1. Aval avé nye’ane wo yené ékôane Yéhôva?

BENGAA be Yéhôva bese be ne nda bôte ya nsisim, nye’an ñwô wo late be. (1 Jean 4:16, 21) Nye’an ôte ô nji yené ve beta be mam, ve wo yene fe bone be mam aval ane mbamba minkobô a mbamba mimboan. Éyoñ bia semé bôte bevok a mvamane be, bia liti na bi ne “bevu be Zambe, ane bon be ne nye’an.”​—Beép. 5:1.

2. Aval avé Yésus a nga vu nye’an Ésaa wé?

² Yésus a nga kôme tun Ésaa. A nga jô na: “Za’ane be ma, mia bese mi awô’ô njuk, a kate mimbe’e, ma me aye ve mia awo’an . . . , amu me ne évôvoé, a nlem ne mieññ!” (Mt. 11:28, 29) Éyoñ bia fe bia “simesane bôt be ne éngôngo,” Yéhova a wô’ô bia mvaé, a biabebien bia bi abui mevak. (Bs. 41:1) Bi tame zu yen avale bi ne semé bibu’a ya nda bôte jangan, bobejañe ya akônda, a bôte bia kañete.

3. Amu jé fame ja semene minga wé ja yiane fe yeme tebe été jé? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

³ Betebe ôsu ya menda me bôt ba yiane liti éve’ela mfa’a ya semé bibu’a ya menda me bôte map. (Beép. 5:25; 6:4) Ba yiane nyiñ a binga bap ‘aval ane ñyeman ô né,’ bifia bite bia tinane fe na, ba yiane “semene be a tebe été jap.” (1 P. 3:7, ayemé ya MN, nkobô Énglis) Éyoñ bia semene bôt, bia tebe fe été jap. Fam ja tebe été minga wé ja yeme na, ba ngal be nji bo avale da, na minga wé a ne mvolô, sa ke ôlo. (Met. 2:18) A nyoñe ngap a jam a wô’ôtan nlem, a semene fe nye. Sita éziñe ya Canada a jô na: “Nnôme wom a ne étyi te biasé jam ma wô’ôtane nlem, a ne étyi te jô ma na: ‘Mame ya vé wo kobô ma?’ A kôme nyoñ éyoñe ya vô’ôlô ma. Éyoñ me bili abé ôsimesan, a jeñe na a sôane wô évôvoé été.”

4. Aval avé fam é ne beta semene minga wé?

⁴ Fame ja semé minga wé ja tabe ntyel a mam a bo a binga befe. A nji yiane bo binga befe ayas, nge ke dañe lôt éyoñ a be; a yiane fe sa’ale aval mimboan ete éyoñ a belan internet a berésaux sociaux. (Job 31:1) A ba’ale élate jé a minga wé, sa ke ve amu a nye’e nye, ve a bo fe de amu a nye’e Yéhôva a amu a vini abé.​—Lañe’e Besam 19:14; 97:10.

5. Aval avé minga a liti na a semé nnôme wé?

⁵ Éyoñ befam ba vu Krist, ba volô binga bap na be “semé” be tyi’ibi. (Beép. 5:22-25, 33) Ésemé éte nje ja tindi binga na, be bo te wô’ô ôlun éyoñ beyôme bap ba lôt abui éyoñ na ba fase mame ya akônda, a na be tebe été jap éyoñ jam éziñ da ndeñele be. Mojañ éziñe ya si Énglis a jô na: “E wô’ô kui na minga wom a yene na jam éziñ da ndeñele ma. Éyoñ éte a wô’ô tôñe melebe ya kalate Minkana 20:5, to’o nalé a sili na a jibi akekui mé kate nye jôme ja lôt, nge ma yiane kate nye de.”

