1-2. Amu jé Yéhôva a nga té bia na bi wô’ô mvaé éyoñe bia ve bôte bevo’o biôm?

 ÉYOÑE Yéhôva a nga té bôt, a nga ve be fane ya dañe bo mevak éyoñe ba ve a lôt éyoñe ba nyoñ. (Mame mi. 20:35) Ye nalé a tinane na bi vo’o bo mevak éyoñe ba ve bia? Momo. Bia bese bia yeme na, bi wô’ô bo mevak éyoñe ba dase bia. Ve bi wô’ô dañe bo mevak éyoñe bia bia ve bôte bevok. Nya ajôô a ne na, Yéhôva a nga yeme bo amu a nga té bia nalé. Amu jé?

² Avale Yéhôva a nga té bia da ve bia fane ya nyiñe mevak été. Bi ne dañe bo mevak éyoñe bia jeñ abui mezene ya ve bôte bevok. Nga nalé a kôme liti aval étua abeñe Yéhôva a nga té bia?—Bsa. 139:14.

3. Amu jé bi ne jô na Yéhôva a ne “Zambe ya mevak”?

³ Kalate Zambe a liti na bi ne mevak éyoñe bia ve. Ajô te, a nji bo jame ya kam éyoñ a jô na Yéhôva a ne “Zambe ya mevak.” (1 Tim. 1:11) Fulu ya ve ja so be Yéhôva a nnye a ne beta Mvee a dañ. Nlômane Paul ô nga jô na “nge bi bili ényiñ, nge bia fô’ôsan, a nge bi ne” a ne amu nye. (Mame mi. 17:28) Teke vaa nge beté, “mbamba mvean ase a das ése” bia so be Yéhôva.—Jacq. 1:17.

4. Jé ja ye volô bia na bi dañe bo mevak?

⁴ Éko éziñe bia bese bi ne kômbô bi meva’a ma so éyoñe bia ve. Bi ne bo de éyoñe bia vu fulu ésôse Yéhôva. (Éphé. 5:1) Ayé’é di, bia zu kobô ajô fulu ya ve bôte  bevok. Bia zu fe yen avale bi ne bo éyoñe bia yen ve ane bôte ba nye’e ki mame bia bo be. Melebe mete ma ye volô bia na bi tu’a bo mevak éyoñe bia ve a na bi ba’ale meva’a mete.

BI VU FULU ÉSÔSE YÉHÔVA

5. Yéhôva a ve bia biôme bivé?

⁵ Mezene mevé Yéhôva a ne belane me na a liti fulu ésôs? Bi tame zu yene bone bive’an. Yéhôva a ve bia jôm ése bia yi. Bi ne bo teke bi mimfañe mi biôm éyoñ ése, ve Yéhôva a ve abui ya be bia biôme bia sili bia. Éve’an é ne na, a bo na bi bi bidi, biyé a vôme ya tabe. (Bsa. 4:8; Matt. 6:​31-33; 1 Tim. 6:​6-8) Ye Yéhôva a ve bia biôme bise bia sili bia fo’o ve amu a ne ntindane ya bo de? Momo. Nde ñhe, amu jé a bo de?

6. Jé Matthieu 6:​25, 26 a ye’ele bia?

⁶ Bi ne jô tyi’ibi tyi’ibi na, Yéhôva a jalé miñyiane miangane ya minsôn amu a nye’e bia. Tame yene bifia bi Yésus bia koone bie Matthieu 6:​25, 26. (Lañek.) Yésus a nyoñe bive’ane bi tii a bitétéa. A kobô ajô anon a jô’ô na: “É ne te bé nge kôane bidi menda ba ba’ale bidi.” Ve tame yene jam a beta jô: “Ésa wônane ya yôp a toñe de.” A sili fe na: “Nga mi ne mfi a dañ anon?” Jé a kômbô ye’ele bia? E mise me Yéhôva, bebo bisaé bé be ne édima a dañe betit. Nge Yéhôva a nyoñe ngap a betit, bi ne tabe ndi na a ye fe nyoñe ngap a bia! Aval ane ésa a nye’e bone bé a nyoñe ngap a be, avale te da da Yéhôva a nyoñe ngap a nda bôte jé amu a nye’e je.—Bsa. 145:16; Matt. 6:32.

