1. Bi ne wô’ôtan aya éyoñ ébu’a ya nda bôte jangan ja lume Yéhôva mvus?

YE ÉBU’A ya nda bôte jôé nge ke mvôé jôé éziñ é tele feñ? Jam ete e ne angôndô ya mintaé nlem. Sita Hilda a jô na: “Éyoñe nnôm wom a nga wu, e zu koone bi boya mimbu 41 nsamba, me mbe me simesa’ane na teke jam afe e ne bo mintaé nlem ane dili. * Ve éyoñ mone wom a nga lume Yéhôva mvus, a li’i ngal a bon, jam ete e nga dañe me beta bo nlem mintaé.”

2-3. Besam 78:40, 41 a liti na Yéhôva a wô’ôtan aya éyoñ bebo bisaé bé ba lume nye mvus?

² Tame ve’ele simesan abim avé Yéhôva a nga wô’ô nlem mintaé éyoñ beéngele béziñ be nga lume nye mvus. (Jude 6) Tame fe ve’ele simesan abim avé nlem ô nga taé nye biyoñ bise ayoñ Israël e mbe e bo’o nye melo. Kalate Zambe a jô na: “Biyoñe tañ aya be nga bo nye melo fé été, a ve nye [mintaé] nlem fé été! Ane be nga beta bulan a ve’ele Zambe, a tindi Nyô ya Israël a ne étyi a [na] yaa.” (Bs. 78:40, 41) Tabe’e fe ndi na, Ésaa wongane ya yôp a wô’ô benya mintaé nlem éyoñe môt bia nye’e a lume nye mvus. A kôme yeme mintaé mi ne bia nlem. É mvamane bia, a ve bia mvolan wo sili.

³ Ayé’é di da zu liti bia jame bi ne bo asu na bi bi mvolane Yéhôva éyoñ môt bia nye’e a tebe feñ. Bia zu fe yen aval avé bi ne volô bôte ya akônda ba tôbane nju’ ôte. Bia zu taté yen aval asimesan bia yiane sa’ale éyoñ bi tele aval été éte.

4. Abui bebiaé da wô’ôtan aya éyoñ mone wop a lume Yéhôva mvus?

⁴ Éyoñ mongô a kôlô benya mejôô, abui bebiaé e wô’ô  sili bebien na: “Jé bi nga yiane beta bo asu na mone wongan a ke ôsu a kañe Yéhôva?” Éyoñ mone wé a nga tebe feñ, Mojañ Luc a nga jô na: “Me nga taté na ma ve mamien bijô. Jam ete e mbe e bo’o na me kate ke ôyo alu. Biyoñe biziñ me mbe me yônô’ô amu nlem ô mbe ma ntya’an.” Élisabeth, sita mfe a nga tebe aval été ete, a mbe a jô’ô émien biyoñe biziñ na: “Mam mevé nyia mone a yiane bo me nga bo te bo? Me nga simesane na ma me nji ye’ele mone wom benya mejôô avale da yian.”

5. Za a be’e mekua éyoñ môt a lume Yéhôva mvus?

⁵ Bi nji yiane vuane na Yéhôva a nga ve môt ase ya be bia fili ya nyoñe mintyi’ane mié. Nalé a tinane na biabebien bia tyi’i nge bii bo nye mewô’ô nge momo. Bongô béziñ be nga tyi’i na ba kabetane Yéhôva a too ke na bebiaé bap be nji liti be mbamba éve’ela. Bevo’o ki be nga bili bebiaé be nga ve ngule jap ése na be ye’ele be mejô me Zambe, ve mvuse ya valé, be nga kôlô benya mejôô. Nalé a ye’ele bia na, môt ase nnye fo’o a top nge é bo Yéhôva ésaé nge momo. (Jos. 24:15) Ajô te a bebiaé, nge nlem ô ne mia ntya’an amu na mone wonan a te lume Yéhôva mvus, te veane miabebien mekua.

6. Ésoé éziñ é nga wô’ôtan aya éyoñ ésaa wé a nga lume Yéhôva mvus?

⁶ E wô’ô fe kui na mbiaé a kôlô benya mejôô, a li’i nda bôte jé. (Bs. 27:10) Jam ete e ne ndeñele bon angôndô ya abui nge be mbe be yene’e bebiaé bap ane mbamba éve’ela. Esther a nga bi nju’ ôte éyoñ ésaa wé a nga tebe feñ. A jô na: “Me mbe me yônô’ éyoñ ése amu me nga tu’a wô’ô na ésaa wom a nji su’u ve na a bene benya mejôô, a nga bele fe tyi’i na a lume Yéhôva mvus. Ma nye’e ésaa wom abui. Ajô te, éyoñ a nga tebe feñ, nlem ô mbe ô tyele ma yôp ajô dé éyoñ ése. Me mbe me koo woñ angôndô.”