6. Aval avé benya bôtô be ne volô bongô na be bo ésemé, a aval avé nalé a ne volô bongô?

⁶ Éyoñ ésemé é ne zañe bebiaé, nalé a bo na bone fe be bi fulu ésemé. Bebiaé mbe ba yiane taté ye’ele bone bap mfi ya semé bôte bevok. Be ne ye’ele be na, ba ke ki mbil Aba Éjôé. Ba yiane fe ye’ele be na, éyoñ be ne ébek, be nji yiane lôte benya bôtô ôsu, na ba ke señe jôme ya di. Ve bia bese bi ne volô bebiaé mfa’a ôte. Nge mongô éziñ a te bo mbamba jam, ane yooé bia mbé, bia yiane se’e nye. Éyoñ bia bo de, bia ye’ele nye na, a “môt a ve a nyô a nyoñ, nyô a ve a dañe yen ébotan,” bongô ba ji’a ki vuan avale miñye’elan ete.​—Mam. 20:35.

7. Aval avé Yésus a nga semé ndôndok, a jé nalé a ye’ele bia?

⁷ Éyoñ Yésus a mbe Décapole, bôt ‘be nga zuu nye môt a too ndôndok a adit ôyem.’ (Marc 7:31-35) Yésus a nji saé nye “bôt été,” ve ‘a nga kee nye étame fefe.’ Amu jé a nga bo nalé? Éyoñ éziñ a nga yene na, môt ate a ne wô’ô ôson nge a saé nye bôt été. Jôm éte nje a nga yiane  kee nye fefel. É ne été na bi vo’o bo mesimba den. Ve bia yiane semé éjijine bobejañ a miñyiane miap. Paul a nga tili na: “Môt ase a simesa’ane nyô mbok, nsimesane ya tindi nye mfa’a ya nye’an a mbamba mimboane mi mam.” (Beh. 10:24) Yésus a nga tebe été ndôndok a semé éjijine jé. Angôndô ya mbamba éve’ela asu dangan!

8, 9. Aval avé bi ne liti na bia semé benya bôtô a mintutuñ? (Va’a bive’an.)

⁸ Semé’é benya bôtô a mintutuñ. Nye’an ñwô wo lôñ akônda, sa ke avôle mboane mam. (Jean 13:34, 35) Nye’an ôte wo tindi bia na, bi volô benya bôtô a mintutuñ na, be tabe bisulan a na be kañete. Bia yiane bo de to’o bia yene na bia jañele abui éyoñ. (Mt. 13:23) Michael a ne mbômbôk, ve a bili abui mevak éyoñ a yen avale nda bôte jé a bobejañ ba su’u nye. A jô na: “Mbôle ba su’u ma, ma kui na me tabe bisulan a na me kañete ngon ése. Ma dañe nye’e me kañete’ a meta’a bekalate.”

⁹ Bebéthel abui be bili benya bôtô a mintutuñ. Bemvendé ba saé Béthel ba semé bitôtôlô Bekristen bite, ba volô bie na bi tili bekalate a loone bôte ba kañete teléfôn. Bill, mojañe ya Béthel a bili mimbu 86, a wô’ô tili bôt be too vôm bekañete ba jemban, a jô na: “Bia minnôm bia nye’e fo’o bi tili’ bekalate.” Nancy ki a bili mimbu 90 a jô na: “Me nji yen ésaé éte ve ane zezé ntilane bekalate. A ne ésaé nkañete. Da sili na bôt be wô’ô Mejô me Zambe.” Éthel ki a nga bialé mbu 1921, a jô na: “Mintaé mi nto me nyulu nyulu. Mimôs miziñ, ma kate kate ve na me jaé biyé.” Ve to’o nalé, Sita Éthel a kañete a téléphone, a bili fe mbamba minjoman. Barbara nye a bili mimbu 85, a jô na: “Me nto ntutuñ, a e nji bo tyi’ibi na me kui nkañete mban. Ve ma kui na me laan a abui bôt e téléphone. Akiba a Yéhôva!” Te ne ngume mbu wo kpwaan, bidima minnôme mi bobejañ béziñ be nga lôte mewolo 1 228 nkañete, be nga tili bôte bekalate 6 265, be loone bôte 2 000 e téléphone, be kabe fe bekalate 6 315! Teke bisô na Yéhôva a wô’ô be mvaé.​—Min. 27:11.

