1. Jé Yéhôva a yi na bi bo?

 ÉYOÑE ngale ba nnôme ba biaé mon a too nya mvo’é minsôn, jam éte da ve be abui meva’a nlem. Ve to’o ba nye’e mon ate aya, ba yi ki na a kange a too ve ntyen. Minleme mi ne be tyebe yôp nge mon ate a yaé ki. Avale te da da, Yéhôva fe a wô’ô mvaé éyoñe bia taté na bia ve ngule na bi yeme nye. Ve A yi ki na bi kange bi too mintyene mi bone mfa’a ya nsisim. (1 Cor. 3:1) Ajô te, a yi na bi bo bekristene be ne “benya bôtô” mfa’a ya nsisim.—1 Cor. 14:20.

2. Jé bia zu yen ayé’é di?

² Jé ja tinane na e bo kristen é ne étôtôlô? Jé bi ne bo asu na bi bo bitôtôlô bekristen? Aval avé ñyé’ane Kalate Zambe édo’o été ô ne volô bia na bi yaé nsisim? Amu jé bi nji yiane dañe tabe ndi a biabebien? Bia ye bi biyalane ya minsili mite ayé’é di.

JÉ JA TINANE NA E BO ÉTÔTÔLÔ KRISTEN?

3. Bekristene be ne bitôtôlô be ne avale bôt avé?

³ E Kalate Zambe, bifia ya nkobô Grec be nga koñelane na “benya bôtô” bi ne fe tinane na “e bo étôtôlô.” (1 Cor. 2:6) Bia bo benya bôtô, nge ki bitôtôlô bekristen éyoñe bia kôlô éto mintyene mi bone mfa’a ya nsisim, a bo befam a binga be ne bitôtôlô nsisim. Ôwé, é ne été na, to’o éyoñe bia tôé nsoñan ôte, bia yiane ke ôsu a yaé mfa’a ya nsisim. (1 Tim. 4:15) Bia bese, bongô a bisoé, bi ne ngule ya bo bitôtôlô mfa’a ya nsisim. Ve mame mevé ma liti na kristen é ntoo étôtôlô?

4. Mame mevé ma liti na kristen é ne étôtôlô?

⁴ Étôtôlô kristen é ne avale môte da nyiñe ki aval a yi, ve ényiñe jé ja yiane lu’an a nkômbane Zambe. É ne été na, mbôl a be’e metyi ya abé, a ye bo bikop. Ve, a liti ényiñe jé ya môs ôse na asimesane dé a mimboone mié mia lu’an a  nkômbane Zambe. A jaéya mfefé môt, nde fe a ve ngul éyoñ ése na asimesane dé é lu’an a asimesane Zambe. (Éphé. 4:​22-24) A nga yé’é na, a nyoñe mbamba mintyi’ane mia lu’an a metiñ a memvinda me Yéhôva aval é ne na, é nji sili nye ngume nkobe metiñ asu na a yeme mam a yiane bo. Éyoñ a nyoñe ntyi’an éziñ, a ve ngule jé ése na a tôé wô.—1 Cor. 9:​26, 27.

5. Minju’u mivé kristen é nji bo étôtôlô ja tôbane mie? (Beéphésien 4:​14, 15)

⁵ Ve kristen é nji bo étôtôlô é ne tyi’ibi ya kañese mefoé me ne “medu’an,” ma miaseban a zene ya télé, bekalate mefoé, a beradio. É ne fe “du’uban” a minsose bôte ba wosane benya mejôô ba laan. a (Lañe’e Beéphésien 4:​14, 15.) É ne taté na ja bo bôte bevok éviele a soo metyama’ane nge ke ku ôlame ya bo mbia be mam.—1 Cor. 3:3.

6. Éve’an évé ja liti avale kristene ja yaé nsisim? (Fombô’ô fe fôtô.)

⁶ Avale bi maneya yene yôp, Kalate Zambe a vek avale môt a yaé nsisim asu na a bo étôtôlô kristen a avale mon a yaé asu na a bo nya môtô. Mongô a nji yem abui mam, ajô te da sili nya môtô nge ki môt a ne étôtôlô asu na a kamane nye a liti nye zen a yiane tôñ. Éve’an é ne na, nyia a ne jô ésoé ngo jé na é bi nye wo éyoñe ba dañe njoñ. Nté mon a ye ke ôsu a yaé, nyia a ye jô’é na a dañe njoñ étam. Ve a ye ke ôsu kate’e nye na ôsusua na a dañe njoñ, a yiane taté fombô njoñ mimfa’a mise. Nalé a ye volô nye na, a yeme dañe njoñ étam éyoñ a ye bo nya môtô. Aval ane bongô ba yi mvolane benya bôtô asu na be sa’ale minju’u miziñ, bekristene be nji bo bitôtôlô fe ba yi mvolane bitôtôlô bekristen asu na be nyoñe mbamba mintyi’an, a na be sa’ale mame me ne ndaman élate jap a Yéhôva. Ve éyoñe bitôtôlô bekristene bia kômbô nyoñe ntyi’an éziñ, bia tu’a fa’a Kalate Zambe asu na bi yem ôsimesane Yéhôva. Mvuse ya valé, bia nyoñe mbamba ntyi’an.

