1. Jé ja tinane na e kôñelane nlem?

 É NE mfi na bi kôñelane minlem éyoñe bia te bo mbia jam éziñ. Avale Kalate Zambe a liti, môt a kôñelane nlem éyoñ a jôbane mbia jam a te bo, éyoñ a tyendé abo dulu dé a éyoñ a nyoñe ntyi’ane ya bo teke beta bo mbia jam ate.—Fombô’ô Atinane bifia ya Kalate Zambe, “Nkôñelane nlem.”

 2. Amu jé bia bese bia yiane yé’é mam a lat a nkôñelane nlem? (Néhémie 8:​9-11)

² Môta binam ase a yiane yeme jôme ja tinane na e kôñelane nlem. Amu jé? Amu bia bese bia bo minseme môs ane môs. Môt ase ya be bia a sem a wu amu bi ne mvoñe bôt Adam ba Ève. (Rom. 3:23; 5:12) Teke môt éziñ a ye jô na jam éte da fombô ki nye. To’o bôte be mbe be bili beta mbunan aval ane nlômane Paul be nga wosane nsem. (Rom. 7:​21-24) Ye nalé a tinane na bia yiane bo éngôngol éyoñ ése amu minseme miangan? Momo, Yéhôva a ne mvam a a yi na bi nyiñe mevak été. Tame yene jam é nga kui bejuif be mbe be nyiñi’i melu me Néhémie. (Lañe’e Néhémie 8:​9-11.) Yéhôva a nji be a yiik na minleme mi ke ôsu a taé be amu minseme be nga bo melu mvus, ve a mbe a yiik na be kañe nye e mevak été. Yéhôva a yeme na e kôñelane nlem a soo bia mevak. Jôme te nje a ye’ele bia mam a lat a nkôñelane nlem. Nge bi kôñelane minlem éyoñe bia te bo mbia jam éziñ, bi ne tabe ndi na Ésa wongan a ne mvam a ye jamé bia.

 3. Mame mevé bia zu yen ayé’é di?

³ Ayé’é di bia zu kobô ajô ya nkôñelane nlem a yene mame melale me tii a wô. Jam ôsu, bia zu yene mame Yéhôva a nga ye’ele ayoñ Israël a lat a nkôñelane nlem. Mvuse ya valé, bia ye yen avale Yéhôva a nga volô bôte na  be kôñelane minlem. Bia ye fe su’ulane yene mame beyé’é be Yésus be nga yé’é a lat a nkôñelane nlem.

MAME YÉHÔVA A NGA YE’ELE BONE BE ISRAËL A LAT A NKÔÑELANE NLEM

 4. Jé Yéhôva a nga ye’ele bone be Israël a lat a nkôñelane nlem?

⁴ Éyoñe Yéhôva a nga ve bone be Israël metiñ, be nga ka’ale nye na ba ye bo nye mewôk. Nge be nga ye tôñe metiñe mé, a nga ye ba’ale be a botane be. A lat a metiñe mete, Yéhôva a nga jô be na: “Amu atiñe ma tiñeti wo môse wuna di, é nji dañe bo wo ayaé, nalé fe é nji bo ôyap.” (Deut. 30:​11, 16) Yéhôva a nji be a beta ba’ale be, a be mbe be tôba’ane minjuk éyoñe be mbe teke semene metiñe mé a kañe bezambe befe. Ve minju’u mite mi nji be mi tina’ane na Yéhôva a lumeya be mvus éyoñe jia ya biyoñe bise. Be mbe ve beta ‘bulane be Yéhôva Zambe wop a bo tyiñe jé mewôk.’ (Deut. 30:​1-3, 17-20) Bi ne jô tyi’ibi tyi’ibi na, be mbe ve kôñelane minlem. Éyoñe be mbe be bo’o de, Yéhôva a mbe a subu’u be bebé a beta botane be.

 5. Aval avé Yéhôva a nga liti na a nji lume bebo bisaé bé mvus? (2 Bejô bôt 17:​13, 14)

⁵ Ayoñe Yéhôva a nga top é nga bo nye éngana’a abui biyoñ. Ane ô vaa na bone be Israël be nga kañe bengulemelan, be nga bo fe abui mbia be mam afe. Nalé a nga bo na be tôbane minjuk. Ve Yéhôva a nji lume be mvus. A nga lôme bekulu mejô bé abui biyoñe na be kat ayoñe dé na é kôñelane nlem a bulane be nye.—Lañe’e 2 Bejô bôt 17:​13, 14.

