1. Nsili ôvé bi ne sili biabebien éyoñe bia yé’é nkañete Abraham?

 AKUSA bo abui bôt é wô’ôya be kobô ajô Abraham, ve abui ya bebe da tu’a ki yem avale môt Abraham a mbe. Mfa’a wôé, wo yem abui mam a lat a Abraham. Wo yeme na Kalate Zambe a loon Abraham na “ésa bôte bese be bili mbunan.” (Rom. 4:11) Ô ne sili womiene na: ‘Ye me ne kui na me tôñe bibô’a mebo bi Abraham a bi avale mbunan a mbe a bili?’ Ôwé, ô ne de bo.

2. Amu jé é ne mfi na bi yé’é nkañete Abraham? (Jacques 2:22, 23)

² Zene jia é ne volô wo na ô bi avale mbunan Abraham a mbe a bili é ne na ô kôme nyoñ éyoñe ya yé’é ényiñe jé. Abraham a mbe a bo’o jôm ése Yéhôva a mbe a jô’ô nye na a bo. Zambe a nga jô nye na a kôlô vôm a mbe a ke si é ne ôyap. A nga nyiñe menda bindélé abui mimbu, a nga kañese fe ve édiñe mone jé Isaac metuna’a. Abraham a nga bo mame mete mese amu a mbe a bili ngule mbunane be Yéhôva. Mbunan Abraham a mimboone mié mi nga ve Yéhôva nlem avak, a nalé a nga bo na a bo mvôé Zambe. (Lañe’e Jacques 2:22, 23.) Yéhôva a yi na môt ase—to’o wo—a ve nye nlem avak a bo mvôé jé. Jôme te nje a ngule ya mfufube nsisim, Yéhôva a nga bo na Paul ba Jacques be tili nkañete Abraham Kalate Zambe. Bi tame zu yene jame Beromain kabetôlô 4 a Jacques kabetôlô 2 ba jô a lat a Abraham. E bekabetôlô bete bebaé, Paul ba Jacques ba jô jam éziñ é ne nya mfii a lat a Abraham.

3. Éfuse ya Kalate Zambe évé Paul ba Jacques be nga tili?

³ Paul ba Jacques be nga beta belane bifia bia koone bie kalate Metata’a 15:6, nnye ate a jô na: ‘[Abraham] a nga buni Yéhôva; ane a nga yene nye ane zôsô amu mbunan ôte.’ Nalé a liti na môt a ne zôsô mise me Yéhôva éyoñ a bo mame ma ve nye nlem avak. A ne fo’o étua jame na Yéhôva  a jô na môt a be’e metyi ya abé a ne zôsô! Éko éziñe nde wo fe wo yi na a loone wo nalé, yeme‘e na a ne jam é ne boban. Asu na bi yem aval avé jam éte é ne boban, bi tame zu yen amu jé Yéhôva a nga loon Abraham na zôsôa môt.

4. Jé ja bo na bôte be kate bo zôsô?

⁴ E kalate Paul a nga tili Beromain, a nga jô été na bôte bese be ne bebo minsem. (Rom. 3:23) Nde ñhe, aval avé môta binam a ne bo zôsô a yené mvaé mise me Zambe? Asu na Paul a volô benya bekristene na be bi éyalane ya nsili ôte, a nga belan éve’ela Abraham.

5. Jé é nga bo na Yéhôva a loon Abraham na zôsôa môt? (Beromain 4:2, 4)

⁵ Yéhôva a nga loon Abraham na zôsôa môt a too ki na a mbe a nyiñi’i tisone ya Canaan. Amu jé Yéhôva a nga loon Abraham na zôsôa môt? Yéhôva a nji jô na Abraham a ne zôsô amu a mbe a tôñe’e Atiñe Moïse. Amu jé bia jô nalé? (Rom. 4:13) Amu na éyoñe Yéhôva a nga loon Abraham na zôsôa môt, Atiñe Moïse é mbe é ngenane teke veeban. Atiñ éte é nga so e zu koone mimbu 400 a mvuk mi lôteya. Nde ñhe, jé é nga bo na Zambe a loon Abraham na zôsôa môt? Mbôle mbamba nleme Yéhôva a ne teke nné, a nga loon Abraham na zôsôa môt amu mbunane wé.—Lañe’e Beromain 4:2-4.