7. Zene jia bi ne liti na bia vu fulu ésôse Yéhôva é ne évé? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁷ Aval ane Yéhôva, bia fe bi ne ve bôte bevo’o biôme bi mo amu bia nye’e be. Éve’an é ne na, ye wo yeme mojañe nge sita éziñ a yi bidi nge biyé? Yéhôva a ne belane wo na ô ve nye jôme ja ye jalé ñyian ôte. Bebo bisaé be Yéhôva be wô’ô ji’a volô bôte bevok éyoñe bibubua bia kui. Éve’an é ne na, éyoñ ébubua ôkone COVID-19 é nga kui, bobejañ a besita be nga ve ba be mbe be yiik mvolane bidi, biyé a biôme bife. Abui é nga bo fe mimveane mfa’a ya suk ésaé ja bobane si ése. Nalé a nga volô na be suk bobejañe ya si ése be nga tôbane bibubua. Be nga tôñe mejô bia koone me Behébreu 13:16:  “Te mia vuane bo jam é ne mvaé a kabe biôme mi bili a bôte bevok, amu Zambe a yen avale mimvean éte mvaé.”

8. Aval avé Yéhôva a volô bia éyoñ a ve bia ngule jé? (Bephilippien 2:13)

⁸ Yéhôva a ve bia ngule jé. Yéhôva a ne meva’a ya ve bebo bisaé bé ba wulu ba’aba’a a nye ngule jé é ne teke nné. (Lañe’e Bephilippien 2:13.) Ye é kuiya na ô ye’elan amu wo kômbô bi ngule ya dañe meve’ele, nge ngule ya jibi njuk éziñ? Ô yianeya fe ye’elan asu na ô bi ngule ya bo abime mame da sili e môs. Éyoñe Yéhôva a yalaneya meye’elane môé, ô ne bo tyiñe jia a nlômane Paul, ñwô ô nga tili na: “Mfa’a ya mame mese, me bili ngule Tate a ve ma.”—Philip. 4:13.

9. Aval avé bi ne vu avale Yéhôva a belane ngule jé? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁹ Akusa bo bi be’e metyi ya abé, bi ne vu fulu ésôse Yéhôva a lat a aval a belane ngule jé. Bi se ngule ya vaa ngul é ne bia menyul a ve je bôte bevok. Ve bi ne belane ngule jangane na bi volô be. Éve’an é ne na, bi ne volô kristen é ntoo nnôm nge kristen é ne éyem asu bisaé ya nda jé nge volô bo nye makit. Nge été jangane ja kañese na bi bo de, biabebiene bi ne nyoñe ntyi’ane ya ke suk ésaé ya bo mfuban a ba’ale Aba Éjôé. Éyoñe bia belane ngule jangan aval éte, bebo bisaé be Yéhôva bevo’o ba yene mfi ya été.

10. Aval avé bi ne belane ngule ya bifia asu na bi volô bôte bevok?

¹⁰ Te vuane na bifia bi bili ngul. Ye wo simesane môt éziñ a ne wô’ô mvaé nge ô se’e nye? Ye wo yeme môt éziñ a yi mvolane nlem? E bité bite bibaé, nga ô ne nyoñe ntyi’ane ya ke laan a nye? Ô ne ke jome nye nge loone nye téléfôn, ô ne fe lôme nye kalate nge tili nye bemessage. Te dañe tyelé nleme yôp asu bifia wo ye belane bie. Fo’o ve bone bifia bia so wo nleme wo ye kate monyañe wôé ya nsisim, bi ne volô nye na a ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva môs ane môs, nge volô nye nlem.—Mink. 12:25; Éphé. 4:29.

11. Aval avé Yéhôva a belane fe’e jé?

¹¹ Yéhôva a ve bia fe’e jé. Ñyé’é Jacques a nga tili na: ‘Nge môt éziñe ya be mia a jembane fek, a kele’e ôsu a ja’é je Zambe, . . . amu a ne étua akap a môt ase, a a ye ke ve môt éziñe mekua.’ (Jacq. 1:5; ayemé.) Avale mejô bia te yene yôbe ma liti, Yéhôva a ba’ale ki fe’e jé asu dé étam. A ve je bôte bevok. Jacques a nga jô fe na éyoñe Yéhôva a ve fe’e jé, ‘a komekane  ki môt éziñ,’ nge na, ‘a ve ki môt éziñe mekua.’ Teke môs éziñ a ye bo na bi wôk ôson amu bia sili nye fek. Ve a yi na bi sili nye je.—Mink. 2:​1-6.

