1. Aval ane Njôô bôte David, nsili ôvé bi ne tem bi nga sili Yéhôva?

MÔT ase ya be bia a kômbô nyiñe ne mieññ, teke jame da ndeñele nye. Teke môt a yi na nlem ô tyebe nye yôp. Ve da kui biyoñe biziñe na mam méziñe me tyelé bia minleme yôp. Jam e nga kui Njôô bôte David é ne fe kui môt ase ya be bia; bi ne tem bi nga sili Yéhôva môs éziñe na: “Nta avé ma ye bôndé fe’e nleme wom été, a bi ôlune nleme wom été ngume môs?”​—Bs. 13:2.

2. Jé bia zu yen ayé’é di?

² E ne fo’o kui na bi tyelé minleme yôp biyoñe biziñ, ve mam méziñe me ne volô na te jam ete da bo bia fulu. Ayé’é di, bia zu taté yene mam me ne bo na bi tyelé nleme yôp, mvuse ya valé bia zu fe yene mam mesaman me ne volô bia na bi tabe ne mieññ to’o bia tôban avale minju’ avé.

3. Mam mevé ma tyelé bia minleme yôp, a ye bi ne bo jam éziñ asu na te ma kui bia?

³ Abui mam e ne tyelé bia minleme yôp, a bi vo’o kamane na mam mete me kui bia. Bi vo’o bo jôm éziñ asu na tañe bidi, biyé, a nda, é bo teke bete mbu ôse. Nge ke kamane bôte bia be be bia saé, nge ke bongô be sikôlô bevo’o na be bo bia ayas, nge ke tindi bia na bi bo jam é  ne ékotekot. A teke jam éziñe bi ne bo asu na te mbia be mam ma bobane vôm bi too. Amu jé bia tôbane minju’u mite mise? Amu bôte ya mbia émo Satan nyi ba tôñe ki melebe ya Kalate Zambe. Satan a kôme yeme na ‘mbia be mam ma bobane si nyô’ me ne kamane bôte béziñe na be bo Yéhôva ésaé. (Mt. 13:22; 1 Jean 5:19) Jôm ete nje bi lôô émo é too njalan a mam ma tyelé bôte minleme yôp.

4. Jé é ne kui bia éyoñe minju’u mia lôte bia nkôñ?

⁴ Éyoñe minju’u mi dañeya abui, jam ete e ne tyelé bia nleme yôp angôndô. Bi ne tyelé nleme yôp éko éziñ amu bi bili ki moné, nge ke amu bia mate ôkon, bi simesa’ane na ô ne toé bia ébôk, nge bo na be vaa bia bisaé. Bi ne fe ko woñe ya tyam atiñe Yéhôva éyoñ bia tôbane meve’ele. Mbôle fe bia yeme na Satan a mbeme tindi meyoñe na me wosane bebo bisaé be Yéhôva, môt a ne ko woñe ya bo te ba’ale mbunane wé éyoñe jam ete dé kui. Ye wo sili womiene na: ‘Ye e ne mvo’é na me tyelé nleme yôp asu avale mam ete nga?’

5. Jé Yésus a mbe a kômbô’ô jô éyoñ a lebe’e beyé’é bé na be bo te tyelé minleme yôp?

⁵ Yésus a nga jô beyé’é bé na: “Te tyelane minleme yôp.” (Mt. 6:25) Ye nalé a tinane ñhe na bia yiane tabe ngumba ényiñe teke tyelé minleme yôp? Momo. Melu mvus, benya bebo bisaé be Yéhôva béziñe be nga tyelé minleme yôp, a Yéhôva a nji wô’ô be ôlun. * (1 Bb. 19:4; Bs. 6:3) Ve Yésus a mbe a kômbô’ô bôône bia minleme si, amu a nji yi na bi tyelé minleme yôp a lôte nné, a kate ke ôsu a bo Yéhôva ésaé avale da sili. Nde ñhe, jé é ne volô bia éyoñe jam éziñe da kômbô tya’a bia nlem?​—Fombô’ô nka’ale ô ne nlô ajô na “ Mam me ne volô wo.”

6. Bela’ane Bephilippien 4:6, 7 asu na ô liti jam e ne ngule ya bôône bia minleme si.

⁶ (1) Bo’o mbane ya ye’elan. Bia yiane ye’elane Yéhôva éyoñe jam éziñe da ndeñele bia. (1 P. 5:7) Éyoñe môt a ye’elan a tele minju’ été, Yéhôva a ne ve nye “mvo’é Zambe, nje éte ja dañe fe’e ése.” (Lañe’e Bephilippien 4:6, 7.) Mbamba nsisime Yéhôva a ne ngule ya bôône bia minleme si!​—Beg. 5:22.

