NKAÑETE MÔT
Yéhôva a nga botane ntyi’ane me nga nyoñ
Bi ne melende me tyé, bi ndeme mane ke bia some betract mimbé si ya menda ya abôta nkañete dangan. Bi ne mbu 1939, bia te kôlô si alu é nga’an, na bia ke Joplin, mone tisone ya sud-ouest ya Missouri, États-Unis. Ve nné ane bi nga mane nkañete, bi nga beta dañe metua a ke vôme bi mbe bi yiane’ tôbane bôte bevok. Jé é nga bo na bi ji’a telé nkañete nalé, a too ke na bi nga vee ndibe tyé môs ôte na bia ke kañete? Mia ye yeme de ôsu.
MA VE Yéhôva akiba amu, aso mongô bebiaé bam be nga ye’ele ma na me koo Zambe woñ; ésaa wom a mbe jôé na Fred Molohan, nyia wome ki Edna. Be mbe be boya mimbu 20 ékôane Yéhôva éyoñe me bialé’é mbu 1934. Bi mbe bi nyiñi’i Parsons, mone tisone ya sud-est ya Kansas. Bebé bôte bese ya akônda dangan be mbe miñwo’an. Nda bôte jangan é mbe mbane bisulan a nkañete. Mame tyé ya môs éwônga, bi mbe bi dañe kañete njoñe njoñ, avale bia bo a meta’a bekalate den. Éyoñ bi mbe bi te’eya a nkañete, Tate a mbe a kuse’e bia beglace.
Abôta nkañete ya mon akônda wongan é mbe étua anen, bi mbe bi yi’ane kañete abui bone betison a minlam mi mvus. Éyoñ bi mbe bi kabe’e bekalate minlam mi mvus, bôt be mbe be va’a bia bidi ya afup, metyi me kup, a bekube bebien. Mbôle Tate a mbe a maneya ve moné asu bekalate bete, biabebien bi mbe bi ja’a bidi bite.
ÔBANE NKAÑETE
Bebiaé bam be nga kuse phonographe asu nkañete. Me mbe me nga’an mongô, ve me mbe me nye’e me volô’ Tate ba Nane na be futi minkañete mi Mojañ Rutherford phonographe ôsusua na be ke bo minjoman a meyé’é.
Pepa a nga beté ébe’e nkobô andile metua yôp, Ford 1936 wongan a veñesane ñhe metua nkañete. Metua ate a mbe angôndô ya mfi asu nkañete. Asu na bi dutu ôsimesane bôt, bi mbe bi taté’é futi mezik, mvuse ya valé, bi futi nlañane Kalate Zambe. Éyoñe be maneya wô’ô nlañan, bi nga kabe be bekalate.
E Cherryvale, mone tisone ya Kansas, police a nga jô Pepa na, a nji yiane nyiine
metua wé parc été, amu bôt ba zu valé môse Sondô ba yi évôvoé. Pepa a nji jos a be, a nga ke telé metua wé njoñe yat, vôm bôte be mbe ngule ya vô’ôlô foé tyi’ibi, ane a nga kee ésaé jé ôsu. Me mbe me nye’e me kele’e liti Pepa ba monyañe mvendé wom Jerry minkañete mite.Memane ya mimbu 1930, bi nga bo beta ôbane nkañete asu na bi ji’a mane bôman mebeñe ya vôme bi mbe bi tôba’an abui étibela’a. Bi mbe bi kunu’u kôlô si alu (avale bi nga bo Joplin, e Missouri) na bi ke bia some bôte betract mimbé si. Éyoñ bi maneya bo nalé, bi mbe bi kele’e tôbane vôme wua na bi yemelane nge be nji bi wua ya be bia.
Zia biyoñ éte, bi mbe fe bi wulu’ nnoñe tisone tison, bi be’e bityimbi na bi kañete mbamba foé ya Éjôé. Me nga’an me simesa’an môs éziñ bobejañ be nga be’e étyimbi é too ntilane na: “Ñyebe ô ne ôlam, wo diane bôt.” Be nga wulu jôm ane kiliméta jia a étun, ane be nga bulane menda map. Étua jam é ne na, môt éziñ a nji wosane be môs ôte, ve abui bôt é nga viane tebe na da lañ jôm é mbe ntilan étyimbi éte.