7. Aval avé Yéhôva a yen ésoé é bili mbiaé a tele feñ?

⁷ A bisoé, nge mbiaé wônan éziñ a nga tebe feñ, jam ete da bo bia angôndô ya nlem mintaé. Taba’ané ndi na Yéhôva fe a yem mintaé mienan. A nye’e mia abui. A wô’ô mvaé amu mia ke ôsu a tebe ne bip. Bia fe, bobenyañ a besita benan, bia nye’e mia abui. Ba’alané na, sake mia mi be’e ayeme ya mintyi’ane bebiaé benan ba nyoñ. Avale bia te mane yene yôp, Yéhôva a nga ve môt ase fili ya nyoñe mintyi’ane mié. Nde fe na, môt ase a maneya ve émien ngumba be Yéhôva a yiane “be’e mbe’e wé émien.”​—Beg. 6:5.

8. Jé bibu’a ya nda bôte bi ne bo nté bia yange na môt wop a te tebe feñ a bulane be Yéhôva? (Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na “ Bula’ane be Yéhôva.”)

⁸ Éyoñe môt bia nye’e a lume Yéhôva mvus, e nji bo abé ya bi ndi nleme na môt ate é beta bulane be Yéhôva môs éziñ. Jé ô ne bo nté wo yange? Va’a ngule jôé ése na ô yemete mbunane wôé. Nge ô bo nalé, wé liti bibu’a ya nda bôte jôé mbamba éve’ela, éko éziñ to’o môt a te tebe feñ. Nalé é volô fe wo na ô bi ngule ya dañe nju’ ôte. Nde ñhe, bi tame zu yen mame méziñ ô ne bo asu na ô yemete mbunane wôé.

9. Mam mevé wo yiane bo asu na ô yemete mbunan wôé? (Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na “ Bifuse ya Kalate Zambe bi ne volô wo éyoñ môte wôé a te tebe feñ.”)

⁹ Jeñe’e na ô tu’a yemete mbunan wôé. Kele’e fe ôsu a yemete mbunane bibu’a ya nda bôte jôé. Jé ô ne bo? Lañe’e Kalate Zambe mban, a bindi mame wo lañ. Kele’e fe ôsu a tabe bisulan. Ésaa Joanna a monyañe wé be nga bene benya mejôô. Joanna a kañete na: “Nlem wo bômbô ma si ne mieññ éyoñ ma lañe minkañete ya Kalate Zambe aval ane mi mi Abigaël, Esther, Job, Joseph, a Yésus. Minkañete mite mia ve ma ngule nyul, a mia volô ma na me bi mbamba b’asimesan ba bôône me nleme si. Me wô’ô fe bi ngule nyul éyoñ ma wô’ô abeñe bia Tin ékôan ja kuli.”

10. Aval avé Besam 32:6-8 a ne volô bia éyoñ nlem ô ne bia abé?

¹⁰ Kate’e Yéhôva mame mese ma tyelé wo nlem yôp. Éyoñ nlem ô ne wo abé, bo’o mbane ya ye’elane Yéhôva. De’ele nye mo na a volô wo na ô yene mam ane nye, a na a “ye’ele wo, a liti wo zen wo ye ke.” (Lañe’e Besam 32:6-8.) É ne été na nlem ô ne bo wo mintaé éyoñ wo kate Yéhôva avale wo kôme wô’ôtane nlem été. Ve Yéhôva a kôme yeme mintaé ô bili. A nye’e wo nya abuii, jôme te nje a yi na ô kulane nye mame mese me ne wo nlem été.​—Nk. 34:6; Bs. 62:7, 8.

11. Bela’ane Behébreu 12:11 asu na ô liti amu jé bia yiane kañese mintyi’ane mia nyoñeban akônda. (Fombô’ô fe nka’ale ô ne nlô ajô na “ Ntelane feñ ô ne ndeme ya nye’ane Yéhôva.”)

