Ye wo too ô yemek?
E melu mvus, ye môt a mbe ve nyiin éza afup na a ke miase mbia élok?
Afebe Digest njô bôt Justinien a nga tili mbu 1468, é ne afebe da ya mefebe ma kobô mejô ya melu mvus
YÉSUS a nga jô e kalate MATTHIEU 13:24-26 na: “Ayoñ ya yôp de afunan ane môt a nga miase nya fese afupe dé: éyoñ bôt be nga ke ôyo, môt a nga siñe nye a nga zu miase fe fes mbia élo’o bidi été, ane a nga kôlô. Ve éyoñ bidi bi nga fa a wum, mbia élok a nga yené fe été.” Abui betili bekalate da sili ébien nge éve’an te é ne fo’o été, ve minnôm bekalate ya Rome mia liti na é ne été.
Kalate nta’ane bifia ya Kalate Zambe (Dictionnaire Biblique) a jô na, “A mbe mbia jam e metiñe Beromain na, môt a ke miase fese mbia élok éza afup na a kun émien. Atiñe te e mbe mfi amu avale mimboan te e mbe e boba’an.” Beta ñyeme mam Alastair Kerr a jô na, mbu 533 ya É.J., njô bôte ya Rome Justinien, a nga kuli kalate wé Digest. Kalate ate a mbe a wôlôkane metiñe ya Rome a minkobô mi bôte be mbe be timi’ine metiñe melu mete (mimbu 100-250 É.J.). E kalate ate (Digest, 9.2.27.14) ñyeme metiñ éziñ, Ulpian a jô na Celsus, mbo pôlitik mone Beromain a nga fas aval ajô te ntete mimbu baa. Môt a mbe ve ke miase fese mbia élok éza afup, a mane fe ndaman bidi bise ya afube te. Kalate ba loone na, Digest a liti na, be mbe ngule ya ya’ane bemie mefup abime biôm éziñe ya biôm be nga jañele.
Mbia mimboan mi mbe mi boba’an éjôé Beromain si mia kôme liti na Yésus a nga bele éyoñ a nga nyoñ éve’ane te.
Ntete mimbu ôsu, abime ngul avé Rome a nga ve bijôé Bejuif ya Judée?
MELU mete, Judée a mbe éjôé Beromain si. Ngovina a mbe a jôé Judée a mbe a bili ngumba nkane bita éjôé jé si. Ésaé jé é mbe na a nyoñe toya asu Rome, a mbe fe a bo’o na mvo’é é bo, a na mam mese ya nlam me wulu mvo’é. Beromain be mbe be nye’e ba foñôsô bôt be mbe be tyame metiñ, a soo jo’ojo’o nlam. Nde fe Beromain be mbe be jô’é na minkukuma ya Judée mi kôme bone mejô ya mos ôse.
Sanhédrin Bejuif a tyik ajô
Sanhédrin a mbe ane beta nda mejô Bejuif, a ngovina a kobô mejô ma fombô metiñe Bejuif. Menda mejô me mbe vôm ase e Judée. Éko éziñ na mejô ya ñwôane bôt a mejô mefe, me mbe me tyi’iban e menda mejô mete teke nyoñe ngap a metiñe Beromain. Ve éyoñ a mbe mejô ma fombô ajô ya na ba yiane wôé môt, menda mejô mete me nji be me tyi’i me—Beromain étam mbe be mbe be bili ngule ya tyik avale mejô te. Bôte ya Sanhédrin be nga bo venge-venge éyoñe be nga tibili Étienne a su’ulane wôé nye.—Mam. 6:8-15; 7:54-60.
Bôte ya Sanhédrin be mbe fo’o be bili ngule ya tyi’i mejô méziñ. Ve beta ñyeme mam Émil Schürer a jô na, “Ngule jap é mbe é bili minné, amu bijôé ya Rome bibien bi mbe ngule ya nyoñe mejô méziñ éyoñe me mbe me nambe’e mame ya éjôé jap.” Éve’an é ne na, Claude Lysias, njôô ya nkane bita ya Rome, a nga futi Paul, mone Beromain e mimbôk.—Mam. 23:26-30.
You May Also Like
NKUME MMOMBÔ A BETE (ASU AYÉ’É)
Ye wo too ô yeme’ek?—Ngone baa 2022
Amu jé be mbe be ve’e binga Israël?
NKUME MMOMBÔ A BETE (ASU AYÉ’É)
Ye wo too ô yeme’ek?—Ngone baa 2022
Amu jé é mbe mvo’é na Yéhôva a ve bone b’Israël fane ya ve fatan anon abaé asu metuna’a?
NKUME MMOMBÔ A BETE (ASU AYÉ’É)
Ye wo too ô yemek?—Ngone lale ya mbu 2020
Ane ô vaa nkañete ya Bible, ye jam afe da bo’olô na bone b’Israël be nga be minkôme si ya Égypte?
NKUME MMOMBÔ A BETE (ASU AYÉ’É)
Ye wo too ô yemek?—Ngon awôm a jia ya mbu 2019
Ésaé évé mba’ale ya melu mvus a mbe a bo’ok?
NKUME MMOMBÔ A BETE (ASU AYÉ’É)
Ye wo too ô yemek?—Ngone nyini ya mbu 2019
Melu mvus, môt a mbe a kômbô’ô ke dulu sitima a mbe a yiane bo aya?
