Me nga bialé mbu 1934. Bebiaé bam be nga kôlô Suisse na ba zu nyiñe Timmins, e mone tisone ya Ontario, e Canada. Bebé mbu 1939, mema a nga taté na a lañe Nkume mmombô a bete a tabe bisulane Bengaa be Yéhôva. A mbe a kele’e bia be bobenyañ a bekale bam besamane bisulan. Été été ane a nga su’ulane bo Ngaa Yéhôva.

Pepa ve zu wô’ô mbia abé, ve mema a mbe a nye’e benya mejôô. A nga nyoñe ntyi’ane ya kabetane be. A nga bo de to’o atata’a ya mimbu 1940 éyoñe be nga tyili ésaé Bengaa be Yéhôva e Canada. A nga ke fe ôsu a liti pepa nye’an a ésemé, to’o éyoñ a mbe a kobô’ô nye abé. Mbamba éve’ela wé a nga volô bia be bobenyañ a bekale bam na bi kañese benya mejôô. Mbamba jam a ne na, ane éyoñ é nga lôt, pepa a nga sili nleme si a taté na a nyoñe bia mvo’é.

Ngone muamô ya mbu 1950, me nga tabe étôkan é mbe nlô ajô na, L’accroissement de la théocratie e tisone ya New York. Teke bisô na, me mbe me kômbô’ô bo abui mam ésaé Yéhôva. Nkômban ôte ô nga tu’a bo ngul éyoñe me nga yene bobejañ a besita ya si ése, a wô’ô nsilane minsili ya nkuane bongô be sikôlô ya Galaad! Me mbe me nga kômbô bo nkpwa’a mefan. Nné ane me nga bulane nda, nde me nga bo nkpwa’a mefan. Ve wofise ya Béthel ya Canada ô nga tili ma, a jô ma na me taté duban. Ane me nga dubane Ngon awômô é too alu da, mbu 1950. Ngone jia mvuse ya valé, me nga bo nkpwa’a mefan a vôme be nga taté lôme ma a mbe e Kapuskasing. Tison éte é mbe abui bekilimita a vôme me mbe me nyiñi’ik.

Mbu 1951, wofise ya Béthel ô nga bañete Bengaa be mbe be kobô’ô Fulasi na be fas  avale be ne ke nyiñe Québec, vôme bôte ba kobô Fulasi be ne. Abui ésaé é mbe wôé. Mbôle me nga yaé vôme bôte be mbe be kobô’ô Fulasi a Éngilis, jôme te nje me nga kañese mbañete a ke Rouyn. Me nji be me yeme’e môt éziñe wôé. Susu’a jame me mbe me yeme’e é mbe ve nda ma yiane ke, avale ma te kañete mia atata’a. Ve mame me nga wulu mvo’é. Bia Marcel bi nga bo beta bemvôé, a me nga bi abui meva’a ya su’ulane saé ane nkpwa’a mefan a ne ngum aval e Québec mimbu minyine mi nga tôé valé.

Nté me mbe Québec, be nga bañete ma aba sikôlô 26 ya sikôlô ya Galaad, e South Lansing, New York; me mbe angôndô ya mevak. Be nga suu bongô be sikôlô Ngone baa é too melu 12, mbu 1956 a be nga lôme ma vôme ba loone dene na Ghana, b Afrique de l’ouest. Ve ôsusua na ma ke, me mbe me yiane bulane Canada asu “bone besondô” na me bi mefebe mese ma sili asu dulu dam.

Me nga bo ngone zangbwal e Toronto me yange’e mefebe mete. Nté me mbe me yange’e, me mbe me nyiñi’i a nda bôte Cripps. E wôé nye me nga yeme Sheila, ngo jap. Bi nga nye’esan. Éyoñe me mbe me nga zu sili nye aluk, nde visa wom a nga kui. Bia Sheila bi nga ye’elan a tyi’i na, ma yiane bulane vôme be nga lôme ma. Ve bi nga ke ôsu a tilane bekalate na bi yeme nge bi ne lu’an a éyoñe bi ne bo de. Ntyi’an ôte ô nji ve’ele be tyi’ibi, ve éyoñe bia yen avale mame me nga boban, bi lôô na a mbe mbamba ntyi’an.