6. Jé ja bo na Yéhôva a loone mbo minseme na zôsô?

⁶ Paul a nga jô na éyoñe môt a futi ndi jé be Zambe, “mbunane wé wo bo na a lañebane zôsô.” (Rom. 4:5) Paul a ke ôsu a jô’ô na: “Avale David fe a nga kobô ajô ya meva’a môte Zambe a nyoñe na a ne zôsô, akusa bo na mimboone mié mi nji be mi tu’a wô’an a metiñe me Zambe a nga jô na: “Mevak a bôte mbia be mame bap be nga jaméban a bôte minseme miap mi nga butiban; mevak a môte Yéhôva a ye ke lañe nsem.” ” (Rom. 4:6-8; Bsa. 32:1, 2) Zambe a jamé nge ki buti bikobe bi bôte ba tabe nye ndi. A jamé be a nlem ôse teke beta lañe minseme miap. Mvuse ya valé, a yene bôte bete zôsô mise mé amu mbunane wop.

7. Amu jé bi ne jô na bebo bisaé be Zambe ya melu mvuse be mbe zôsô?

⁷ Akusa bo Zambe a nga loone Abraham, David, a bitôtôlô bebo bisaé bié bivo’o na bezôsô be bôt, ve be mbe be ngenane be be’e metyi ya abé. Amu mbunane wop, Zambe a mbe a yene’e na be ne teke bijô, e dañedañ éyoñ a mbe a ve’e be a bôte be nji be be kañe’e nye. (Éphé. 2:12) Avale Paul a nga kôme ngôné, mbunan ô ne nya mfii asu na môt a bi mbamba élat a Zambe. Mbunane ñwô ô nga bo na Abraham ba David be bo bemvôé be Zambe, nalé a liti na nge bia buni Zambe bia fe bi ne ngule ya bo bemvôé bé.

8-9. Jé bôte béziñe be nga jô a lat a mame Paul ba Jacques be nga tili, a amu jé?

⁸ Den a ntoo mintete mimbu ane betebe ôsu ya menda me Zambe ba sañetan ajô ya nja ô ne zañe mbunan a mimboon. Betebe ôsu ya miñyebe miziñe ba ye’ele na nge môt a kômbô bi ényiñ a yiane buni ve Yésus Krist. Éko éziñ ô yianeya wô’ô be jô’ô na: “Buni’i Yésus ndembene wo ye bi ényiñ.” Asu na be yemete mejô mete, betebe ôsu ya menda me Zambe be wô’ô fe belane mejô me Paul ma: “Zambe a nyoñe na a ne zôsô, akusa bo na mimboone mié mi nji be mi tu’a wô’an a metiñe me  Zambe.” (Rom. 4:6) Ve bevo’o ba jô na, “asu na môt a bi ényiñ,” a yiane ke bevôme nda Zambe ja jô na be ne étyi a bo mbamba be mame béziñ. Éko éziñe be wô’ô belane mejô bia koone me kalate Jacques 2:24 asu na be yemete ôsimesan ôte, éfus éte ja jô na: “Môt a bi mekabe na a ne zôsô a zene ya mimboone mié, sa ke fo’o ve a mbunan étam.”

⁹ Avale bedo’oten éte nde da bo na beyeme mame béziñe be su’ulane jô na Paul ba Jacques be nji kui tyiñe mfa’a ya jame môt a yiane bo asu na a yené mvaé mise me Zambe. Betebe ôsu ya miñyebe miziñe ba simesane na Paul a mbe a buni’i na môt a yiane bi fo’o ve mbunan étam asu na a yené mvaé mise me Zambe, Jacques ki a mbe a ye’ele na da sili fo’o ve mimboon étam asu na môt a yené mvaé mise me Zambe. Beta ñyeme mam éziñe ya miñyebe a jô na: “Jacques a nji ke tu’a wô’ô jam é nga tindi Paul na a jô na mbunan étam ñwô wo bo na [môt a bo zôsô] sake mimboon.” Ve Yéhôva nnye a nga ve Paul ba Jacques bese mfufube nsisim wé asu na be tili mame mete. (2 Tim. 3:16) Ajô te, asu na bi tu’a wô’ô jame be nga jô, bia yiane nyoñ éyoñe ya lañe mame mefe be nga tili bekalate bap.

