1. Kalate Malachie 3:16 a liti na Yéhôva a tili kalate mbé, a jé a tili été?

 DEN a too betoyini mimbu, Yéhôva a tili ngum avale kalate. Kalate ate a bili biyôlé bi bôt; môt ôsu éyôlé é nga taté tiliban été a ne Abel. b (Luc 11:50, 51) Ane mimbu mi nga lôt, Yéhôva a nga tili biyôlé bi bôte befe kalate ate, a kalate ate a mbili bemillion biyôlé den. Kalate Zambe a loone nye na “kalate ya ôsimesan,” nge ke “kalate ya ényiñ.” Ayé’é di, bii loone kalate ate na “kalate ya ényiñ.”​—Lañe’e Malachie 3:16; Nli. 3:5; 17:8.

2. Beza biyôlé bi ne ntilane kalate ya ényiñ, a jé bi ne bo asu na éyôlé jangan é tabe ntilan été?

² Kalate ate a bili biyôlé bebo bisaé be Yéhôva bese ba koo nye woñ, ba ba semé nye a nye’e éyôlé Jé. Be bili fane ya bi ényiñe ya melu mese. Biyôlé biangane fe bi ne tiliban kalate ate den nge bia ve ngule na bi bi mbamba élat a Yéhôva a zene ya ntañ Mone wôé, Yésus Krist a nga ve. (Jean 3:16, 36) To’o bi bili ndi nleme ya ke nyiñe yôp nge si va, bia bese bia yi na biyôlé biangan bi tabe ntilan kalate ate.

3-4. (a) Nge biyôlé biangan bi nto ntilane kalate ya ényiñ éyoñe ji, ye nalé a tinane na teke vaa nge beté bii bi ényiñe ya nnôm éto? Timi’in. (b) Jé bii yen ayé’é di a di da zu?

³ Ye nalé a tinane na bôte bese biyôlé bi ne ntilan kalate ate bé bi ényiñe ya melu mese? Bia koon éyalane ya nsili ôte mejô Yéhôva a nga kobô Moïse kalate  Nkôlan 32:33. A nga jô nye na: “Môt ase a boya ma abé, nnye ma ye tyam mfa’a ya kalate wom.” Mejô mete ma liti na Yéhôva a ne beta tyam biyôlé a maneya tili kalate ate. A ne ve ane nge Yéhôva a nga taté tili bie a nkôs. (Nli. 3:5) Bia yiane jeñe na éyôlé jangan é tabe ntilane kalate ate éyoñe jia ya biyoñe bise.

⁴ Jam ete e ne bo na bi bôône biabebien minsili miziñ aval ane: Jé Kalate Zambe a jô a lat a bôte biyôlé bi maneya tilibane kalate ya ényiñ, a ba biyôlé bi ngenane teke tilibane kalate ate? Éyoñ évé nje bôte biyôlé bi ne ntilane kalate ate bé bi ényiñe ya melu mese? Yéhôva a ye bo bôt be nga wu teke bi fane ya yeme nye aya? Ye biyôlé biap fe bi ne tilibane kalate ate? Ayé’é di, a di da zu mé volô bia na bi bi biyalane ya minsili mite.

BIYÔLÉ BEZA BI NE NTILANE KALATE YA ÉNYIÑ?

5-6. (a) Bephilippien 4:3 a liti na beza biyôlé bi ne ntilan kalate ya ényiñ? (b) Éyoñ évé nje biyôlé biap bia ye tiliban éyoñe jia ya biyoñ bise kalate ya ényiñ?

⁵ Biyôlé beza bi ne ntilan kalate ya ényiñ? Asu na bi bi éyalane ya nsili ôte, bia zu kobô ajô minsamba mi bôte mitan. Bia zu yene na biyôlé bi bôte béziñe ya été bi ne ntilan kalate ya ényiñ, bivo’o ki momo.

⁶ Nsamba ôsu ô ne bôte Yéhôva a nga tobe na bé ke jôé yôp été a Yésus. Ye biyôlé biap bi nto ntilan kalate ya ényiñ? Ôwé. Nlômane Paul ô nga kate “beébe bebo bisaé” bé ya Philippe na biyôlé miñwo’on, Bekristen Yéhôva a nga tobe na be ke jôé yôp été a Yésus bi nto ntilane kalate ya ényiñ. (Lañe’e Bephilippien 4:3.) Ve asu ya na biyôlé  biap bi bo teke tyamban kalate ate, ba yiane ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva. Mvuse ya valé, ba ye nyoñe sitam a su’ulan ôsusua na ba wu nge ke na beta étibila’a a taté. Éyoñe te nje biyôlé biap bia ye tiliban éyoñe jia ya biyoñ bise kalate ya ényiñ.​—Nli. 7:3.