7. Ye bôte bevo’o be ne volô kristen é ne étôtôlô nsisim?

⁷ Ye nalé a tinane na kristen é ne étôtôlô é nji yi na môt éziñ a volô nye? Momo.  Bekristene be ne bitôtôlô fe ba yiane sili mvolane biyoñe biziñ. Ve môt a nji bo étôtôlô nsisim a ne yi na bôte befe be kate nye jam a yiane bo, nge ke na be nyoñe ntyi’an émien a yiane nyoñ. Kristen é ne étôtôlô ki é ne sili bôte bevok mvolan, ve ja yeme na ébiene ja yiane nyoñe mintyi’ane mié a na ja ye be’e mbe’e wé.—Gal. 6:5

8. Nsela’ane mbé a yené zañe bitôtôlô bekristen?

⁸ Benya bôtô bese ba funane ki, avale te fe bekristene bese be ne bitôtôlô be nji bi avale mefulu da. Éve’an é ne na, bekristene béziñe be ne bo étua fek, ba bevok ki be ne bo angôndô ya ayok. Bevok be ne bo tene anyep, ba bevo’o ki be wô’ô bôte mintaé angôndô. Nde fe éyoñe bitôtôlô bekristene bibaé bi tele aval été da, bi ne nyoñe mintyi’ane mi selan, ve mise mi lu’an a memvinda ya Kalate Zambe. Jam éte é wô’ô kôme yené éyoñe bekristene ba yiane nyoñe mintyi’ane mia fombô mone môte ya nleme wop. Nalé a bo na môt ase a bo te tyi’i nyu mbok ajô fo’o ve amu na mintyi’ane miap mia selan. Ve ba ve ngule ya tu’a tabe nlatan.—Rom. 14:10; 1 Cor. 1:10.

JÉ BI NE BO ASU NA BI BO BITÔTÔLÔ BEKRISTEN?

9. Ye môt a ne ngule ya bo étôtôlô nsisime teke ve ngul éziñ? Timi’in.

⁹ Mongô a ne yaé a bo nya môtô teke ve ngul éziñ. Ve môt a vo’o bo étôtôlô nsisime nge a nji bibane na a bo mam avale Yéhôva a yi. Éve’an é ne na, bobejañ a besita ya Corinthe be nga kañese mbamba foé, be duban, be nyoñe mfufube nsisim a kañese mvolane Paul a nga ve be. (Mame mi. 18:​8-11) Ve, bone mimbu mvuse ndubane wop, abui ya be be é mbe é ngenane teke bo étôtôlô nsisim. (1 Cor. 3:2) Jé bi ne bo asu na avale jame te é bo te bia kui?

10. Jé bia yiane bo asu na bi bo bitôtôlô bekristen? (Jude 20)

¹⁰ Asu na bi bo bitôtôlô bekristen, bia yiane taté bi nkômbane ya bo étôtôlô. Bôte ba “nye’e ndimane mam” ba yi na be kange ane bongô mfa’a ya nsisim, a nalé a bo na be bo te yaé nsisim. (Mink. 1:22) Bi nji yiane bo avale benya bôtô é ne na ayan é ntoo nlô ve ngop é yoo. Bia ve ngule ya be’e mimbe’e miangan a bia bibane na bi yemete élate jangan a Yéhôva. (Lañe’e Jude 20.) Nge wo ke ôsu a bibane na ô bo étôtôlô nsisim, ye’elane Yéhôva na a ve wo “nkômbane a ngul ya bo jam éziñ.”—Philip. 2:13.

