1. Jé Yéhôva a yen éyoñ a fombô bebo bisaé bé?

 JÉ YÉHÔVA a yen éyoñ a fombô bebo bisaé bé ya si ése? A kôme yeme meva’a mangan a mame ma taé bia minlem. (Bsa. 37:18) A ne angôndô ya mevak éyoñ a yen ane bia ve ngule ya bo nye ésaé akusa bo mame ma taé bia minlem! Nge ô vaa nalé, a ne fe ôjeja’a ya su’u bia a volô bia minlem.

2. Jé Yéhôva a bo asu ba be ne minleme ntya’an, a aval avé bi ne bu’ubane nyoñane ngabe wé?

² Besam 147:3 a jô na Yéhôva a ‘tiñeti meveñe’ me bôte minleme mi ne ntya’an. Éfus éte ja liti avale Yéhôva a nyoñe ngap a ba be ne minleme ntya’an. Ve jé bia yiane bo nge bia kômbô bu’ubane mezene mese Yéhôva a belane me na a nyoñe ngap a bia? Bi tame nyoñ éve’an. Ntyetyeñe dokita ô ne bo abui mam asu na nkôkon ô yet. Ve asu na nkôkon ô bo mvo’é, wo yiane kôme tôñe mebendé me dokita. Ayé’é di, bia zu yene mame Yéhôva a jô e Kalate wé a lat a bôte ba kone nlem. Bia zu fe yen aval avé bi ne tôñe mbamba melebe mé.

YÉHÔVA A BO NA BI YEME NA BI NE MFI

3. Amu jé bôte béziñe be ne wô’ôtane na be se ke mfi?

³ Mbia jam a ne na, abui bôte ya melu ma da nye’e ki ba bevok a jam éte é ne bo na be tibili bôte bevok a bo na bôte bete be yene bebiene zezé. Sita a ne jôé na Hélène a a jô na: “Me nga yaé avale nda bôte da liti ki bôte bevo’o  nye’an. Ésa wom a mbe njet a a mbe a bôme’e bia môs ôse aval é ne na bi mbe bi yene’e biabebiene ve zezé.” Éko éziñ aval ane Hélène, bôte be nga tibili wo a komekane wo éyoñ ése nge bo na ô bo teke wô’ôtane nye’an. Nge mame mete me nga kui fe wo, ô ne yen ayaé ya simesane na môt éziñ a nyoñe ngap a wo.

4. Avale Besam 34:18 a liti, ndi nleme fé Yéhôva a ve bia?

⁴ To’o bôte be nga tibili wo, ô ne tabe ndi na Yéhôva a nye’e wo a na ô ne mfi mise mé. A “ne ba be ne minleme ntya’an, bebé.” (Lañe’e Besam 34:18.) Nge ô ne ‘nleme ntya’an,’ te vuane na Yéhôva a nga yene mbamba be mame be ne wo nlem été a dutu wo be nye. (Jean 6:44) A ne nkômesane ya volô wo éyoñ ése amu ô ne édima e mise mé.

5. Jé bi ne yé’é a lat a avale Yésus a nga nyoñe bôte ba bevo’o be mbe be biasé’é?

⁵ Bi ne yé’é abui mam a lat a avale Yéhôva a wô’ôtan éyoñe bia fombô éve’ela Yésus. Éyoñe Yésus a nga too a bo’ok ésaé nkañete jé si va, a nga yene bôte ba bevo’o be mbe be biasé’é, ane a nga mvamane be. (Matt. 9:​9-12) Éyoñe minga éziñ a mbe a konô’ô ngul ôkon a nga nambe biyé bi Yésus, a mbe a yeme’e na a ye bo mvo’é. Yésus a nga volô nye nlem a se’e nye amu mbunane wé. (Marc 5:​25-34) Yésus a kôme vu mefulu me Ésa wé. (Jean 14:9) Nde ñhe, ô ne tabe ndi na Yéhôva a yene na ô ne mfi. A yeme fe mbamba mefulu môé, aval ane fulu mbunan a nye’ane wo liti nye.