7. Kalate Nlitan 7:16, 17 a liti na éyoñ évé nje Yéhôva é tili biyôlé “bizu’u bi bôt” kalate ya ényiñ éyoñe jia ya biyoñe bise?

⁷ Nsamba baa ô ne bizu’u bi bôt. Ye biyôlé biap bi nto ntilan kalate ya ényiñ? Ôwé. Ye biyôlé biap bii bo bi ngenane ntilan kalate ate éyoñe bé bo be maneya dañe Harmaguédon? Ôwé. (Nli. 7:14) Yésus a nga jô na mintômba mite mia ye bi “ényiñe ya melu mese.” (Mt. 25:46) Ve nalé a nji tinane na, bôte bé dañ Harmaguédon ba ye bi ényiñe ya melu mese été été. Biyôlé biap bii bo bi ngenane ntilan a nkôs. Éyoñe ya Éjôé ya toyini mimbu, Yésus “a ye bo mba’ale wop, a ye liti be menjeñ ya mendime ya ényiñ.” Bôte bé bo Yésus mewôk a dañ meve’ele ma su’ulan mbe Yéhôva é tili biyôlé kalate wé ya ényiñ éyoñe jia ya biyoñe bise.​—Lañe’e Nlitan 7:16, 17.

8. Beza biyôlé bia ye ke bo ntilan kalate ya ényiñ, a jé ja ye kui be?

⁸ Nsamba bôte lale ô ne mbia be bôt ba ye jañ Harmaguédon. Biyôlé biap bi nji bo ntilan kalate ya ényiñ. Yésus a nga jô na “ba ye kôlô a ke yene [njañan] ya melu mese.” (Mt. 25:46) Paul a nga tili a ngule ya mbamba nsisim na “mbe bete ba ye nyoñe melep, njañane ya nnôm éto.” (2 Bet. 1:9; 2 P. 2:9) Mejô mete ma fombô fe bôte ba vañe biasé mbamba nsisim. Be fe ba ye ke njañane ya nnôm éto, sa ke ényiñe ya nnôm éto. Nya ajô a ne na, ba ye ke wômô. (Mt. 12:32; Marc 3:28, 29; Beh. 6:4-6) Éyoñe ji, bi tame zu kobô ajô minsamba mi bôte mibaé mii wômô na mi zu nyiñe si va.

BA BA YE WÔMÔ

9. Kalate Mame minlôman 24:15 a jô na minsamba mi bôt mivé mibaé mii wômô a zu nyiñe si va, a nsela’ane mbé a ne zañe minsamba mite mibaé?

⁹ Kalate Zambe a kobô ajô minsamba mi bôte mibaé mii wômô a bi fane ya nyiñe si va nnôm éto, “ba be ne zôsô” a “ba be ne bikotekot.” (Lañe’e Mame minlôman 24:15.) “Ba be ne zôsô” be ne bôte be nga bo Yéhôva ésaé ényiñe jap ése. Ve “ba be ne bikotekot” ki be nji bo Yéhôva ésaé. Nya ajôô a ne na, abui ya été e nji be e bo’o mam me ne zôsô. Mbôle minsamba mi bôte mite mibaé mii wômô, ye bi ne jô na biyôlé biap bi ne ntilan kalate ya ényiñ? Asu na bi bi éyalane ya nsili ôte, bia zu kobô ajô ya nsamba ôse ya été.

10. Amu jé bôte be ne “zôsô” bé wômô, a ba bevo’o ya été bé bu’uban mvome fé? (Fombô’ô fe nlô ajô “Minsili bôte ba sili” a lat a bôte bé wômô si va Nkume mmombô nyi.)

¹⁰ Nsamba nyini ô ne bôte be ne “zôsô.” Ôsusua na ba wu, biyôlé biap bi mbe bi nto ntilan kalate ya ényiñ. Ye Yéhôva a nga tyame biyôlé biap kalate ya ényiñ éyoñe be nga wu? Momo, amu ba ke ôsu a “nyiñ” ôsimesane Yéhôva été. Yéhôva “a nji bo Zambe ya miñwuan, ve ba be vee, amu bôte bese be vee mfa’a wé.” (Luc 20:38) Nalé a tinane na, éyoñe bezôsô be bôte ba ye wômô a zu nyiñe si va, biyôlé biap bii bo bi ngenane ntilan kalate ya ényiñ, akusa bo bii bo bi ngenane ntilan a “nkôs.” (Luc 14:14) Teke bisô na bôte béziñe ya été ba ye wômô a bi mvome ya bo “bivet si se.”​—Bs. 45:16.