¹¹ Su’u ntyi’an bemvendé. Ntelane feñ ô ne ngabe jia ya nta’ane mame Yéhôva. Ô ne zene Yéhôva a belane je asu na a sôane môt ate. Nta’an mam ôte ô ne mfi  asu akônda ese, to’o môt ba te telé feñ. (Lañe’e Behébreu 12:11.) Bôte béziñe ya akônda be ne taté na ba jô na bemvendé be nga dimine tyi’i ajô mojañ nge ke sita be nga telé feñ. Ve yeme’e na avale bôt ete e wô’ô bene kulane mbia be mame béziñ môt ate a nga bo. Nya ajôô a ne na, bi nji yeme mame mese me tii a mbia jam môt ate a nga bo. Tabe’e ndi na bemvendé be nga nyoñe ntyi’an ôte be nga ve ngul ése na be tôñe miñye’elane ya Kalate Zambe.​—2 Mka. 19:6.

12. Bibotane bivé bôte béziñ be nga bi amu be nga su’u mintyi’ane mi Yéhôva?

¹² Éyoñ bia su’u ntyi’ane bemvendé ba te nyoñe na ba telé môte feñ, bi ne volô môt ate na a beta bulane be Yéhôva. Élisabeth bia te jôô nye yôp a jô na: “E mbe ayaé asu dangane na bi bo teke beta kobô nge bo jam éziñ a mone wongan a mbe a ntoo nya môtô. Ve éyoñ a nga bulan be Yéhôva, a nga meme na ntyi’ane bemvendé be nga nyoñe na ba telé nye feñ ô mbe fo’o mfi asu dé. A nga jô fe na jam ete e nga ye’ele nye abui mam. Me nga yene na melebe me Yéhôva me ne zôsôô éyoñ ése.” Nnôm wé Mark a jô na: “Mone wongan a nga kate ma na, jame da ya mam me nga volô nye na a kômbô bulane be Yéhôva e ne amu bi nga tyi’i minkañ a nye. Me ne mevak amu Yéhôva a nga volô bia na bi bo nye mewôk.”

13. Jé é ne volô wo éyoñ nlem ô ne wo abé?

¹³ La’an a mvôé jôé é ne kôme wô’ô nju’u wo tôbane wô. Yeñe’ a bitôtôlô Bekristen bi ne volô wo na ô bi mbamba été nsisim. (Min. 12:25; 17:17) Joanna bia te jôô nye yôp a jô na: “Me mbe me wô’ôtane na me ne étam. Ve me nga bi mvolane nlem éyoñ me nga laan a bemvôé bam me mbe me too be ndi.” Ô ne ke bo aya nge bôt béziñe ya akônda ba jô mame ma te’e wo nyul?

14. Amu jé ‘môt ase a yiane jibi nyi mbok, a jamé nyi mbok’?

¹⁴ Yeme’e jibi bobejañ a besita. Nya ajôô a ne na, bôt bese ba ye ke jô mam ma ve wo ngule nyul éyoñ ése. (Jc. 3:2) Bia bese bi be’e metyi ya abé. Nde e ne kui na môt a bo teke yeme jam a yiane wo jô, nge ke na a jô jam e ne bo wo nlem mintaé, éko éziñ émien teke yem. Bi nji yiane vuane mejô me Nlômane Paul ma: “Wua a jibi’i nyô mbok, a wua a jamé’é nyô mbok, nge môt éziñ a bili nyô mbo’ ajô.” (Beco. 3:13) Sita éziñ ébu’a ya nda bôt é nga tebe feñ a jô na: “Yéhôva a nga volô ma na me jamé bobejañe béziñ be mbe be kômbô’ô ve ma ngule nyul, ve be viane’e jô mame ma bo ma mintaé nlem.” Aval avé akônda e ne su’u bobejañe be bili bibu’a ya nda bôt bi nga tebe feñ?

15. Jé é ne volô bobejañ be bili ébu’a ya nda bôte é ndôme tebe feñ?

¹⁵ Nyoñe’e bibu’a ya nda bôte bia ke ôsu a kabetan a Yéhôva a ôsesa. Sita a ne jôé  na Miriam a mbe a yene’ ayaé ya tabe bisulan éyoñe be nga telé ndôme jé feñ. A jô na: “Me mbe me ko jôme bôte bé jô woñ. Ve me nga yene na jam ete e mbe fe e bo’o be mintaé nlem, a teke môt éziñ ya be be a nga kôbô ndôme jam abé. Ma ve Yéhôva akéva asu bidima bemvôé bite. Mvolane wop ô nga bo na me bo te beta wô’ôtane na me ne étam.” Sita mfe a nga jô na: “Éyoñ ndômane jangan é nga tebe feñ, bidima bemvôé biangan bi nga zu volô bia nlem. Ba béziñ be nga meme na be nji yeme jam be ne jô bia. Be nga yôn a ma, nge ke tili ma bone bekalate. Jam ete e nga volô ma nya abuii.”