6. Jé ô ne bo nge wo yene womiene zezé?

⁶ Jé ô ne bo nge wo ke ôsu a yene womiene zezé? Lañe’e bifuse ya Kalate Zambe bia ye bo na ô yeme na ô ne mfi e mise me Yéhôva. Nyoñe’e fe éyoñe ya  fase bie. b (Bsa. 94:19) Nge wo kate kui na ô tôé nsôñan éziñ, nge na wo kate kui na ô bo mam aval ane bôte bevok, te ve womiene bijô a lôte nné. Yéhôva a nji yange na ô bo mame ma lôte wo nkôñ. (Bsa. 103:​13, 14) Nge môt a nga bo wo mbia jam éziñe melu mvus, te ve womiene mekua amu mbia jam a nga bo wo. Mbia jam ate a nji yiane kui wo! Te vuane na Yéhôva a ye tyi’i bôte ba tibili ba bevo’o mejô, ve éyoñe ji a volô fe bôte be nga tôbane bitibila’a. (1 P. 3:12) Sandra be nga tibili éyoñ a mbe mongô a jô na: “Me wô’ô ye’elane Yéhôva éyoñ ése na a volô ma na me yene mamien avale da yian, aval a yene ma.”

7. Aval avé mame me nga kui bia ényiñe me ne volô bia éyoñe bia bo Yéhôva ésaé?

⁷ Te ve’ele sôô na, Yéhôva a ne belane wo asu na a volô bôte bevok. A nga ve wo mvome ya bo ésaé nkañete a nye. (1 Cor. 3:9) Éko éziñe mame me nga kui wo ényiñe ma bo na ô ko bôte bevok éngôñgol a na ô yeme wô’ô be. Ô ne bo abui mam asu na ô volô be. Hélène bia te jô nye yôp a nga bi mvolan ô so’o nye be Yéhôva a be bobejañ a besita, a éyoñe ji a ntoo ngule ya volô bôte bevok. A jô na: “Ôsusua, me mbe me yene’e mamiene zezé, ve Yéhôva a nga bo na me wô’ôtane nye’an. Éyoñe ji a belane ma asu na a volô bôte bevok.” Hélène a ne meva’a ya saé den ane nkpwa’a mefane ya éyoñ ése.

YÉHÔVA A YI NA BI KAÑESE NJAMANE WÉ

8. Aval avé Ésaïe 1:18 a bôône bia minleme si?

⁸ É ne été na bebo bisaé be Yéhôva béziñe be ne minleme ntya’an amu mame be nga bo melu mvus ôsusua na ba duban, nge ki éyoñe be mbe be dubaneya. Ve bi nji yiane vuane na Yéhôva a nga ve ntañ amu beta nye’an a nye’e bia. Teke bisô na a yi na bi kañese mvean ôte. Yéhôva a bôône bia minleme si na éyoñe bi maneya “kôme mejô” c a nye, a ye ke fe beta simesane minseme mise bi nga bo melu mvus. (Lañe’e Ésaïe 1:18; MN.) Ngo’o avale beta nye’ane Yéhôva a liti bia éyoñ a bo teke beta simesane minseme bi nga bo melu mvus! Nde fe a ne étyi teke vuane mbamba be mame bi nga bo.—Bsa. 103:​9, 12; Héb. 6:10.

9. Amu jé bi nji yiane ke ôsu a simesane minseme bi nga bo melu mvus?

⁹ Nge nlem ô tyele wo yôp amu mam ô nga bo melu mvus, te bem ôsimesane wôé e mame mete. Va’a ngule jôé na ô bem ôsimesane wôé e mame wo bo éyoñe ji a ma wo ye bo melu ma zu. Tame fas éve’ane nlômane Paul. A nga jôban amu a nga tibili bekristen a njet ése, ve a mbe a yeme’e na Yéhôva a jaméya nye. (1 Tim. 1:​12-15) Ye a nga ke ôsu a simesane minsem a nga bo melu mvus? Momo, a nga bene de bo. Nde fe, a nji lôt éyoñe na a simesane mam a nga bo asu na a bo avale pharisien bôte bese ba semé. (Philip. 3:​4-8, 13-15) Paul a nga bo ésaé nkañete jé a ayôñ ése a beme mis e mame me mbe me tele nye ôsu. Aval ane Paul, ô vo’o tyendé mam ô nga bo. Ve ô ne ve Yéhôva duma a ve nye nlem avak ataté éyoñe ji. Ô ne fe simesan ajô ya mbamba be mam a nga ka’ale wo.

10. Jé bi ne bo nge mame bi nga bo melu mvuse me nga balé bôte bevok?

 ¹⁰ Ô ne ve womiene bijô amu mam ô nga bo melu mvuse me nga balé bôte bevok. Ve jé é ne ñhe volô wo? Va’a ngule ya kôm ajô éte, to’o da ye sili na ô sili njaman a nleme wôé ôse. (2 Cor. 7:11) Ye’ela’ane Yéhôva na a volô bôte mimboone miôé mi nga bo abé. A ne volô wo a bôt ô nga balé na mi bo mbane ya jibi a na nlem ô beta bômbô wo si.