BETA BITÔKAN
Nda bôte jangan é mbe é kôlô’ô Kansas a ke Texas asu beta bitôkan. Ésaa wom a mbe a saé’ minsini minkoñ a mbe a wulu’ zene ya Missouri-Kansas-Texas, ajô te bi nji be bi ya’an minsini minkoñ, nalé a nga ve bia fane ya jome bivuvumane biangan, a nyi ya tabe beta bitôkan nsamba. Fred Wismar, ndômenyañe jam, a minga wé Eulalie, be mbe be nyiñe’e Temple, e Texas. Ndômejañ Fred é nga yé’é benya mejôô é nga’an ésoé, atata’a ya mimbu 1900, a duban ñhe, a taté fe na a ye’ele Mema a bekale bé bevok. Be mbe be yeme’e nye Texas ase, vôm a nga bo ésaé njome mekônda. A mbe mbamba nlem a ôsesa, bôte be mbe be nye’e be too a nye. A mbe fe ayôñe nsisim, ma buni na éve’ela jé é nga volô ma abui éyoñ me mbe ésoé.
Mbu 1941, nda bôte jangan é nga ke St. Louis, e Missouri, asu beta étôkan. Be nga jô bisoé bise na bi zu tabe ôsu, nté Mojañ Rutherford a mbe a bo’o nkañete ô too nlô ajô na: “Enfants du Roi.” Éyoñ nkañete ô maneya, bi nga teme be nga ve môt ase ya be bia kalate Enfants, Mojañ Rutherford a bobejañ be mbe be saé’ a nye mbe be nga kabe bia bekalate bete. Bi mbe bongô a lôte 15 000.
E Ngone nyini ya mbu 1943, mbamba jam mfe a mbe a yange’ bia étôkan é nga bobane Coffeyville, e Kansas. Môs ôte ñwô be nga bo Sikôla beminisi éyoñ ôsu, be nga kuli fe
nsoé kalate ô bili meyé’é 52 asu sikôlô ate, ataté môs ôte sikôlô ate a bobane mekônda mese. Amane mbu, me nga bo nkañete ôsu wome sikôlô ate. Étôkan été é mbe fe ngum aval asu dam a bobejañ befe, amu môs ôte ñwô bi nga duban.MA TÔÉ NSÔÑANE WOME YA SAÉ BÉTHEL
Me nga mane sikôlô mbu 1951, nde é nga sili na me nyoñe beta mintyi’an ényiñe jam. Me mbe me kômbô’ô ke saé Béthel, vôme Jerry a nga taté saé, ane me nga lôme demande wom wofise ya Brooklyn. Ntyi’an ôte ô nga soo ma abui bibotan mfa’a ya nsisim. Be nga bañete ma na me ke taté ésaé Béthel mbu 1952, Ngone lale é too melu 10.
Me mbe me kômbô’ô saé vôm ba kuli bekalate. Ve be nga lôme ma kisin, me nga yé’é abui mame wôé. Me nji saé vôm ba kuli bekalate môs éziñ. Akusa bo nalé, me mbe me nye’e ésaé jame kisin, amu é mbe é va’a ma éyoñe ya kôme bo ayé’é étam, a ji ya lañe bekalate ya nda bekalate ya Béthel. Nalé a nga volô ma na me yaé nsisim, a na me yemete mbunane wom. Nalé a nga volô fe na me nye’e ésaé ya Béthel. Jerry a nga kôlô Béthel mbu 1949 éyoñ a nga lu’u Patricia, ve be mbe be nyiñi’i fefele Brooklyn. Melebe map me nga volô ma abui éyoñ me taté’ ésaé Béthel.
Mfefé nta’ane mam ô nga bobane Béthel éyoñe me su’an, be nga tobe bobejañe béziñe Béthel na be ke ba bo minkañete. Bobejañ bete be mbe be yi’ane jome mekônda me mbe kiliméta 322 a Béthel, na be bo mi nkañete ya mengana bôt, a na be kañete a bobejañ. Be nga tobe fe ma na me bo ésaé éte. Me mbe me koo woñ éyoñ ôsu me nga bo nkañete, valé minkañete mi bo’o ngum awolo. Me mbe me dañe wulu minsini minkoñ. Me nga’ane me simesa’an mame ngô’é ya môse sondô méziñ ya mbu 1954. Me nga nyoñ minsini minkoñ na ma ke New York, me mbe me yi’ane kui Béthel ôsusua na alu da vin. Ve beta ôkôs a nga vuñ, neige a taté na a ku. Ane éngin ya minsini minkoñ a nga ndaman. Bi nga su’ulane kui New York mewolo metane ya mame tyé. Ane me nga ji’a bete métro na me ke Brooklyn, ve nné ane me nga kui, me nyiine kisin, me nga kui mvus ésaé môs ôte me too nte’an ne botok, amu me nga lôte ngumba alu me too si minsini minkoñ. Ve bone be mam bete be se jôm fefele meva’a ésaé jam é nga soo ma, a abime bemvôé me nga bi éyoñ me jome’e bobejañ.