Dulu é nga nyoñe ma ngumba ngon e train, e sitima a avion, ane me nga su’ulane kui Accra, e Ghana. Éyoñe me kuiya wôé, be nga jô ma na me saé ane njome bejome bikôane bekristen (Surveillant de district). Nalé a tinane na, me mbe me yiane wulu e Ghana ase a mesi me mbe nye fefel ane Côte d’Ivoire a Togo. Abui biyoñ, me mbe me bo’o mulu mete étam a metua wofise Bengaa be Yéhôva ô nga  ve ma. Me mbe me bu’ubane nnut ôse ya mulu mam!

E memane me sondô, be mbe be lôme’e ma bitôkane ya alu da. Bi nji be bi bili meba bitôkan. Ajô te, bobejañe be mbe be lôñe’e menda a mendile me ôbaé asu na bi wu’ubu vian. Mbôle congélateur a nji be vôme ba kuane bidi, bi mbe bi ba’ale’e betite vevee a wôé be asu na bi toñe bôte be mbe be za’a tabe bitôkan.

Mame méziñe me nga bobane bitôkane bite me nga jalé bia a vioé. Môs éziñ, Herb Jennings, c missionnaire bia nye bi mbe bi saék, a mbe a bo’o nkañete éyoñe nyak é nga téé vôm é mbe é tii. É nga ke tebe zañe pôsmôden a vôme bôte be mbe be vô’ôlô’ô étôkane be mbe be too. Herb a nga telé nkañete a nyak ébien é mbe teke fe yeme vôm é ne. Ve bobejañe benyine be mbe ngul, be nga bi nyak a bulane je vôm é mbe é tii. Bôte be mbe be ye’e wu a mvaé a be nga ve abui akiba.

E zañe sondô, me mbe me liti’i bôte ya minlame mi mbe fefel, film wongan a ne nlô ajô na, La Société du Monde Nouveau en action. Asu na me liti bôte film, me mbe me tiñiti’i éfus éyé é too éfumulu mekône mebaé nge ke bilé bibaé a belane projecteur. Bôte be mbe be wô’ô mvaé! Asu abui ya be be, a mbe film ôsu ba taté yene le. Be mbe be kute’e mefas a ngul ése, éyoñe ba yene bevôme bôte ba duban. Film ate a nga kôme volô bôte bete na be yeme na ékôane Yéhôva é ne nlatane si ése.

Mvuse jôm ane mimbu mibaé Afrique, mbu 1958, me nga wô’ô mvaé ya ke tabe beta étôkan a mbe a sula’ane bôte ba so abui mesi e tisone ya New York. Me nga ye wu a mvaé éyoñe me nga yene Sheila. A mbe a so’o Québec, vôm a mbe nkpwa’a mefan a ne ngum aval. Nté ôte ôse, bi mbe bi tila’ane bekalate, ve bi nga kôme beta yenane môs ôte. Me nga sili nye aluk a a nga kañese. Me nga tili mojañe Knorr d na me sili nye nge Sheila a ne bo sikôlô ya Galaad a zu koone ma Afrique. A nga kañese. Sheila a nga suane Ghana a bi nga lu’an Accra Ngon awôm é too melu melal, mbu 1959. Bi nga yen ébotane Yéhôva amu bi nga telé nye ôsu ényiñe jangan.

Mbu 1961 be nga lôme bia Cameroun. Me mbe me bili abui ésaé, amu be nga ve ma mbe’e ya ke telé mfefé wofise ya Béthel. Me mbe me yiane yé’é abui mam, amu be nga lôme fe ma na me tebele ésaé é mbe é boba’ane Cameroun. Ve mbu 1965 bi nga bi foé na Sheila a ne abum. Ma meme na, é nga sili bia abui éyoñe na bi kañese na bia zu bo bebiaé. Ve éyoñe bi nga taté na bia wô’ô mvaé na bia zu bi mon a kômesane na bia bulane Canada, nde mbia jam a nga kui bia.