11. Jé éve’ela nkulu mejô Jonas é ne ye’ele bia? (Fombô’ô fe ya ékô’ôla.)

¹¹ Nyoñe’e sikôlô ya bikop ô nga bo, a jô’é na Yéhôva a belane wo aval ése a ye tobe na a bo de. Tame fombô éve’ela nkulu mejô Jonas. A li’i ke Ninive avale Yéhôva a nga jô na a ke, a nga viane nyoñe zene fe. Yéhôva a nga komekane nye a Jonas a nga nyoñe besikôlô ya bikobe bié. (Jonas 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10) Yéhôva a nga ke ôsu a belane nye ane nkulu mejô. Zambe a nga beta ve Jonas fane ya ke Ninive, a a nga bo mewôk été été. Akusa bo Jonas a nga jôban ékobe jé, a nga bo jame Yéhôva a nga jô nye na a bo.—Jonas 3:​1-3.

YÉHÔVA A VOLÔ BIA MINLEM A ZENE YA MFUFUBE NSISIM

12. Aval avé Yéhôva a ve bia mvo’é éyoñe jam éziñe da ndeñele bia, nge ki éyoñe mbia jam éziñ a kui bia? (Bephilippien 4:​6, 7)

¹² A zene ya mfufube nsisime wé, Yéhôva a volô bia minlem éyoñe jam éziñe da tyelé bia minleme yôp nge ki éyoñe mbia jam éziñ a te kui bia. Tame yene jam é nga kui Ron ba Carole. Mbia jam a ne na, ndômane jap é nga wôé ébien. Ba jô na: “Bi nga tôban abui minjuk, ve nju’u wu ñwô ô mbe ô dañe’e ayaé. Bi nga ye’elan abui melu teke kui na bi ke ôyo, ve bi nga kôme wô’ôtane mvo’é kalate Bephilippien 4:​6, 7 a jô je.” (Lañek.) Nge jam éziñe da te’e wo nlem, ô ne bo ô yooé Yéhôva nleme wôé a zene ya meye’elan a ô ne de bo éyoñ ése wo kômbô. (Bsa. 86:3; 88:1) Bo’o mbane ya ja’é Yéhôva mfufube nsisime wé. A ye volô wo éyoñ ése.—Luc 11:​9-13.

13. Aval avé mfufube nsisim a ne volô bia na bi ke ôsu a kañe Yéhôva a nlem ôse? (Beéphésien 3:16)

¹³ Ye ô nga tôbane njuk éziñe wo te’e wo nyul? Mfufube nsisim a ne volô wo na ô ke ôsu a kañe Yéhôva a nlem ôse. (Lañe’e Beéphésien 3:16.) Tame yene jam é nga kui kale jangan Flora. Ba nnôme be nga saé nsamba ane bemissionaire, ane nnôm a nga bo mejiane nde be nga tyam alu’u dap. A jô na: “Nlem ô mbe ma ntya’an amu mbia jam a nga bo ma. Me nga ye’elane Yéhôva na a ve ma mfufube nsisim, ndembene me ne ke ôsu a jibi. Yéhôva a nga ve ma jôm é mbe é sili’i na me dañe nju’u me mbe me yene’e atata’a ve ane me vo’o dañe môs éziñ.” Flora a yene na Zambe a nga volô nye na a tu’a tabe ndi a nye, a na Yéhôva a ye ke ôsu a su’u nye minju’u mié mise. A ke ôsu a jô’ô na: “Bifia ya kalate Besam 119:32 bia nambe ma: ‘Ma ye ke mbil e vôme zene ya mebendé môé é ne [amu] wo nene nleme wom.’”

14. Aval avé bi ne jô’é na nsisime Zambe ô bo ésaé be bia?

¹⁴ Éyoñ ô maneya sili Yéhôva mfufube nsisim, jé wo yiane bo? Bo’o mame ma ye volô na nsisime Zambe ô bo ésaé be wo. Nalé a tinane na, wo yiane tabe bisulan a nyoñe ngap ésaé nkañete. Jalé’é nsisime wôé a asimesane Yéhôva éyoñe wo lañe Kalate Zambe môs ôse. (Philip. 4:​8, 9) Nté wo lañe Kalate Zambe, tili’i mam ô  ne yé’é be bebo bisaé be Yéhôva ya melu mvuse be nga tôbane minjuk. Nyoñe’e éyoñe ya fas avale Yéhôva a nga volô be na be bo mbane ya jibi. Sandra bia te jô nye yôp a nga tôbane ngule minju’u fifiti a jô na: “Nkañete Joseph ô nga nambe ma. A nji jô’é na minjuk a bikotekote bi mam a nga tôbane bie bi ndaman élate jé a Yéhôva.”—Mett. 39:​21-23.