Valé me ndôme’ taté ésaé Béthel, be nga bañete ma na me bo minkañete radio wongan WBBR. Bestudio bangan be mbe étage baa ya 124 Columbia Heights. Sondô ase, bia be bobejañ befe bi mbe bi liti’i aval ayé’é Bible da boban. Mojañ A. H. Macmillan fe a mbe a bo’o émission ete a bia, a nga tabe Béthel ayap. Be mbe be dañe’ loone nye na Mac, a nga liti bia bisoé ya éyoñ éte mbamba éve’ela mfa’a ya yeme jibi meve’ele nté bia bo Yéhôva ésaé.
Mbu 1958, be nga lôme ma na me ke su’u bongô be sikôlô ya Galaad. Me mbe me yi’ane volô be na be bi bevisa, a na be ke vôm ba lôme be tyi’ibi. Be mbe be ya’an avion mbia dia éyoñ éte, ajô te, bongô be sikôlô abui be nji be ve wulu avion. Bongô be sikôlô be mbe be lôme’e Afrika a Extrême-orient be mbe be bete’ besitima. Éyoñ makite ya avion me nga taté, tañe tiket ya avion é nga sé’éban, ane abui bemissionnaire é nga taté na da nyoñ avion.
MULU ASU BETA BITÔKAN
Mbu 1960, be nga bo mfefé nta’ane mame Béthel mfa’a ya volô bobejañ ya États-Unis be mbe na ba ke Europe asu beta bitôkan (bia sulane bobejañe ya abui mesi) ya mbu 1961. Ma fe me nga ke Hamburg, e si Jaman asu bitôkan bite. Mvuse beta étôkane ya si Jaman, bia be bobejañ ya Béthel befe bi nga dañe metua a ke Italie, na bia ke jome wofise ya Rome. Bi nga kôlô valé na bia ke France, bi nga tyii Bepyrénées a Espagne, vôm be mbe be tyili’ ésaé jangan. Bi nga solé bekalate metôm été a li’i be bobejañe ya Barcelone. Bi mbe étua ava’a ya yene be. Bi nga nyoñ avion Amsterdam na bia bulane New York.
Mvuse jôm ane mbu wua, be nga jô ma na me tobe bobejañe ba ye ke Beta étôkan a nga bobane mbu 1963. A mbe nlô ajô na: “La bonne nouvelle éternelle.” Be nga mane ta’a na bobejañe 583 ba ye ke su’u beta étôkan ate Europe, Asie, Pacifique Sud, Honolulu, Hawaï, a Pasadena, e Californie. Be mbe fe be yiane tebe Liban a Jordanie na be ke yene vôme mesi ya Bible me mbe. Éyoñ bi maneya ta’a mulu mete, a yemelane behôtel bobejañ ba ye bômbô, be nga ve bia bevisa asu mulu mete mese.
MFEFÉ ÉBE MBO ÉSAÉ
Jam afe é nga bo na mbu 1963 ô bo ngum aval asu dam. Ngone samane é too melu 29 ya mbu ôte, me nga lu’u Lila Rogers, ngone ya Missouri, valé a boya mimbu milale Béthel. Mvuse sondô jia, bia Lila bi nga ke betisone ya Grèce, Égypte, a Liban. Bi nga téé Beyrouth na bia ke Jordanie, dulu éte e nji be ayap. Mbôl éjôé é nga tyili ésaé jangane wôé, a mbôle be mbe be kama’ane Bengaa visa na be nyiine si éte, bi nga sili biabebien jam da yange bia zene bia ke le. Ve éyoñ bi nga kui, e viane teme bôte be tele aéroport a beta éfuse éndelé a too ntilane na: “Bia tame Bengaa be Yéhôva mbamba nsoan!” Bi nga wô’ô fe angôndô avak ya tele mebo mesi ya Bible. Bi nga jome minlam mi bôte béziñe ya Bible, bi nga yene vôme Yésus ba beyé’é bé be nga kañete, a vôm ñyebe Bekristen ô nga taté na wo miaseban.—Mam. 13:47.