11. Jé “bikotekot” bi bôte bia yiane yé’é ôsusua na biyôlé biap bi bo ntilane kalate ya ényiñ?

 ¹¹ Nsamba bôte wo su’ulan, wu tane, ô ne bôte be ne “bikotekot.” Éko éziñ mbôle be nji be be yeme’ metiñe me Yéhôva, be nji kui na be tôñe me binyiñe biap ôsusua na ba wu. Ajô te, biyôlé biap bi nji bo ntilan kalate ya ényiñ. Ve Yéhôva é wômôlô be asu na a ve be fane ya bo na biyôlé biap bi tiliban kalate ya ényiñ. Ve da ye sili na be volô “bikotekot” bi bôte bite abui. Ôsusua na ba wu, bôte béziñ ya été be mbe be bo’o angôndô ya mbia be mam. Ajô te, da ye sili na be taté ye’ele be avale be ne tôñe memvinda me Yéhôva. Asu na jam ete e boban, Éjôé Zambe ja ye tebele beta ésaé ñye’elan si se, aval ésaé éte é ngenane teke tame boban ane si é nga tééban.

12. (a) Beza bé ye’ele bikotekot bi bôt? (b) Jé ja ye kui bôte bese bé bene tôñ miñye’elane bé ve be?

¹² Beza bé ye’ele bikotekot bi bôt bite? Bizu’u bi bôt bii dañ Harmaguédon a bezôsô be bôte bé wômô. Asu na biyôlé bikotekot bi bôte bi tabe ntilane kalate ya ényiñ, da ye sili na be bi mbamba élat a Yéhôva, a ve bebiene ngumba be nye. Yésus a miñwo’one ba ye kôme fombô be too yôp été aval avé bikotekot bi bôt bia nyoñe miñye’elane ba ve be. (Nli. 20:4) Môt ase é bene miñye’elan mite é wu, to’o é bo a mbili mimbu 100. (És. 65:20) Yéhôva ba Yésus be ne ngule ya lañe minlem, a bé véé mise na môt éziñ a bo teke soo éndaman mfefé émo.​—És. 11:9; 60:18; 65:25; Jean 2:25.

ÑWÔMAN ASU ÉNYIÑ A ÑWÔMAN ASU MEKUA

13-14. (a) Melu mvus, aval avé bi mbe bi wô’ô mejô me Yésus bia koone me kalate Jean 5:29? (b) Jé bifia Yésus a nga belane bie bia liti?

¹³ Yésus a nga kobô fe ajô bôte ba ye wômô a nyiñe si va. A nga jô na: “Awolo da ye bo, éyoñ bôte bese be ne mesoñ  ba ye wô’ô tyiñe jé, ba ye so; ba be nga bo mvaé, ba ye wômô a nyiñ; ba be nga bo abé, ba ye wômô a nyoñe mekua.” (Jean 5:28, 29) Jé Yésus a mbe a kômbô’ô jô?

¹⁴ Melu mvus, bi mbe bi buni’i na Yésus a mbe a kobô’ ajô mam môt é bo mvuse ñwômane wé; bi mbe bi simesa’ane na bôte béziñe bé wômô a ke ôsu a bo mbamba be mam, bevo’o ki bé wômô a ke ôsu a bo mbia be mam. Ve bia kôme yene na Yésus a nji jô na, bôte bé so mesoñ ba ye bo mbamba be mam, nge ke na ba ye bo mbia be mam. Yésus a nga belane bifia bia liti na mam mete me nga boban melu mvus. A nga kobô ajô bôte “be nga bo mvaé” a ba “be nga bo abé.” Bifia bite bia kôme liti na, be nga bo mam mete ôsusua na ba wu. Jam ete da kôme wô’é melo, sa nalé? Amu na, Yéhôva a ye ke kañese na môt éziñ a beta bo mbia be mam mfefé émo. Ajô te, bikotekot bi bôt bi nga yiane bo mbia be mam bete ôsusua na ba wu. Nde ñhe, aval avé bi ne kôme wô’ô mejô me Yésus a lat a bôte “ba ye wômô a nyiñ” a ba “ba ye wômô a nyoñe mekua”?

15. Beza bé “wômô a nyiñ,” a amu jé?

¹⁵ Bezôsô be bôt, ba be nga bo mbamba be mam ôsusua na ba wu, ba ye “wômô a nyiñ” amu biyôlé biap bii bo bi nto ntilan kalate ya ényiñ. Nalé a tinane na, ñwômane “ba be nga bo mvaé” kalate Jean 5:29 a jôô ñwô, ñwô fe ô ne ñwômane “ba be ne zôsô” kalate Mam Minlôman 24:15 a jôô ñwô. Ñwô’ane mam ôte wo lu’an a mejô bia koone me kalate Beromain 6:7, mme mete ma jô na: “Nyô a wuya, a kabeya mfa’a ya abé.” Éyoñ bezôsô be bôte bete ba wu, Yéhôva a jamé mbia be mam be nga bo, ve a ke ôsu a ba’ale mbamba be mam bese be nga bo éyoñ be mbe be vee. (Beh. 6:10) Ve éyoñe be wômôya, ba yiane ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva asu na biyôlé biap bi ke ôsu a tabe kalate ya ényiñ.