10. “Mimboone mi mame” mivé Paul a nga taté jô mie? (Beromain 3:21, 28) (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁰ “Mimboone mi mame” mivé Paul a jô mie kalate Beromain kabetôlô 3 a 4? A nga dañe kobô ajô “mimboone mi mame ya metiñe” Yéhôva a nga ve Moïse Nkôle Sinaï. (Lañe’e Beromain 3:21, 28.) Melu me Paul, da yené ve ane bekristene béziñe be mbe bejuif be mbe be kate kañese na Atiñe Moïse a mimboone mi mame mise ya Atiñ éte mi keya abo si. Ajô te, Paul a nga belane nkañete Abraham asu na a liti be na be nji bo ntindane ya tôñe  “mimboone mi mame ya metiñ” asu na be yené zôsô mise me Zambe. Ve a nga jô be na ba yiane bi mbunan. Jam éte da ve bia ngule nyul amu da ye’ele bia na, nge bi bili mbunane be Zambe, a be Yésus Krist, bi ne ngule ya yené mvaé mise me Zambe.

11. “Mimboone mi mame” mivé Jacques a nga ngôné?

¹¹ Jam afe é ne na, “mimboone mi mame” Jacques a jô mie kabetôlô 2 mia selan a “mimboone mi mame ya metiñe” Paul a jô mie. Jacques a kobô ajô mame nge ke bisaé bekristene ba bo ényiñe jap ya môs ôse. Mame mete ma liti nge kristen é bili nya mbunane be Zambe nge momo. Bi tame zu yene bive’ane bibaé Jacques a nga belane bie.

12. Aval avé Jacques a liti nja ô ne zañe mbunan a mimboon? (Fombô’ô fe befôtô.)

¹² Éve’an ôsu, Jacques a nga jô na bekristene ba yiane sa’ale fulu ôbangame zañe jap. A nga tu’a timine jam éte éyoñ a nga kobô ajô môt a semé mfañe môt, a biasé’é ki môt a ne azoé. Jacques a nga jô na avale môt éte é ne jô na é bili mbunan, ve mimboone mié ki mi liti’i jam afe. (Jacq. 2:1-5, 9) Éve’ane baa, Jacques a kobô ajô môt a yene mojañe nge ki sita a yi’i jôme ya jaé nge jôme ya di, ve a teke volô nye. To’o môt ate a tametane na a bili mbunan, ve mimboone mié mia liti na mbunane wé ô ne momo. Avale Jacques a nga tili, “mbunan étam, teke mimboon, ô ne ñwuan.”—Jacq. 2:14-17.

13. Éve’an évé Jacques a nga belane je asu na a liti na mbunane wongan wo yiane yené a mimboone miangan? (Jacques 2:25, 26)

¹³ Jacques a nga jô na Rahab a ne mbamba éve’ela amu a nga liti na a bili mbunan a mimboone mié. (Lañe’e Jacques 2:25, 26.) Éyoñ a nga wô’ô be kobô ajô Yéhôva, ane a nga yemelane na Yéhôva  nnye a su’u bone be Israël. (Josué 2:9-11) Mam a nga bo mvuse ya valé me nga liti na a mbe a bili mbunan. A nga solé beloo si bebaé ya Israël éyoñe bôte ya si jé be nga jeñe na be wôé be. Rahab ba Abraham be nji be Atiñe Moïse si, a be mbe fe be be’e metyi ya abé, ve be nga loobane na zôsô. Nkañete Rahab wo kôme ngôné mfi ya bi mbunan a mimboon.