10. Aval avé bi ne volô bobejañe na be kôme yene mfi ya bisulan?

¹⁰ Semé’é bisulan. Bia yi na bobejañ ba tabe bisulan be kôme yene mfi ya été. Nge bia semé bisulan, bia ye volô be na be bo te jañele atañ ñye’elan. Aval avé bi ne semé bisulan? Éyoñ bia kui awolo nalé a bo na bi bo teke ndeñele bôte bevok. Bia jô ki na môt a vo’o kui mvuse môs éziñ. Ve nge bia kui mvus éyoñ ése, bia yiane jeñe na bi tyendé mbia fulu ate. Te bia vuane na Yéhôva ba Yésus mbe ba bañete bia. (Mt. 18:20) Bi nji yiane biasé be!

11. Aval avé bobejañ ba wulu bisulan be ne tôñ abendé ya 1 Becorinthien 14:40?

¹¹ Bia semé fe bobejañ éyoñ bia tôñ abendé di: “Mam mese me boba’an ane de ayian a nkôman.” (1 Bec. 14:40) Bobejañ ba wulu bisulan be nji yiane di awolo. Éyoñ ba semé awolo, ba liti mojañ a zu bo ésaé ja tôé ésemé, ba liti fe bobejañ bese bevo’ ésemé. Bobejañ béziñ be too  mbia ôyap. Ba bevo’o ba yiane nyoñe bebus nge ke bulane menda map a mebo. Bevo’o ki be ne nlu’an a bôte be nji bo Bengaa, amu nalé, be nji yiane dañe tabe ayabe nseñ.

12. Amu jé da sili na bi “liti [bemvendé] abui ésemé e nye’an été”? (Fombô’ô nka’ale ô ne nlô ajô na “ Semé’é ba be tele bia ôsu.”)

¹² Bia yiane fe semé bemvendé amu ba saé abui akônda, a ba liti bia mbamba éve’ela mfa’a ya bo ayôñ ésaé nkañete. (Lañe’e 1 Bethessalonicien 5:12, 13, Mfefé Nkôñelan.) Nga wo nye’e ésaé bemvendé ya akônda dôé ba bo? Bo’o ñhe be mewôk, a su’u mintyi’ane ba nyoñ. Nalé a yian amu ‘ba mombô ajô ya nsisime wôé, aval ane ba ba ye yalan ajô dôé.’​—Beh. 13:7, 17.

13. Éve’ela Yésus ja ye’ele bia jé?

¹³ Ésaïe a nga kobô ajô Yésus a jô’ô na: “Nkaé ô ne ntusan, a ye bo te té wô, a nsañ w’ayôñe tyôtyoé, a ye bo te dime wô.” (És. 42:3) Nye’an ô nga tindi Yésus na a tebe été bôte bevok. A mbe a tebe’ été bôte be mbe ane nkaé ô ne ntusan, nge ke ane lambe a mbeme dim. Jôm éte nje a mbe mbamba nlem, mvam a ôjibi. To’o bongô be mbe be nye’e be too a nye. (Marc 10:14) É ne été na, bi nji bi fe’e meyene Yésus, a na, bi vo’o ye’ele ane nye. Ve bia yiane semé bôte bia kañete. Ésemé éte ja yiane yené avale bia kobô be, éyoñ bia tobe na bia ke jome be, a abim éyoñ bia laan a be.