 6. Aval avé Yéhôva a nga belane bekulu mejô bé na a ye’ele ayoñe dé mfi ya kôñelane nlem? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁶ Yéhôva a mbe a bela’ane bekulu mejô bé na be ve ayoñe dé melep a komekane de. Éve’an é ne na, Zambe a nga jô a zene ya be Jérémie na: ‘Bula’an, . . . a Israël nyô a ne tyabetyabe . . . ma ye bo te fombô wo mise me ayok; amu me ne mvam, . . . ma ye bo te ba’ale ayaa dam melu mese. Ve tame mem  abé dôé, na, ô nga bo Yéhôva Zambe wôé abé.’ (Jér. 3:​12, 13) A zene ya be Joël, Yéhôva a nga jô na: “[Bula’ané] be ma a nleme wônan ôse.” (Joël 2:​12, 13) A nga kat Ésaïe na a jô na: “Bo’ane miabebiene mfuban; va’ané mbia mimboane mienane mise mam été; jôka’ane mboan abé.” (Ésa. 1:​16-19) A zene ya be Ézéchiel, Yéhôva a nga sili na: “Ye ma yene mvaé éziñ amu awu ya mbia môt? . . . Ye sa na, a tame li’i zene jé, a nyiñ? Amu me nji yene mvaé amu awu ya nyu a wu, . . . Ajô te mi kôñela’an, a nyiñ.” (Ézé. 18:​23, 32) Yéhôva a wô’ô mvaé éyoñ a yen ane bôte ba kôñelane minlem amu a yi na be nyiñe nnôm éto! Ajô te, a taté ki yange na bôte be kôñelane minlem ôsusua na a volô be. Bi tame zu yene bive’ane biziñe bia liti de.

 7. Yéhôva a nga belan éve’ane nkulu mejô Osée ba ngal asu na a ye’ele bebo bisaé bé jé?

⁷ Tame’e yen avale Yéhôva a nga ye’ele bebo bisaé bé a zene ya éve’ane bese be mbe be yeme’e, éve’ane Gomer minga nkulu mejô Osée. A nga bo mejian a lik Osée na a ke nyiñ a fame fe. Jé Yéhôva a nga bo? Yéhôva, nnye ate a ne ngule ya lañe minlem a nga kat Osée na: “Beta’a ke, nyeke’e minga ébone jé ja nye’e nye, a too fe mbo mejian, avale fe ane Yéhôva a nye’e bone be Israël, akusa bo ba yale mfa’a ya bezambe befe.” (Osée 3:1; Mink. 16:2) Nde fe te vuane na minga Osée a mbe a ngenan a nyiñi’i nsem été. Ve Yéhôva a nga jô Osée na a ke nye nyoñ, a jamé nye a beta lat a nye. a Avale te da da, Yéhôva a nji lume bebo bisaé bé be mbe éngana’a mvus. To’o be mbe be ngenane be nyiñi’i beta minsem été, a nga ke ôsu a nye’e be a same be wo a volô be na be kôñelane minlem a tyendé fatan ényiñe jap. Éve’an éte ja ye’ele bia na, Yéhôva a yeme mame mese a lat a môta binam a a ye jeñe na a volô môt a ngenan a nyiñi’i beta minsem été na a kôñelane nlem. (Mink. 17:3) Bi tame zu yen aval avé a bo de.

AVALE YÉHÔVA A VOLÔ BÔTE NA BE KÔÑELANE MINLEM

 8. Jé Yéhôva a nga bo asu na a volô Caïn na a kôñelane nlem? (Metata’a 4:​3-7) (Fombô’ô fe fôtô.)

⁸ Caïn a mbe ntôle mon Adam ba Ève. Bebiaé bé be nga kalane nye metyi ya abé. Nde fe, Kalate Zambe a kobô ajô dé a jô’ô na: “Mam a mbe a bo’o me mbe abé.” (1 Jean 3:12) Éko éziñe jôme te nje Yéhôva “a nji yene Caïn a mveane wé mvaé” éyoñ a nga ve metuna’a. A li’i jeñe na a tyendé mbia mboone wé, “Caïn a nga dañe yaa, a bo mbot asu.” Jé Yéhôva a nga bo mvuse ya valé? A nga laan a Caïn. (Lañe’e Metata’a 4:​3-7.) Te vuane na Yéhôva a nga laan a Caïn a mbamba nlem ase a kate nye na a ye botane nye nge a bo mbamba be mam. Yéhôva a nga ve fe Caïn abendé na ayaa dé é ne tindi nye na a bo mbia nsem. Éngôngole jam é ne na Caïn a nga bene vô’ôlô Yéhôva. A nji jô’é na Yéhôva a volô nye na a kôñelane nlem. Éyoñe Caïn a nga bene mvolane wé, ye Yéhôva a nga tyili, teke beta volô môta biname mfe na a kôñelane nlem? Teke ve ne bis!