Abume Sheila é nga vas. Dokita a nga kate bia na mon a nga wu a mbe mona fam. Den a ntoo mimbu 50 a mvuk ane jam éte é nga boban, ve bi ngenane teke de vuan. É ne été na bi mbe minleme ntya’an éyoñe mbia jam ate a nga kui, ve bi nji kôlô vôme be nga lôme bia amu bi mbe bi nye’e vôm ate abui.

Bobejañe ya Cameroun be mbe be tôba’an étibila’a amu be mbe be bene’e nyoñe ngap a mame me pôlitik. Étibila’a é mbe é dañe’e ngul éyoñe be mbe be bo’o vôte président. Bi nga dañe ko woñe Ngone tane é too melu 13, mbu 1970, éyoñe bijôé bi nga tyili ésaé Bengaa be Yéhôva. Bijôé bi nga wôlé mfefé Béthel wongan, e zu koone bi boya fo’o ve ngon étane wôé. Sondô jia étam nje é nga sili, asu na be mane titane bemissionnaire bese. Bia Sheila fe bi mbe nsamba ôte. Minleme mi nga taé bia éyoñe bi nga li’i bobejañ a besita, amu bi mbe bi koo mame me mbe me yange’e be mbia woñ.

Bengone besamane be nga tôé valé, bi nga lôte be e wofise ya Béthel ya France. E wôé, me nga ke ôsu a ve ngule jam ése na me jalé miñyiane mi bobejañ a besita ya Cameroun. Ngon awôm a baa ya mbu ôte wuwua, be nga lôme bia wofise ya Béthel ya Nigéria. Béthel ate nnye a mbe a nga wulu ésaé é mbe é boba’ane Cameroun. Bobejañ a besita ya Nigéria be nga nyoñe bia a ayôñ ése. Bi nga nye’e ésaé bi nga bo wôé tañ abui mimbu.

Mbu 1973, bi nga yiane nyoñe ntyi’an ô mbe ayaé. Sheila a mbe a koneya abui. Éyoñe bi mbe New York asu beta étôkan, a nga bôé ñyôn a jô ma na: “Me vo’o beta ke ôsu a bo jame ma bo! Me te’eya a me ntoo ntutuñ.” E zu koone bi boya Yéhôva ésaé tañe mimbu 14 a mvuk Afrique de l’ouest. Me mbe mevak amu ésaé ése a nga bo, ve bi mbe bi yiane bo mintyendane miziñ. Éyoñe bi nga mane laan ajô éte a bo ayabe meye’elan a nlem ôse, nde bi nga nyoñe ntyi’ane ya bulane Canada, vôm a mbe na a ye saébane mvo’é. Ntyi’ane ya telé ésaé bemissionnaire a ji bekpwa’a mefane ya ayap éyoñ, ô mbe angôndô ya ayaé ntyi’an a wu ô nga dañe taé bia minlem a lôte mintyi’ane mise bi mbe bi nyoñeya.

Éyoñe bi nga suane Canada, me nga yen ésaé be môte bia nye bi mbe bemvôé aso bongô. A mbe a kôme’e bemetua mfa’a nord ya tisone ya Toronto. Bi nga ya’ane nda, bi kuse fe bone be biôm. Bi nga kui fe na bia taté mfefé ényiñe teke nyoñe to’o ve ékôla jia. Bi mbe bi kômbô’ô sili nkôñ ényiñe wongane si, bi yeme’e na môs éziñ, bi ne bo ngule ya beta bo  bekpwa’a mefane ya ayap éyoñ. Ve bi nji be bi buna’ane na nkômbane wongan ôte wo ye ji’a tôéban.

