1. Aval avé bi ne bi fek, a ja ye volô bia jé?

YÉHÔVA nnye a ne anjeñe ya fe’ ése, a wô’ô fe mvaé ya ve bôte befe fe’e jé. Jacques 1:5 a jô na: “Nge fe’e ja jembane môt éziñe ya be mia, a jaké’é je Zambe, nnye a ve bôte bese tyi’ibi tyi’ibi, te minkomekan.” (Mfefé Nkôñelan) Zene jia ya bi fe’e Yéhôva é ne na bi kañese melebe mé. Melebe mete me ne ba’ale bia mfa’a ya nsisim a mfa’a ya minsôn. (Min. 2:10-12) Ndemben bia ye kui na bi ba’ale biabebiene “nye’ane Zambe été . . . akekui ényiñ ya melu mese.”​—Jude 21.

2. Jé é ne volô bia na bi tu’a nye’e melebe me Yéhôva?

² Ve abé ya minsôn, ñye’elan bi nga bi aso si, a mam mefe, bi ne bo na é bo ayaé na bi kañese melebe me Yéhôva. Ve éyoñ bia yen mbamba be mam ba kui bia amu bia kañese melebe me Yéhôva, bia tu’a wô’ô na Yéhôva a lebe bia amu a nye’e bia. Minkana 3:11, 12 a jô na: “A mone wom, te biasé nlebane ya Yéhôva . . . amu nyô Yéhôva a nye’e, nnye ate a lep.” Ajô te, bi nji yiane vuane na Yéhôva a sôñe mvaé jangan éyoñ a lebe bia. (Lañe’e Behébreu 12:5-11.) Mbôle Yéhôva a kôme yeme bia, a lebe bia avale da yian, a abime da yian, éyoñ ése. Bi tame zu yene mame menyin me tii a melep: (1) e jôé biabebien, (2) melebe bebiaé ba ve bon, (3) melebe ba ve bia akônda, a (4) jam e ne kolé  bia ôbak a dañe bone mintaé bi ne wôk éyoñ Yéhôva a lebe bia.

3. Aval avé mongô a ne kui na a yeme jôé émien? Nyoñe’ éve’an.

³ E jôé biabebien a tinane na bi jeñ a ngul ése na, bi bi mbamba mefulu a mbamba b’asimesan. Môt éziñ a nji bialé a fulu éte. Bia yiane jeñe na bi bi je. A ne ane éyoñe mongô a yé’é avale ba dutu minsini; atata’a, ésaa a volô nye. Nté a kee ayé’é ôsu, ésaa a bo a jô’é minsini, ôte’ete’ ôte’etek, akekui mongô a yeme dutu minsini étam. Aval ete fe, éyoñe bebiaé be ne mbane ya yañele bone bap “melep a ñye’elane Tate été,” ba volô be na be yeme jôé bebien, a na, be bi fek.​—Beép. 6:4.

4, 5. (a) Amu jé fulu ya yeme jôé biabebien é ne beta ngabe ya “mfefé môt”? (b) Amu jé bi nji yiane sulu mo si ja’a bia ku “meku zangbwa”?

⁴ Mejô mete ma fombô fe ba ba yeme Yéhôva éyoñ be nto benya bôtô. Éko éziñ be kuiya na ba jôé bebien abim éziñ. Ve be ngenane bone be bongô mfa’a ya nsisim. Ba ye bo étôtôlô nsisim vengevenge ve, ba yé’é avale ba jaé “mfefé môt.” (Beép. 4:23, 24) E jôé biabebien a ne angôndô ya mfi nge bia kômbô yaé nsisim. Mboon ôte wo volô bia na “bi lik abé a minkômbane ya si ndôn [émo], nde bia ye nyiñe ntye [émo] ya éyoñe ji, zôsôô, a e nye’ane mame me Zambe été.” ​—Tite 2:12, Mfefé Nkôñelan.

⁵ Ve bia bese bia sem. (Ec. 7:20) Nde, nge da kui na bi sem, bi nji yiane sulu mo si a buni na bi vo’o beta kui na bi jôé biabebien. Minkana 24:16 a jô na: “Zôsôa môt a ku meku zangbwa, ve beta kôlô si.” Jé ja volô nye na a beta tebe? Sa ke mbamba nkômban étam, ve nsisime Zambe. (Lañe’e Bephilippien 4:13.) Njôane nlem ô ne ngabe jia ya ébuma ya nsisim, fulu éte ki é tii a nyi ya yeme jôé biabebien.