12. Aval avé bi ne yañele bôte bevok?

¹² Jé bia ki bi ne bo? Ye bi ne vu Yéhôva éyoñe bia yañele bôte bevok? (Bsa. 32:8) Bebo bisaé be Yéhôva be bili abui mezene ya liti bôte bevo’o mame be nga yé’é. Éve’an é ne na, bi wô’ô yañele mimfefé mi bôt ésaé nkañete. A ôjibi ôse, bemvendé ba volô bevolô ya ékôane bekristen a bobejañe be dubaneya na be yeme be’e mimbe’e ba ve be ékôane bekristen été. E bobejañe ki ba yeme bo ésaé melôñ a ba ba suk ésaé ya ba’ale menda ya Éjôé, ba yañele bôte be nji dañe bi ñyemane mfa’a ôte.

13. Éyoñe bia yañele bôte bevok, aval avé bi ne vu avale Yéhôva a ve bia fe’e jé?

¹³ Bôte ba yañele ba bevo’o ba bo mvo’é amu ba vu avale Yéhôva a ve bia fe’e jé. Te vuane na Yéhôva a ve bia fek a mbamba nlem. Avale da fe, bia ve bôte bia yañele ñyemane wongan a atyeñe mboone mame dangan a nleme wongan ôse. Bi nji solé mame méziñe bia yem, amu bia ko woñe na môte bia yañele a ne su’ulane zu fole bia. Bi ne fe bi aval ôsimesane di: ‘Môt éziñ a nji yañele ma! Émien a kele’e a biban étam.’ Bi nji yiane koon aval asimesan éte zañe bebo bisaé be Yéhôva. Bi ne mevak amu bia ve ki bôte bia yañele fo’o ve ñyemane wongan, ve bia ve fe be “binyiñe biangan.” (1 Thes. 2:8) Bi too ndi na be fe “ba ye bo ngule ya ye’ele ba bevok.” (2 Tim. 2:​1, 2) Nge bi yañele bôte bevok a mbamba nlem, bia be be bia ye tu’a bo atyeñ a mevak.

ÉYOÑE BIA YENE VE ANE BÔTE BA YEMELANE KI MVAÉ BIA BO BE

14. Bôt abui be wô’ô bo aya éyoñe bia liti be fulu ésôs?

¹⁴ Éyoñe bia bo bôte bevo’o mbamba be mam, e dañedañe bobenyañe bangane ya nsisim, be wô’ô liti na ba nye’e mvaé bia bo be. Be ne bia ve akiba a zene ya kalate ba tili bia nge ki a zen éfe. (Col. 3:15) Bi ne angôndô ya mevak éyoñe bôte ba ve bia akiba aval éte.

15. Jé bi nji yiane vuan éyoñe bôte béziñe be nji liti na ba nye’e mame bia bo be?

¹⁵ Ve biyoñe biziñ, bôte ba yene ki mvaé bia bo be. Bi ne ve be éyoñe jangan, ngule jangan, nge biôme bi mo biangan. Ve mvuse ya valé, bi ne sili biabebiene nge bôte bia ve biôme bite ba bisi fo’o bie. Nge avale jam éte da kui bia, aval avé bi ne ke ôsu a ba’ale ava’a dangan a bo teke bo éyôé? Ba’ale’e bifia bia koone bie kalate Mame minlôman 20:​35, éfuse ja wulu ayé’é dangan. Ava’a bia bi éyoñe bia ve é tii ki a avale bôte ba nyoñe biôme bia ve be. Bi ne tobe na bia ve bôte biôme to’o ba dañe ke nye’e mame bia bo. Aval avé? Bi tame zu yene mezene méziñ.

16. Jé é ne volô bia na bi ke ôsu a ve a mevak?

¹⁶ Te vuane na wo vu Yéhôva éyoñe wo ve bôte bevok. Yéhôva a ve bôte mbamba be mame to’o ba nye’e be nge momo. (Matt. 5:​43-48) Yéhôva a ka’ale na, éyoñe bia ve “teke yange na be bulane [bia jôm éziñ],” “ma’ane m[anga]ne ma ye ñhe bo anen.” (Luc 6:35) Ajô te, te bili atek nge bôte be nji ve wo akiba éyoñ ése. Te vuane na Yéhôva a ye botane wo kom ése amu mbamba jame wo bo, na wo volô bôte bevok a amu wo ‘ve a mevak.’—Mink. 19:17; 2 Cor. 9:7.