 9. Aval avé Yéhôva a nga volô David na a kôñelane nlem?

⁹ Yéhôva a mbe a nye’e Njô bôte David angôndô ya abui. A nga loone nye na, “môt a ne mvaé asu nleme wom.”  (Mame mi. 13:22) Ve David a nga bo beta minsem, a nga bo mejian a wôé môt. Avale Metiñe me Moïse me mbe me jô’ô, David a mbe a yian awu. (Lév. 20:10; Nlañan. 35:31) Ve Yéhôva a nga mvamane nye. b A nga lôme nkulu mejô Nathan na a ke yene Njô bôte David akusa bo a mbe a ngenane teke liti ndem éziñe na a kôñelaneya nlem. Nathan a nga nyoñ éve’an éziñ asu na a nambe nleme David. David a nga yeme na a boya abé, ane a nga kôñelane nlem. (2 Sam. 12:​1-14) A nga tili sam a liti abim avé a mbe a jôba’ane jam a nga bo. (Bsa. 51, mintilane mi ne atata’a ya sam) Sam ate a ve bôte ba bo minseme ngule nyul a tindi be na be kôñelane minlem. Bi ne angôndô ya mevak amu Yéhôva a nga liti na a nye’e David a volô nye na a kôñelane nlem.

10. Wo wô’ôtan aya éyoñe wo yeme na Yéhôva a jamé bia a jibi bia?

¹⁰ Yéhôva a vini avale minsem ése. (Bsa. 5:​4, 5) A yeme na bia bese bi be’e metyi ya abé, ve mbôl a nye’e bia, a tobe na a volô bia na bi wosane nsem. A jeñ éyoñ ése na a volô to’o beta bebo minseme na be kôñelane minlem a subu nye bebé. Ngo’o abime ngule nyule bia bi, amu bia yeme na Yéhôva a kômbô jamé bia! Éyoñe bia nyoñ éyoñe ya fase mefulu me Yéhôva aval ane fulu ôjibi a fulu ya jamé, bi ne ntindane ya ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye a nalé a bo na bi ji’a kôñelane minlem éyoñe bia te bo nsem. Éyoñe ji, bi tame zu yene mame Yésus a nga ye’ele beyé’é bé a lat a nkôñelane nlem.

MAME BEYÉ’É BE YÉSUS BE NGA YÉ’É A LAT A NKÔÑELANE NLEM

11-12. Éve’an évé Yésus a nga belane je asu na a liti bia na Yéhôva a ne ôjeja’a ya jamé bia? (Fombô’ô ékô’ôla.)

¹¹ Mbu 29 ya É.J., éyoñ é mbe é kpwaaneya na Messie a so. Avale bi nga yen ayé’é ya mvus, Yéhôva a nga belane Jean Baptiste ba Yésus Krist na be ye’ele bôt abim avé nkôñelane nlem ô ne mfi.—Matt. 3:​1, 2; 4:17.

 ¹² Éyoñe Yésus a mbe a bo’o ésaé nkañete jé si va, a nga bo na bôte be yeme na Ésa wé a bili nkômbane ya jamé. A nga bo de avale da yian éyoñ a nga laane nkana mon a nga jañ. Ésoé ndôman éte é nga tobe na ja kôlô nda ésa wé a ke bo mbia be mam. Ve é nga “beta taté na [ja] fase mvo’é” ane é nga bulane nda ésa. Jé ésa wé a nga bo? Yésus a nga jô na nté mon a mbe “a ngenan a za’a ôyap, nde ésa a nga yene nye a ko nye éngôngol a a nga ke mbil a ke wubane nye.” Mon ate a mbe a kômbô’ô saé ane mbo ésaé nda ésa, ve ésa wé a nga loone nye na “mone wome nyi” a beta ve nye éto a mbe a bili nda bôt. Ésa a nga jô na: “A mbe njañan, a a beteya yené.” (Luc 15:​11-32) Éyoñe Yésus a mbe a nyiñi’i yôp été, a nga yiane yen abui biyoñ ane Ésa a ko bôt éngôngol, a aval a ne avôle ya jamé. Nlañe Yésus a nga laane wo kôme fo’o ve bia ngule nyul a wo liti bia abim avé Ésa wongane Yéhôva a ne mvam!

