Kele vôm ô ne lañe de

Kele tep

MINNÔM BEKALATE

“A bekañete y’Éjôé Zambe ya si Énglis​—Kôla’ané si!!”

“A bekañete y’Éjôé Zambe ya si Énglis​—Kôla’ané si!!”

MONE nlô ajô éziñ a mbe a jô’ô na: “A bekañete y’Éjôé Zambe ya si Énglis​—Kôla’ané si!!” (Informateur, * édition de décembre 1937, [angl]) Nloene te ô mbe avôl avôl, a wu môt ase a mbe ngule ya wôk. Bôte be nga fase wô abui. Ô mbe ô beta jô na: “Tañe Bengaa é nji dañe nen, akusa bo bi kañeteya den mimbu awôm.” Afebe ôsu ya kalate ate é mbe é liti’i de, é mbe é bili ésaé nkañete ya mimbu awôm, ataté mbu 1928 akekui mbu 1937.

YE ABUI BEKPWA’A MEFAN E MBE E SILI’I?

Amu jé Bengaa ya si Énglis be nga sé’é ésaé nkañete? Mekônda me nga bo abui mimbu teke tyendé befatane benkañete. Nde fe, wofise ya Béthel ô nga tyi’i na, bôte be dañe suk bekpwa’a mefan 200 be mbe bevôme bekañete mbamba foé be mbe tyôtyoé, a dañ abime ba suk mekônda. Mvuse ya valé, Wofise ya Béthel ô nga jô ba be mbe be bili nsôñane ya bo bekpwa’a mefane na bitune bi nda bi nto tyôtyoé, a jô be na be ke kañete minlame mife ya Europe. Beta nsamba bekpwa’a mefan a nga kôlô si Énglis, a ke kañete abui mesi afe aval ane France, akôsa bo be nji be be dañe yem, nge kobô nkobô ya wôé.

‘NLOENE NA BI KE KAÑETE’

Informateur ya mbu 1937 a nga kobô ajô ya beta nsôñane ya mbu 1938: Mewolo million jia! Nsôñane te ô nga ye ji’a tôéban, nge be nga ye kañete mewolo 15 e ngon, bekpwa’a mefane ki mewolo 110. Be nga ta’a na, môt ase a kañete mewolo metan e môs, a bo minjoman, e dañedañe mame ngô’é, ataté môse mondé akekui môse nkul éwônga.

Ayôñe bekpwa’a mefan e nga beme mis ésaé nkañete

Abui bôt e nga kômbô kañete a ayôñ ése. Hilda Padgett a nga kañete na: “Wofise ya Béthel ô mbe ô loene bia na bi kañete; abui ya be bia e mbe e yange’e nloene te, a mvuse ya valé, mbamba bibuma bi nga taté na bia wum.” * Sita E. F. Wallis a nga jô na: “Melebe be nga ve bia me mbe mbamba melep! Mevak mevé me ne lôte ma bi bili éyoñe bia bo ésaé Tate môs ôse, ataté mame tyé akekui mame ngô’é? . . . Bi mbe bi bula’an nte’an, ve ye bi mbe mevak? Ôwé!” Ésoé Stephen Miller é nga kañese nloene te, amu é mbe é yeme na ésaé te ja yiane boban avôl avôl. A mbe a kômbô’ô bo ésaé te nté a mbe a bili fane ya bo je! A mbe a simesa’ane bôte be mbe be kañete’e mingumba mi môs a beminsini, ô bela’ane fe éko mezik mame ngô’é na bôte be vô’ôlô minkañete ya mengana bôt. Be mbe be kañete a ayôñ ése, be be’e bityimbi, be va’a fe bekalate mefoé njoñe njoñ.