6. Jé ja ye volô bia na bi tu’a nye’e bi yéké’é Mejô me Zambe? (Fombô’ô fôtô ya atata’a.)

⁶ Môt a kômbô jôé émien a yiane fe ye’elane Yéhôva a nlem ôse, a yiane yé’é Bible mban, a bindi. Ve nge wô’ô ki wo yen ayaé ya yé’é Mejô me Zambe? Éko éziñ amu ô ne avale môt da wô’ô nju’u ya lañ. Te tyelé nleme yôp, Yéhôva a ye volô wo nge wo kômbô. A ne bo na ô bi ngule nkômbane ya lañe Mejô mé. (1 P. 2:2) Taté’é ye’elane Yéhôva na a ve wo ngule ya yeme jôé womien, mfa’a ya yé’é Mejô mé. Mvuse ya valé, bo’o avale wo te sili nye meye’elan, ja’a wo bo ô yeké’é ve mon abim éyoñ ése. Ane éyoñ ja lôt, ayé’é da ye bo tyi’ibi, a wo ye tu’a nye’e de. Ôwé, wo ye vini vini na jôm éziñ é ndeñele wo, éyoñ wo tabe si na, wo bindi mbamba miñye’elane mi Yéhôva.​—1 Tim. 4:15.

7. Aval avé e jôé biabebien a volô bia na bi tôé minsôñane ya nsisim?

⁷ Môt a yeme jôé émien a kui fe na a tôé minsôñane mié ya nsisim. Mojañ éziñ a ne nlô ya nda bôt, nde môs éziñ a nga taté na a jañele ayôñe dé ya nsisim. Éyoñ a yemelaneya de, ane a nga tyi’i na a ye bo nkpwa’a mefan ya éyoñ ése, a taté fe na a lañe minlô mejô mia kobô ajô ésaé éte, a ye’elane fe Yéhôva. Mboon ôte ô nga tômôlô nye, a wônô nye mfa’a ya nsisim. Ane a nga taté na a nyoñ ésaé nkpwa’a mefane ya étun éyoñ, éyoñ ése a mbe ngule ya bo de. Ye a nga su’ulane fo’o tôé nsôñane  wé? Ôwé! Akusa bo minju’u a nga tôbane mie, a nji vuane nsôñane wé, a éyoñ a nga bi mone fan, a nga tôé wô.

8-10. Jé é ne volô bebiaé na be yeme ye’ele bone bap, a bo na be kañe Yéhôva? Nyoñe’ éve’an.

⁸ Za mbamba jam asu Bekristene na, be yale bone bap “melep a ñye’elane Tate été!” (Beép. 6:4) A ne fo’o beta mbe’e, e dañedañ éyoñe ji. (2 Tim. 3:1-5) Teke mon éziñ a bialé a yeme’ kandé mvaé ba abé. Ba bialé fo’o a mone môte ya nlem, ve da sili na be ye’ele nye a yañele nye. (Bero. 2:14, 15) Kalate éziñ a timine bifuse ya Bible a jô na, éfia ya nkobô Grek be nga kôñelane na “melep,” e ne fe tinane na “meyaé me mongô.”

⁹ Mon bebiaé ba bo be lebe’e a nye’an ôse, a wô’ôtane ve ane a ne abemba été. A yeme na éto fili é bili minné, a na, mintyi’an a nyoñ a mam a bo, bi ne soo nye mbamba be mam nge ke mbia be mam. Jôm éte nje e ne mfi na, bebiaé be sili Yéhôva mvolan asu na be yeme yale bone bap. Ba yiane fe yeme na, ane éyoñ ja lôt, nne fe mam ma tyendé nalé, a na, metum a fatane nleban bi se ki avale da vôm ase. Éyoñ bebiaé ba vô’ôlô Yéhôva, be nji ve’e befe’e na, mba’ate ba ye yeme yale bone bap, nge ke tabe ndi a fe’e môta binam.

¹⁰ Éve’ela Noé ja liti nalé. Éyoñe Yéhôva a nga jô nye na a lôñ arche, Noé a nji be ve tabe fe’e jé mebun. Amu a mbe a ngenane te tame bo aval ésaé éte. Ajô te, a mbe a yiane tabe Yéhôva ndi, a bo ve “aval” A nga jô nye na a bo. (Met. 6:22) Mboon ôte ô nga bo na a yeme bo ésaé jé. Noé a nga yeme fe wulu nda bôte jé amu a mbe a too fe’e Yéhôva mebun. Ajô te, a nga yeme ye’ele bone bé, a liti be mbamba éve’ela, a too ke na, e nji be tyi’ibi ya yale bon ôsusua Ndône mendim.​—Met. 6:5.