11. Jé Yéhôva a ve bia asu na bi bo bitôtôlô bekristen? (Beéphésien 4:​11-13)

¹¹ Yéhôva a suu ki bia étame nté bia ve ngule ya bo bitôtôlô nsisim. A nga ve bia bemvendé a mbamba beye’ele ékôane bekristen asu na be volô bia na bi bo “bitôtôlô” mfa’a ya nsisim, “akekui bia bo éyeka’a é ne njalane ja yiane môt a ne môte Krist.” (Lañe’e Beéphésien 4:​11-13.) Yéhôva a ve fe bia mfufube nsisime wé asu na ô volô bia na bi bi “ôsimesane Krist.” (1 Cor. 2:​14-16) A ngule ya mfufube nsisim, Zambe a nga bo fe na be tili kalate Matthieu, Marc, Luc a Jean asu na bi yem avale Yésus a mbe a simesan, aval a mbe a kobô, a mam a nga bo éyoñ a mbe a bo’ok ésaé nkañete jé si va. Éyoñe bia jeñe na bi bi ôsimesane Yésus a vu mimboane mi mame mié, nalé a ye volô na bi bo bitôtôlô bekristen.

MFI YA BENYA BIDII YA NSISIM

12. Jé é ne “atata’a ñye’elan ajô Krist?”

¹² Asu na bi ke ôsu a yaé a bo bitôtôlô nsisim, bi nji yiane su’u fo’o ve na bia yem  “atata’a ñye’elan ajô Krist,” nalé a tinane na bia yiane jeñe na bi yeme mame mefe ma fombô ényiñe Yésus. Mame mete me ne bo minlô mejô mia kobô ajô njôban, mbunan, nduban a nwômane miñwuan. (Héb. 6:​1, 2) Ane fo’o ve bone miñye’elane miziñe ya abui miñye’elane bekristene bese ba buni. Jôme te nje nlômane Pierre ô nga kobô be mame mete éyoñ ô nga kañete nkunda bôte Pentecôte. (Mame mi. 2:​32-35, 38) Bia yiane taté kañese miñye’elane ya atata’a mite asu na bi bo beyé’é be Yésus. Éve’an é ne na, Paul a nga jô na môt ase a sôane ñye’elane ya ñwômane miñwuan a vo’o jô na a ne nya kristen. (1 Cor. 15:​12-14) Jôme te nje bia yiane jeñe na bi ke ôsu a tu’a fak miñye’elane mite asu na bi bo bitôtôlô bekristen.

13. Jé bia yiane bo asu na bi bu’ubane bido’o bi mame ya nsisime bia koone bie kalate Behébreu 5:14? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹³ Miñye’elane ya atata’a mia selane benya bidii ya nsisim. Benya bidii ya nsisime be bili metiñ a miñye’elane mia volô bia na bi yem ôsimesane Yéhôva. Asu na bi tu’a bu’ubane bidi bite, bia yiane yé’é Kalate Zambe, bia yiane fe bindi mame bia yé’é a tôñe me binyiñe biangan. Éyoñe bia bo nalé, bia ye tabe nkômesane ya nyoñe mintyi’ane mia ve Yéhôva nlem avak. b—Lañe’e Behébreu 5:14.

14. Aval avé Paul a nga volô Becorinthien na be bo bitôtôlô nsisim?

¹⁴ Bekristene be nji bo bitôtôlô nsisim, be wô’ô kate nyoñe mbamba mintyi’an éyoñe Kalate Zambe a kate ki be ne sañesañe jame ba yiane bo. Bôte béziñe be ne simesane na bebiene be ne bo avale ba yi nge Kalate Zambe a nji ve be ngum atiñ. Ba bevo’o ki be ne yi na be kate be jame ba yiane bo to’o vôme Kalate Zambe a nji ve ngum atiñ éziñ. Éko éziñe bekristene ya Corinthe be nga sili Paul na a kate be nge be mbe be yiane di betite be nga vebane metuna’a be bengunemelane nge momo. Paul a nji kate be jame ba yiane bo, ve a nga jô be na môt ase a bili ‘fili ya top’ jam a yiane bo, a na jam éte da yiane lu’an a jame mone môte ya nleme wé a yi  na a bo. A nga belane miñye’elane miziñe ya Kalate Zambe mi mbe ve volô be na môt ase a nyoñe ntyi’ane wo ye ke ndeñele mone môte ya nleme wé, nge kolé bôte bevo’o ôbak. (1 Cor. 8:​4, 7-9) Éyoñ a nga bo de, Paul a nga volô bôte ya Corinthe na be yaé nsisim asu na be yeme belane mbamba ñyenane mame wop, a na be bo teke yange na môte mfe nye a kate be jame ba yiane bo.