14. Amu jé bia yiane kôme tobe bifia bia belane bie éyoñ bia laan a bôt?

 ¹⁴ Bia yiane kobô bôt aya? Abui bôt é ne “nte’an a nju’an” éyoñ ba yene mbia be mam bebo makit, betebe ôsu ya miñyebe, a bôt be pôlitik ba bo. (Mt. 9:36, Mfefé Nkôñelan) Jôm éte ja bo na be tabe ve ôlun ôlun, a na be jañele ndi nlem. Ajô te, bia yiane kôme tobe bifia biangan éyoñ bia laan a be, avale bia kobô da yiane liti na bia tebe été jap. Abui bôt da nye’e é vô’ôlô bia, sa ke ve amu bia dañe yeme Bible, nge ke amu bia yeme ye’ele, ve amu ba yene na bia nyoñe be ngap, a na, bi ne ésemé.

15. Aval avé bi ne semé bôte bia kañete?

¹⁵ Bi ne fe semé bôte bia kañete aval afe. Minsili mi ne fo’o mbamba zene ya ye’ele môt. Ve bia yiane sili be minsili a ésemé ése, évôvoé été. Nkpwa’a mefan éziñ a ve ngule ya bo te sili bôte ya abôta nkañete dé minsili mi ne ndeñele be, amu bôte bete be ne awu ôsonô. Avale minsili avé é ne ndeñele môt? Minsili mi ne bo ayaé ya yalan. Jôm éte nje nkpwa’a mefan ate a wô’ô sa’ale avale minsili di: ‘Ye wo yem éyôlé Zambe?’ nge ke na ‘Ye wo yem jôm é ne Éjôé Zambe?’ Ve a wô’ô viane jô be na: “Me nga yé’é Bible na Zambe a bili éyôlé. Ye wo kañese na me liti wo je?” Ve a se ke atiñ, amu metum me bôt ma selan. Jam bia yiane ba’ale é ne na, bia yiane semé bôt éyoñ ése, ajô te bia yiane jeñe na bi tu’a yeme bôte ya vôm bi too.

16, 17. Aval avé fulu ésemé ja yené (a) éyoñ bia jome bôte menda map? (b) a abim éyoñ bia tabe éza menda?

¹⁶ Éyoñ évé bia yiane ke kañete bôt? Éyoñ bia ke mimbé mimbé, bi nji yiane vuane na môt a nji bañete bia. Jôm éte e ne mfi na bi ke mimbé mimbé awolo bia yeme na bôte be ne laan a bia tyi’ibi. (Mt. 7:12) Ye bôte ya vôm ô too be ne te ji’a vee ôyo memane me sondô? Nge nalé, e ne mvo’é na ô taté na wo kañete bôte ba wulu njoñ, nge na ô taté a ata’a bekalate nge ke a minjoman.

¹⁷ Bia yiane tabe éza nda nté mbé? Abui bôt é yeme a bisaé, jôm éte nje é ne mvo’é na bi bo te bo abui ajô, e dañe dañ éyoñ ôsu. Da dañe mvo’é na bi ji’a kôlô éza nda, a lôte na bi kobô abui. (1 Bec. 9:20-23) Éyoñ bôte ba yene na bia nyoñe ki be abui éyoñ, be ne ntindane ya kañese njoman ôfe. Teke vaa nge beté, bia yiane wum ébuma ya nsisim éyoñ bi ne nkañete. Nge bi bo nalé, wônaa bi ne “beébe bebo bisaé be Zambe,” a Yéhôva a ne belane bia na a dutu bôte béziñ benya mejôô.​—1 Bec. 3:6, 7, 9.

18. Bibotane bivé bia yange bia éyoñ bia liti bôte bevo’o ésemé?

¹⁸ Enjeñané ñhe na bi semé bibu’a ya nda bôte jangan, bobejañe ya akônda, a bôte bia kañete. Nge bia bo de, bia ye bi abui bibotane den a melu ma zu. Besam 41:1, 2 a jô na: “Ébotan a nyô a simesane [nge semene] bôt be ne éngôngo: Yéhôva a ye nyii nye môse ya abé. . . . A ye nyoñ ébotane si nyô.”