Mimôse mi éwônga, me nga taté na ma ke suk bisaé melôñe ya mfefé Aba bitôkane ya Norval, Ontario. Ane éyoñ é nga lôt, be nga jô ma na me bo ntebele Aba bitôkan. Sheila a mbe a nga bo mvo’é a bi nga simesane na, a ntoo ngule ya bo mfefé ésaé éte. Ajô te, Ngone samane ya mbu 1974, bi nga tyendé étaba’a a ke nyiñe nda é mbe Aba bitôkan. Bi mbe angôndô ya mevak amu bi nga beta bo bekpwa’a mefane ya ayap éyoñ!

Mbamba jam a ne na, Sheila a nga taté na a bo mvo’é. Mvuse mimbu mibaé, bi nga kui na bi kañese ésaé ya jome bikôane bekristen. Bikôane bekristene bi mbe bi yiane jome bi mbe Manitoba, ngoto ya Canada, vôme bôte bese ba yeme na ngul avep é ne. Ve bi mbe mevak amu bobejañe ya wôé be nga nyoñe bia a ayôñ ése. Bi nga yé’é na, vôme bia bo Yéhôva ésaé a se ke ajô. Jame da dañe mfi é ne na, bi bo nye ésaé vôm ase bi ne.

Éyoñe bi boya abime mimbu éziñe bi jome’e bikôane bekristen, be nga bañete bia na bi ke saé Béthel ya Canada mbu 1978. Mon éyoñe mvuse ya valé, me nga nyoñe beta ñye’elan, ve ñye’elan ôte ô nji be tyi’ibi ya kañese. Be nga jô ma na me ke bo nkañete nkobô Fulasi tañ awolo da a étun e Montréal. Ve éngôngole jam é ne na, bôte be nji dañe nye’e nkañete wom a mojañ éziñe ya Wofise wo tebele ésaé nkañete a nga ve ma melebe mfa’a ôte. E nya ajôô, mamiene me nga yeme na, me nji be ntyentyene mbo nkañete avale me mbe me simesa’ane na me ne. Ve me nji nyoñe melebe mé mvo’é. Bia nye bi nga bôlan. Me mbe me lôô na a yene mame mese ve abé abé a na a nji ve’ele se’e ma. Me nga bo abé amu me nga tyi’i nye ajô. Me nga beme mis aval a nga ve ma melep a avale me be me yene’e nye.

Bone melu mvuse ya valé, mojañ éziñe ya Émo’o bobejañe ba tebele ésaé ya Béthel a nga zu kobô ma ajô éte. Me nga meme na, me nga nyoñe melebe mé abé. Me nga sili fe njaman. Mvuse ya valé, me nga ke laan a mojañ a nga lebe ma. A nga jamé ma a nlem ôse. Me nga yé’é na ma yiane bo éjote nyul. Ma ye ke vuane sikôlô ate môs éziñ. (Mink. 16:18) Me nga ye’elane Yéhôva abui biyoñ a lat a jam éte a nyoñe ntyi’ane ya bo te beta nyoñe melebe ba ve ma abé.

Ma saé Béthel ya Canada den a ntoo mimbu 40 a mvuk, a ataté mbu 1985, me bili beta mvome ya saé ane mojañe wua ya Émo’o bobejañe ba tebele ésaé ya Béthel. Ngone baa ya mbu 2021, Sheila, édiñe jam é nga wu. Nge ô vaa na ma yiane jibi mintaé ya awu dé, me ne fe ntutuñ. Me bili abui mame ya bo ésaé Yéhôva a ma dañe ki “simesane melu ya [mvus].” (Eccl. 5:20) É ne été na, mimôse miame mi nji dañe bo tyi’ibi, ve meva’a mame ma lôte minju’u ma tôbane mie. E telé Yéhôva ôsu ényiñe jam a e bu’uban ésaé nkpwa’a mefane ya ayap éyoñe den a nga ke mimbu 70 a soo ma abui bibotan. Ma ye’elane Yéhôva na, bisoé bi bobejañ a besita bi ke ôsu a telé nye ôsu binyiñe biap. Me too ndi na, be fe ba ye bi mevak a bibotane bia so fo’o ve amu ba kañe Yéhôva.