17. Aval avé bi ne ba’ale mbamba ñyenane mam éyoñe bia ve? (Luc 14:​12-14)

 ¹⁷ Asu na bi bi mbamba été nsisim éyoñe bia ve, bia koone mbamba melep e Luc 14:​12-14. (Lañek.) É nji bo abé ya liti fulu ésôse nge bo anyep a bôte be ne su’ulane bulane bia mvaé bi nga bo be. Ve jé bi ne bo nge bia yene na bia te ve môte jôm amu bia sôñe ngume jame mvus? Bia yiane jeñe na bi tôñe jôme Yésus a nga jô. Bia yiane bo anyep a môte bia yeme na a vo’o bulane bia jôme bi nga bo nye. Nge bi bo de, bia ye bo mevak amu bia vu Yéhôva. Ôsimesan ôte wo ye fe bia volô na bi ba’ale ava’a dangan éyoñe bôte ba ve ki bia akiba amu mame bia bo be.

18. Jam avé bi nji yiane bo, a amu jé?

¹⁸ Te simesane na bôte bevo’o be ne bikalak. (1 Cor. 13:7) Nge bôte be ne bikalak, bi ne sili biabebiene na: ‘Ye ba vañ, nge na ye a ne amu ba vuane ve ma akiba?’ Éko éziñe be bili beamu befe ba kamane be na be bo avale bia yi na be bo. Bôte beziñe ba nye’e ba ve akiba, ve ba yen ayaé ya kuli bifia. Bevo’o ki ba wôk ôsone na bôte be volô be, e dañedañe nge mbe be mbe be bili fulu ya volô bôte bevok. Aval ése é ne, nye’ane bi bili asu bobejañ a besita wo tindi bia na bi volô be a ke ôsu a ba’ale ava’a dangan éyoñe bia ve.—Éphé. 4:2.

19-20. Amu jé bia yiane bo ôjibi éyoñe bia ve bôte bevok? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁹ Bo’o ôjibi. A lat a fulu ya bo ésôs, mfefe’e Njô bôte Salomon ô nga tili na: “Wu’a bidi biôé mendime yôp; amu wo ye yene bie éyoñe melu abui me lôteya.” (Eccl. 11:1) Avale mejô mete ma liti, bôte béziñe be ne yalan ésôse jangan “éyoñe melu abui me lôteya.” Tame yen éve’an éziñe ja ngôné nya ajôô ate.

²⁰ Den a ntoo abui mimbu, minga njome bikôane bekristen a nga tili sita éziñ a mbe a ndôme dubane kalate a jô’ô nye na a ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva.  Bebé mvuse mimbu muam, sita ate a nga yalane nye a jô’ô na: “Ma te kômbô kate wo na wo yeme ki abime mvolan ô nga volô ma mimbu mise mi.” A nga ke ôsu a jô na: “[Kalate wôé] a nga nambe ma angôndô ya abui, amu éfus éziñe ya Kalate Zambe é mbe été é nga volô ma nlem. Me vo’o vuane je.” a Éyoñ a nga mane kañete nye minjuk a nga tôbane mie, a nga jô nye na: “Biyoñe biziñe me nga kômbô bili atek a kôlô benya mejôô a lume mimbe’e miame mise mvus. Ve éfus ô nga tili ma é nga nambe ma a ve ma ngule ya ke ôsu.” A nga beta jô na: “Teke jôm éziñ é nambeya ma nlem aval éte mimbu muame mi lôteya mi.” Tame simesan avale meva’a minga njome bikôane bekristen a nga wôk éyoñ a nga bi kalate ate “éyoñe melu abui me lôteya”! Bôte bi nga volô be ne ve bia akiba avale da mvus abui éyoñ.

21. Amu jé bia yiane ke ôsu a vu fulu ésôse Yéhôva?

²¹ Avale bia te yen, Yéhôva a nga té bia a ngule ya bo ngum avale jam. To’o ane bia nye’e éyoñe ba ve bia, bia bi abui mevak éyoñe bia ve bôte bevok. Bi ne mevak éyoñe bia volô bobejañ a besita bangane ya nsisim. A bia wô’ô mvaé éyoñe bia yen ane ba liti bia na ba nye’e mvaé bi nga bo be. Ajô te, nge môte bia volô a ve bia akiba nge momo, bi ne bo mevak amu bia yeme na bia te bo mbamba jam. Te vuane na abim ése wo ve, “Yéhôva a ne ngule ya ve wo abui da dañe dili beta ndañan.” (2 Mka. 25:9) Bi ne jô tyi’ibi na, bi se ngule ya ve bôte bevok a dañ abime Yéhôva a ve bia! A teke jôm éfe é ne ve bia abui mevak a lôte ma’ane ma so bia be Yéhôva. Nkelané ñhe ôsu a vu Ésa wongane ya yôp été a ne ésôs.