KALATE Esther a kobô ajô beta be mam mone bejuif éziñ a too jôé na Mardochée a nga bo. Mone Bejuif ate a mbe minkôm, a saék nda njôô bôte ya Perse. Mbu 496 Ô.É.J. “melu me [Njôô bôt] Assuérus.” (Ba dañe loone njôô bôt ate melu mangane na Xerxes I.) Mardochée a nga kulan émo’o bôte be nga bo na ba zu wôé njôô bôt. Asu na a ve Mardochée akiba, njôô bôt a nga tyi’i na a zu wumulu nye bôt été. Mvuse ya valé éyoñ Haman a nga wu, nnye ate a mbe a vini’i Bejuif e dañedañe Mardochée, njôô bôt a nga télé Mardochée môte baa ya éjôé jé. Éto éte é nga ve Mardochée fane ya télé atyiñ é nga bo na éjôé ya Perse é bo te mane wôé Bejuif be mbe be nyiñi’i Perse.​—Esther 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Beyeme mam béziñe be nga jô na, kalate Esther a kobô bikobôkobô a na Mardochée a nji nyiñe môs éziñ. Ve jame da mbu 1941, beyeme mam béziñe be nga som jôm é mbe ve bo’olô na mam Kalate Zambe a jô a lat a Mardochée me ne été. Jé be nga som?

Be nga som minnôm mintilan mi mbe mi bili éyôlé môt éziñ a to jôé na Marduka (Nkobô Boulou Mardochée). A mbe a saék ngovina, e tisone ya Suse éko éziñ a mbe nlañe moné. Éyoñe be nga some kalate ate, Arthur Ungnad ñyeme mam ya si éte, a nga jô na “ane ô va Bible, kalate nyi étam nnye a beta kobô ajô Mardochée.”

Beyeme mam befe be nga kôñelane betoyini bekalate ya Perse. Bevo’o ya été be mbe ntilan bifuse mekok ya Persépolis be nga yene vôme be mbe be ba’ale moné, fefele mimfine ya tison. Be nga tili bifuse mekok bite melu me njôô bôte Xerxes I. Mintilane mi mbe été mi mbe nkobô Élamite, a mi bili abui biyôlé bia koone bie kalate Esther. a

Abui bifase mekok ya Persépolis bi bili éyolé Marduka, nnye ate a mbe ntili bekalate njôô bôte ya tisone ya Suse éyoñ Xerxes I a mbe a jôé. Éfase jia ya été ja jô na Marduka a mbe a kôñelane minkobô. Jam ete da lu’an a jam Kalate Zambe a jô a lat a Mardochée. A mbe évete ya nda Njôô bôt Assuérus (nge ke Xerxes I) nge Mardochée a mbe a kobô tyôtyoé minkobô wônaa a mbe a kobô’ô minkobô mibaé. Mardochée a mbe a nye’e a tabe mbé ya nda njôô bôt, e tisone ya Suse. (Esther 2:19, 21; 3:3) Mbé ya nda njôô bôt ô be ôyabe yôb ane beta nda, a nde bivete bi njôô bôte bi mbe bi saék valé.

Jame bia kôme yen e ne na mam bifase mekok bia jô a lat a Marduka ma lu’an a mam Kalate Zambe a jô a lat a Mardochée. Be nga nyiñ vôma wua a aval éyoñe da, be nga bi avale minkoñe da, a aval asu ésaé da. A ne ve ane bifunane bite bise bia kôme liti na Marduka nnye a mbe Mardochée.