Informateur a nga beta jô na: “Bia yi bekpwa’a mefane 1 000.” Be nga ta’a na, bekpwa’a mefan be bo teke beta saé étam, ve be saé fufulu a mekônda, be su’u me, be yemete fe me. Joyce Ellis (éyôlé abialé dé é mbe na Barber) a ngenan a tyô’ôk: “Abui bobejañ é nga kômbô bo bekpwa’a mefan. Akusa bo me mbe me bili mimbu 13 éyoñe te, me mbe me kômbô’ô bo nkpwa’a mefan.” A nga tôé nsôñane wé e ngone zangbwale ya mbu 1940, a to mimbu 15. Peter, nnye ate a nga su’ulane bo nnôme Joyce, a nga wô’ô nloene “Kôla’ané si,” ñwô te ô nga tindi nye na a “fas aval a ne bo nkpwa’a mefan.” E ngone samane ya mbu 1940, a to mimbu 17, a nga wulu bekilimeta 105 a bete e minsini wé na, a ke e Scarborough na a ke taté ésaé nkpwa’a mefane jé.

Cyril ba Kitty Johnson be mbe mimfefé bekpwa’a mefan, be mbe mbamba éve’ela mfa’a ya nyume bebiene mam. Be nga kuane nda jap, a biôm biap na be bi abui éyoñe ya kañete. Cyril a nga kôlô bisaé bié, a e zañe ngone te ébien, be mbe be nto nkômesane ya taté ésaé nkpwa’a mefan. A mbe a simesa’an: “Bi mbe bi too de ndi. Bi nga bo de a nlem ôse, a mevak.”

BA YOÉ MENDA BEKPWA’A MEFAN

Nté tañe bekpwa’a mefan é mbe é nenek, bobejañ be mbe be be’e mimbe’e akônda be nga fase mezene ya suk beta nsamba te. Jim Carr, a mbe serviteur de zone (ba loen éyoñe ji na, njome mekônda) mbu 1938, a nga tôñe melebe be nga ve na, be telé menda bekpwa’a mefan e bitison. Be nga jôô mengôse bekpwa’a mefane na, me nyiñ a bo mam fufulu. Nalé a nga bo na be nji dañe beta ndamane moné. E Sheffield, be mbe be ya’ane beta nda e ngon, a mojañ éziñ a mbe a tebele’e mame ya été. Bôte ya akônda be nga ve be moné a biôm bife. Jim a nga kañete na: “Môt ase a mbe a saék mfa’a ya na mam mese me wulu mvo’é.” Bekpwa’a mefan awôm be mbe be nyiñe wôé, be jibi ésaé, be ba’ale fe mbamba mefulu. “Éfuse ya môs é mbe é boba’an étyamakak mame tyé mese” a “môs ôse, bekpwa’a mefan be mbe be kañete’e e tison ése.”

Mimfefé bekpwa’a mefan mi nga bômane si Énglis a ésaé nkañete jap

Bekañete a bekpwa’a mefan bese be nga yalane nloene te avale da, be nga tôé nsôñane ya bo mewolo million jia mbu 1938. Mefoé me mbe me liti’i na, ésaé nkañete é nga wume bibuma e nlam ôse. E mimbu mitan, tañe bekañete é nga nen e kui biyoñe bilal. Be nga ba’alane be na be beme mis ésaé nkañete, jame te e nga bo na be dañe minju’u ya beta bita.

Melu ma, tañe bekpwa’a mefane ya si Énglis ja ke ôsu a nen, nté Harmaguédon, beta bita bi Zambe bia subu bebé. Tañe bekpwa’a mefan é beteya abui. Mimbu awôm mi ndeme lôte mi, e ngon awômô ya mbu 2015, tañe te é nga kui 13 224. Bekpwa’a mefane bete be nga kôme yeme na, e bo ésaé npkwa’a mefan a ne mbamba zene wua ya yeme belane binyiñe biap.

^ É.N. 3 A nga su’ulane bo, Le ministère du Royaume.

^ É.N. 8 Nkume mmombô a bete ya ngon awômô é to alu da ya mbu 1995, mefep 19-24, a kañete ényiñe sita Padgett.