11. Amu jé bebiaé ba yiane liti mbamba éve’ela nté ba yale bone bap?

¹¹ A bebiaé, jé é ne volô mia na mi bo ve “avale” Zambe a jô? Mia yiane vô’ôlô Yéhôva. Lañané Bible, a tôñané melebe Tin Ékôane ja ve, a lat a avale mia yiane yale bone benan. Môs éziñ, mone wônan a ye ve mia akéva amu mi nga bo nalé! Mojañ éziñ a jô na: “Ma ve bebiaé bam angôndô ya abui akéva, amu be nga yeme yale ma. Be nga jeñ a ngul ése na be nambe ma nlem. Nge me ne étôtôlô nsisime den, a dañ amu bebiaé bam.” Ve, bongô béziñ ba lume  Yéhôva mvus a too ki na be bili mbamba bebiaé. To’o nalé, mbiaé a te ve ngul ése na a ye’ele mon benya mejôô, a bili mbamba mone môte ya nlem. A bili fe beamu ya buni na mone wé a ne beta bulane be Yéhôva môs éziñ.

12, 13. (a) Aval avé bebiaé be mon a tebe feñ ba liti na ba bo Yéhôva mewôk? (b) Aval avé mboon ôte ô nga wume mbamba bibuma nda bôt éziñ?

¹² Jam afe e nji bo ayaé asu bebiaé ane éyoñ mone wop a tebe feñ. Sita éziñ a kate bia na, e nji be tyi’ibi éyoñ ngo jé é nga tebe feñ, a ke nyiñe vôma wé. A jô na: “Mbôle me mbe me kômbô’ô ke ôsu a yene ngo jam ba mone wé, me mbe me lañe’e bekalate bangan na, me yen nge mone jam éziñ, a ne ve ma fane ya bo de. Ve nnôme wom a nga volô ma évôvoé été na me tu’a wô’ô na, mbôle mone wongan a tobeya zene jé, bia yiane jô’é nye a bo mam mé.”

¹³ Mvuse bone mimbu, ngone minga nyi ve beta bo Ngaa. Nyia a jô na: “Éyoñ ji bia nye bia laan éyoñ ése! A semé fe bia nnôme wom abui, amu a yeme na bia bo ki fianga a mame me Yéhôva. Élate jangan é ne nya ngulu.” Nge nyo mone fe a tele feñ, ye wo liti fo’o na ô too “Yéhôva mebun a nleme wôé ôse, [teke] ye’ebe fe’e jôé womien”? (Min. 3:5, 6) Te vuane na Yéhôva a yeme jôm a bo éyoñe a lebe bia, amu fe’e jé a nye’ane wé bi ne te ave’an. Te ve’ele vuane môs éziñe na, a nga ve Mone wé asu bôte bese, to’o asu mone wôé. Yéhôva a nji yi na môt a wu. (Lañe’e 2 Pierre 3:9.) Tabe’e ñhe melebe mé a zen a liti wo mebun. Bo’o de to’o éyoñ nalé a taé wo nlem. Yaa, su’u nlebane Yéhôva, te viane wosane wô.

14. Aval avé bia yene mfi ya melebe Yéhôva a ve bia a zene ya “mba’ale nda”?

¹⁴ Yéhôva a nga ka’a na a ye ba’ale akônda Bekristen, a ye’ele de. A bo de abui meval. A nga telé Mone wé a bo nlô ya akônda; Mone wé ki a tele “mba’ale nda” mfa’a ya ve akônda dé bidi ya nsisime mbamba éyoñ. (Luc 12:42) Bidi bite bi ne mevale meval, a bi ne nya mfii asu meyaé mangane ya nsisim. Sili’i womiene na: ‘Biyoñe tañ aya nkañete éziñ, nge nlô ajô éziñ, bi nga bo na me tyendé fatane mfasane jam, nge ke ntabane wom?’ Nge nalé a kuiya wo, va’ak! Amu nalé a liti na, wo jô’é na Yéhôva a mé wo, a na a lebe wo, asu mfi wôé womien.​—Min. 2:1-5.

15, 16. (a) Aval avé bi ne yene mfi ya “mimveane” Yésus a nga ve akônda? (b) Aval avé bi ne ve bemvendé ésaé tyi’ibi?

