôane bekristen? Ye a nyoñe ngap a mame ma kui bia?

3. Yéhôva a yene minjuk a bikotekote bia tôbane bie aya, a amu jé?

³ Yéhôva a yi na bôte be nyoñe bia mvo’é, nde fe a yen éyoñe bôte bevo’o ba tibili bia. “Yéhôva a nye’e nya ntyi’ane mejôô.” (Bsa. 37:28) Yésus a bôône bia minleme si na Yéhôva a ye “tyi’i mejô zôsô . . . avôl avôle” mbamba éyoñ. (Luc 18:​7, 8) Ana’ana, a zu mane vaa minju’u  mise bia tôbane mie a a ye beta kañese na bi tôban ékotekote môs éziñ.—Bsa. 72:​1, 2.

4. Aval avé Yéhôva a volô bia melu ma?

⁴ Nté bia yange éyoñe zôsô a ye bo vôm ase, Yéhôva a volô bia na bi yeme jibi ékotekot. (2 P. 3:13) Éve’an é ne na, a ye’ele bia mame bi ne bo asu na bi sa’ale abui mejô éyoñe ba bo bia mbia jam. A zene ya be Mone wé Yésus, Yéhôva a ve bia mbamba éve’ela asu na bi bo ngule ya jibi ékotekot. A ve fe bia mbamba melebe me ne volô bia éyoñe bia tôban ékotekot.

TABE’E NTYEL A MAME WO BO ÉYOÑE WO TÔBAN ÉKOTEKOT

5. Amu jé bia yiane tabe ntyel a mame bia bo éyoñe bia tôban ékotekot?

⁵ Minleme mi ne bia bo angôndô ya mintaé a bi ne ko woñ éyoñe bia tôban ékotekot. (Eccl. 7:7) Bebo bisaé be Yéhôva aval ane Job a Habakuk be fe be nga wô’ôtan avale da. (Job 6:​2, 3; Hab. 1:​1-3) É ne été na, é nji bo abé ya wô’ôtane nalé, ve bia yiane tabe ntyel a mame bia bo éyoñe bia tôban ékotekot asu na bi bo teke bo mbia jam éziñ.

6. Jé éve’ela Absalom ja ye’ele bia? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁶ Éyoñe môt a tibili bia nge tibili môte bia nye’e, bi ne kômbô kune biabebien a kune fe môt ate. Ve nge bi bo de, bi ne tu’a ndaman ajô. Bi tame zu nyoñ éve’an Absalom, mone Njô bôte David. A nga wôk angôndô ya mintaé nlem éyoñe monyañe wé ba nye be mbe ésa wua a nga jô’ôbô kale jé Tamar a ngul. Avale Metiñe me Moïse ma liti, Amnon a mbe a yian awu amu jam a nga bo. (Lév. 20:17) Absalom a mbe fo’o a yiane wôk ôlun, ve sa ke émiene nnye a mbe a yiane kôm ajô éte.—2 Sam. 13:​20-23, 28, 29.

7. Jé ntili Besam a nga taté bo éyoñ a nga yen ékotekot é mbe é boba’an?

⁷ Éyoñe bia yene ve ane ba foñesô ki bôte ba bo ékotekot, bi ne sili biabebiene nge é ne mfi ya bo mame me ne zôsô. Mbo ésaé Yéhôva a nga yene mbia be bôte be tibili’i mbamba be bôt, ve be yené’é ve ane ba bu’uban ényiñ. A nga jô na: “Bana be ne mbia be bôt; . . . be too mvo’é éyoñ ése.” (Bsa. 73:12) A nga dañe tyelé nleme yôp amu bikotekot a mbe a yene’e. A nga taté na a simesane na, e bo Yéhôva ésaé a nji bo nye atañe  mfi éziñ. A nga jô na: “Éyoñe me nga simesan ane ma ye yeme jame di, é nga dañe me ayaé.” (Bsa. 73:​14, 16) A nga beta fe jô na: “Ve mfa’a wom, mebo mame me mbe bebé ya meñ; [medaa] mebo mame me nga too bebé ya sendé.” (Bsa. 73:2) Bebé avale jam éte é nga kui mojañ éziñ a too jôé na Alberto.

8. Jé mojañ éziñ a nga bo éyoñ a nga tôban ékotekot?

⁸ Be nga bôte mojañ Alberto ajô na a nga wube moné ya minkobe ya ékôane bekristen. Jam éte é nga bo na a jañele mimbe’e mié a bobejañ a besita ya ékôane bekristene be nji beta semé nye éyoñe be nga wô’ô de. A jô na: “Me nga wô’ô mbia ôlun a nlem ô mbe ma ntya’an.” A nga jô’é na mintaé a mbe a wô’ô mi te’elan été nsisime jé a a nga voé nsisime tañe mimbu mitan. Éve’an éte ja liti jam é ne kui bia nge bi bo teke jôé biabebien éyoñe bia tôban ékotekot.