7. Jé bi nji yiane vuan éyoñe bia ye’elane Yéhôva?

⁷ Éyoñe wo ye’elan, kôme’e kate Yéhôva mam me ne wo nlem. Kôme’e kate nye ngume jôm ja ndeñele wo, a abim mintaé wo wôk. Nge jam éziñ é ne boban asu na ô dañe nju’ ôte, sili’i nye fek a ngul asu na ô bo de. Nge a ne ke na wo yiane fo’o nyiñ a nju’u wôé, kate’e Yéhôva na a bo nja’a na te wo lôte wo nkôñ. Éyoñe bia kôme kate Yéhôva jame da ndeñele bia, mise mangan ma yombô, a bia kui na bi yen aval a yalane bia tyi’ibi. Nge ô yene na Yéhôva a bo njem, te bili nja’a atek. Yéhôva a nji yi ve na ô kate nye jame da ndeñele wo, ve a yi fe na ô bo mbane ya ye’elane nye.​—Luc 11:8-10.

8. Jé éfe bia yiane bo éyoñe bia ye’elan?

⁸ Éyoñe wo ye’elane Yéhôva, te vuane ve nye akiba, to’o jam éziñe da ndeñele wo. To’o éyoñe bia tôban abui minjuk,  bia yiane fe bem ôsimesane mbamba be mam ba kui bia. E wô’ô fe kui biyoñe biziñe na, bi kômbô’ô ye’elane Yéhôva, ve bi kate ku-kuli ve éfia jia amu nlem ô ne bia adit. Jé bia yiane bo avale biyoñ ete? Te bia vuane na, to’o wo jô Yéhôva ve na ‘Éngôngol, volô’ô ma!’ é volô wo.​—2 Mka. 18:31; Bero. 8:26.

9. Jé bia yiane bo éyoñe woñe wo bi bia?

⁹ (2) Te tabe mebun a fe’e jôé, sili’i Yéhôva mvolan. Melu me nkulu mejô Ésaïe, bôte ya Juda be mbe be mate’e na b’Assyrien bé zu wosane be. Mbôle be mbe be buni’i na b’Assyrien bé dañe be a wôlé si jap, be nga ke sili b’Égyptien mvolan. (És. 30:1, 2) Ane Yéhôva a nga jô be na te ba jañele éyoñe zezé amu b’Égyptien be vo’o volô be. (És. 30:7, 12, 13) Yéhôva a nga liti nkulu mejô Ésaïe susu’a jam a ne volô bebo bisaé bé. A nga jô nye na a kate be na: “Ngule jenan ja ye bo nge mia tabe ne mieññ a buni.”​—És. 30:15b.

10. Ô ne liti na ô too Yéhôva mebun éyoñ ô tele avale bité évé?

¹⁰ Aval avé bi ne liti na bi too Yéhôva mebun? Bia zu nyoñe bone bive’an. Bi tame jô na ô bili fane ya bi mfañ asu ésaé, ve éyoñe wo tu’a fombô, ésaé éte jé di wo éyoñ a bo na ô kate bo mame ya nsisim. Nge ke na môte mia nye mia saé a bo wo ayas, ve ajô é ne na a nji bo Ngaa Yéhôva. A ne fe bo na ébu’a ya nda bôte jôé wo nye’e ja wô’ô wo ôlun amu ô ne Ngaa Yéhôva. Éyoñ éte ja jô wo na: ‘Wo zu top! Nge ma, nge Yéhôva wôé!’ A ne fo’o bité bi ne njuk, ve Yéhôva a ne liti wo jame ya bo éyoñ ése avale mam ete da kui wo. (Mt. 6:33; 10:37; 1 Bec. 7:39) Ve nsili ô ne ñhe na: Ye wé tabe fo’o Yéhôva mebun a bo nye mewôk?