Den a ntoo mimbu 55, Lila a ne ébe mbo ésaé wom, a su’u ma abui. Bia nye bi nga jom Espagne a Portugal éyoñ éjôé é mbe é tyili’i ésaé jangane wôé. Bi nga ve bemvôé bangan ngule nyul, bi ve fe be bekalate be mbe be sili’i be. Bi nga jome fe bobejañ be mbe nda mimbô’ô ya Cadix, Espagne. Nlem ô nga jaé ma a mevak amu me nga kui na me ve be ngule nyul a zene ya Kalate Zambe.
Ataté mbu 1963, me nga bi mvome ya tabe Beta bitôkan Afrika, Australie, Amerique Centrale a Amerique du Sud, Europe, Extrême-Orient, Hawaï, Nouvelle-Zélande, a Porto Rico. Bia Lila bi vo’o vuane beta bitôkane biziñe bi nga lôte nsamba, ane ji ya Varsovie, e Pologne mbu 1989. Abui bobejañe ya Russie be nga tabe beta étôkan ate, a mbe éyoñ ôsu ba tabe beta étôkan. Abui ya be be e mbe so’o mimbô’ô ya URSS étome mbunane wop.
Me mbe me nye’e me kele’e jom bewofise ya Béthel mesi mesi na me ve Bebéthélite a bemissionnaire ngule nyul. Éyoñ bi nga kandane be wofise ya Corée du Sud, bi nga ke jome bobejañ 50 be mbe mimbô’ô ya Suwon. Bobejañ bete bese be mbe be bili angôndô ya mbamba été nsisim, bese be mbe be vebe’ ze na be kui mimbôk a kee ésaé nkañete jab ôsu. Be nga ve bia ngule nyul abui.—Bero. 1:11, 12.
MEVA’A YA YEN ANE ÉKÔANE YÉHÔVA JA NEN
Me nga yen ane Yéhôva a botane bebo bisaé bé mimbu mise mi; éyoñ me nga dubane mbu 1943, bi mbe ve Bengaa 100 000, ve den, bi nga lôte bôte 8 000 000, mesi 240. Ésaé bongô be sikôlô ya Galaad é nga volô abui mfa’a ôte. Bi nga wô’ô mvaé ya saé a bemissionnaire nleme wua mimbu mise mi.
Ma wô’ô mvaé amu me nga nyoñe mbamba ntyi’an aso mongô, wu ya saé Béthel. Teke môs éziñ Yéhôva a nji botane ma. Ane ô vaa bibotane me nga bi Béthel, bia Lila bi nga bi abui bibotan afe éyoñ bi nga su’u bobejañe ya mekônda ya Brooklyn, bi bi fe abui bemvôé.
Bia Lila bi nga’ane bi kele’ ésaé jangane ya Béthel ôsu. To’o me ntoo nnôm (mimbu 84), me nga’an mfi, ma ma kabe bekalate bese ba nyiine wofise ya Béthel.
Za avale ma’a bi nga bi na, bia fe bi ne bibu’a ya beta ékôane Yéhôva, a za avale ma’a ya kôme yen nsela’ane a ne zañe bebo bisaé be Yéhôva a bôte bevok! Bia kôme wô’ô mejô ya Malachie 3:18 ma: “Mi aye bulan a kandé zañe bôt be ne zôsô a bôt be ne abé, a kandé fe zañe nyô a bo Zambe ésaé, a nyô a ne te bo nye ésaé.” Môs ôse bia yen ane émo Satan é ne ve tu’a ndaman, bôte ya été be nji bi ndi nlem a meva’a ényiñ. Ve ba ba kañe Yéhôva ba nyiñe meva’a été, to’o melu ya asu’ulane ma, a be bili mbamba ndi nlem asu melu ma zu. Ésaé nkañete bia bo é ne fo’o beta mvom. (Mt. 24:14) Bia feb ôkaé na Éjôé Zambe é zu tyam mbia émo nyi, a nyiñili bia mfefé émo, vôm bia ye bu’ubane bibotane bi Yéhôva, a vôme bia ye nyiñe nnôm éto teke fe beta wô’ô na môt a ya’a. Bebo bisaé be Yéhôva ba ye bu’ubane mefo’o ényiñ nnôm éto.