16. Aval avé akônda e ne ke ôsu a su’u bobejañ be bili bibu’a ya nda bôt bi nga tebe feñ?

¹⁶ Bo’o mbane ya su’u bibu’a ya nda bôte bia ke ôsu a kabetane Yéhôva. Éyoñe ji nje ñhe ba dañe yi na bi liti be nye’an, a na bi ve be ngule nyul. (Beh. 10:24, 25) E wô’ô kui biyoñ biziñ na, éyoñ ba te telé môte feñ, bobejañe béziñe ya akônda be bo teke beta subu bibu’a ya nda bôte jé bebé, nge laan a be. A ntoo ve ane nge be fe be tele feñ. Te mia ve’ele kañese na jam ete e boban! Éyoñ bisoé bi bili bebiaé ba te tebe feñ, bia yiane se’e bisoé bite a ve bie ngule nyul. Maria a kañete jam e nga kui nye éyoñ nnôm a nga tebe feñ a bene nye: “Bemvôé bam béziñ be mbe be za’a ma volô yam bidi nda, a bo ayé’é ya nda bôte bia be bone bam. Be nga yeme tebe été jam, a zu yôn a ma. Be nga kamane fe ma éyoñ bôte be mbe be so’o ma. Be nga kôme fo’o ve ma ngule nyul.”​—Bero. 12:13, 15.

17. Jé bemvemdé ba yiane bo asu na be volô ba minlen mi ne ntya’an?

¹⁷ A bemvendé, jeñané mezen mese na mi ve bibu’a ya nda bôte bia ke ôsu a kañe Yéhôva ngule nyul. Mi bili mbe’e ya volô bobejañ a besita bete minlem. (1 Bet. 5:14) Jeñané fane ya ve be ngule nyul ôsusua na ésulan ja taté, a éyoñ ésulan é maneya. Jomané be menda map, a ye’elane Yéhôva mia be be nsamba. Kañetané a be, a bañete fe be biyoñ biziñ ayé’é ya nda bôte denan. Bemvendé ba yiane nyoñ ngab a bôte be ne minlem ntya’an. Ba yiane mvamane be, a liti be nye’an.​—1 Bet. 2:7, 8.

18. Bela’ane 2 Pierre 3:9 asu na ô liti jame Yéhôva a yi na bôte be nga lume nye mvus be bo.

¹⁸ Yéhôva “a dañe jibi mfa’a wônan, a ne te kômbô na môt éziñ a ye jañ, ve na, bese be zu kôñelane minlem.” (Lañe’e 2 Pierre 3:9.) To’o éyoñ môte a te bo mbia nsem, a ngenan édima mise me Yéhôva. Tame ve’ele simesane beta ntañ Yéhôva a nga ya’an a ényiñ édima Mone jé, asu abé môte ase ya be bia. Yéhôva a jeñe mezene ya volô bôte bese be nga lume nye mvus na be beta bulan be nye. A yange na bebiene be nyoñ ntyi’ane ya bo de, avale bia yen nkana Yésus wo kobô ajô mon a nga kôlô nda be ésaa wé. (Luc 15:11-32) Abui bôt e nga kôlô benya mejôô e nga su’ulane bulane be Yéhôva, a akônda e nga nyoñe be a mevak. Élisabeth bia te jôô nye yôp a nga wô’ô mevak éyoñ mone wé a nga beta bulan akônda. A jô na: “Ma ve bobejañ a besita be nga volô bia na te bia bili atek abui akiba.”

19. Amu jé bia yiane ke ôsu a tabe ndi a Yéhôva?

¹⁹ Bi ne tabe Yéhôva ndi kom ése. Teke môs éziñ Yéhôva a ne ve bia mbia melep. A ne Ésaa a ne akap, a mvamane bôte bese ba nye’e nye a kañe nye. Tabe’e ndi na Yéhôva a ye ke wo li’i étam éyoñe ya minjuk. (Beh. 13:5, 6) Mark bia te jôô nye yôp a jô na: “Yéhôva a ne étyi teke lume mbo ésaé wé mvus. A ne bia bebé éyoñ ése bia tôbane minjuk.” Yéhôva é ke ôsu a ve bia mbamba nsisim wé, ngule ja dañe mengule mese. (2 Bec. 4:7) Nde ñhe, to’o bibu’a ya nda bôte jôé bia lume Yéhôva mvus, wo ô ne ke ôsu a kabetane Yéhova, a ba’ale ngule mbunan.