BI VU AVALE YÉSUS A NGA JIBI ÉKOTEKOT

9. Bikotekote bi mame bivé Yésus a nga tôbane bie? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁹ Yésus a liti bia mbamba éve’ela a lat a avale bi ne jibi ékotekot. Tame yene  mbia be mam a nga tôbane be, be so’o nye be bôte ya nda bôte jé a be bôte ya nseñ. Bivuvumane bié bi nga jô na a ne akut, betebe ôsu ya miñyebe be nga jô na ngule jé ja so be mbia minsisim, bezimbi ya Rome be nga tibili nye, be nga biasé nye a su’ulane wôé nye. (Marc 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37) Ve to’o nalé, Yésus a nga jibi ékotekot éte ése teke jeñe na a kun émien. Jé éve’ela jé é ne ye’ele bia?

10. Aval avé Yésus a nga jibi ékotekot? (1 P. 2:​21-23)

¹⁰ Lañe’e 1 Pierre 2:​21-23. a Yésus a nga li’i bia mbamba éve’ela ya tôñ éyoñe bia tôban ékotekot. A mbe a kôme’e yem éyoñ a yiane kobô a éyoñ a yiane tabe évôl. (Matt. 26:​62-64) A nji be a yala’ane minsose mise be mbe be jô’ôk a lat a nye. (Matt. 11:19) Éyoñ a mbe a kobô’ô, a nji be a taa bôte be mbe be tibili’i nye nge yaa be. Yésus a nga jôé émien amu a “nga futi ndi jé ése be Nyu a tyi’i mejô zôsô.” A mbe a yeme’e na Yéhôva a yen ékotekot ése a tôbane je. A mbe a too ndi na Yéhôva a ye mane vaa bikotekote bite bise mbamba éyoñ.

11. Aval avé bi ne tabe ntyel a mame bia jô? (Fombô’ô fe befôtô.)

¹¹ Éyoñe môt a bo bia mbia jam éziñ, bi ne vu Yésus éyoñe bia tabe ntyel a mame bia jô. Bikotekote biziñe bi ne bi bi ne biasé a bi ne tyi’i na bia tabe évôl, asu na bi bo teke jô jôm éziñe ja ye tu’a ndamane mam. (Eccl. 3:7; Jacq. 1:​19, 20) Ve biyoñe biziñ, é ne sili na bi kobô éyoñe  bia tôban ékotekote nge ke éyoñe bia yiane kamane benya mejôô. (Mame mi. 6:​1, 2) Nge da sili na bi kobô, bia yiane ve ngule na bi bo de évôvoé été a ésemé ése.—1 P. 3:15. b

12. Aval avé bi ne tabe ndi a “Nyu a tyi’i mejô zôsô”?

¹² Bi ne fe vu Yésus éyoñe bi too ndi a “Nyu a tyi’i mejô zôsô.” Éyoñe bôte ba bôte bia ajô nge ke éyoñe ba tibili bia, bi too ndi na Yéhôva a yeme zôsô ya été. Ndi nlem éte é ne volô bia na bi jibi ékotekot amu bia yeme na, bi bete bi sisik, Yéhôva a ye kôm ékotekot éte. Éyoñe bia kee Yéhôva ajô dangan, nalé a bo na bi bo teke jô’é na ôlune nge ôviti’i ziñ ô lame minkañe minleme miangan été. Nge bi kele ôsu a wô’ô bôte bevok ôlun, nalé a ne tindi bia na bi bo mbia jam, bi jañele ava’a dangan a ndaman élate jangan a Yéhôva.—Bsa. 37:8.

13. Nge wo kate jibi ékotekot, jé ô ne tabe de ndi?

¹³ É ne été na, bi vo’o kui na bi kôme tôñ éve’ela Yésus nkone nkon. Amu biyoñe biziñ, bi ne bo nge jô mame bia ye su’ulane jôban. (Jacq. 3:2) Bikotekote bia tôbane bie bi ne fe bia taé minlem a nalé a ne ndeñele bia nté ôse bia ye nyiñ émo ji. Nge nde ô tele aval été éte, tabe’e ndi na Yéhôva a yeme jame wo tôbane de. Yésus a yem avale wo wô’ôtan amu nye fe a nga tôban ékotekot. (Héb. 4:​15, 16) Nge ô vaa mbamba éve’ela Yésus, Yéhôva a ve bia mbamba melebe ma volô bia na bi jibi ékotekot. Bi tame zu yene bifuse bibaé ya kalate Beromain bi ne volô bia.