YÉHÔVA A BELANE BOBEJAÑ A BESITA ASU NA A VE BIA NGULE NYUL

15. Bôte bevé be ne volô bia minlem a aval avé be ne bo de? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁵ Éyoñe bia tôbane minjuk, bobejañe be ne ‘volô bia minlem.’ (Col. 4:8) Bobejañ a besita bangane ba kôme fo’o liti na Yéhôva a nye’e bia. Be ne volô bia minlem éyoñe ba lôt éyoñ a bia nge ke éyoñe ba kôme vô’ôlô bia. Be ne lañe bia éfuse Kalate Zambe ja ve bia ngule nyule nge ye’elan a bia. d (Rom. 15:4) Biyoñe biziñ, mojañe nge sita a ne bo na bi beta bi ôsimesane Yéhôva a volô bia na bi ke ôsu a jibi. Bobejañ a besita be ne volô bia a mezene mefe. Éve’an é ne na, be ne ve bia jôme ya di nge bo na minleme mi bômbô bia si.

16. Jé bia yiane bo asu na bi bi mvolane bôte bevok?

¹⁶ Biyoñe biziñe bi ne sili bôte bevo’o mvolan. Bobejañ a besita bangane ba  nye’e bia a ba kômbô bia volô. (Mink. 17:17) Ve be ne bo teke yem avale bia wô’ôtane nge ke mame ma sili bia. (Mink. 14:10) Nge nlem ô ne wo abé, ô ne laan a mbamba bemvôé bôé a kate be mame me ne wo nlem été. Bo’o na be yeme mame me ne bo wo mfi. Ô ne tobe na wo laan a mvendé jia, nge bemvendé bebaé wo yene tyi’ibi ya laan a be. Besita béziñe be nga yene na, ba bi mvolane minlem éyoñe ba laan a sita mfe a ne étôtôlô.

17. Minju’u mivé mi ne kamane bia na bi bi mvolane wo yian, a aval avé bi ne dañe mie?

¹⁷ Sa’ale’e ôlame ya ke kulubu vôme wôé étam. Beta mintaé mi ne wo nlem été mi ne bo na ô bo teke kômbô tabe a bôte bevok. Biyoñe biziñ, bobejañ a besita be ne kate wô’ô wo. É ne fe kui na be belane bifia bia ye balé wo nlem. (Jacq. 3:2) Te jô’é na avale mam éte é kamane wo na ô bi mvolane wo yian. Mvendé éziñ é ne jôé na Gavin ja kone nleme ja jô na: “Me wô’ô wô’ô nju’u ya laan a bemvôé bam.” Ve Gavin a ve ngule ya tabe a bobejañ, a wô’ô fe mvaé éyoñ a bo de. Sita éziñ a ne jôé na Amy a jô na: “Mame me nga kui ma ényiñe ma bo na me yen ayaé ya tabe bôte bevo’o ndi. Ve ma yé’é na me nye’e bobejañ a besita a tabe be ndi avale Yéhôva fe a bo. Ma yeme na, jam éte da ve Yéhôva nlem avak a mamiene me ne fe mevak.”

MAME YÉHÔVA A KA’ALE BIA ASU MELU MA ZU ME NE VOLÔ BIA MINLEM

18. Jé ja yange bia melu ma zu, a jé bi ne bo éyoñe ji?

¹⁸ Bia ko ki melu ma zu woñ amu bia yeme na Yéhôva a mbeme zu mane vaa minju’u mise bia tôbane mie. (Nlitan 21:​3, 4) Éyoñ éte, mbia be mame bese bi nga tôbane be ba ye ke fe beta “zu [bia] nlem.” (Ésa. 65:17) Avale bia te yen, Yéhôva a ‘tiñeti bia meveñ’ ataté éyoñe ji. Bela’ane mbamba be mame bese Yéhôva a ve wo asu na a volô wo nlem a ve wo ngule nyul. Te ve’ele vuane na Yéhôva a ‘nyoñe ngap a wo.’—1 P. 5:7.