1, 2. (a) Nsela’ane mbé a ne zañe Yéhôva a bôt be bili éjôé émo ji? (b) Jé bia zu yen ayé’é di?

BÔT be bili éjôé be wô’ô nye’e “be ajôô [bôte bevo’o] a ngu.” (Mt. 20:25; Ec. 8:9) Ve Yéhôva a se ke nalé. Akusa bo a ne Zambe ya ngule ése, a semé zezé bôt ane bia. A ne mbamba nlem a mvam. A ba’ale éjijine jangan a nyoñe fe ngap a miñyiane miangan. Mbôl ‘a yeme na bi ne metek,’ a ne étyi te sili bia jam bi vo’o ve nye.​—Bs. 103:13, 14.

² Abui minkañete ya Bible da liti na, Yéhôva a semé bebo bisaé bé. Bi tame zu nyoñ ve milal. Bia zu taté kobô ajô Samuel; bia zu yen aval Yéhôva a nga mvamane nye, a volô nye na a kat Éli mbia foé. Bia zu fe yen avale Yéhôva a nga liti fulu ôjibi éyoñ Moïse a mbe a sôane nye, amu a nga mate mbe’e Yéhôva a nga ve nye. Bia zu dib a nkañete ya bone b’Israël éyoñ be kôlô’ Égypte. Nté bia zu yen minkañete mite, entame fasané mam mia ye’ele  bia a lat a Yéhôva, a yen aval bi ne vu nye.

3. Étua jam évé é nga kui Samuel alu éziñ, a nalé a bo na bi sili nsili ôvé? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

³ Samuel a nga taté na a “bo Yéhôva ésaé” tabernacle a to étume mon. (1 Sa. 3:1) Étua jam é nga kui nye alu éziñ a kele’ ôyo. * (Lañe’e 1 Samuel 3:2-10.) A nga wô’ô môt a lo’one nye. Ane a nga ke be Éli mbil, a buni’i na nnye a loone nye; a nga jô nye na: “Me nyô; amu w’ate loene ma.” Ve Éli a nga jô nye na a nji loone nye. Jam ete e nga beta boban biyoñ bibaé, éyoñ éte Éli a nga yeme na Yéhôva nnye a loone Samuel. Ane a nga kate Samuel aval a yalane Yéhôva nge a beta loone nye; Samuel a nga tôñe melebe me nya môtô ate. Amu jé Yéhôva a nji bo na ange wé a kate Samuel foé a mbe a bili asu dé éyoñ ôsu a nga loone nye? Bible a nji kate bia amu jé, ve abui mam da liti na, Yéhôva a nga yiane bo de amu a nga tebe été Samuel. Amu jé bia jô nalé?

4, 5. (a) Samuel a nga bo aya éyoñ Zambe a nga lôme nye be Éli, a Zambe a nga wulu mam aya mame tyé? (b) Jé nkañete wu wo ye’ele bia a lat a Yéhôva?

⁴ Lañe’e 1 Samuel 3:11-18. Yéhôva a nga ve atiñe na bongô be semé benya bôtô, e dañe dañ benya bôtô be ne betebe ôsu. (Nk. 22:28; Lv. 19:32) Ye wo buni na Samuel a mbe ve ke tebe Éli mise ndibe tyé, a kate nye bôsa na, Yéhôva a jô na a zu mane jiane nda bôte jé ése? Bia sôan ajô te. Bible a jô jô na, Samuel ‘a nga ko woñe ya kat Éli mam a nga yen.’ Ve Zambe a nga bo na Éli a yemelane na Nnye a nga loone Samuel. Ajô te, Éli émien a nga loone mongô a jô nye na: “[Te solé] me jame da ya mam mese a te kobô wo.” Ane “Samuel a nga kate nye mam mese.”

⁵ Éli a nji vembe éyoñ a nga wô’ô foé éte. Amu valé “môte ya Zambe” a tatéya kate nye jam éziñ é too nalé. (1 Sa. 2:27-36) Nkañete Samuel ba Éli wo liti bia abim avé Yéhôva a ne fek a ésemé.

6. Jé bi ne yé’é éyoñ bia yen avale Zambe a nga volô Samuel?

⁶ Ye ô ne mone mongô? Nge nalé, nkañete Samuel wo liti na Yéhôva a yem minju’u wo tôbane mie, a aval wo wô’ôtane nlem. Éko éziñ wo ko woñe ya kañete benya bôtô, nge ke na wo wô’ô ôsone ya selan a bongô bevok. Yéhôva a yeme de, a kômbô fe volô wo. Ajô te, kate nye mam mese wo wô’ôtane nlem. (Bs. 62:8) Bindi’i bive’ela bi bongô bi ne Bible, ane éve’ela Samuel. La’ane fe a Bekristen be nga dañ minju’u mia funan émiôé. Éko éziñ ba ye kate wo bitua bi mame Yéhôva a nga bo asu na a volô be.