“VA’ANÉ AYAA AFÔLA”

14. Jé ja tinane na e ‘ve ayaa afôla’? (Beromain 12:19)

¹⁴ Lañe’e Beromain 12:19. Éyoñe nlômane Paul ô nga jô na be ‘ve ayaa afôla,’ ô mbe ô kobô’ô ajô ayaa za? Avale bifuse bia bôman éfus éte bia liti, Paul a mbe a kobô’ô ajô ayaa Yéhôva. Bia ve ayaa Yéhôva afôla éyoñe bia jô’é na a liti zôsô éyoñe jé, a aval émien a kômbô de bo. Mojañe John a nga tôban ékotekot a nga jô na: “Me mbe me yiane jôé mamien asu na ôlune wom ô bo teke tindi ma na me bo mbia jam éziñ, ve nalé a nji be tyi’ibi. Beromain 12:19 a nga volô ma na me yeme yange Yéhôva.”

15. Amu jé é ne mvo’é ya yange na Yéhôva nnye a kôm ajô éziñ?

¹⁵ Bia bi abui bibotan éyoñe bia yange na Yéhôva nnye a kôm ajô éziñ. Nge bi bo nalé, bia ye ke beté biabebien adite mbe’e bitul, a bia ye wôk ôlune na biabebiene bi nji jeñe na bi kôm ajô éte. Yéhôva a yi na a volô bia. A ne ve ane a jô bia na, ‘Ke’e ma ajô da ndeñele wo; ma ye kôme de.’ Yéhôva a ka’ale bia na: “Ma ma ye ya’an.” Bi ne liti na bia kañese ngaka’a éte, éyoñe bia tôñesane ki ajô dangane bi too ndi na Yéhôva émien a ye kôme de avale da yian. Jam éte nde é nga volô John bia te jô nye yôp. A nga jô na: “Nge me yange Yéhôva, a ye kôm ajô dam a lôt abime mamiene me ne de bo.”

‘KELANÉ ÔSU A DAÑ ABÉ A MVAÉ’

16-17. Aval avé meye’elane me ne volô bia na bi ‘ke ôsu a dañ abé a mvaé’? (Beromain 12:21)

¹⁶ Lañe’e Beromain 12:21. Paul a nga kate fe bekristene na be ‘ke ôsu a dañ abé a mvaé.’ Nkañete Yésus a nga bo  nkôle yôp a nga jô na: “Kelané ôsu a nye’e bôte ba siñe mia, a ye’elane Zambe asu bôte ba tibili mia.” (Matt. 5:44) Jam éte ébiene nde a nga bo. Éko éziñe bi ne simesane mintaé Yésus a nga wôk, éyoñe bezimbi ya Rome be nga bômôlô nye élé. Bi ne fe ve’ele simesane mintaé a nga wôk, ôsame a nga kui nye a ékotekot a nga jibi.

¹⁷ Yésus a nga ke ôsu a nye’e Yéhôva a wulu ba’aba’a a nye. A nga jibi akusa bo beta minjuk a nga tôbane mie. A nji sili Yéhôva na a foñesô bezimbi bete, ve a nga ye’elane nye na: “A Ésa, jamé’é be amu be nji yeme jame ba bo.” (Luc 23:34) Nge bi ye’elane Yéhôva na a volô bôte ba tibili bia, minleme mia ye bômbô bia si, bia ye ke dañe beta wô’ô be ôlun a ôsimesane wongan a lat a be ô ne fe tyendé.

18. Aval avé meye’elane me nga volô Alberto ba John na be jibi ékotekot?

¹⁸ Meye’elane me nga volô bobejañe bebaé bia te jô be atata’a ya ayé’é di na be jibi bikotekote be nga tôbane bie. Alberto a jô na: “Me nga ye’elan asu bobejañe be nga bôte ma ajô. Me nga ja’é Yéhôva abui biyoñe na a volô ma na me bo teke beta wôk ôlun amu jame be nga bo ma.” Mbamba jam a ne na, Alberto a betaya taté na a bo Yéhôva ésaé a ayôñ ése. John a jô na: “Me nga ye’elan abui biyoñ asu mojañ a nga bo ma mbia jam. Meye’elane me nga volô ma na me yene nye aval é ne mvo’é teke nye tyik ajô. Me nga volô fe na nlem ô bômbô ma si.”

19. Jé bia yiane bo akekui memane ya émo ji? (1 Pierre 3:​8, 9)

¹⁹ Bi ne tôbane bikotekote nté bi ngenane bi nyiñi’i mbia émo nyi. To’o bia tôbane jé, bia yiane ke ôsu a sili Yéhôva mvolan. Ngo’o nge bia ke ôsu a vu avale Yésus a nga jibi bikotekot, a ke ôsu a tôñe miñye’elane ya Kalate Zambe. Nge bi bo de, bi ne tabe ndi na Yéhôva a ye botane bia.—Lañe’e 1 Pierre 3:​8, 9.