11. Minkañete mivé ya Bible mi ne volô bia na bi tabe ne mieññ éyoñe bia tôbane meve’ele?

¹¹ (3) Bindi’i bive’ela ya melu mvus. E Bible bia koone minkañete mi bôte mia liti bia mfi ya tabe ne mieññ a buni Yéhôva. Nté wo lañe minkañete mite, sili’i womiene na: ‘Jé é nga volô bebo bisaé be Yéhôva ba na be tabe ne mieññ, to’o be mbe be tôba’ane beta meve’ele?’ Tame simesan avale minlômane mi nga bo éyoñe sanhédrin a nga jô be na be bo teke beta kañete ajô Krist. Mi nji mate. Mi nga tebe ne bip a jô na: “A Zambe a bôt, bia yiane dañe wô’ô Zambe.” (Mam. 5:29) Ja’a éyoñe be maneya bôme be, be nji ko woñ. Amu jé? Amu be mbe be yeme’e na Yéhôva a ne ngame jaba, a na a wô’ô be mvaé. Ane ñhe be nga ke ôsu a kañete mbamba foé. (Mam. 5:40-42) Nde fe é nga bobane nalé éyoñe bôte be nga jô na ba wôé Étienne amu a nga vu kañete ajô Yésus. Bible a liti na nlem ô mbe nye ne mieññ aval é ne na, asu dé é mbe é yené’ ve ane ‘asu éngele.’ (Mam. 6:12-15) Amu jé? Amu a mbe a yeme’e na Yéhôva a wô’ô nye mvaé.

12. Bela’ane 1 Pierre 3:14 a 4:14 na ô liti amu jé bi ne ba’ale ava’a dangan to’o bia tôban étibela’a.

¹² Yéhôva a nga kôme liti minlômane na a ne ngame jap. A nga ve be ngule ya bo mesimba. (Mam. 5:12-16; 6:8) E ne été na Yéhôva a ve ki bia ngule ya bo mesimba den. Ve Bible a kôme liti na, éyoñ ése bia tôbane minjuk amu bia bo Zambe wongan ésaé, a wô’ô bia mvaé, a ve fe bia mbamba nsisime wé. (Lañe’e 1 Pierre 3:14; 4:14.) Ajô te, te bia ke  bia bôé nlô a sili biabebiene jam bii bo éyoñe bii tôban étibela’a melu ma zu. Ve bia yiane tu’a yemete ndi nleme jangane na Yéhôva a ne ngule ya su’u bia a nyii bia. Fo’o ve ane beyé’é ya ntete mimbu ôsu, bia fe bia yiane buni ngaka’a Yésus nyi: “Ma ye ve mia mejô a fek, nde ete, bôte bese ba siñe mia ba ye bo te ngule ya yalan, nge sôan.” A nga jô fe na: “Mia ye nyii miabebien amu mia bo mbane ya jibi.” (Luc 21:12-19) Te bia vuane ki na Yéhôva a ba’ale bone be mam bese be tii a bebo bisaé bé, a amu nalé, a ne ngule ya wômôlô be nge ba wu.

13. Minkañete mi bôte be nji tabe Yéhôva mebun mia ye’ele bia jé?

¹³ Ve bi ne fe bindi minkañete bebo bisaé be Yéhôva be nga bili bebubu éyoñe be nga yiane tabe nye mebun. Éve’ela jap é ne volô bia na bi sa’ale bikobe be nga bo. Bi tame zu kobô ajô Asa, Njôô bôte ya Juda. Valé a ndeme kaa na a jôé, beta nkane bita ve so na a zu wosane nye. Nde Asa a nga bo aya? A nga sili Yéhôva mvolan, ane Yéhôva a nga volô nye na a dañe nkane bita ôte. (2 Mka. 14:9-12) Ve étua jam é ne na, éyoñe zezé mone nkane bita ane wu Njôô bôte Baescha ya Israël ô nga zu wosane nye, Asa a nga bele ke sili Besyrien mvolan. (2 Mka. 16:1-3) A nga beta bo aval ékob ete éyoñ a nga fame mbia ôkon valé a too nnôm; a nji bisi sili Yéhôva mvolan.​—2 Mka. 16:12.