7, 8. Aval avé Yéhôva a nga liti na a semé Moïse étua ya abui?

⁷ Éyoñ Moïse a nga bi mimbu 80, Yéhôva a nga ve nye angôndô ya ngule mbe’e. A nga jô nye na a ke kôté bone b’Israël minkôm Égypte. (Nk. 3:10) Nlem Moïse ô nga yiane kut abui, amu valé a boya mimbu 40  Madian a ba’ale’ biyem. A nga sili Yéhôva na: “Me ne za, ane m’aye ke be Pharaon, a vaa bone be Israël Égypte?” Nde Yéhôva a nga yalane nye na: “M’aye fo’o tabe be wo.” (Nk. 3:11, 12) A nga ka’ale fe nye na: Benya bôtô ya Israël “b’aye fe vô’ôlô tyiñe jôé.” Ve Moïse a nga viane yalane Yéhôva na: “B’aye ke vô’ôlô tyiñe jam.” (Nk. 3:18; 4:1) Moïse a nga bele sôane Zambe! Ve Yéhôva a nji yaa. A nga viane bo bo étua jam asu Moïse. A nga ve nye ngule ya bo mesimba; Moïse nnye a ne môt ôsu Yéhôva a nga ve avale ngul ete.​—Nk. 4:2-9, 21.

⁸ Ve to’o nalé, Moïse a nga beta bi biyebe, a jô Yéhôva na a ne asu’u nkobô. Nde Yéhôva a nga beta ka’ale nye na: “M’aye tabe anyu dôé, a ye’ele wo mam w’aye kobô.” Ye nalé a nga bôé Moïse nleme si? Momo, a nga jô Yéhôva na a jibi lôme môte mfe. Éyoñ éte nje ñhe Yéhôva a nga yaa nye. Ve a nga nyoñe fe ngab a jôme Moïse a nga kate nye. Jôm éte nje a nga bo na Aaron a ke kobô señe Moïse.​—Nk. 4:10-16.

9. Aval avé ôjibi Yéhôva a ésemé a nga liti Moïse bi nga volô nye na a yeme be’e mbe’e wé?

⁹ Jé nkañete wu wo ye’ele bia a lat a Yéhôva? Yéhôva a ne Zambe ya ngul ése, ajô te, a mbe ngule ya sili mvam, a jô Moïse na: “Avôl! Ô ke vôm ma lôme wo!” Ve a nga viane liti fulu ôjibi a mvam, a nga jeñe fe na a bôé nleme mbo ésaé wé si, amu Moïse a mbe éjote nyôl a yeme fe minné mié. Ye mboone Yéhôva ôte ô nga volô Moïse? Nya abui! Moïse a nga su’ulan bo angôndô ya mbamba ntebe ôsu, a mbe a seme’ene bôt aval Yéhôva émien a nga semene nye.​—Nb. 12:3.

10. Mfi ôvé bia bi éyoñ bia vu fulu ésemé Yéhôva?

¹⁰ Ye ô bili minga, ye ô ne mbiaé,  nge ke mvendé ya akônda? Nge nalé, wônaa ô bili abim éjôé éziñ. Yeme’ ñhe na, e ne nya mfii na ô semé bôt be ne éjôé jôé si, a na ô bo mbamba nlem a ôjibi ane Yéhôva. (Beco. 3:19-21; 1 P. 5:1-3) Nge ô jeñe na wo vu Yéhôva ba Beta Moïse (Yésus), bôt ba ye subu wo bebé tyi’ibi, a wo ye ve be ngule nyôl. (Mt. 11:28, 29) Wo ye fe bo mbamba éve’ela asu bôt bevok.​—Beh. 13:7.

11, 12. Jé é nga bo na bone be Israël be bo te ko woñe ya kôlô Égypte?

¹¹ Éyoñ bone b’Israël be kôlô’ Égypte mbu 1513 Ô.É.J., be nga be bôt a lôte million élal. Be mbe éko éziñ miaé mi bôt milal nge minyin, bongô a minnôm mi mbe nsamba ôte, minkôkon a miñyeyem mi mbe mi yiane fe be été. Sa ke fianga môt nje é mbe ve wulu nsamba ôte. Ve Yéhôva a nga volô Moïse na a yeme wulu wô. Ane bone b’Israël be nga kôlô Égypte, teke ko woñ, to’o na be mbe be maneya yemban be too wôé.​—Bs. 78:52, 53.