16. Jé ja tinane na e “wômô a nyoñe mekua”?

¹⁶ Jé ki bi ne jô asu bôte be nga bo mbia be mam ôsusua na ba wu? Akusa bo Yéhôva a nga jamé mam m’abé map éyoñe be nga wu, be nji liti binyiñe biap na ba wulu ba’aba’a a Nye. Ajô te, biyôlé biap bi nji bo ntilan kalate ya ényiñ. Nde fe, ñwômane “ba be nga bo mbia be mam” Yésus a nga jôô wô, ñwô fe ô ne ñwômane “ba be ne bikotekot” kalate Mam minlôman 24:15 a jôô wô. Kalate Zambe a jô na “ba ye wômô a nyoñe mekua.” c Nalé a tinane na, Yésus a ye nyoñ éyoñe ya fombô mimboane bikotekot bi bôt. (Luc 22:30) Da ye sili éyoñ asu na a yem nge biyôlé biap bia yiane tilibane kalate ya ényiñ. Nge bikotekot bi bôte bia yi na biyôlé biap bi tabe ntilan kalate ya ényiñ, ba yiane jô’é mbia mimboane miap a ve bebiene ngumba be Yéhôva.

17-18. Jé bôte bese bé wômô na be nyiñe si va bé bo, a “mimboane mi mam” mivé kalate Nlitan 20:12, 13 a jôô mie?

¹⁷ Be kusa bo ngabe ya bezôsô be bôt nge ke bikotekot bi bôt, bôte bese bé  wômô ba yiane tôñ metiñe bé koone me mimfefé mimvulekane bekalate ba ye belane mie Éjôé ya toyini mimbu. Nlômane Jean wo kobô ajô ete a jô na: “Me nga yene miñwuan, mi mi ne anen a mi mi ne tyôtyoé, mi tele asu éto njôan; a bekalate be nga kuiban: a kalate mfe a nga kuiban, nnye a ne kalate ya ényiñ: a miñwuan mi nga tyi’ibane mejô a mam me mbe ntilane bekalate bete été, aval ane mimboane mi mam miap mi né.”​—Nli. 20:12, 13.

¹⁸ Ba ye fombô “mimboane mi mam” mivé asu na be tyi’i bôte ba ye wômô mejô? Ye mam be nga bo ôsusua na ba wu? Momo! Te vuane na Yéhôva a nga mane jamé abé dap éyoñe be nga wu. Ajô te, “mimboane mi mam miap” mi vo’o bo mam be nga bo ôsusua na ba wu. A yiane bo ma be nga bo éyoñe be maneya be ye’ele metiñe me Yéhôva mfefé émo. To’o bezôsô be bôt ane Noé, Samuel, David, a Daniel ba ye taté nyoñ éyoñe ya yeme Yésus, a buni ntañ. Nge bezôsô be bôt bete be bili na ba yé’é abui mam, ngumane ki bikotekot bi bôt!

19. Bôte bé bene tôñe memvinda me Yéhôva bé su’ulan aya?

¹⁹ Ba bé bene tôñe memvinda me Yéhôva bé su’ulan aya? Kalate Nlitan 20:15 a jô na: “Môt éziñ a nga bo te yené ntilane kalate ya ényiñ ate été, nnye a nga wuaban ato’o nduan ete été.” Ôwé, bôte bete ba ye kee njañane ya nnôm éto. Ajô te, e ne angôndô ya mfi na bia bese bi bo mam mese ma sili asu na biyôlé biangan bi tabe ntilane kalate ya ényiñ, a na é tabe ntilan été nnôm éto!

20. Beta ésaé mbé é boban Éjôé ya toyini mimbu? (Fombô fôtô ya ékô’ôla.)

²⁰ Ngo’o avale mbamba biyoñ Éjôé ya toyini mimbu jé soo bia! Bebo bisaé be Yéhôva ba ye bo beta ésaé ñye’elan aval e ngenane teke tame boban ane si é nga tééban. Ve a ne fe éyoñ Yésus é tu’a kôme fombô ntabane bezôsô be bôt a bikotekot bi bôt. (És. 26:9; Mam. 17:31) Avale nta’ane mam avé dé boban asu na beta ésaé ate a boban? Ayé’é da zu dé volô bia na bi tu’a wô’ô jam ete, a dé bo na bi tu’a nye’e mbamba nta’ane mam é boban.