14. Jé nkañete Asa wo ye’ele bia?

¹⁴ Bia yene na atata’a, Asa a mbe a sili’i Yéhôva mvolan éyoñ ése a mbe a tele minju’ été. Ve mvuse ya valé, a nga taté na a tabe mebun a fe’e jé émien. Asu môta binam, ntyi’an Asa a nga nyoñe na a ke sili Besyrien mvolan ô mbe ve yené ane mbamba ntyi’an. Ve mvo’é ya Juda é nji tabe ayap. Yéhôva a nga lôme nkulu mejô wé na a ke kat Asa na: “Amu ô nga tabe Njôô bôte ya Syrie mebun, a te tabe Yéhôva Zambe wôé mebun, ajô te nsamba mewosane Njôô bôte ya Syrie ô fameya mo môé.” (2 Mka. 16:7) Nkañete Asa wo ye’ele bia na bi nji yiane tabe ndi a fe’e jangan éyoñe bi tele minju’ été, ve bia yiane sili Yéhôva mvolan. To’o éyoñe da sili na bi nyoñe ntyi’an éziñ avôl avôl, bia yiane taté tebe ne séé, a ye’elane Yéhôva, a biabebiene bii yen ane a volô bia dañe nju’ ôte.

15. Jé ô ne bo éyoñe wo lañe Bible?

¹⁵ (4) Ba’ale’e bifuse biziñe ya Bible nlô. Éyoñ ése wo lañ éfus éziñe ya Bible ja liti wo mfi ya tabe ne mieññ a buni Yéhôva, jeñe’e na ô ba’ale éfus éte nlô. Ô ne lañe lañe je yôb été, nge ke tili je vôm éziñ, asu na ô bo ô yene’e je éyoñ ése. Yéhôva a nga jô Josué na a lañe kalate ya Atiñe môs ôse, ndemben a bo ngule ya nyoñe mbamba mintyi’an. Fulu éte é nga ye fe volô nye na a wulu bone b’Israël a ayo’o nlem. (Jos. 1:8, 9) Da bo é kui’ na éyoñe bi tele aval été éziñ, bi sili’i biabebiene na: ‘A Zambe, nde mé kaa dina vé?’ Éyoñ éte bia ke lañ éfus éziñe ya Bible ja bôône bia nleme si ne mieññ.​—Bs. 27:1-3; Min. 3:25, 26.

16. Aval avé Yéhôva a belane bobejañe ya akônda na a bôône bia minleme si?

¹⁶ (5) Lôte’ éyoñ a bebo bisaé be Yéhôva bevok. Yéhôva a belane bobejañ a besita na be volô bia na bi tabe ne mieññ a buni nye éyoñe ya minjuk. Éyoñe bi ne ésulan, bia nyoñe mbamba miñye’elan, bia vô’ôlô mbamba biyalan,  a bi ne fe laane mbamba minlañ a bobejañ. (Beh. 10:24, 25) Bia bi fe ngule nyul éyoñe bia yooé mvôé jangan éziñe nleme wongan. Éyoñe nyo mvôé a jô wo mbamba éfia, jam ete e ne bo na ô bo teke dañe beta tyelé nleme yôp.​—Min. 12:25.

17. Bela’ane Behébreu 6:19 asu na ô liti avale ndi nleme jangan é ne volô bia éyoñe bia tôbane minjuk.

¹⁷ (6) Kele’ ôsu a yemete ndi nleme jôé. Ndi nleme jangan é ne ane “atyi étyé ya minlem.” Ja volô bia na bi tabe ne séé, to’o bia tôban avale minju’ avé. (Lañe’e Behébreu 6:19.) Simesa’ane mbamba be mam ba yange bia melu ma zu. Teke môt é beta tyelé nleme yôp a zen éziñ. (És. 65:17) Tame ve’ele bo ane wo yene womiene mfefé émo. Mam mese me ne ve mvo’é mvo’é. Teke fe mbia mefoé. (Mic. 4:4) Bia yemete fe ndi nleme jangan éyoñe bia kañete bôte bevo’o Mejô me Zambe. Ajô te, va’a ngule na ô bo mban ésaé éte! Nge ô bo de, ndi nleme jôé jé ke ôsu a yem, akekui asu’ulan.​—Beh. 6:11.

18. Minju’u mivé mia yange bia melu ma zu, a aval avé bi ne dañe mie?

¹⁸ Bia yiane kôme yeme na, ane asu’ulane da ke da subu, nne fe bii tôbane minju’u mi ne tyelé bia minleme yôbe nalé. Éfuse ya mbu wu jé volô bia na bi dañe minju’u mite mise bi too ne mess. Amu jé? Sa ke amu biabebiene bi ne ngul, ve amu bi too Yéhôva mebun. Ngo’o nge mbu wu bia bese bia kôme liti na bia buni mejô me Yéhôva ma: “Ngule jenan ja ye bo nge mia tabe ne mieññ a buni.”​—És. 30:15.