15. Aval avé Paul a nga volô bekristene be mbe be kobô Hébreu na be yaé nsisim?

¹⁵ Jame Paul a nga tili bekristene be mbe be kobô Hébreu da ve bia beta ñye’elan. Bekristene be nji ke ôsu a yaé nsisim, be nga beta taté na ba yi menyañ, sa ke benya bidii ya nsisim. (Héb. 5:12) Be nji ke ôsu a kañese mimfefé mi mame Yéhôva a mbe a ye’ele be a zene ya ékôane bekristen. (Mink. 4:18) Éve’an é ne na, abui bejuif é nga ke ôsu a telé Atiñe Moïse ôsu, a too ki na mimbu 30 mvus, Atiñ éte é nga tyamban a zene ya ntañ Yésus a nga ve. (Rom. 10:4; Tite 1:10) Mimbu 30 mite mi nga volô bekristene be mbe bejuif na be bi abim éyoñ ése é mbe é sili’i asu na be tu’a wô’ô na be nji be be yiane tôñ Atiñ éte. Ajô te, bi vo’o jô na jame te é mbe adit asu dap. Môt ase a nga lañe kalate Paul a nga tili bekristene be mbe be kobô Hébreu a ne kôme bo’olô na kalate ate a bili benya bidii ya nsisim. Kalate ate a nga volô be na be yeme na fatan ékaña’a Yésus a nga télé nje é mbe é dañ abeñ a lôt avale be mbe be kañe’e Yéhôva melu mvus. A nga ve fe be ngule nyul a volô be na be ke ôsu a kañete akusa bo bejuif be mbe be tibili’i be.—Héb. 10:​19-23.

TE KU ÔLAME YA DAÑE TABE NDI A WOMIEN

16. Ane ô vaa na bia yiane yaé nsisim, jam avé afe bia yiane bo?

¹⁶ Ane ô vaa na bia yiane ve ngule ya yaé nsisim a bo bitôtôlô, ve bia yiane fe jeñe na bi bo bitôtôlô bekristen éyoñ ése. Nalé a tinane na bia yiane sa’ale ôlame ya dañe tabe ndi a biabebien. (1 Cor. 10:12) Bia yiane “ke ôsu a yemelane” nge bia yaé nsisim.—2 Cor. 13:5.

17. Aval avé kalate Paul a nga tili Becolossien a liti mfi ya ke ôsu a bo étôtôlô nsisim?

¹⁷ E kalate Paul a nga tili Becolossien, a  nga beta ngôné mfi ya bo bitôtôlô nsisim. Akusa bo bekristene bete be mbe be ntoo bitôtôlô, ve Paul a nga kate be na ba yiane tabe ntyele na be bo teke jô’é na asimesane ya émo é wone be. (Col. 2:​6-10) Épaphras a mbe a kôme yeme bibu’a bise ya ékôane bekristen, jôme te nje a mbe a ye’elane mban asu na bi “ke ôsu a bo bitôtôlô bekristen.” (Col. 4:12) Ñye’elan ôvé bi ne nyoñ? Paul ba Épaphras be nga kôme wô’ô na asu na môt a bo étôtôlô nsisim, émien a yiane kôme saé ngul, a yiane fe sili Zambe mvolan. Be mbe be yi na Becolossien be ke ôsu a bo étôtôlô nsisim akusa bo minju’u be mbe be tôbane mie.

18. Jé é ne kui étôtôlô kristen? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁸ Paul a nga lebe bekristene be mbe be kobô Hébreu na, nge kristen é ne étôtôlô ja tabe ki ntyel, é ne jañele élate jé ba Zambe nnôm éto. Kristen é ne mane yembane mbia mboon aval é ne na mbia mboon ate a ntoo nye nyulu nyulu, a nalé a bo na Zambe a bo te beta jamé nye. Nte’e na bekristene be mbe be kobô Hébreu be mbe be ngenane teke tebe aval été éte. (Héb. 6:​4-9) Ve jé ki bi ne jô a lat a bobejañe be nga voé nsisime den a bôte be nga tebe feñ, éyoñe te be nga su’ulane jôban a tyendé abo dulu dap? Fulu éjote nyule jap é nga tindi be na be kôñelane nlem a tyendé abo dulu dap, nalé a kôme liti na ba selan a bôte Paul a mbe a jô’ô be. Ve éyoñe ba bulane be Yéhôva, da sili be mvolane wé. (Ézé. 34:​15, 16) Bemvendé be ne jô étôtôlô mojañe nge ki étôtôlô sita éziñe na é volô avale môte te na é beta bi ngul élat a Yéhôva.

19. Ñsôñan ôvé bia yiane bi?

¹⁹ Nge wo jeñe na ô ke ôsu a bo étôtôlô nsisim, ô ne tôé nsôñane wôé. Kele ôsu a yé’é bido’o bi mame ya Kalate Zambe a jeñe na ôsimesane wôé ô tu’a lu’an a wu Yéhôva. Nge ô ntoo ki étôtôlô nsisim, bo’o abim ése ô ne ngule ya bo asu na ô ke ôsu a bo étôtôlô éyoñe ji akekui melu ma zu.