14. Amu jé bi ne jô na jame Paul a jô da wosane ki jame Jacques a jô?

¹⁴ Bi yeneya na éyoñe Paul ba Jacques be mbe be kobô’ô ajô ya mbunan a mimboon, môt ase ya bebe a mbe a ngôné ngume jam. Paul a mbe a jô’ô bekristene be mbe bejuif na be vo’o ke yené mvaé mise me Yéhôva fo’o ve amu ba tôñ Atiñe Moïse. Ve Jacques ki a nga liti bekristene bese mfi ya liti mbunane wop a zene ya mbamba be mame ba bo bôte bevok.

15. Aval avé bi ne liti na bi bili mbunan a zene ya mimboone miangan? (Fombô’ô fe befôtô.)

¹⁵ Yéhôva a nji jô na nge bia yi na bi loobane zôsô, bia fe bia yiane bo fo’o ve avale mam Abraham a nga bo. Ve bi bili abui mezene ya liti a mimboone miangane na bi bili mbunan. Bi ne nyoñe mimfefé mi bôte mia zu Aba Éjôé dangan a ôsesa, bi ne volô bobejañ a besita ba yi mvolan, a bi ne fe nyoñe ngap a bibu’a ya menda me bôte mangan. Avale mimboon éte é ne ji Zambe a nye’e, a ye fe botane bia. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Jean 3:18) Beta jame mfe bi ne bo asu na bi liti na bi bili mbunan a ne éyoñe bia kañete bôte bevok mbamba foé a ayôñ ése. (1 Tim. 4:16) A zene ya mimboone miangan, bia bese bi ne ngule ya liti na bia buni na bengaka’a be Yéhôva ba ye tôéban, a na mimboone mi mame mi Yéhôva mmie mia dañ abeñ.  Éyoñe bia bo nalé, bia liti na bi too nya ndii na Zambe a ye yene bia ane zôsô a na a ye loone bia na bemvôé bé.

16. Jé Abraham a mbe a too je ndi, a jé a mbe a buni’i?

¹⁶ Kalate Beromain kabetôlô 4 a ngôné beta ñye’elane mfe bi ne nyoñ éve’ela Abraham. E kabetôlô ate bia yé’é na, bia yiane ke ôsu a yange na mame Zambe a ka’ale bia me tôéban. Yéhôva a nga ka’ale na a zene ya be Abraham, a ye botane “jama meyoñ.” Tame ve’ele simesane mbamba ndi nlem Abraham a mbe a bili! (Mett. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Ve Abraham a nga kui mimbu 100 Sara ki mimbu 90 be teke bi mon. E mise me bôt, é mbe ve yené ane Abraham ba Sara ba ye tu’a bi mone môs éziñ. Jam éte é mbe fo’o beta meve’ele asu Abraham. Ve “a mbe a too ndi a buni’i na a ne bo ésa ya abui meyoñ.” (Rom. 4:18, 19) A ngaka’a éte é nga su’ulane tôéban. A nga bo ésa Isaac, mon a nga jaé yange.—Rom. 4:20-22.

17. Amu jé bi too ndi na bi ne ngule ya lañebane zôsô a bo bemvôé be Zambe?

¹⁷ Bia fe bi ne yené mvaé mise me Zambe a bo bemvôé bé, a lañebane zôsô ane Abraham. Paul a nga yemete jam éte éyoñ a nga tili na: “Bifia ‘jam éte é nga lañebane be nye’ bi nji tilibane ve asu [Abraham] étam, bi nga tilibane fe asu dangan, bia mame mete ma lañeban amu bia buni Môt a nga wômôlô Tate wongane Yésus.” (Rom. 4:23, 24) Aval ane Abraham, bia yiane bi mbunane be Yéhôva a bo mbamba be mam, a tabe ndi na bengaka’a be Yéhôva ba ye tôéban. Paul a ke ôsu a kobô ajô ya ndi nleme jangane kalate Beromain kabetôlô 5, kabetôlô ate nnye bia ye la’ase ayé’é da zu.