¹² Jé é nga bo na bone b’Israël be bo te ko woñe ya kôlô Égypte? Yéhôva a nga bo na be “kôlô si ya Égypte aval ane minsamba” bita. (Nk. 6:26) Nta’ane mam ôte ô nga volô be na, be wô’ôtane na Yéhôva nnye a wulu fo’o be. Yéhôva a nga liti fe be mendem méziñ: “A môs . . . a nga wulu be a nkut, . . . alu [ki] a éfufup nduan.” (Bs. 78:14) A mbe ane a jô be na: “Te mia ko woñ. Mamien ma wulu mia a ba’ale mia.” E mbe e yia’ane fo’o na Yéhôva a bôé be nleme si nalé.

13, 14. (a) Aval avé nkañete ya Évele mañ wo liti na Yéhôva a semé bebo bisaé bé? (b) Aval avé b’Égyptien be nga wô’ôtan ngule Yéhôva?

¹³ Lañe’e Nkôlan 14:19-22. Tame lañe bifuse bite ô bo’o ve ane ô ne valé; nkane bita Pharaon wo leñe wo mvus, Évele mañ ki é ne wo ôsu. Yéhôva a nga zu ñhe liti ngule jé. Afibe nkut é tele mia mvus, é dibe’e b’Égyptien zen, é bo’o fe be dibi. Ve beta éfufup a faé vôm mi né. Éyoñ éte wo yene Moïse a same’ wo mañ, beta mfebe ve so est, a taté na a sale mañ e zañ. Éyoñ ete nje mia nda bôte jôé, a biyeme biôé, mia tebe minnoñe na mia nyiine mañe zañ a bôt bese bevok. Éyoñ wo daa abo vôm mendim me mbe, wo si’ane na si é ne nkôt, teke ndobok, tyi’ibi ya wulu. To’o bôte ba tet ba ke kui mvo’é mañe yat.

¹⁴ Lañe’e Nkôlan 14:23, 26-30. Éyoñ éte ôkukute Pharaon wo bele fe nyiine mañe zañ na wo leñe bone b’Israël. Moïse ve beta same wo. Mañ ve feteban, fo’o ve ane betsunami bebaé ba tôban. Pharaon ba nkane bita wé mbe ñhe ba mane jambe mañ été ba!​—Nk. 15:8-10.

15. Jé nkañete wu wo ye’ele wo a lat a Yéhôva?

¹⁵ Nkañete wu wo ye’ele bia na, Yéhôva a ne Zambe ya mbamba nta’ane mam, nalé a bo na bi bo te tyelé nleme yôp. (1 Bec. 14:33) Wo ye’ele fe bia na, aval ane mbamba mba’ale mintômba, Yéhôva a yeme nyoñ ngap a bebo bisaé bé. A be’e be tôé jé, a kamane fe be. Nga jam ete da ve bia ngule nyôl, e dañedañ nté asu’ulan ya mbia émo nyi da subu.​—Min. 1:33.

16. Mfi ôvé bia bi éyoñ bia simesan avale Yéhôva a nga kôté Israël?

 ¹⁶ Den, Yéhôva a ba’ale ékôane bebo bisaé bé ya si va, mfa’a ya nsisim a minsôn. A ye ke ôsu a ba’ale bia nalé akekui beta étibela’a. (Nli. 7:9, 10) Bebo bisaé be Yéhôva ba ye ke ko beta étibela’a woñ. * Bese, minnôm a bongô, miñyeyem a minkôkon, ba ye simesan mejô me Yésus ma: “Teba’ane tetele, a telé minlô, amu nkôtane wônan ô ntoo bebé.” (Luc 21:28, Mfefé Nkôñelan) Ba ye ba’ale ndi nlem éte to’o éyoñ Gog (nsamba meyoñ ya si nyô) a ye wosane be, aval Pharaon a nga wosane bone be Israël. (Éz. 38:2, 14-16) Amu jé bebo bisaé be Yéhôva ba ye tebe ne bip? Amu ba yeme na Yéhôva a ne teke tyendé. A ye beta liti na a ne Zambe a nyii bebo bisaé bé, a na a nyoñ ngab a be.​—És. 26:3, 20.

17. (a) Jé bi ne bo asu na bi tu’a yene mfi ya minkañete ya Bible mia liti avale Yéhôva a nyoñ ngap a bebo bisaé bé? (b) Jé bia ye yen ayé’é da zu?

¹⁷ Ane ô vaa minkañete bi ndeme mane yene mi, abui minkañete afe ya Bible da liti na, Yéhôva a ne mbamba nlem a mvam éyoñ a nyoñ ngap a bebo bisaé bé, éyoñ a wulu be, a éyoñ a kôté be. Éyoñ wo lañ aval minkañete ete, tu’a bindi, a yen mefulu me Yéhôva ma yené été. Nalé a ye bo na ô bo te vuan aval môt Yéhôva a né, a na ô tu’a nye’e nye a tabe nye mebun. Ayé’é da zu, bia ye yen aval bi ne vu Yéhôva mfa’a ya semé bôt bevok. Bia ye dañe kobô ajô ésemé nda bôt été, akônda, a éyoñ bi ne nkañete.