13-14. Jé nlômane Pierre ô nga yé’é a lat a nkôñelane nlem, a jé ô nga ye’ele bôte bevo’o mfa’a ôte? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹³ Nlômane Pierre ô nga yé’é abui mame be Yésus a lat a nkôñelane nlem a njaman. Pierre a nga bo abui bikop, ve Yésus a mbe nkômesane ya jamé nye. Éve’an é ne na, éyoñe Pierre a nga sôô biyoñe bilale na a nji yeme Tate, nlem ô nga taé nye angôndô ya abui amu jam a nga bo. (Matt. 26:​34, 35, 69-75) Ve mvuse ya valé éyoñe Yésus a nga wômô, a nga yené be Pierre, éko éziñe ba nye bebaé amu a mbe a yeme’e na Pierre a kôñelaneya nlem. (Luc 24:​33, 34; 1 Cor. 15:​3-5) Teke bisô na, a mbe a yiik na a bôône Pierre nleme si na a jaméya nye amu a nga kôñelane nlem.—Fombô’ô Marc 16:​7, a note d’étude sur “et à Pierre.”

¹⁴ Pierre a mbe a kôme’e yeme jé ja tinane na e kôñelane nlem a e jamé, jôme te nje ñhe a nga ye’ele bôte bevo’o mam a lat  a nkôñelane nlem a njaman. Mon éyoñe mvuse Pentecôte, a nga kate nsamba bejuif na be nga wôé Yésus. Ve a nye’an ôse a nga jô be na: “Kôñela’ané minlem a tyendé abo dulu na Zambe a jamé minseme mienan, ndembene biyoñe ya évôvoé bi ne so mia be Yéhôva émien.” (Mame mi. 3:​14, 15, 17, 19) Pierre a nga liti na nkôñelane nleme wo tindi môt a te bo abé na a jôban, a tyendé mbia mfasane wé a mbia mimboone mié, na a jaé mfefé môt a bo avale môte da ve Zambe nlem avak. A nga kate fe bôte na Yéhôva a ye mane tyame minseme miap, nge bo na mi jañ. Abui mimbu mvuse ya valé, Pierre a nga kate bekristene na: “Yéhôva . . . a ne ôjibi a mia amu a nji yi na môte wua a jañ, ve a yi na bôte bese be kôñelane minlem.” (2 P. 3:9) To’o éyoñe bia te bo beta minsem, nge bia kôñelane minlem, minleme mi bôô bia si amu bia yeme na Yéhôva a jaméya bia éyoñe jia ya biyoñe bise!

15-16. (a) Jé nlômane Paul ô nga yé’é a lat a njaman? (1 Timothée 1:​12-15) (b) Jé bia ye yen ayé’é da zu?

¹⁵ Saul ya Tarse a nga bo angôndô ya abui mbia be mam. A nga tibili beyé’é be Krist a njet ése. Abui bekristen é mbe é yiane simesane na a vo’o beta tyendé. Ve Yésus a nji be a yene’e mame nalé. Ba Ésa be nga yene mbamba mefulu me Saul. Yésus a nga jô na: “Môt ate nnye a ne ékpwelé me nga top.” (Mame mi. 9:15) Yésus a nga belane fe asimba asu na a volô Saul na a kôñelane nlem. (Mame mi. 7:58–8:3; 9:​1-9, 17-20) Éyoñe Saul nge Paul a nga kôñelane nlem a bo kristen, Yésus a nga bo na a saé ane nlôman. Paul a mbe nleme njalan a mvean akiba, amu a nga yé’é na Yéhôva ba Yésus be nga ko nye éngôngol a mvamane nye. (Lañe’e 1 Timothée 1:​12-15.) Nlômane Paul ô nga jô na: “Zambe a zene ya mbamba nleme wé, a jeñe na a dutu wo na ô kôñelane nlem.”—Rom. 2:4.

¹⁶ Éyoñe Paul a nga wô’ô be kobô’ô ajô mame bisôk me mbe me boba’an ékôane bekristene ya Corinthe, jé a nga bo asu na a kôm ajô éte? Aval a nga kôm ajô éte da ye’ele bia na Yéhôva a ve bia melep a nye’an, a na é ne angôndô ya mfi ya mvamane bôte bevok. Bia ye tu’a yene de ayé’é da zu.