¹⁵ Yésus a nga ve fe akônda “mimvean,” mmie mite mi ne bemvendé; mia ba’ale mbame mintômba mi Zambe. (Beép. 4:8, 11-13, Mfefé Nkôñelan) Aval avé bi ne yene mfi ya mimveane mite? Zene jia é ne na bi vu mbunane bemvendé a mbamba éve’ela ba ve. (Lañe’e Behébreu 13:7, 17.) Te bia vuane na bemvendé ba nye’e bia, a na ba yi na bi yaé nsisim. Nge be yene na bia bu’i bisulan, nge ke na bia voé nsisim, teke vaa nge ke beté, ba ye ji’a zu volô bia. Ba ye nyoñ éyoñe ya vô’ôlô bia, mvuse ya valé ba ye yemete mbunane wongan a mbamba melebe ya Kalate Zambe. Nga mboon ôte wo liti na Yéhôva Zambe a nye’e bia?

¹⁶ Te bia vuane na, e ne bo ayaé asu bemvendé na be zu lebe bia. Ye wo buni na e mbe tyi’ibi asu nkulu mejô Nathan na a ke lebe Njôô bôte David,  éyoñ a nga jeñe na a solé mbia nsem a nga bo? (2 Sam. 12:1-14) E nga yiane fe sili nlômane Paul ayo’o nlem asu na a lebe Pierre, éyoñ a nga kômbô soo nkandane mengam akônda. (Beg. 2:11-14) Nde aval avé ô ne ve bemvendé mbe’e ôveves? Sulu’u womiene si, bo’o avale môte ba subu de bebé tyi’ibi, a yeme ve akéva. Yene’e mvolane bemvendé ane mvolane wo so be Yéhôva. Nalé a ye volô womien, a ve be ésaé tyi’ibi.

17. Aval avé bemvendé ya akônda be nga volô sita éziñ?

¹⁷ Sita éziñ a mbe a kate nye’e Yéhôva amu mam a nga bo kôa. A jô na: “Éyoñ mam mete, a mam mefe me nga taté na ma tya’a ma nlem abui, ane me nga ke yene bemvendé. Be nji komekane ma nge kobô ma abé, ve be nga ve ma ngule nyul. Éyoñ ése ésulane ja man, to’o be yeme aya, wua ya été a jeñe na a yemelane nge me ne mvo’é. Mam me nga bo kôa, me mbe me bo’o na, me buni na Yéhôva a vo’o nye’e ma. Ve a belan akônda a bemvendé éyoñ ése na, a liti ma na a nye’e ma. Ma ye’elane nye éyoñ ése na a volô ma na me kabetane nye akekui awu.”

18, 19. Jé ja taé nlem adañe melep? Nyoñe’ bive’an.

¹⁸ To’o melebe me ne bo mintaé nlem, jam éziñ da bo nleme mintaé adañe me: mbia be mam ba kui bôte ba bene vô’ôlô melep. (Beh. 12:11) Bi tame zu kobô ajô Caïn ba Njôô bôte Sédécias. Éyoñ Caïn a nga wô’ô monyañ abé nlem été, Yéhôva a nga jô nye na: “Jé wo ayaa? W’abo mbot asu amu jé? Nge w’abo mvaé, ke d’aye beta bo mvo’é? Ve nge ô nji bo mvaé, abé d’ayatebe mbé si; nde d’aye fe kômbô wo, ve wo, tame jôô de.” (Met. 4:6, 7) Ve Caïn a nga bene vô’ôlô Zambe. Ane nsem ô nga jôé nye. Ngo’o avale mintaé a nga dutu be émiene zezé! (Met. 4:11, 12) Nge a nga yem, ve a nga jibi vô’ôlô melebe me Yéhôva.

¹⁹ Sédécias a mbe ñwôwoñ a angôndô ya mbia môt, a nga jôé éyoñ ényiñ é mbe abé Jérusalem. Nkulu mejô Jérémie a nga jaé lebe nye na a tyendé, ve Sédécias a nji be a bisi’i melebe mete. Nde émien a nga tôbane fe. (Jr. 52:8-11) Yéhôva a nji yi na bi tôban avale minju’ ete.​—Lañe’ Ésaïe 48:17, 18.

20. Jé ja yange bôte ba vô’ôlô melebe me Yéhôva, a ba ba bene vô’ôlô me?

²⁰ Bôte ya émo ba biasé melep, a be nji kômbô jôé bebien. Ve mboon ôte ô wô’ô soo be minjuk. (Min. 1:24-31) Jôm éte nje bia yiane “wô’ô nleban, a bo fek.” Yaa, Kalate Minkana 4:13 a yemete na: “Tuka’a bi nleban; te suu wô: ba’ale’e wô, amu ô ne wo ényiñ.”